Page |1

Page |2

ਇੱ ਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੇ ਨ-......

ਜੋ ਸਭ ਕੁਝ ਰੱ ਬ ਨੂੰ ਵੀ ਰੂੰ ਗੇ ਿਵੱ ਚ ਦੇ ਿਗਆ

 Page |3

ਰੂੰ ਗਾ

ਬੇਅੰਤ ਬਰੀਵਾਲਾ
 Page |4

ਰੂੰ ਗਾ.......

ਮਾਲਵੇ ਚ ਵਰਿਤਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱ ਕ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਬਦ ਮਾਝੇ ਦੁਆਬੇ ਚ

ਇਸਨੂੰ ਝੂਗ- ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ...

ਮਤਲਬ ਿਕਸੇ ਸੌਦੇ ਨਾਲ ਮੁਫ਼ਤ ਚ ਿਮਲਣ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਛੋਟੀ ਜਹੀ ਚੀਜ਼..

ਮਤਲਬ ਹੱ ਟੀ ਤੇ ਸਮਾਨ ਲੈ ਣ ਿਗਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਮੁਫ਼ਤ ਚ ਕੋਈ ਟੌਫੀ, ਿਰਓੜੀਆਂ, ਜ-

ਮੂਫ਼ਲੀ ਦੀ ਲੱਪ ਿਮਲ ਜਾਣੀ

ਇਹ ਅਖਵਾPਦਾ ਏ ਰੂੰ ਗਾ....

ਪਨਾਹਗੀਰ- ਵਾਲੀ ਗਲੀ ਚ ਇੱ ਕ ਖੁੱ ਲRਾ ਵੇਹੜਾ ਿਜਸਦੇ ਇੱ ਕ ਪਾਸੇ ਿਕਸੇ ਘਰ ਦੀ ਕੰ ਧ

ਲੱਗਦੀ ਆ ਇੱ ਕ ਪਾਸੇ ਇੱ ਕ ਵਾੜਾ,, ਵਾੜੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਕੰ ਧ ਿਕਤੇ ਮਾੜੇ ਵੇਿਲਆਂ ਚ

ਮUਹ ਨV ਐਸੀ ਡੇਗੀ ਸੀ.. ਫ਼ੇਰ ਿਕਤੇ ਬਣਾ ਹੀ ਨU ਹੋਈ... ਿਪਛਲੇ ਪਾਸੇ ਦੋ ਕੱ ਚੇ ਪੱ ਕੇ

ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋY ਪਿਹਲ- ਦੇ ਪਾਏ ਨੀਵZ ਜਹੇ ਕਮਰੇ...

ਮੂਹਰੇ ਦਰਵਾਜੇ ਕੋਲ ਪਸ਼ੂ ਡੰ ਗਰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲੱਕੜ ਦੇ ਟੰ ਬੇ ਦਾ ਬਣਾ ਕੇ ਲਾਇਆ

ਫਾਟਕ... ਵੇਹੜੇ ਿਵੱ ਚ ਲੱਗਾ ਬੜਾ ਭਾਰਾ ਇੱ ਕ ਟਾਹਲੀ ਦਾ ਦਰਖ਼ਤ... ਹਾੜ ਦਾ

ਦੁਪਿਹਰਾ ਟਾਹਲੀ ਥੱ ਲੇ ਬੰ ਨੀਆਂ

2 ਮੀਆਂਕ ਦੀਆਂ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਤੇ 2 ਮੇਮਣੇ ..... ਕੋਲ ਹੀ ਟਾਹਲੀ ਥੱ ਲੇ ਟੁੱ ਟੇ ਜਹੇ ਵਾਣ

ਦੇ ਮੰ ਜੇ ਤੇ ਸੁੱ ਤਾ ਿਪਆ 84-85 ਸਾਲ ਦਾ ਰੂੰ ਗਾ....

 Page |5

ਧੁੱ ਪ ਓਹਦੇ ਿਗੱ ਿਟਆਂ ਤੇ ਆਈ ਹੋਈ ਸੀ... ਪਰ ਓਹਨੂੰ ਿਜਵੇY ਕੁੱ ਝ ਪਤਾ ਨੀ ਲੱਗ

ਿਰਹਾ... ਧਰਤੀ ਦੀ ਿਹੱ ਕ ਸਾੜਦਾ ਸੂਰਜ ਪੂਰੇ ਜੋਬਨ ਤੇ ਅਸਮਾਨ ਚ ਿਟਿਕਆ ਖੜਾ

ਸੀ,, ਪਰਾਛ-ਵੇ ਛੋਟੇ ਹੋਕੇ ਫੁੱ ਟ ਫੁੱ ਟ ਦੇ ਰਿਹ ਗਏ ਸਨ...ਿਕਸੇ ਿਚੜੀ ਜੰ ਨੌਰ ਦੀ ਚੂ ਚ-

ਵੀ ਨਹU ਸੁਣ ਰਹੀ.

ਗਲੀ ਚb ਲੰਘਦੇ ਿਕਸੇ ਨV ਗੁਆਂਢੀ ਨV ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਆਈ ਧੁੱ ਪ ਦੇਖ ਕੇ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀ ਰੂੰ ਗੇ

ਓਹ ਰੂੰ ਗੇ.... ਤੇ ਅੱ ਗb ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਾ ਿਦੱ ਤਾ... ਜਦ ਓਹਨV ਅੰ ਦਰ ਜਾ ਕੇ

ਪੈਰ ਫੜ ਕੇ ਹਾਲਾਉਣਾ ਚਾਿਹਆ ਤ- ਰੂੰ ਗਾ ਐਨੀ ਧੁੱ ਪ ਚ ਵੀ ਬਰਫ਼ ਚ ਲੱਿਗਆ ਿਪਆ

ਸੀ...ਓਹਦੀ ਰੂਹ ਚb ਭੌਰ eਡ ਚੁੱ ਕਾ ਸੀ....ਖਾਲੀ ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਸਰੀਰ ਿਪਆ ਸੀ ਓਥੇ....

. ਮf ਓਦb ਅੱ ਠਵU ਕਲਾਸ ਚ ਸੀ ਤੇ ਸਕੂਲb ਆ ਿਰਹਾ,, ਗੁਰਦਵਾਿਰh ਹੋਕਾ ਸੁਿਣਆ

ਵਾਿਹਗੁਰੂ ਜੀ ਖਾਲਸਾ

ਵਾਿਹਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ..

ਭਾਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜ-ਦੀ ਆ ਕੇ . ਭਾਈ ਰੂੰ ਗਾ ਿਸੰ ਘ ਜੀ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ਨV

..ਿਜੰ ਨR- ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਸਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟ ਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ

ਵਾਿਹਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖ਼ਾਲਸਾ

ਵਾਿਹਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ..

ਮf ਪਿਹਲੀ ਵਾਰ ਓਹਦੇ ਨਾਲ ਲੱਿਗਆ ਭਾਈ ਤੇ ਿਸੰ ਘ ਸ਼ਬਦ ਸੁਿਣਆ ਸੀ ਮf ਤ- ਕੀ

ਬਲਕੇ ਪੂਰੇ ਿਪੰ ਡ ਨV ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਨ- ਨਾਲ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪਿਹਲੀ ਵਾਰ ਸੁਣੇ ਸਨ..
 Page |6

ਓਹ ਸਾਰੇ ਿਪੰ ਡ ਲਈ ਿਸਰਫ਼ ਰੂੰ ਗਾ ਸੀ....

ਵੱ ਡੇ ਛੋਟੇ ਲਈ ਿਸਰਫ਼ ਤੇ ਿਸਰਫ਼ ਰੂੰ ਗਾ..

ਿਕਸੇ ਲਈ ਓਹ ਬਾਬਾ ਚਾਚਾ ਤਾਇਆ ਕੁੱ ਝ ਵੀ ਨਹU ਸੀ..ਜਦb ਤੋY ਮੇਰੀ ਸੁਰਤ ਸੰ ਭਲੀ

ਸੀ ਬਸ ਿਸਰਫ਼ ਰੂੰ ਗਾ ਹੀ ਸੀ ਓਹ,,,,ਸਭ ਲਈ

ਜਦ ਮf ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਘਰ ਮੂਹਰ ਦੀ ਲੰਿਘਆ ਤ- ਓਥੇ ਥੋੜਾ ਿਜਹਾ ਕੱ ਠ ਹੀ ਸੀ..... ਕੋਈ

ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਹU ਸੀ ਆ ਰਹੀ ਿਕPਕੇ ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ 2 ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਤੋY ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ

ਕੋਈ ਪਿਰਵਾਰ ਹੈ ਹੀ ਨਹU ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਰbਦਾ... ਫ਼ੇਰ ਵੀ ਲੋ ਕ- ਮੂੰ ਹ ਮੁਲਾਜ਼ਾ ਰੱ ਖਣ

ਲਈ ਪਨਾਹਗੀਰ- ਦੀਆਂ ਬੁੜੀਆਂ ਓਥੇ ਬੈਠੀਆਂ ਸਨ... ਏਸ ਗਲੀ ਨੂੰ ਪਨਾਹਗੀਰ-

ਵਾਲੀ ਗਲੀ ਏਸ ਕਰਕੇ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ ਿਕPਕੇ ਏਥੇ 1947 ਦੀ ਵੰ ਡ ਵੇਲੇ ਪਾਿਕਸਤਾਨ ਤੋY

eਜੜ ਕੇ ਆਏ ਪਿਰਵਾਰ ਵਸੇ ਹੋਏ ਹਨ ....ਿਜਨ- ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਇਲਾਕੇ ਚ ਪਨਾਹਗੀਰ

ਜ- ਮੁਹਾਜ਼ਰ ਿਕਹਾ ਜ-ਦਾ ਹੈ...

ਮf ਦੋ ਪਲ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਬਾਰ ਅੱ ਗੇ ਖੜਾ ਅੰ ਦਰ ਵੇਖਦਾ ਿਰਹਾ.... ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਲੋ ਕ ਆPਦੇ

ਗਏ ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਵੇਹੜਾ ਭਰਦਾ ਿਗਆ.. ਸਾਰੇ ਿਪੰ ਡ ਦਾ ਸ-ਝਾ ਹੀ ਸੀ ਰੂੰ ਗਾ l ਵੀ....

ਫ਼ੇਰ ਕੋਈ ਮੋਹਤਬਾਰ ਬੰ ਦਾ ਬੋਿਲਆ,, ਦੇਖੋ ਭਾਈ ਿਪੰ ਡ ਵਾਸੀਓ ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਅੱ ਗੇ ਿਪੱ ਛੇ

ਤ- ਕੋਈ ਹੈਨੀ ਗਾ ਸੋ ਭਾਈ ਸਸਕਾਰ ਤ- ਿਪੰ ਡ ਵਾਲb ਹੀ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਰਲ ਿਮਲ ਕੇ...

ਤੇ ਬਾਕੀ ਰਸਮ- ਭੋਗ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਿਪੰ ਡ ਵੱ ਲb ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਆਪ- ਸਾਿਰਆਂ.. ਨੂੰ
 Page |7

ਸਾਰੇ ਸਾਿਹਮਤ ਹੋ ਗਏ...

ਬੜੀ ਅਜ਼ੀਬ ਜਹੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ..... ਮੇਰੇ ਦਾਦੇ ਤੋY ਕਈ ਵਾਰੀ ਤੇ ਿਪੰ ਡ ਦੇ

ਹੋਰ ਬਜ਼ੁਰਗ- ਤੋY ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸੁਣੀ ਸੀ ਓਹਦੀ ਕਹਾਣੀ.... ਮੇਰੇ ਦਾਦੇ ਦਾ ਹਾਣੀ ਹੀ

ਸੀ ਤਕਰੀਬਨ...

ਓਹੀ ਕਹਾਣੀ ਮੇਰੇ ਅੱ ਖ- ਮੂਹਰੇ ਆ ਰਹੀ ਸੀ...

ਰੂੰ ਗਾ ਕੀ ਸੀ,ਿਕP ਓਹ ਿਕਸੇ ਦਾ ਚਾਚਾ ਤਾਇਆ ਨਹU ਸੀ,, ਿਕP ਓਹ ਿਸਰਫ਼ ਰੂੰ ਗਾ

ਹੀ ਸੀ ਬੱ ਿਚਆਂ ਲਈ ਵੀ ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ- ਲਈ ਵੀ..... ਬੜੀ ਲੰਬੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ ਰੂੰ ਗੇ

ਦੀ.......ਆਪਣੇ ਆਪ ਚ ਇੱ ਕ ਨਾਵਲ ਵ-ਗ......1.

ਬਾਪੂ (ਦਾਦਾ ਜੀ) ਦੱ ਸਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਰੌਿਲਆਂ ਤb 17-18 ਕੁ ਵਹਰੇ ਪਿਹਲ- ਦੀ ਗੱ ਲ

ਆ.... ਮਤਲਬ ਬਾਪੂ ਦੇ ਕਿਹਣ ਮਤਾਬਕ 1929 -30 ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੀ ਗੱ ਲ ਹੋਣੀ

ਆ ਬਾਪੂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ.........

ਚਾਚਾ ਮfਗਲ

( ਮੇਰੇ ਦਾਦੇ ਦਾ ਚਾਚਾ ਲਗਦਾ ਸੀ ਿਪੰ ਡ ਚb )

ਓਦb ਸਾਰੇ ਿਪੰ ਡ ਦਾ ਵੱ ਗ ਚਾਰ ਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ.... ਆਵਦੇ ਕੋਲ ਵੀ ਓਹਦੇ ਕੋਲ ਭੇਡ-

ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਸੀਗੀਆਂ..

ਪਰ ਇੱ ਕ ਿਸਫ਼ਤ ਸੀ ਓਹਦੀ,,ਮਜ਼ਾਲ ਆ ਿਕਸੇ ਦਾ ਪਸ਼ੂ ਿਕਸੇ ਦੇ ਖੇਤ ਚ ਵੜ ਜਾਵੇ ਤੇ

ਕੋਈ ਉਲ-ਭਾ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਹੋਵੇ ...ਹੋਰ ਤ- ਸਕਾ ਸਬੰ ਧੀ ਹੈਨੀ ਸੀ ਮfਗਲ ਿਸੰ ਹੋ
 Page |8

ਦਾ,ਇੱ ਕ ਭੈਣ ਸੀ ਤਾਰੋ ਜੋ ਬੀਕਾਨVਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ ) ਿਵਆਹੀ ਹੋਈ ਸੀ..ਔਲਾਦ

ਂ ਰੀ ਹੀ ਚਲੀ ਗਈ ਜਹਾਨr..
ਓਹਦੇ ਵੀ ਨU ਹੋਈ ਿਵਚਾਰੀ ਦੇ...ਓਹਵੀ ਔਤ

ਮf (ਮੇਰਾ ਦਾਦਾ)ਓਦb ਆਹ ਕੀ ਕੋਈ 12-13 ਵਿਰRਆਂ ਦਾ ਹੋਊਗਾ...ਜਦb ਤਾਰੋ ਨV

ਮfਗਲ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਚb ਮੁੱ ਲ ਦੀ ਤੀਵU ਿਲਆ ਿਦੱ ਤੀ..ਨ- ਸੀ ਓਹਦਾ ਮੇਹਰ-...

ਬਾਹਲੀ ਸੋਹਣੀ ਦੋਨt ਪਾਸੇ

ਦਾ ਇੱ ਕ ਇੱ ਕ ਦੰ ਦ ਸੋਨV ਦਾ.... ਓਹਦਾ ਪਿਹਲਾ ਘਰਵਾਲਾ ਓਹਨੂੰ ਛੱ ਡ ਕੇ ਭੱ ਜ ਿਗਆ

ਸੀ.. ਿਪੰ ਡ ਦੀ ਕੋਈ ਹੀ ਬੁੱ ਢੀ ਠVਰੀ ਹੋਣੀ ਆਂ ਜੋ ਚਾਚੀ ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਨਾ ਦੇਖਣ ਗਈ

ਹੋਵ.ੇ .. ਚਾਚਾ (ਮfਗਲ) ਓਦb ਪੰ ਜ ਘੱ ਟ ਪ-ਜਾਹ (ਮਤਲਬ 45 ) ਦੇ ਲਾਗੈ ਦਾਗੇ ਹੋਣਾ

ਤੇ ਮੇਹਰ- ਕੋਈ 20 -22 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ...

ਨੱਕ ਚ ਸੋਨV ਦੀ ਨੱਥ ਿਸਰ ਤੇ ਸੱ ਗੀ ਫੁੱ ਲ ਤੇ ਬਾਹ- ਚ-ਦੀ ਦੇ ਕਿੜਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ

ਹੋਈਆਂ.. ਮੂਹਰਲੇ (ਅਗਲੇ ) ਦੰ ਦ- ਚ ਿਵਰਲ ਜਵ- ਪਰੀਆਂ ਵਰਗੀ... ਮੰ ਜੇ ਤੇ ਬੈਠੀ

ਸੀ.. ਓਹਦੇ ਿਪੱ ਛੇ ਲੁਕ ਕੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ਇੱ ਕ ਚਾਰ ਕੁ ਸਾਲ ਦਾ ਮੁੰ ਡਾ... ਜੋ ਡਿਰਆ

ਡਿਰਆ ਸਾਰਾ ਮਾਹੌਲ ਦੇਖ ਿਰਹਾ ਸੀ... ਆਪਣੇ ਝੱ ਗੇ ਦੀ ਕਫ਼ ਨਾਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਨੱਕ

ਸਾਫ ਕਰ ਿਰਹਾ ਸੀ.. ਇਹ ਮੁੰ ਡਾ ਮੇਹਰ- ਦੇ ਪਿਹਲੇ ਿਵਆਹ ਚb ਸੀ.... ਿਵਚਾਰਾ

ਭੰ ਮਤਿਰਆ ਿਜਹਾ ਬੈਠਾ ਆਪਣੀ ਮ- ਮੇਹਰ- ਦੀ ਚੁੰ ਨੀ ਿਖੱ ਚ ਿਰਹਾ ਸੀ...

ਮfਗਲ ਦੀ ਭੈਣ ਬੋਲੀ - ਦੇਖ ਮfਗਲਾ ਪੈਸੇ ਤ- ਭਾਵZ ਲੱਗ ਗੇ, ਪਰ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਾਰੇ

ਪੈਸੇ ਮੇਹਰ- ਦੇ ਗਰੀਬ ਮ- ਿਪਓ ਨੂੰ ਗਏ ਆ ਮf ਪੰ ਜੀ ਨU ਰੱ ਖੀ ਿਵੱ ਚb...

 Page |9

ਗੱ ਲ ਸੁਣ ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਗੌਰ ਨਾਲ ਸ਼ਿਹਦ ਵਰਗੀ ਤੀਵU ਿਲਆ ਕੇ ਿਦੱ ਤੀ ਆ ਭਾਵZ ਸਾਰੀ

ਉਮਰ ਤਲੀ ਤੇ ਧਰ ਧਰ ਚੱ ਟੀ ਚੱ ਲੀ.....ਹੋਰ ਤ- ਹੋਰ ਆਹ ਜਵਾਕ ਤ- ਤੈਨੰ ੂ ਰੂੰ ਗੇ

ਚ ਹੀ ਿਮਲ ਿਗਆ.... ਸੱ ਗੀ ਨਾਲ ਪਰ-ਦੇ ਵ-ਗੂ..ਓਸ ਤb ਬਾਅਦ ਓਹ ਸਾਿਰਆਂ ਲਈ

ਰੂੰ ਗਾ ਹੋ ਿਗਆ, ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਜੋ ਿਮਿਲਆ ਸੀ ਚਾਹੇ ਝੂੰ ਗੇ ਿਮਿਲਆ ਕਿਹ ਲਵੋ.... ਓਹ ਰੂੰ ਗੇ

ਚ ਿਮਿਲਆ ਜਵਾਕ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਲਈ ਰੂੰ ਗਾ ਬਣ ਿਗਆ......

ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਸਾਰੇ ਆਪਿਣਆਂ ਆਪਿਣਆਂ ਘਰ- ਨੂੰ ਪਰਤ ਆਏ..ਤੇ ਮfਗਲ ਕੋਲ ਇੱ ਕੋ ਹੀ

ਸਵਾਤ ਸੀ ਕਾਨVਆ ਦੀ ਛੱ ਤ ਵਾਲੀ ਿਵੱ ਚ ਜਗ ਰਹੀ ਸੀ ਗੁਡ ਮੈਨ ਦੀ ਲਾਟਣ..

(good man the lalten ਲਾਲਟੇਨ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਪਿਹਲੀ brand itms ਸੀ ਿਜਸਦੀ

ਗਾਰੰ ਟੀ ਿਦੱ ਤੀ ਜ-ਦੀ ਸੀ )

ਅੱ ਜ ਮfਗਲ ਦੀ ਮੁਕਲਾਵੇ ਦੀ ਰਾਤ ਸੀ,, ਪਰ ਰੂੰ ਗਾ ਆਪਣੀ ਮ- ਮੇਹਰ- ਦਾ ਹੱ ਥ ਹੀ

ਨਹU ਸੀ ਛੱ ਡ ਿਰਹਾ...

ਛੱ ਡਦਾ ਵੀ ਿਕਵZ ਮੇਹਰ- ਤੋY ਿਬਨR- ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਓਪਰੇ ਹੀ ਤ- ਸਨ ਓਹਦੇ ਲਈ....l

ਵੀ ਮਸ- 4-5 ਸਾਲ ਦਾ ਹੀ ਤ- ਸੀ ਓਹ ਮਸੂਮ ਿਜਹਾ..

ਮੇਹਰ- ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੁੱ ਝ ਵੀ ਤ- ਰੂੰ ਗਾ ਹੀ ਸੀ...ਓਹ ਤ- ਮੇਹਰ- ਿਬਨR- ਇੱ ਕ ਪਲ ਵੀ

ਨਹU ਸੀ ਰਿਹੰ ਦਾ.....ਿਸਆਣੀ ਉਮਰ ਚ ਿਮਲੀ ਜਵਾਨ ਤੀਵU ਚb ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਿਪਆਰ ਘੱ ਟ

ਤੇ ਹਵਸ ਿਜ਼ਆਦਾ ਿਦਸਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਆ..

ਨਾਲੇ ਛੜੇ ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਤ- ਜਨਾਨੀ ਦੇ ਸੂਟ ਦੀ ਲੀਰ ਲੱਭ ਜੇ ਓਹ ਲੱਕ ਨਾਲ ਲਪੇਟੀ

ਿਫਰਦਾ ਰਿਹੰ ਦਾ,,, ਓਹਦੀ ਭੈਣ ਤਾਰੋ ਨV ਤ- ਅਸਮਾਨ ਦਾ ਚੰ ਦ ਓਹਦੇ ਵੇਹੜੇ ਚ

 P a g e | 10

ਤਾਰਤਾ ਸੀ... ਮfਗਲਾ ਕੋਈ ਿਪਛਲੇ ਜਨਮ ਦੇ ਪੁੰ ਨ ਕੀਤੇ ਮੂਹਰੇ ਆ ਗਏ ਓਏ ਕੰ ਜਰਾ

ਓਹਨV ਿਦਲ ਨੂੰ ਿਕਹਾ... ਫ਼ੇਰ ਓਹਨV ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਰੂੰ ਗੇ ਕੋਲb ਓਹਦੀ ਮ- ਮੇਹਰ- ਦਾ

ਫਿੜਆ ਝੱ ਗਾ ਛੁਡਾਇਆ ਤੇ ਬ-ਹ ਫੜ ਕੇ ਬਾਹਰ ਵੇਹੜੇ ਚ ਲੈ ਆਇਆ,, ਮੇਹਰ-

ਭਰੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਨਾਲ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ ਬੋਲੀ ਕੁੱ ਝ ਵੀ ਨਾ... ਪਰ ਮੁੱ ਲ ਦੀ ਤੀਵU ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ

ਵੀ ਤ- ਨਹU ਹੁੰ ਦੀ....

ਫ਼ੇਰ ਮfਗਲ ਨV ਓਹਨੂੰ ਵੇਹੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਵਾੜੇ ਚ ਪਏ ਟੁੱ ਟੇ ਜਹੇ

ਮੰ ਜੇ ਤੇ ਿਲਟਾ ਿਦੱ ਤਾ...

ਦੇਖ ਕਾਕਾ ਆ ਆਪਣੀਆਂ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਤੇ ਭੇਡ- ਤੂੰ ਏਹਨV ਕੋਲ ਸƒ.... ਦੇਖU ਿਕਤੇ ਕੋਈ

ਚੋਰ ਚੱ ਕਾ ਮਤਾ ਚੱ ਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਵੇ.... ਮਾਸੂਮ ਰੂੰ ਗਾ ਚੁੱ ਪ ਚਾਪ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਕੋਲ ਪੈ

ਿਗਆ... ਤੇ ਤਾਰੇ ਵੇਖਦਾ ਿਰਹਾ... ਮfਗਲ ਨV ਸਵਾਤ ਦਾ ਬਾਰ ਲਾ ਿਲਆ.... ਪੂਰੀ

ਰਾਤ ਮfਗਲ ਦੇ ਬੁੱ ਢੇ ਹੱ ਡ ਓਸ ਜਵਾਨ ਮੇਹਰ- ਤੇ ਕਿਹਰ ਢਾPਦੇ ਰਹੇ,, ਓਹ ਿਵਚਾਰੀ

ਭਰੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਨਾਲ ਕਦੇ ਛੱ ਤ ਦੇ ਜਾਲੇ ਵੇਖਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਕਦੇ ਬਾਹਰ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਦੀ

ਰਾਖੀ ਪਏ ਰੂੰ ਗੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੀ ਰਹੀ.. ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਵਾੜੇ ਚ ਿਪਆ

ਰੂੰ ਗਾ ਕਦੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਿਰਹਾ ਕਦੇ ਮੇਹਰ- ਬਾਰੇ.... ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਵੀ ਤ-

ਓਹਦੇ ਮ- ਿਪਓ ਨV ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਵ-ਗ ਵੇਚ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ ਮfਗਲ ਕੋਲ...

ਅੱ ਜ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਪਈ ਸੀ ਓਸੇ ਵੇਹੜੇ ਚ...ਤੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਵੀ ਓਹਦੇ ਕੋਲ ਖੜੀਆਂ

ਸਨ ਸ਼ਾਇਦ ਓਹਨ- ਹੀ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਸੀ ..|

 P a g e | 11

ਸਵੇਰੇ ਮੁਰਗਾ ਬੋਲਦੇ ਨਾਲ ਮੇਹਰ- eਠ ਖੜੀ ਤੇ ਜਦb eਠ ਕੇ ਓਹਨV ਸਵਾਤ ਦੇ

ਲੱਕੜ ਦੇ ਬੂਹੇ ਖੋਲੇ R ਤ- ਓਹਨ- ਦੇ ਖੁੱ ਲਣ ਤੇ ਚਰੜ.. ਚਰੜR.. ਦੀ ਇੱ ਕ ਲੰਬੀ ਅਵਾਜ਼

ਨV ਸ਼ਾਤ ਪ…ਭਾਤ (ਸਵੇਰਾ) ਚ ਇੱ ਕ ਹੱ ਲਚਲ ਜਹੀ ਛੇੜ ਿਦੱ ਤੀ... ਿਕPਕੇ ਚੜRਦੀ ਸਵੇਰ

ਿਬਲਕੁਲ ਸ਼-ਤ ਸੀ... ਸਾਹਮਣੇ ਿਵਹੜੇ ਚ ਿਬਲਕੁਲ ਸੁੰ ਨ ਸਰ- ਪਈ ਸੀ ਤੇ ਿਕਸੇ ਿਕਸੇ

ਬੱ ਕਰੀ ਦੇ ਿਮਆਂਕਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆ ਰਹੀ ਸੀ ਿਕPਿਕ ਨਾਲ ਹੀ ਵਾੜਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ

ਤੇ ਉਹਨV eਠ ਕੇ ਬਹੁਕਰ ਚੱ ਕੀ ਤੇ ਸਾਰੇ ਿਵਹੜੇ ਚ ਫੇਰਨ ਲੱਗ ਪਈ ਿਕPਿਕ ਮfਗਲ

ਕੱ ਲਾ ਰਿਹੰ ਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਥ- ਥ- ਖਲਾਰਾ ਿਪਆ ਸੀ ਤੇ ਧੂੜ ਿਮੱ ਟੀ ਜੰ ਮੀ ਪਈ ਸੀ |

ਿਕPਕੇ ਝਾੜੂ ਤ- ਮfਗਲ ਨV ਕਦੇ ਮਾਿਰਆ ਈ ਨਹU ਸੀ ਸੁੱ ਖ ਨਾਲ,,,ਨਾਲੇ ਛੜੇ ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ

ਕੇਹੜਾ ਸਫ਼ਾਈਆਂ ਦਾ ਿਫਕਰ ਹੁੰ ਦਾ.

ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਝਾੜੂ ਮਾਰਦੇ ਵੇਖ ਮfਗਲ ਨV ਕੰ ਧ ਤੇ ਪਈ ਿਪੱ ਤਲ ਦੀ ਗੜਵੀ ਚੱ ਕੀ ਤੇ

ਬੱ ਕਰੀ ਦੀ ਧਾਰ ਕੱ ਢਣ ਚਲਾ ਿਗਆ ਬੱ ਕਰੀ ਚੋਅ ਕੇ ਗੜਵੀ ਿਲਆ ਕੇ ਉਹਨV ਕੰ ਧੋਲੀ

ਤੇ ਵਾਪਸ ਰੱ ਖ ਿਦੱ ਤੀ |

ਫ਼ੇਰ ਆਪ ਬਾਹਰ ਖੇਤ- ਵੱ ਲ ਨੂੰ ਚਲਾ ਿਗਆ ਤੇ ਮੇਹਰ- ਨV ਸੁੱ ਕੇ ਡੱ ਕੇ ਡੌਲੇ ਕੱ ਠV ਕਰਕੇ

ਚੁੱ ਲRੇ ਤੇ ਚਾਹ ਧਰ ਿਦੱ ਤੀ | ਚਾਹ ਬਣਾ ਕੇ ਓਹ ਗੜਵੀ ਚ ਪਾਕੇ ਰੂੰ ਗੇ ਕੋਲ ਲੈ ਗਈ

ਜੋ ਹਾਲੇ ਵੀ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਕੋਲੇ ਸੁੱ ਤਾ ਿਪਆ ਸੀ ਮਾਸੂਮ ਸੀ ਿਵਚਾਰਾ....|

ਮੇਹਰ- ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਉਠਾPਦੀ ਬੋਲੀ' eਠ ਪੁੱ ਤ ਦੇਖ ਧੁੱ ਪ ਚੜRਨ ਵਾਲੀ ਹੋ ਗਈ ਵੇ, ਮ-

ਸਦਕੇ ਵੇ ਤੈਨੰ ੂ ਨUਦ ਿਕਵZ ਆਈ ਵੇ ਏਨRU ਠੰਡ ਚ ਬਾਹਰ, ਬੇਵੱਸ ਮ- ਨV ਪੁੱ ਤ ਦਾ ਝੋਰਾ

ਕੀਤਾ...|
 P a g e | 12

ਿਕPਿਕ ਕੱ ਤੇ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਸੀ ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਠੰਢ ਉਤਰ ਆPਦੀ ਸੀ ਤੇ ਰੂੰ ਘਾ

ਿਵਚਾਰਾ ਅੱ ਖ- ਮਲਦਾ eਿਠਆ ਹੱ ਥ- ਦੇ ਘਸੁੰ ਨ ਜੇ ਬਣਾ ਅੱ ਖ- ਨੂੰ ਮਲਦਾ ਮ- ਵੱ ਲ ਵੇਖ

ਿਰਹਾ ਸੀ ਿਜਵZ ਅੱ ਜ ਉਹਨੂੰ ਮੇਹਰ- ਕੋਈ ਬੇਗਾਨੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਮੇਹਰਾ ਨV ਅੱ ਖ-

ਮਲਦੇ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਘੁੱ ਟ ਕੇ ਿਹੱ ਕ ਨਾਲ ਲਾ ਿਲਆ ਿਜਵZ ਕਈ ਸਾਲ- ਤb ਿਵੱ ਛੜੀ ਮ- ਆਪਣੇ

ਪੁੱ ਤ ਨੂੰ ਿਮਲਦੀ ਹੋਵੇ ਿਜਵZ ਬਾਰ- ਸਾਲ- ਬਾਅਦ ਅੰ ਨੀ ਹੋਈ ਇੱ ਛਰ- ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਲੱਭ

ਿਗਆ ਹੋਵੇ ਦੁਬਾਰਾ .....

ਮfਗਲ ਮੁੜ ਆਇਆ ਸੀ ਓਹਨV ਵੇਹੜੇ ਿਵਚਲੇ ਨਲਕੇ ਤੋY ਮੂੰ ਹ ਹੱ ਥ

ਧੋਤਾ ਤੇ ਚਾਹ ਪੀਅ ਕੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਦਾ ਇਜੱ ੜ ਛੱ ਡ ਕੇ ਬੀੜ ਵੱ ਲ ਿਨਕਲ ਿਗਆ....

ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਦੇ ਗਲ- ਚ ਪਾਈਆਂ ਟੱ ਲੀਆਂ ਦੀ ਟਣ ਟਣ ਦੀਆਂ ਧੁਨ- ਇੱ ਕ ਅਜ਼ੀਬ ਿਜਹਾ

ਸੰ ਗੀਤ ਛੇੜ ਗਈਆਂ...

ਬੋਕ ਦੇ ਮੁਸ਼ਕ ਨV ਹਵਾ ਚ ਇੱ ਕ ਦੁਰਗੰ ਧ ਜਹੀ ਘੋਲ ਿਦੱ ਤੀ...

ਮੇਹਰ- eਠ ਕੇ ਘਰਦੇ ਿਨ‡ਕੇ ਿਨ‡ਕੇ ਕੰ ਮ ਲੱਗ ਗਈ...ਪਿਹਲਾ ਓਹਨV ਪੂਰਾ ਘਰ

ਸਵਾਿਰਆ... ਫ਼ੇਰ ਆਟਾ ਗੁੰ ਨ ਰੋਟੀ ਲੱਗ ਗਈ... ਰੂੰ ਗਾ ਚੁੰ ਨੀ ਫੜੀ ਆਪਣੀ ਮ- ਦੇ

ਮਗਰ ਮਗਰ ਘੁੰ ਮਦਾ ਿਰਹਾ...|

ਪਿਹਲ- ਤ- ਮੇਹਰ- ਨV ਸਿਚਆਰੀ ਔਰਤ ਵ-ਗ ਿਮੱ ਟੀ ਦੇ ਕੁੱ ਜੇ ਨੂੰ ਮ-ਜ ਸਵਾਰ ਕੇ

ਦਾਲ ਧਰੀ.. ਤੇ ਨਾਲ ਿਚੱ ਬੜRਾ ਦੀ ਚਟਣੀ ਰਗੜੀ..

 P a g e | 13

ਰੂੰ ਗਾ ਰੋਟੀ ਪਕਾ ਰਹੀ ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਬੋਿਲਆ.. ਬੀਬੀ" ਆ ਭਾਈ ਕੌ ਣ ਆ.. ਿਜਸਨV ਰਾਤ

ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੰ ਦਰ ਬੰ ਦ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ ?

ਮੇਹਰ- ਦਾ ਮੂੰ ਹ ਸ਼ਰਮ ਨਾਲ ਲਾਲ ਹੋ ਿਗਆ..

ਓਹ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਿਮੱ ਠਾ ਿਜਹਾ ਿਝੜਕਦੀ ਬੋਲੀ, ਚੁੱ ਪ! ਓਹ ਭਾਈ ਨਹU ਆ ਬਾਪੂ ਆ

ਤੇਰਾ...

ਬੀਬੀ..! ਬਾਪੂ ਇੰ ਝ ਦੇ ਹੁੰ ਦੇ ਆ! ਇਹ ਓਹੀ ਬਾਪੂ ਆ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਛੱ ਡਕੇ ਭੱ ਜ ਿਗਆ

ਸੀ ?... ਮੇਰੇ ਿਨ‡ਕੇ ਹੁੰ ਿਦਆਂ...

ਆਹੋ ਓਹੀ ਆ.. ਮੇਹਰ- ਗੱ ਲ ਤੇ ਿਮੱ ਟੀ ਪਾPਦੀ ਤੇ ਰੂੰ ਗੇ ਤb ਖੈੜਾ ਛਡਾPਦੀ ਬੋਲੀ....

ਮੇਹਰ- ਰੋਟੀ ਪਕਾ ਕੇ ਵੱ ਗ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਮfਗਲ ਨੂੰ ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਸੀ,,, ਨਾਲੇ ਓਹਨ-

ਮਾਿਪਆਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ.. ਿਜੰ ਨR- ਨV ਓਹਨੂੰ ਮੱ ਝ ਬੱ ਕਰੀ ਵ-ਗ ਵੇਚ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ,

ਪਰ ਿਪੰ ਜਰੇ ਚ ਫਸੀ ਬੁਲਬੁਲ

ਕਰਦੀ ਤ- ਕੀ ਕਰਦੀ...

ਮ- ਿਪਓ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਨੂੰ ਜੇ ਿਕਸਮਤ

ਿਸਰ ਨਾ ਮੜਦੀ ਤ- ਕੀ ਕਰਦੀ..

ਤਕਦੀਰ ਆਈ ਸੀ ਸੌਦਾ ਕਰਨ ਓਹਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦਾ

ਜੇ ਧੀ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਬਲੀ ਨਾ

ਚੜRਦੀ ਤ- ਕੀ ਕਰਦੀ....
 P a g e | 14

ਤਰਕਾਲ- ਢਲੀਆਂ ਤੋY ਮfਗਲ ਵਾਪਸ ਆਇਆ.... ਗਲ ਵਾਲਾ ਝੱ ਗਾ (ਕੁੜਤਾ) ਲਾਹ

ਕੇ ਓਹ ਿਕੱ ਲੀ ਤੇ ਟੰ ਗਦਾ ਤੌੜਾ (ਘੜਾ) ਚੱ ਕ ਕੇ ਇਹ ਅਵਾਜ਼ ਿਦੰ ਦਾ""

ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਬੇਬੇ ਮf ਖੂਹ ਤੋY ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਚੱ ਿਲਆਂ.... ਤੂੰ ਨਹਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਨਲਕੇ ਤੋY

ਪਾਣੀ ਭਰਕੇ ਕੋਸਾ ਕਰਨਾ ਰੱ ਖ ਦੇ.......

ਮfਗਲ ਦੇ ਘਰ ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਲਕਾ ਸੀ ਪਰ ਪੀਣ ਦਾ ਪਾਣੀ ਓਹ ਖੂਹ ਤੋY

ਹੀ ਵਰਤਦੇ ਸਨ.... ਖੂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸ਼ਿਹਦ ਵਰਗਾ ਿਮੱ ਠਾ ਜੋ ਸੀ..

ਰੂੰ ਗਾ ਫ਼ੇਰ ਿਵਚਾਰਾ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਪੈ ਿਗਆ...ਉਪਰ ਆਪਣੀ ਮ- ਦੀ ਚੁੰ ਨੀ ਲੈ

ਕੇ...

ਅੱ ਜ ਓਸੇ ਵੇਹੜੇ ਚ 85 ਸਾਲਾ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਪਈ ਸੀ ਓਹਦੀ ਜੇਬ ਚ ਇੱ ਕ ਬਲੈ ਕ

and ਵRਾਈਟ ਜਹੀ ਫੋਟੋ ਸੀ .... ਿਜਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਬੜੀ ਿਦਲਚਸਪ ਆ.......ਮf

ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਬਾਰ ਅੱ ਗੇ ਖੜਾ ਅੰ ਦਰ ਝਾਕ ਿਰਹਾ ਸੀ.....ਓਦb ਮf ਕੋਈ ਅੱ ਠਵU ਚ ਪੜRਦਾ

ਸੀ |

ਜਦ ਮfਗਲ ਖੂਹ ਤੋY ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ... ਓਹਨੂੰ ਨਹਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਪਾਣੀ ਪਾPਦੀ

ਮੇਹਰ- ਬੋਲੀ

ਮf ਿਕਹਾ ਬੋਲਦੇ ਨੀ,,ਤੁਸU ਘਰ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਨU ਆਏ

 P a g e | 15

ਦੁਪਿਹਰੇ ... ਮf ਬਣਾ ਕੇ ਰੱ ਖੀ ਸੀ ਤੇ ਕਮਿਲਆਂ ਵ-ਗੂ ਉਡੀਕਦੀ ਰਹੀ ਸਾਰਾ ਿਦਨ ....

ਮfਗਲ ਨੂੰ ਪਿਹਲ- ਕਦੇ ਿਖਆਲ ਹੀ ਨਹU ਸੀ ਆਇਆ ਘਰ ਆਉਣ ਦਾ ਜ- ਇੰ ਝ ਕਿਹ

ਲਵੋ ਪਿਹਲ- ਤ- ਇਹ ਘਰ ਹੈ ਹੀ ਨਹU ਸੀ ਿਸਰਫ਼ ਇੱ ਕ ਮਕਾਨ ਸੀ Pਝ ਮਕਾਨ ਵੀ

ਕਾਹਦਾ ਸੀ ਵਾੜੇ ਵਰਗਾ ਸੀ ਥ- ਥ- ਿਖਲਾਰਾ ਿਪਆ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ..

ਘਰ ਤ- ਅਸਲ ਮਾਇਨV ਚ ਇਹ ਮੇਹਰ- ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਬਿਣਆ ਸੀ...

ਓਹ ਬੋਿਲਆ ਐ ਂ ਿਕਵZ ਆ ਜ-ਦਾ ਇੱ ਜੜ ਛੱ ਡ ਕੇ.. ਜੇ ਮਤਾ ਿਕਸੇ ਦੇ ਖੇਤ ਚ ਵੜ ਜ-ਦੇ

ਉਤb ਗੋਰੀ ਸਰਕਾਰ ਆ... ਿਸੱ ਧਾ ਫਰੋਜ਼ਪੁਰ ਪੇਸ਼ੀ ਪਾPਦੀ ਆ...

ਤੁਸU ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਇਆ ਕਰੋ ਨਾਲੇ ਐਵZ ਘਰੇ ਮੈਨੰ ੂ ਪੁੱ ਠV ਿਸੱ ਧੇ ਜਹੇ ਸਵਾਲ

ਪੁੱ ਛੀ ਜ-ਦਾ ਰਿਹੰ ਦਾ.. ਮੇਹਰ- ਸੋਨV ਦੇ ਦੰ ਦ ਿਲਸ਼ਕਾPਦੀ ਚੁੰ ਨੀ ਦਾ ਪੱ ਲਾ ਿਜਹਾ ਕਰਦੀ

ਬੋਲੀ...

ਪਰ ਹਲੇ ਛੋਟਾ ਓਹ ਤ-, ਤੂੰ ਵੀ ਹੱ ਦ ਕਰਦU ਏ ਂ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਬੇਬੇ!

ਪਰ ਇੱ ਜੜ ਕੋਲ ਤ- ਬੈਠ ਹੀ ਜਾਇਆ ਕਰੂ ਨਾਲੇ ਹੁਣੇ ਤੋY ਕੰ ਮ ਿਸਖੂ ਤ- ਓਹਦੇ ਕੰ ਮ

ਆਊਗਾ...

ਠੀਕ ਆ ਿਜਵੇY ਤੈਨੰ ੂ ਠੀਕ ਲੱਗੇ... ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਖਾ ਕੇ ਦੋਨt ਸb ਗਏ..

ਮੇਹਰ- ਰੋਜ ਵ-ਗ eਠੀ,, eਠ ਕੇ ਪਿਹਲ- ਬਹੁਕਰ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਵੇਹੜਾ ਸੁਮਭਿਰਆ...

ਿਫਰ ਚਾਹ ਬਣਾ ਕੇ.. ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਨਵRਾ ਧਵਾ ਕੇ ਮfਗਲ ਦੇ ਨਾਲ ਤੋਰ ਿਦੱ ਤਾ....
 P a g e | 16

ਕੰ ਮ ਨਬੇੜ ਕੇ ਮੰ ਜਾ ਡਾਹੀ ਪਈ ਨੂੰ ਦੇਖ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੀ ਬਚਨr ਆ ਗਈ... ਓਦb ਲੋ ਕ-

ਦਾ ਘਰ- ਚ ਆਉਣ ਜਾਣ ਆਮ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ....

ਚਾਚੀ ਘਰੇ ਹੀ ਆਂ? ਓਹਨV ਆPਿਦਆ ਹੀ ਬੋਲ ਮਾਿਰਆ..

ਬਚਨr ਮੇਹਰ- ਦੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੀ ਕੁੜੀ ਸੀ ਹੈ ਤ- ਭਾਵZ ਓਹ ਮੇਹਰ- ਦੀ ਹਾਨਣ ਹੀ

ਸੀ.. ਪਰ ਮfਗਲ ਵਾਿਲh ਪਾਿਸh ਓਹ ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਚਾਚੀ ਹੀ ਕਿਹੰ ਦੀ ਸੀ ....

ਆਜਾ ਆਜਾ ਬਚਨr ਭੈਣ ਮੇਰੀਏ ਆਜਾ ਿਖੱ ਚ ਲਾ ਪੀੜੀ ਉਰ- ਨੂੰ...

ਮੇਹਰ- ਓਹਨੂੰ ਹਾਣ ਪ…ਵਾਣ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਭੈਣ ਮੇਰੀਏ ਹੀ ਕਿਹ ਿਦੰ ਦੀ ਸੀ...

ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਕੀ ਆ ਚਾਚੀ,,ਬਚਨr ਮੰ ਜੇ ਤੇ ਬੈਠਦੀ ਬੋਲੀ...

ਹਏ ਹਏ ਡੁੱ ਬੜੀਏ ਪfਦ ਤੇ ਕਾਹਨੂੰ ਬਿਹ ਗਈ ਉਰੇ ਨੂੰ ਹੋਜਾ ਭੋਰਾ ਮੇਹਰ- ਮੰ ਜੇ ਤੇ

ਬੈਠਦੀ ਬੋਲੀ.....

ਚਾਚੀ ਮf ਤ- ਇਹ ਪੁੱ ਛਣ ਆਈ ਸੀ ਆਪ- ਸੇਮਨਾਲੇ (ਡਰੇਨ) ਤੋY ਪੋਚਾ ਲੈ ਣ ਚੱ ਲੀਏ

ਬੇਬੇ ਕਿਹੰ ਦੀ ਚੁੱ ਲRੇ ਨੂੰ ਫੇਰਨਾ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹੰ ਦੀ ਸੀ ਕੇ ਚਾਚੀ ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ

ਜਾਵU .....

ਬਚਨr ਚੱ ਲ ਤ- ਵੜਦੀ ਪਰ ਤੇਰੇ ਚਾਚੇ ਨV ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਆਉਣਾ ਓਹ ਸਾਝਰੇ ਦਾ

(ਬਹੁਤ ਸਵੇਰਾ ਜ- ਪਹੁ ਫੁਟਾਲਾ ਜ- ਮੂੰ ਹ ਨVਰਾ ਅੱ ਡੋ ਅੱ ਡ ਬੋਿਲਆ ਜ-ਦਾ ਇਹ ਸ਼ਬਦ

ਜਗRਾ ਤੇ ਬੋਲੀ ਦੇ ਿਹਸਾਬ ਨਾਲ ) ਿਗਆ ਹੋਇਆ ਇੱ ਜੜ ਲੈ ਕੇ.....

 P a g e | 17

ਜ- ਤ- ਿਬੰ ਦ ਕੁ ਅਟਕ ਕੇ ਆਜU ਫ਼ੇਰ ਚਲਦੀਆਂ!

ਚਾਚੀ ਬਾਹਲੀ ਨੀ ਿਫ਼ਕਰ ਹੋਗੀ ਚਾਚੇ ਦੀ 2 ਿਦਨ- ਚ ਹੀ ? ਬਚਨr ਮੇਹਰ- ਦੀ ਵੱ ਖੀ

ਚ ਪੋਲੀ ਜਹੀ ਚੂੰ ਡੀ ਵੱ ਢਦੀ ਹੱ ਸਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ...

ਨੀ ਚੰ ਦਰੀਏ ਜਦb ਮਾਿਪਆਂ ਲੜ ਲਾ ਹੀ ਿਦੱ ਤੀ ਿਫ਼ਕਰ ਤ- ਕਰਨੀ ਹੀ ਪੈਣੀ ਆ,, ਿਸਰ

ਦਾ ਸਾਈ ਂ ਜੋ ਹੋਇਆ..

ਨਾਲੇ ਿਸਆਣੇ ਕਿਹੰ ਦੇ ਤੀਵU ਦਾ ਮਰਦ ਭਾਵZ ਿਬਮਾਰ ਮੰ ਜੇ ਨਾਲ ਜੁਿੜਆ ਿਪਆ ਹੋਵੇ

ਤ- ਵੀ ਲੋ ਕ- ਨੂੰ ਡਰ ਹੁੰ ਦਾ ਕੁੱ ਝ ਗਲਤ ਬੋਲਣ ਤੋY ਪਿਹਲ- ਕੇ ਇਹਦੇ ਿਸਰ ਖਸਮ

ਿਜPਦਾ ਬੈਠਾ......ਬਾਕੀ ਜੋ ਵੀ ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਤ- ਕੱ ਢਣੀ ਹੀ ਆ.....

ਉਨR- ਦੇ ਗੱ ਲ- ਕਰਿਦਆਂ ਕਰਿਦਆਂ ਹੀ ਮfਗਲ ਵੀ ਆ ਿਗਆ ਸੀ... ਮੇਹਰ- ਨV ਮfਗਲ

ਨੂੰ ਗਰਮ ਗਰਮ ਸੱ ਜਰੇ ਫੁਲਕੇ ਲਾਹ ਕੇ ਖੁਵਾਏ... ਅੱ ਜ ਪਿਹਲੀ ਵਾਰ ਦੁਪਿਹਰੇ ਮfਗਲ

ਨV ਨਰਮ ਨਰਮ ਫੁਲਕੇ ਛਕੇ ਸੀ... ਨਹU ਤ- ਅੱ ਗੇ ਛਿੜਆਂ ਵਾਲੇ ਮੋਟੇ ਮੋਟੇ ਮੰ ਨ ਹੀ

ਪਕਾ ਕੇ ਖ-ਦਾ ਸੀ....

ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਰੋਟੀ ਓਹਨV ਨਾਲ ਬੰ ਨ ਕੇ ਫੜਾ ਿਦੱ ਤੀ ਤੇ ਆਪ ਬਚਨr ਨਾਲ ਸੇਮਨਾਲੇ ਤੋY

ਪੋਚਾ ਲੈ ਣ ਚਲੀ ਗਈ..

ਘਰ ਆ ਕੇ ਓਹਨV ਆਥਣ ਤੱ ਕ ਪੋਚੇ ਦੀ ਤਲੀ ਦੇਕੇ ਚੁੱ ਲRਾ ਚƒਕਾ ਿਲਸ਼ਕਣ ਲਾ

ਿਦੱ ਤਾ.... ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਦੀਆਂ ਬੁੜੀਆਂ ਓਹਦੀਆਂ ਤਰੀਫ- ਦੇ ਪੁਲ ਬੰ ਨ ਰਹੀਆਂ ਸੀ..

ਮfਗਲ ਤ- ਝੁਡੂ ਸੀ... ਮੇਹਰ- ਨV ਆ ਕੇ ਘਰ ਬੰ ਨ ਤਾ...ਦੇਖ ਲਾ

 P a g e | 18

ਓਹੀ ਘਰ ਿਲਸ਼ਕ- ਮਾਰਦਾ ਤਾਰੌਜ਼ੇ ਆਈ ਬਹੂ ਵ-ਗੂ......

ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮfਗਲ ਤੇ ਰੂੰ ਗਾ ਵੀ ਮੁੜ ਆਏ ਸੀ... ਹੁਣ ਤ- ਿਪੰ ਡ ਵਾਿਲਆਂ ਨV ਵੀ ਕਿਹਣਾ

ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ ਕੇ ਦੇਖ ਲਾ ਮfਗਲਾ ਤੈਨੰ ੂ ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਿਮਲੇ ਮੁੰ ਡੇ ਨV ਤੇਰਾ ਕੰ ਮ ਚ ਹੱ ਥ

ਵਟਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਤਾ ਕੋਈ ਮੋਤੀ ਪੁੰ ਨ ਕੀਤੇ ਸੀ ਤੂੰ ਿਪਛਲੇ ਜਨਮ- ਦੇ.... ਓਸ ਤ-

ਬਾਅਦ ਰੂੰ ਗਾ ਨ- ਤੇ ਪੱ ਕੀ ਹੀ ਮੋਹਰ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ....

ਅਸU ਵੀ ਓਹਨੂੰ ਬੁੱ ਢੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਛੇੜਨਾ ਰੂੰ ਗੇ ਫੋਟੋ ਤ- ਿਦਖਾ,,, ਬਾਬਾ ਸ਼ਬਦ ਤ- ਓਦੇ

ਲਈ ਕਦੇ ਅਸU ਵੀ ਨਹU ਸੀ ਵਰਿਤਆ ਅਸU ਤ- ਕੀ ਿਪੰ ਡ ਚ ਓਹ ਿਕਸੇ ਦਾ ਬਾਬਾ

ਚਾਚਾ ਤਾਇਆ ਕੁੱ ਝ ਨਹU ਸੀ... ਓਹ ਸਭ ਲਈ ਿਸਰਫ਼ ਰੂੰ ਗਾ ਸੀ.....

ਸਾਡੇ ਕਿਹਣ ਤੇ

ਂ ਵRਾਈਟ ਜਹੀ ਫੋਟੋ ਸਾਡੇ ਮੂਹਰੇ ਕਰ ਦੇਣੀ ਪਰ

ਓਹਨV ਬਲੈ ਕ ਐਡ

ਸਾਨੂੰ ਹੱ ਥ ਨਾ ਲਾਉਣ ਦੇਣਾ ਓਦb ਅਸU ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹੁੰ ਦੇ ਸੀ ਏਨਾ ਕੁ ਯਾਦ ਓਹ ਿਕਸੇ

ਅੰ ਗਰੇਜ਼ ਕੁੜੀ ਦੀ ਫੋਟੋ ਸੀ... ਫੋਟੋ ਦੇ ਮਗਰ ਿਲਿਖਆ ਸੀ

Folerence gloria (ਫੋਲੇਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ)

ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਬੜੇ ਭਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਸੁਣਾPਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਰੂੰ ਗਾ |

 P a g e | 19

ਹੁਣ ਰੂੰ ਗਾ ਰੋਜ ਹੀ ਮfਗਲ ਨਾਲ ਜ-ਦਾ ਕਦੇ ਕਦੇ ਤ- ਓਹ ਕੱ ਲRਾ ਵੀ

ਇੱ ਜੜ ਲੈ ਜ-ਦਾ ਸੀ.. ਸਾਡਾ ਇਲਾਕਾ ਬਰਆਨੀ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਓਦb.. ਰੋਹੀ ਿਬਆਬਾਨ ਤੇ

ਰੇਤਲੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਟਾਵZ ਟਾਵZ ਪਹਾੜੀ ਿਕੱ ਕਰ- ਦੇ ਰੁੱ ਖ .... ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਛੱ ਡ ਕੇ

ਿਕੱ ਕਰ ਦੀ ਛ- ਹੇਠ ਬੈਠ ਜਾਣਾ ਤੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਨV ਿਕੱ ਕਰ- ਨੂੰ ਗੋਡਣੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਤੁੱ ਕੇ

ਖਾਈ ਜਾਣੇ.....

ਮfਗਲ ਨV ਕਦੇ ਹੀ ਜਾਣਾ ਇੱ ਜੜ ਨਾਲ,,ਨਹU ਤ- ਘਰੇ ਬੈਠV ਨV ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਮੋਚਣਾ ਫੜ ਕੇ

ਦਾਹੜੀ ਚb ਧੌਲੇ ਪੱ ਟਦੇ ਰਿਹਣਾ...

ਹੁਣ ਮੇਹਰ- ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਚ ਕਾਫੀ ਘੁਲ ਿਮਲ ਗਈ ਸੀ.. ਓਹਦਾ ਸੁਭਾਅ ਹੀ ਏਦ-

ਸੀ... ਪਰ ਿਜ਼ਆਦਾ ਸੱ ਥਰੀ ਓਹਦੀ ਬਚਨr ਨਾਲ ਪfਦੀ ਸੀ....

ਮੇਰਾ ਦਾਦਾ ਦੱ ਸਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਜਦb ਿਪੜ- ਚ ਤੀਆਂ ਲੱਗਣੀਆਂ ਤ-

ਚਾਚੀ ਮੇਹਰ- ਜਦb ਪUਘ ਚੜRਾPਦੀ ਸੀ ਤ- ਿਪੱ ਪਲ ਦੇ ਟਾਹਣੇ ਜਰਕਣ ਲਾ ਿਦੰ ਦੀ

ਸੀ......

ਇੱ ਕ ਵਾਰ ਪੱ ਿਤਆਂ ਨੂੰ ਪੈਰ- ਦੇ ਗੂਠV (ਅੰ ਗੂਠV ) ਲਾਏ ਿਬਨR- ਕਦੇ ਪUਘ ਨੂੰ ਮੱ ਠੀ ਨਹU

ਸੀ ਪੈਣ ਿਦੰ ਦੀ...Pਝ ਭਾਵZ ਓਦb ਿਜ਼ਆਦਾ ਧੀਆਂ ਹੀ ਜ-ਦੀਆਂ ਸੀ ਤੀਆਂ ਚ...

ਸੱ ਜ ਿਵਆਹੀਆਂ ਤ- ਆਵਦੇ ਆਵਦੇ ਪੇਕੇ ਹੀ ਤੀਆਂ ਤੇ ਜ-ਦੀਆਂ ਸਨ..... ਪਰ ਮੇਹਰ-

ਿਵਚਾਰੀ ਦੇ ਤ- ਪੇਕੇ ਵੀ ਏਹੀ ਸੀ ਤੇ ਸਹੁਰੇ ਵੀ ਏਹੀ ਸੀ.... ਨਾਲੇ ਵੇਚੀ ਧੀ ਦੇ ਕਾਹਦੇ

ਪੇਕੇ ਜੀਹਦਾ ਮੁੱ ਲ ਵੱ ਟ ਿਲਆ ਹੋਵੇ ਘਰਿਦਆਂ ਿਕਸੇ ਮੱ ਝ ਗ- ਵ-ਗ....

 P a g e | 20

ਜਦb ਕਦੇ ਓਹਨV ਬਚਨr ਦੇ ਹੱ ਥ ਫੜ ਕੇ ਿਕਕਲੀ ਪਾਉਣੀ....ਪੱ ਬ- ਭਾਰ ਹੋਕੇ ਐਨV

ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਘੁੰ ਮਣਾ.......

ਿਕਕਲੀ ਕਲੀਰ ਦੀ

ਪੱ ਗ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਦੀ

ਦੁਪੱਟਾ ਭਰਜਾਈ ਦਾ

ਿਫੱ ਟੇ ਮੂੰ ਹ ਜਵਾਈ ਦਾ....

ਪੱ ਗ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਦੀ ਕਿਹੰ ਿਦਆ ਓਹਦੇ ਹੰ ਝੂ ਿਨਕਲ ਆਉਣੇ,, ਿਜਵੇY ਪੈਲ- ਪਾPਦੇ ਮੋਰ

ਦੇ ਹੰ ਝੂ ਵਗ ਪfਦੇ ਆ ..

ਸ਼ਾਇਦ ਪੇਕੇ ਘਰ ਦੀ ਚੀਸ eਠਦੀ ਹੋਵ.ੇ .. ਪੇਕਾ ਘਰ ਤ- ਬੁੱ ਢੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ... ਬੇਬੇ

ਵਰਗੀਆਂ ਨੂੰ ਨੀ ਭੁੱ ਲਦਾ ਓਹ ਤ- ਹਲੇ ਭਰ ਜਵਾਨ ਸੀ .... ਸ਼ਾਇਦ ਓਹਦਾ ਵੀ ਿਦਲ

ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਓਹੀ ਿਮੱ ਠਾ ਿਜਹਾ ਮੇਹਣਾ ਮਾਰਨ ਨੂੰ... ਜੋ ਮਾਲਵੇ ਚ ਆਮ ਹੀ ਪ…ਚਲਤ

ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ...

ਓਦb ਜਦb ਿਕਸੇ ਿਵਆਹੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਭਰਾ ਓਹਨੂੰ ਿਮਲਣ ਆPਦਾ ਸੀ,,,ਜੇ ਓਸ ਕੁੜੀ ਦੀ

ਸੱ ਸ ਓਹਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਖੰ ਡ ਚ ਿਘਓ ਘੱ ਟ ਪਾPਦੀ ਸੀ ਤ- ਓਹ ਕੁੜੀ ਆਪਣੀ ਸੱ ਸ ਨੂੰ

ਮੇਹਣਾ ਮਾਰਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ.....

ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਨੂੰ ਸੁੱ ਕੀ ਖੰ ਡ ਪਾਈ

 P a g e | 21

ਸੱ ਸੇ ਤੇਰੀ ਮfਹ (ਮੱ ਝ ) ਮਰਜੇ

ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਹਰ- ਦੇ ਿਦਲ ਚ ਵੀ ਤੜਫ ਹੋਵੇ...ਕੇ ਓਹਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਵੀਰ ਿਮਲਣ ਆਵੇ

ਓਹਨੂੰ ਖੰ ਡ ਚ ਿਘਓ ਪਾ ਕੇ ਦੇਵੇ... ਸ਼ਾਇਦ "ਖੰ ਡ ਿਘਓ ਵਾਲਾ ਿਰਸ਼ਤਾ" ਸ਼ਬਦ ਵੀ

ਤ- ਹੀ ਬਿਣਆ ਸੀ...

ਪਰ ਮੇਹਰ- ਨV ਿਕਕਲੀ ਪਾਉਣb ਨਾ ਹੱ ਟਣਾ ਹੰ ਝੂਆਂ ਨV ਓਹਦੀਆਂ ਗੱ ਲR- ਤੋY ਵਗੀ

ਜਾਣਾ... ਸੁਰਮੇ ਨV ਓਹਦੇ ਗੋਰੇ ਿਚਹਰੇ ਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਲਾਈਨ- ਬਣਾ ਦੇਣੀਆਂ..

ਉਹਨV ਬਚਨr ਦੇ ਹੱ ਥ ਫੜ ਕੇ ਘੁੰ ਮੀ ਜਾਣਾ ਓਹਦੀ ਲੰਬੀ ਗੁੱ ਤ ਤੇ ਪਾਈ ਪਰ-ਦੀ ਸੱ ਪ

ਵ-ਗੂ ਫੁਕਾਰੇ ਮਾਰਦੀ ਲੱਗਦੀ ਪੂਰੇ ਗਜ ਥ- ਚ ਘੁੰ ਮਦੀ ਸੀ ਓਹਦੀ ਗੁੱ ਤ.....

ਓਹਨV ਘੁੰ ਮ ਘੁੰ ਮ ਰੇਤਲੀ ਧਰਤੀ ਚ ਪੱ ਬ- ਨਾਲ ਟੋਏ ਪਾ ਦੇਣੇ......

ਜਦb ਤੀਆਂ ਚ ਕਦੇ ਕਦੇ ਕੁੜੀਆਂ ਨV ਕੋਟਲਾ ਛਪਾਕੀ ਖੇਡਣ ਲੱਗ ਜਾਣਾ..

ਕੋਟਲਾ ਛਪਾ ਕੇ ਜੁੰ ਮੇ ਰਾਤ ਆਈ ਆ

ਿਜਹੜਾ ਅੱ ਗੇ ਿਪੱ ਛੇ ਝਾਕੂ ਓਹਦੀ ਸ਼ਾਮਤ ਆਈ ਆ

ਕਦੇ ਿਕਸੇ ਕੁੜੀ ਨV ਜੇ ਿਕਤੇ ਦੂਜੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਕਿਹਣਾ.. ਮੈਨੰ ੂ ਪਤਾ ਅੜੀਏ ਤੂੰ ਚੋਰ ਅੱ ਖ

ਨਾਲ ਦੇਿਖਆ ਮੈਨੰ ੂ ਕੋਟਲਾ ਰੱ ਖਦੀ ਨੂੰ.... ਪਿਹਲੀ ਨV ਜੇ ਿਕਤੇ ਕਿਹਣਾ..

 P a g e | 22

ਮf ਨੀ ਦੇਿਖਆ ਰੱ ਖਦੀ ਨੂੰ ਮੈਨੰ ੂ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਦੀ ਸbਹ …ਮੇਹਰ- ਨV ਝੱ ਟ ਓਹਦੇ ਮੂੰ ਹ ਤੇ

ਹੱ ਥ ਰੱ ਖ ਦੇਣਾ... ਨਾ ਨੀ ਭੈੜੀਏ ਕਦੇ ਵੀਰ ਦੀ ਸbਹ ਨਾ ਖਾਵU,, ਪੁੱ ਛ ਕੇ ਵੇਖ ਓਹਨ-

ਤੱ ਤੜੀਆਂ ਨੂੰ ਿਜੰ ਨR- ਦੇ ਵੀਰ ਨੀ ਹੁੰ ਦੇ..

******

ਸਾਨੂੰ ਿਪੰ ਡ ਚ ਬੇਰੀ ਆਲੇ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ.. ਿਕPਕੇ ਸਾਡੇ ਘਰੇ ਅੰ ਗਰੇਜ- ਦੇ ਟਾਈਮ ਤੋY

ਇੱ ਕ ਬੜੀ ਭਾਰੀ ਬੇਰੀ ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ.... ਬੇਬੇ (ਮੇਰੀ ਦਾਦੀ ) ਦੱ ਸਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ ਕੇ ਓਹਦੇ

ਬੇਰ ਐਨV ਿਮੱ ਠV ਹੁੰ ਦੇ ਸਨ...ਇੱ ਕ ਵਾਰੀ ਕੱ ਤੇ ਦੀ ਿਬਮਾਰੀ ਦੇ ਘਰ ਘਰ ਟੀਕੇ ਲਾਉਣ

ਆਏ ਅੰ ਗਰੇਜ਼ ਵੀ ਇਹਦੇ ਬੇਰ ਖਾ ਕੇ ਗਏ ਸੀ..ਪਰ ਮੇਰੇ ਜਨਮ ਤੋY ਿਕਤੇ ਪਿਹਲ-

ਇਹ ਬੇਰੀ ਪੱ ਟ ਿਦੱ ਤੀ ਗਈ ਸੀ...

ਏਸ ਬੇਰੀ ਦਾ ਿਜ਼ਕਰ ਮf ਤ- ਕੀਤਾ ਏਸ ਦੇ ਹੇਠ ਿਤ…ਝੰਣ- ਲੱਗਦੀਆਂ ਸਨ...

ਮੇਹਰ- ਨV ਜਦb ਜੇਠ ਹਾੜ ਦੇ ਿਟਕੇ ਦੁਪਿਹਰੇ ਤੱ ਕਲੇ ਤੇ ਛੋਪ ਪਾਉਣਾ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ

ਿਮੱ ਠੀ ਜਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਚ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਾ..

ਿਤ…ੰ ਝਣਾ ਦੇ ਿਵੱ ਚ ਕੱ ਤਣ ਸਹੇਲੀਆਂ,

ਗੁੱ ਡੀਆਂ ਨਾਲ ਗੁੱ ਡੀਆਂ ਜੋੜ ਕੇ |

ਹੁਣ ਿਕਉ ਮਾਏ ਰbਨੀ ਆਂ,

ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਹਰੇ ਤੋਰ ਕੇ ....

 P a g e | 23

ਨੀ ਮਾਏ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਹਰੇ ਤੋਰ ਕੇ...

ਨਾਲ ਨਾਲ ਓਹਨV ਸੱ ਜੇ ਹੱ ਥ ਨਾਲ ਚਰਖੇ ਦਾ ਹੱ ਥਾ ਘੁਮਾਈ ਜਾਣਾ ਤੇ ਖੱ ਬੇ ਹੱ ਥ ਨਾਲ

ਪੂਣੀ ਦਾ ਿਸਰਾ ਤੱ ਕਲੇ ਤੇ ਲਾ ਕੇ ਬ-ਹ ਿਪੱ ਛੇ ਿਖੱ ਚਦੇ ਨਾਲੇ ਗਾਈ ਜਾਣਾ ਤੇ ਨਾਲੇ

ਗੱ ਲੋ ਟੇ ਲਾਹ ਲਾਹ ਿਛੱ ਕੂ ਚ ਰੱ ਖੀ ਜਾਣੇ....

ਇੱ ਕ ਗੀਤ ਓਹ ਗਾPਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ..

ਮੈਨੰ ੂ ਇੱ ਕੋ ਘੜਾ...

ਹਏ ਇੱ ਕੋ ਘੜਾ ਭਰ ਲੈ ਣ ਿਦਓ ਨੀ..........

ਬਾਹU ਮੇਰੇ ਚੂੜਾ ਨੀ,,

ਮf ਚੂੜਾ ਿਭੱ ਜਣ ਤੋY ਡਰਦੀ ਨੀ

ਘਰੇ ਸੱ ਸ ਕੁੱ ਪਤੜੀ ਲੜਦੀ ਨੀ....

ਮੈਨੰ ੂ ਇੱ ਕੋ ਘੜਾ ਭਰ ਲੈ ਣ ਿਦਓ ਨੀ...

ਜੇ ਿਕਸੇ ਨV ਕਿਹਣਾ ਮੇਹਰ- ਤੂੰ ਕੀਹਦਾ ਦਾਜ ਜੋੜਨ ਲੱਗੀ ਆਂ ਤ- ਓਹਨV ਕਿਹਣਾ ਕੋਈ

ਨਾ ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਦੇਉ ਗਾ ਰੱ ਬ ਕੋਈ ਧੀ ਿਧਆਣੀ...

ਨਹU ਫ਼ੇਰ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਬਹੂ ਦੇ ਕੰ ਮ ਆਜੂ ਗਾ....

 P a g e | 24

ਹਾਹੋ ਹਾਹੋ ਆਹ ਕੰ ਮ ਚੰ ਗਾ ਰੂੰ ਗਾ ਭਾਵZ ਕੋਈ ਗੋਰੀ ਮੇਮ ਲੈ ਆਵੇ... ਓਹ ਜ਼ਰੂਰ ਪਊ

ਤੇਰੀਆਂ ਏਹਨ- ਦਰੀਆਂ ਤੇ..

ਿਕਸੇ ਦੂਜੀ ਨV ਕਿਹਣਾ ਨੀ ਛੱ ਡੋ ਭੈਣੋ ਰੂੰ ਗਾ ਿਵਚਾਰਾ ਿਕੱ ਥb ਿਲਆਉ ਮੇਮ,, ਓਹਨੂੰ ਿਕੱ ਥੇ

ਸਮਝ ਆਉ,ਅਗਲੀਆਂ ਪਟਰ ਪਟਰ ਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਦੀਆਂ.... ਸਾਡੀ ਬੇਰੀ ਹੇਠ- ਪੂਰਾ

ਦੁਪਿਹਰਾ ਏਹੀ ਕੁੱ ਝ ਹੁੰ ਦਾ ਰਿਹਣਾ..

ਪਰ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਗੱ ਲ ਸੱ ਚ ਹੋ ਿਨ‡ਬੜੀ ਸੀ... ਿਕPਕੇ ਨਾ ਕਦੇ ਫਲੋ ਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ

ਨੂੰ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਸਮਝ ਆਈ ਤੇ ਨਾ ਕਦੇ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਓਹਦੀ... ਕੁੱ ਝ ਿਦਨ ਦਾ ਤ- ਿਰਸ਼ਤਾ

ਸੀ.. ਏੰਨV ਚ ਸਮਝ ਆPਦੀ ਵੀ ਤ- ਕੀ..?

Pਝ ਕੋਈ ਇਹ ਿਰਸ਼ਤਾ ਵੀ ਕਾਹਦਾ ਸੀ ਬਸ ਹਮਦਰਦੀ ਸੀ.......

ਸ਼ਾਇਦ ਏਸੇ ਹਮਦਰਦੀ ਕਰਕੇ ਓਹਨV ਇੱ ਕ ਫੋਟੋ ਜ਼ਰੂਰ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਦੇ ਿਦੱ ਤੀ ਸੀ ਸਾਰੀ

ਉਮਰ ਸੰ ਭਾਲਣ ਲਈ..ਜੋ ਅਸU ਕਈ ਵਾਰੀ ਮੰ ਗ ਕੇ ਦੇਖੀ ਸੀ... ਸਾਡੀ ਫੋਟੋ ਚ ਕੋਈ

ਰੁਚੀ ਨੀ ਸੀ ਹੁੰ ਦੀ ਬਸ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਛੇੜਨਾ ਚੰ ਗਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ.... ਹਰ ਬੱ ਿਚਆਂ ਵ-ਗ..

ਿਜਵੇY ਰੂੰ ਗਾ ਸਾਡੀ ਕੋਈ ਿਖਡਾਉਣਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ....

ਹ- ਸੱ ਚ...............!

ਇੱ ਕ ਿਕੱ ਸਾ ਹੋਰ ਬੜਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ ਸਾਡੇ ਿਪੰ ਡ ਜੋ ਜਣੇ ਖਣੇ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਤੇ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ

ਹੁਣ ਤੱ ਕ....
 P a g e | 25

(ਮਤਲਬ ਿਜਨ- ਿਚਰ ਮf ਿਪੰ ਡ ਿਰਹ- ਓਦb ਤੱ ਕ ਹੁਣ ਤ- ਇੱ ਕ ਅੱ ਧੀ ਰਾਤ ਲਈ ਜਾਨਾ

ਬਹੁਤਾ ਵਾਹ ਹੀ ਨੀ ਪfਦਾ ਲੋ ਕ- ਨਾਲ ਸ਼ਾਇਦ ਹੁਣ ਵੀ ਓਸ ਿਕੱ ਸੇ ਦਾ ਿਜ਼ਕਰ ਲੋ ਕ

ਕਰਦੇ ਹੋਣ)

ਕਦੇ ਬਹੁਤ ਿਜ਼ਆਦਾ ਮUਹ ਆਉਣਾ ਲੋ ਕ- ਕਿਹਣਾ ਆਹ ਿਪਆ ਮੇਹਰ- ਵਾਲਾ ਮUਹ...

ਮf ਛੋਟਾ ਸੀ ਮੈਨੰ ੂ ਲੱਗਣਾ ਸ਼ਾਇਦ ਰੱ ਬ ਦੀ

ਮੇਹਰ- ਕਿਹੰ ਦੇ ਹੋਣਗੇ...

ਇਹ ਗੱ ਲ ਤ- ਮੈਨੰ ੂ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਵੀ ਮਰਨ ਤੋY ਵੀ ਕਈ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗੀ ਸੀ... ਕੇ

ਿਜ਼ਆਦਾ ਮUਹ ਆਉਣ ਤੇ ਲੋ ਕ ਿਕP ਕਿਹੰ ਦੇ ਸੀ... ਬੱ ਲੇ ਬੱ ਲੇ ਬਈ ਆਹ ਿਪਆ

ਮੇਹਰ- ਵਾਲਾ ਮUਹ.......|

ਪਿਹਲ- ਮf ਿਜੰ ਨੀ ਕਹਾਣੀ ਿਲਖੀ ਓਹ ਮf ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਤੋY ਸੁਣੀ ਸੀ,, ਹੁਣ ਿਜ਼ਕਰ

ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਜੋ ਗੱ ਲ- ਮf ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਲੋ ਕ- ਤੋY ਸੁਣੀਆਂ...|

ਕੇਰ- ਸਾਡੇ ਸਾਲ ਦੋ ਸਾਲ ਮUਹ ਨਾ ਿਪਆ ਤੇ ਿਪੰ ਡ ਦਾ ਛੱ ਪੜ ਵੀ ਸੁੱ ਕਣ ਿਕਨਾਰੇ ਆ

ਿਗਆ... ਲੋ ਕ ਤਰਾਸ ਤਰਾਸ ਕਰਨ ਲੱਗੇ.. ਤੇ ਓਦb ਮੇਹਰ- ਨV ਇੱ ਕ ਗੁੱ ਡੀ ਬਣਾਈ.. ਤੇ

ਿਪੰ ਡ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱ ਠੀਆਂ ਕਰਕੇ ਓਹ ਸੇਮਨਾਲੇ ਕੰ ਢੇ ਫੂਕਣ ਗਈ... ਸਾਡੇ ਇਹ

ਿਰਵਾਜ਼ ਬੜਾ ਿਚਰ ਿਰਹਾ.. ਗੁੱ ਡੀਆਂ ਫੂਕਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤ- ਮf ਵੀ ਵੇਖੀਆਂ.....|

 P a g e | 26

ਤੁਹਾਡੇ ਏਰੀਏ ਚ ਇਹ ਿਰਵਾਜ਼ ਸੀ ਜ- ਨਹU ਮੈਨੰ ੂ ਨU ਪਤਾ... ਪਰ ਸਾਡੇ ਸੀ ਅੱ ਜ ਤੋY

20 ਕੁ ਸਾਲ ਪਿਹਲ- ਤੱ ਕ ਵੀ...|

ਜਦb ਮੇਹਰ- ਨV ਗੁੱ ਡੀ ਫੂਕਣ ਤੋY ਬਾਅਦ ਰੋ ਰੋ ਵੈਣ ਪਾਏ ਕੇ ਰੱ ਬਾ ਦੇਖ ਸਾਡੀਆਂ ਤ-

ਤੇਹ ਨਾਲ ਗੁੱ ਡੀਆਂ ਵੀ ਮਰਨ ਲੱਗ ਪਈਆਂ,, ਦੇਖ ਸਾਰਾ ਿਪੰ ਡ ਰੋ ਿਰਹਾ,, ਤੂੰ ਵੀ ਰੋ ਪਾ

ਰੱ ਬਾ... ਿਜਵੇY ਮੇਹਰ- ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਇੰ ਦਰ ਦੇਵਤੇ ਦੇ ਕੰ ਨੀ ਪੈ ਗਈ ਹੋਵ.ੇ . ਓਹ ਐਨਾ

ਰੋਇਆ ਕੇ ਿਪੰ ਡ ਦਾ ਛੱ ਪੜ ਭਰ ਕੇ eਛਲ ਿਗਆ,, ਸੇਮਨਾਲੇ ਦੇ ਪੁਲ eਪਰ ਦੀ ਪਾਣੀ

ਵਗ ਿਗਆ ਕੇਰ- ਤ-...

ਏਹਨੂੰ ਿਕਹਾ ਿਗਆ ਸੀ ਮੇਹਰ- ਵਾਲਾ ਮUਹ..

ਓਦb ਤੋY ਹੀ ਲੋ ਕ- ਚ ਇਹ ਗੱ ਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਈ ਆਹ ਿਪਆ ਮੇਹਰ- ਵਾਲਾ ਮUਹ...

ਸਾਡੇ ਿਪੰ ਡ ਪਿਹਲ- ਇੱ ਕ ਮਸੀਤ (ਮਸਿਜਦ) ਵੀ ਸੀ ਜੋ 1947 ਤੋY ਬਾਅਦ ਨਹU

ਰਹੀ...ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਓਥੇ ਪੜRਨ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਿਕਤੇ ਵੇਲੇ ਕੁਵੇਲੇ.... ਓਦb ਸਾਰੇ

ਿਸੱ ਖ ਮੁਸਿਲਮ ਇਕੱ ਠV ਹੀ ਰਿਹੰ ਦੇ ਸਨ...

 P a g e | 27

ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਇੱ ਕ ਿਦਨ ਸਵੇਰੇ eਠਣ ਸਾਰ ਉਲਟੀ ਆਈ ਤੇ ਮfਗਲ ਨੂੰ ਹੱ ਥ- ਪੈਰ- ਦੀ

ਪੈ ਗਈ... ਹੋਰ ਮfਗਲ ਦਾ ਸੀ ਵੀ ਕੌ ਣ.. ਓਹਨV ਬਚਨr ਨੂੰ ਵਾਜ ਮਾਰੀ ਧੀਏ ਬਚਨr ਨU

ਧੀਏ ਬਚਨr (ਹ- ਸੱ ਚ ਓਦb

ਆਹ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱ ਤ ਕਿਹਣ ਵਾਲਾ ਿਰਵਾਜ਼ ਜ- ਡਰਾਮਾ ਨਹU ਸੀ ) ਆਪਣੀ ਮ- ਨੂੰ

ਭੇਜU ਛੇਤੀ ਤੇਰੀ ਚਾਚੀ ਮੈਨੰ ੂ ਠੀਕ ਨU ਲਗਦੀ..

ਤੇ ਬਚਨr ਦੀ ਮ- ਸ਼ਾਮ ਕੁਰ ਭੱ ਜੀ ਆਈ... ਓਦb ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਚ ਮੋਹ ਿਪਆਰ ਹੁੰ ਦਾ

ਸੀ ਹੁਣ ਵਾਲਾ ਕੰ ਮ ਨਹU ਸੀ..

ਤੇ ਥੋੜਾ ਿਚਰ ਅੰ ਦਰ ਮੇਹਰ- ਨਾਲ ਗੱ ਲ- ਕਰਨ ਤੋY ਬਾਅਦ ਬੋਲੀ....

ਵੇ ਮfਗਲਾ ਤੂੰ ਿਪਓ ਬਣਨ ਵਾਲਾ...

ਐਵZ ਦੁਗਾੜਾ ਪੈਣੇ ਨV ਡਰਾਤਾ ਸੀ.. ਢਿਹ ਜਾਣਾ ਿਕਸੇ ਥ- ਦਾ ਤੇ ਹੱ ਸ ਪਈ......

ਦੁਗਾੜਾ ਹੁੰ ਦਾ ਦੁਨਾਲੀ ਦਾ ਫਾਇਰ ਿਜਸਨੂੰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਮਾਈਆਂ ਦੁਗਾੜਾ ਕਿਹੰ ਦੀਆਂ

ਹੁੰ ਦੀਆਂ ਸੀ..

ਏਸ ਦਾ ਿਜ਼ਕਰ ਿਸ਼ਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਸਾਹਬ ਨV ਵੀ ਕੀਤਾ.....

ਤੇਰੇ ਸੇਕ ਨੂੰ ਕੀ ਵੱ ਿਜਆ ਦੁਗਾੜਾ

ਨU ਪੀੜ- ਦਾ ਪਰਾਗਾ ਭੁੰ ਨ ਦੇ

 P a g e | 28

ਤੈਨੰ ੂ ਦੇਵ- ਹੰ ਝੂਆਂ ਦਾ ਭਾੜਾ

ਨU ਭੱ ਠੀ ਵਾਲੀਏ ਚੰ ਬੇ ਦੀਏ ਡਾਲੀਏ

ਮfਗਲ ਕੱ ਛ- ਿਵੱ ਚ ਦੀ ਹੱ ਸ ਿਰਹਾ ਸੀ.. ਹੁਣ ਓਹ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਨਹU ਸੀ ਲੈ ਕੇ ਜ-ਦਾ,,

ਸਗb ਮੇਹਰ- ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਲਈ ਛੱ ਡ ਜ-ਦਾ ਸੀ..

ਰੂੰ ਗਾ ਵੀ ਮਸੀਤ ਚ ਮੌਲਵੀ ਸਾਬR ਕੋਲb ਚਾਰ ਅੱ ਖਰ ਪੜਨV ਿਸੱ ਖ ਿਗਆ ਸੀ... ਤੇ

ਓਧਰ ਮੇਹਰ- ਨV ਇੱ ਕ ਬਾਹਲੀ ਸੋਹਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਿਦੱ ਤਾ ਤੇ ਓਹਦਾ ਜਨਮ ਪੁੰ ਿਨਆ

ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਕਰਕੇ ਓਹਦਾ ਨ- ਰੱ ਿਖਆ ਚੰ ਦ ਕੌ ਰ... ਮਤਲਬ ਚੰ ਦੋ..|

ਬਾਹਲੀ ਸੋਹਣੀ ਸੀ ਵੀ ਜਵ- ਚੰ ਦ ਵਰਗੀ ਜਵ- ਮੇਹਰ- ਤੇ ਗਈ ਸੀ... ਪਰ ਮfਗਲ ਨੂੰ

ਬਹੁਤ ਗੁੱ ਸਾ ਆ ਿਰਹਾ ਸੀ ਓਹ ਤ- ਪੁੱ ਤ ਦੀ ਆਸ ਲਾਈ ਬੈਠਾ ਸੀ... ਿਕP ਬੇਸ਼ੱਕ

ਰੂੰ ਗਾ ਸੀ ਪਰ ਓਹਦਾ ਆਵਦਾ ਖੂਨ ਥੋੜਾ ਸੀ... ਲੋ ਕ- ਦੇ ਕਿਹਣ ਵ-ਗ ਓਹ ਤ- ਰੂੰ ਗੇ

ਚ ਿਮਿਲਆ ਸੀ...|

ਮfਗਲ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਿਜਵੇY ਕਿਹੰ ਦੇ ਨU ਹੁੰ ਦੇ

" ਚੋਰੀ ਦੇ ਪੁੱ ਤ ਗਭਰੂ ਹੋਕੇ ਬਾਪੂ ਕਿਹੰ ਦੇ ਨਾ "

 P a g e | 29

ਏਹੀ ਓਹਦੀ ਸੋਚ ਰੂੰ ਗੇ ਪ…ਤੀ ਸੀ..

ਧੀ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋY ਬਾਅਦ ਮੇਹਰ- ਕਾਫੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਚੁੱ ਕੀ ਸੀ... ਓਹਦੇ ਕੇਹੜਾ ਪੇਕੇ ਸੀ

ਿਜਹੜਾ ਕੋਈ ਪੰ ਜੀਰੀ ਰਲਾ ਕੇ ਦੇ ਜ-ਦਾ... ਕੁੱ ਝ ਿਪੰ ਡ ਵਾਿਲਆਂ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤ ਿਦੱ ਤਾ...

ਹੁਣ ਮfਗਲ ਨV ਮੇਹਰ- ਦਾ ਿਧਆਨ ਦੇਣਾ ਿਬਲਕੁੱ ਲ ਛੱ ਡ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ...

ਹੁਣ ਮfਗਲ ਿਦਨ ਰਾਤ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਘਰੇ ਿਪਆ ਰਿਹੰ ਦਾ... ਹੁਣ ਤ- ਓਹਨV ਮੇਹਰ-

ਦੀ ਮਾਰਕੁਟ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤੀ ਸੀ..... ਬੋਲੀਆਂ ਤ- ਮਰਦ- ਅੱ ਗੇ ਕਦੇ ਿਵਆਹ ਕੇ

ਿਲਆਂਦੀਆਂ ਤੀਵੀਆਂ ਨU... ਮੇਹਰ- ਤ- ਫ਼ੇਰ ਮੁੱ ਲ ਦੀ ਤੀਵU ਸੀ... ਓਹਨV ਗਰੀਬੀਨੀ

ਨV ਭਲ- ਕੀ ਬੋਲਣਾ ਸੀ ਿਵਚਾਰੀ ਨV....

ਨਾਲੇ ਕਿਹੰ ਦੇ ਹੁੰ ਦੇ ਆ ਨਾ ਿਜਹੋ ਿਜਹਾ ਕੰ ਧ ਦੇ ਿਛੱ ਤਰ ਮਾਰ ਲੇ ਤੇਹਾ ਜਨਾਨੀ ਨੂੰ ਕੁੱ ਟ

ਿਲਆ ਓਹਨV ਕੇਹੜਾ ਕੰ ਧ ਵ-ਗ ਅੱ ਗb ਬੋਲਣਾ...

ਇੱ ਕ ਿਦਨ ਸਵੇਰੇ ਜਹੇ ਰੂੰ ਗਾ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੇਹੜੇ ਚ ਬੈਠਾ ਸੀ ਤੇ ਮfਗਲ

ਇੱ ਜੜ ਲੈ ਕੇ ਿਗਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਮੇਹਰ- ਸਵਾਤ (ਵੱ ਡਾ ਕਮਰਾ) ਚ ਝਾੜ ਪੂੰ ਝ ਕਰ

ਰਹੀ ਸੀ... ਇੱ ਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਖੜਾਕਾ ਹੋਇਆ

. ਸਵਾਤ ਦੀ ਛੱ ਤ ਦੀ ਕੜੀ (ਛੋਟੀ ਸ਼ਤੀਰੀ) ਟੁੱ ਟ ਗਈ ਸੀ.. ਤੇ ਛੱ ਤ ਮੇਹਰ- ਤੇ ਿਡੱ ਗ

ਗਈ ਸੀ... ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਚੀਕ ਿਨਕਲ ਗਈ.. ਸਾਰਾ ਿਪੰ ਡ ਕੱ ਠਾ ਹੋ ਿਗਆ.. ਤੇ ਬੜੀ

 P a g e | 30

ਮੁਸ਼ਿਕਲ ਨਾਲ ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱ ਿਢਆ ਿਗਆ... ਰੂਹ ਓਹਦੇ ਿਜਸਮ ਨੂੰ ਛੱ ਡ ਕੇ ਜਾ

ਚੁੱ ਕੀ ਸੀ...

ਸ਼ਾਮ ਤੱ ਕ ਓਸ ਿਬਨ ਮਾਿਪਆਂ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਜ- ਕਿਹ ਲਵੋ ਮੁੱ ਲ ਦੀ ਤੀਵU ਦਾ ਿਸਵ-

ਬਾਲ ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ 9 ਅਕਤੂਬਰ 1936 ਨੂੰ...

ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਿਸਵੇਆਂ ਚ ਨਾਲ ਨਾ ਿਲਜਾਇਆ ਿਗਆ ਓਹ ਘਰੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ ਮੰ ਜੇ

ਦੀ ਬਾਹੀ ਨਾਲ ਚੁੰ ਨੀ ਬੰ ਨ ਕੇ ਿਖਡਾPਦਾ ਿਰਹਾ ਤੇ ਰbਦਾ ਿਰਹਾ,, Pਝ ਹੁਣ ਓਹ 12

ਸਾਲ- ਦਾ ਹੋ ਚੁੱ ਕਾ ਸੀ....

ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੱ ਸਦੇ ਆ ਓਸ ਿਦਨ ਿਸਵੇਆਂ ਦੇ ਬਾਰ ਚ ਖੜ ਕੇ ਪੂਰਾ ਿਪੰ ਡ ਰੋਇਆ ਸੀ...

ਏਨਾ ਿਪਆਰ ਸੀ ਮੇਹਰ- ਦਾ ਿਪੰ ਡ ਨਾਲ..... ਲੋ ਕ- ਦੇ ਦੱ ਸਣ ਮੁਤਾਬਕ ਓਸ ਰਾਤ

ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਿਕਸੇ ਘਰ ਵੀ ਚੁੱ ਲRਾ ਨU ਸੀ ਬਿਲਆ........|

ਮੇਹਰ- ਦੀ ਮੌਤ ਤੋY ਬਾਅਦ ਰੂੰ ਗੇ ਿਸਰ ਚੰ ਦੋ ਦੀ ਿਜੰ ਮੇਵਾਰੀ ਪੈ ਗਈ ਸੀ.. ਹੁਣ ਮfਗਲ

ਿਦਨ ਰਾਤ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਘਰੇ ਹੀ ਿਪਆ ਰਿਹੰ ਦਾ.. ਕੰ ਮ ਕਰਨਾ ਤ- ਓਹਨV ਿਬਲਕੁੱ ਲ

ਛੱ ਡ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ |

ਪਰ ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਿਕੱ ਥੇ ਰੁਕਦੀ ਆ,,, ਇਹ ਤ- ਚਲਦੀ ਰਿਹੰ ਦੀ ਆ ਘੜੀ ਦੀਆਂ ਸੂਈਆਂ

ਵ-ਗ
 P a g e | 31

ਨਾਲੇ ਮਿਰਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਰਆ ਵੀ ਤ- ਨਹU ਜ-ਦਾ.. ਇਹ ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਤ- ਿਜਉਣੀ ਹੀ

ਪfਦੀ ਆ.... ਨਾ ਹੀ ਰੱ ਬ ਅੱ ਗੇ ਬੰ ਦੇ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ੋਰ ਚਲਦਾ ਿਜਹੜਾ ਓਹਦੇ ਨਾਲ ਲੜ

ਕੇ ਮਿਰਆਂ ਨੂੰ ਮੋੜ ਿਲਆਵੇ.... ਬੰ ਦੇ ਕੋਲ ਿਸਰਫ਼ ਬਚਦਾ ਸਬਰ ਦਾ ਪੱ ਲਾ ਫੜਨ ਦਾ

ਰਾਹ ਤੇ ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਵੀ ਸਬਰ ਦਾ ਪੱ ਲਾ ਫੜ ਿਲਆ....

ਤੇ ਵੇਹੜੇ ਚ ਬੈਠਾ ਓਹ ਕਦੇ ਭੁੱ ਖ ਨਾਲ ਮੀਆਂਕ ਦੀਆਂ ਬੱ ਕਰੀਆਂ

ਵੱ ਲ ਵੇਖਦਾ ਤੇ ਕਦੇ ਰੋ ਰਹੀ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਵੱ ਲ ਜੋ ਮਸ- ਹਲੇ ਸਾਲ ਕੁ ਦੀ ਹੀ ਸੀ....|

ਭੁੱ ਖ ਤ- ਹਰ ਇੱ ਕ ਨੂੰ ਲੱਗਦੀ ਆ ਇਨਸਾਨ ਬੋਲ ਕੇ ਮੰ ਗ ਲf ਦਾ ਜਾਨਵਰ ਤ- ਿਵਚਾਰੇ

ਬੋਲ ਵੀ ਨU ਸਕਦੇ..|

ਰੂੰ ਗਾ ਿਵਚਾਰਾ ਚੁੱ ਪ ਚਾਪ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਵਾਲਾ

ਵਾੜਾ ਖੋਲRਦਾ ਤੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱ ਡ ਕੇ ਲੈ ਜ-ਦਾ....

ਤੇ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਲਾ ਕੇ ਲੈ ਜ-ਦਾ ਮਾਸੂਮ ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ,, ਘਰੇ ਛੱ ਡ ਕੇ ਵੀ ਕੀਹਦੇ ਆਸਰੇ

ਜ-ਦਾ... ਮfਗਲ ਤ- ਪਿਹਲ- ਹੀ ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਰਾਜੀ ਨU ਸੀ...|

 P a g e | 32

ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਮੋਹ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੱ ਲੀ ਮੇਹਰ- ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਬਚਨr ਸੀ.. ਓਹ ਵੀ ਿਵਆਹ ਕੇ

ਸਹੁਰੇ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ...ਹੁਣ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸੀ ਵੀ ਨਹU ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ...|

ਸਾਡੇ ਘਰ ਮੇਹਰ- ਦਾ ਿਜ਼ਆਦਾ ਆਉਣ ਜਾਣ ਿਰਹਾ ਸੀ.. ਓਹ ਚਰਖਾ ਵੀ ਸਾਡੀ ਬੇਰੀ

ਹੇਠ ਕੱ ਤਦੀ ਰਹੀ ਸੀ...

ਰੂੰ ਗਾ ਕਈ ਵਾਰ ਮੇਰੀ ਪੜRਦਾਦੀ ਤੋY ਰੂੰ ਦੀਆਂ ਕੁੱ ਝ ਪੂਣੀਆਂ ਮੰ ਗ ਕੇ ਲੈ ਜ-ਦਾ... ਰੋਹੀ

ਚ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਛੱ ਡ ਕੇ... ਿਕਸੇ ਬੱ ਕਰੀ ਦੀਆਂ ਧਾਰ ਗੜਵੀ ਚ ਕੱ ਢ ਕੇ ਓਸ ਚ ਰੂੰ ਦੀ

ਪੂਣੀ ਿਭP ਿਭP ਚੰ ਦੋ ਦੇ ਬੁੱ ਲ- ਨੂੰ ਲਾPਦਾ ਰਿਹੰ ਦਾ... ਓਹ ਵੀ ਿਵਚਾਰੀ ਰbਦੀ ਨਾ

ਿਬਲਕੁੱ ਲ ਵੀ ਿਜਵੇY

ਓਹਨੂੰ ਪਤਾ ਹੁੰ ਦਾ ਕੇ ਮੇਰੀ ਮ- ਹੈਣੀ ਹੁਣ,ਮf ਰੋ ਰੋ ਵੀਰ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਨਾ ਕਰ-... ਓਹ ਰੂੰ ਗੇ

ਦੀ ਗੋਦੀ ਚ ਪਈ ਿਨ‡ਕੇ ਿਨ‡ਕੇ ਬੁੱ ਲ- ਨਾਲ ਦੁੱ ਧ ਚ ਿਭੱ ਜੀ ਪੂਣੀ ਚੂਸਦੀ ਰਿਹੰ ਦੀ...

ਿਜਵੇY ਆਪਣੀ ਮ- ਮੇਹਰ- ਦਾ ਦੁੱ ਧ ਚੁੰ ਘ ਰਹੀ ਹੋਵ.ੇ ..ਕਬੀਲਦਾਰੀਆਂ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ

ਉਮਰ ਤੋY ਪਿਹਲ- ਿਸਆਣਾ ਕਰ ਿਦੰ ਦੀਆਂ.. ਸ਼ਾਇਦ ਏਹਨ- ਹਲਾਤ- ਨV ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਉਮਰ

ਤੋY ਪਿਹਲ- ਿਸਆਣਾ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ..|

.ਇਹ ਓਹੀ ਰੂੰ ਗਾ ਸੀ ਜੋ ਕੁੱ ਝ ਸਾਲ ਪਿਹਲ- ਜਦb ਆਪਣੀ ਮ- ਨਾਲ ਏਸ ਿਪੰ ਡ ਚ

ਆਇਆ ਸੀ.. ਡਿਰਆ ਿਜਹਾ ਬੈਠਾ ਸੀ ਆਪਣੀ ਮ- ਦੇ ਮਗਰ... ਓਦb ਹੀ ਿਕਹਾ ਿਗਆ

ਸੀ.. ਇਹ ਤ- ਮfਗਲਾ ਤੈਨੰ ੂ ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਹੀ ਿਮਲ ਿਗਆ...

 P a g e | 33

ਨਾ ਕਦੇ ਓਹਨV ਆਪਣੇ ਹਾਣੀਆਂ ਵ-ਗ ਖੇਡ ਕੇ ਵੇਿਖਆ ਤੇ ਨਾ ਕਦੇ ਬਚਪਨ ਮਾਣ

ਹੋਇਆ ਓਦੇ ਕੋਲb... ਪਰ ਓਹ ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ ਗੁੱ ਡੀ ਕਿਹੰ ਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ... ਜਦb ਗੁੱ ਡੀ ਨV ਦੁੱ ਧ

ਪੀਅ ਕੇ ਸb ਜਾਣਾ.. ਓਹਨV ਿਕਸੇ ਦੋਸ-ਗੀ ਿਕੱ ਕਰ ਦੇ ਮੁੱ ਢ ਚ, ਦੋ ਟਾਹਣੇਆ ਨਾਲ ਿਸਰ

ਦਾ ਸਾਫ਼ਾ ਬੰ ਨ ਕੇ ਪUਘ- ਿਜਹਾ ਬਣਾ ਕੇ ਚੰ ਦੋ ਮਤਲਬ ਗੁੱ ਡੀ ਨੂੰ ਓਸ ਚ ਪਾ ਦੇਣਾ

ਓਹਨV ਸੁੱ ਤੀ ਰਿਹਣਾ ਆਪ ਓਹਨV ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਚਾਰਦੇ ਰਿਹਣਾ...

ਜਦ ਿਕਤੇ ਚੰ ਦੋ ਨV eਠ ਕੇ ਰੋਣਾ.. ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਅੱ ਕ- ਦੇ ਪੱ ਿਤਆਂ ਦੀਆਂ ਭਮੀਰੀਆਂ ਬਣਾ

ਕੇ ਓਹਨੂੰ ਦੇ ਦੇਣੀਆਂ.... ਦੇਖ ਗੁੱ ਡੀ ਆਹ ਦੇਖ

ਿਕਵZ ਘੁੰ ਮਦੀ ਆ ਹਵਾ ਚ..... ਓਹਨV ਇੱ ਕ ਅੱ ਡੀ ਤੇ ਖੜ ਕੇ ਲੰਬੀ ਬ-ਹ ਕਰਕੇ ਹੱ ਥ

ਭਮੀਰੀ ਫੜਕੇ ਘੁੰ ਮ ਜਾਣਾ.. ਭਮੀਰੀ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਘੁੰ ਮਣੀ,, ਦੇਖ ਕੇ ਚੰ ਦੋ ਮਤਲਬ ਗੁੱ ਡੀ

ਨV ਹੱ ਸਣ ਲੱਗ ਜਾਣਾ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਿਚਹਰੇ ਤੇ ਮੁਸਕਾਨ ਆ ਜਾਣੀ...

ਤੇ ਘਰ ਆ ਕੇ ਜਦ ਓਹਨV ਰੋਟੀ ਪਕਾਉਣੀ ਤ- ਓਹਦੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਚb ਹੰ ਝੂ ਤਰਪੱ ਕ

ਤਰਪੱ ਕ ਵਗਣ ਲੱਗ ਜਾਣੇ ਿਜਵੇY ਸਾਉਣ ਦੇ ਮਹੀਨV ਕੋਈ ਕੱ ਚਾ ਕੋਠਾ ਚbਦਾ ਹੁੰ ਦਾ....

ਓਹਨੂੰ ਮੇਹਰ- ਦੇ ਬੋਲ ਯਾਦ ਆਉਣੇ ਇੱ ਕ ਵਾਰੀ ਓਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਭੁੱ ਖ ਲੱਗੀ ਸੀ ਓਹਨV
 P a g e | 34

ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਿਕਹਾ ਸੀ ਬੀਬੀ ਛੇਤੀ ਰੋਟੀ ਦੇ.. ਮੈਨੰ ੂ ਭੁੱ ਖ ਲੱਗੀ ਆ.. ਤ- ਮfਗਲ ਨV ਹਾਸੇ

ਚ ਿਕਹਾ ਸੀ ਕੋਈ ਨਾ ਰੂੰ ਗੇਆ ਅੱ ਜ ਇੱ ਕ ਿਦਨ ਵਰਤ ਰੱ ਖ ਲਾ...

ਮੇਹਰ- ਨV ਿਮੱ ਠੀ ਜਹੀ ਘੂਰੀ ਵੱ ਟ ਕੇ ਮfਗਲ ਨੂੰ ਿਕਹਾ ਸੀ

ਚੁੱ ਪ ਕਰੋ ਜੀ... ਮੇਰੇ ਿਜPਦੇ ਜੀ ਨU ਮੇਰੇ ਪੁੱ ਤ ਨV ਕੋਈ ਵਰਤ ਵੁਰਤ ਰੱ ਖਣਾ ਨਾਲੇ

ਮੇਰੇ ਤੋY ਬਾਅਦ ਏਹਨੂੰ ਿਵਚਾਰੇ ਨੂੰ ਕੀਹਨV ਪੁੱ ਛਣਾ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖਾਦੀ ਕੇ ਨਹU ਖਾਦੀ .....

ਹੁਣ ਸੱ ਚU ਓਹ ਸਵੇਰੇ ਬਗੈਰ ਰੋਟੀ ਖਾਿਦਆਂ ਇੱ ਜੜ ਲੈ ਕੇ ਿਨਕਲ ਜ-ਦਾ ਸੀ.. ਮੇਹਰ-

ਿਬਨ- ਓਹਨੂੰ ਿਕਸੇ ਨU ਸੀ ਪੁੱ ਿਛਆ ਕਦੇ ਕੇ ਪੁੱ ਤ ਤੈਨੰ ੂ ਭੁੱ ਖ ਤ- ਨU ਲੱਗੀ... ਵ‘ਤ

ਆਪਣੀ ਚਾਲ ਤੁਰਦਾ ਿਗਆ |

ਹੁਣ ਸੁੱ ਖ ਨਾਲ ਚੰ ਦੋ ਵੀ ਤੁਰਨ ਿਫਰਨ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ.. ਰਾਤ ਨੂੰ

ਰੂੰ ਗਾ ਓਹਨੂੰ ਆਪਣੇ ਿਢੱ ਡ ਤੇ ਪਾ ਕੇ ਸƒਦਾ... ਤੇ ਓਹਨੂੰ ਤਾਰੇ ਿਵਖਾPਦਾ ਰਿਹੰ ਦਾ.. ਵੇਖ

ਗੁੱ ਡੀ ਿਜਹੜਾ ਓਹ ਤਾਰਾ ਨਾ ਜੋ ਬਾਹਲਾ ਚਮਕ ਿਰਹਾ ਓਹ ਬੀਬੀ ਆ ਓਹ ਆਪ- ਨੂੰ

ਵੇਖੀ ਜ-ਦੀ ਆ...

ਬਾਈ,,,,ਮf ਵੀ ਦਾਣਾ ਬੀਬੀ ਤੋਲੇ ... ਚੰ ਦੋ ਨV ਤੋਤਲੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਚb ਭੋਲੇ ਜਹੇ ਮੂੰ ਹ ਨਾਲ

ਕਿਹਣਾ.... ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਕਲੇ ਜੇ ਰੁਗ ਭਿਰਆ ਜਾਣਾ...

ਐ ਂ ਨU ਕਿਹੰ ਦੇ ਹੁੰ ਦੇ ਗੁੱ ਡੀ... ਬੀਬੀ ਆਊਗੀ ਛੇਤੀ ਓਹ ਰੱ ਬ ਘਰੇ ਕੰ ਮ ਗਈ ਆ..

 P a g e | 35

ਬਾਈ,, ਲੱਬ ਧਰੇ ਕੋਈ ਤੱ ਮ ਤਰਨ ਨੂੰ ਹੈਣੀ ਜੋ ਲੱਬ ਬੀਬੀ ਨੂੰ ਲੈ ਤੇ ਿਗਆ... ਓਹਨV

ਫ਼ੇਰ ਤੋਤਲੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਚ ਕਿਹਣਾ....

( ਬਾਈ,, ਰੱ ਬ ਘਰੇ ਕੋਈ ਕੰ ਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਹੈਣੀ ਜੋ ਰੱ ਬ ਬੀਬੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਿਗਆ )

ਏਸ ਤੋY ਅੱ ਗੇ ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਖਾਮੋਸ਼ ਹੋ ਜਾਣਾ... ਸb ਜਾ ਗੁੱ ਡੀ ਬੀਬੀ ਆਪ- ਨੂੰ ਦੇਖੀ ਜ-ਦੀ ਆ

ਜੇ ਓਹ ਗੁੱ ਸੇ ਹੋਗੀ ਫ਼ੇਰ ਓਹਨV ਮੁੜਕੇ ਨU ਆਉਣਾ...

ਠੀਤ ਆ ਬਾਈ... ਕਿਹ ਕੇ ਚੰ ਦੋ ਨV ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਿਢੱ ਡ ਤੇ ਸb ਜਾਣਾ....

ਕੁੱ ਝ ਕੁ ਵ‘ਤ ਏਦ- ਹU ਲੰਿਘਆ.. ਗੁੱ ਡੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸੂੰ ਹ ਆ ਗਈ ਸੀ ਓਹ ਚਾਰ ਸਾਲ

ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਰੂੰ ਗਾ ਵੀ ਹੁਣ 15 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਚਿਲਆ ਸੀ...|

ਰੂੰ ਗਾ ਪੰ ਦਰਵੇ ਸਾਲ ਚ ਪੈਰ ਧਰ ਿਗਆ ਸੀ.. ਸਰੀਰ ਓਹਦਾ ਏਨ- ਸੋਹਣਾ ਸੀ ਕੇ ਿਪੰ ਡੇ

ਤੋY ਮੱ ਖੀ ਿਤਲਕਦੀ ਸੀ..

ਪੌਣੇ ਛੇ ਫੁੱ ਟ ਕੱ ਦ ਤੇ ਚੌੜੀ ਛਾਤੀ..

 P a g e | 36

ਸਾਡੇ ਮੁਕਤਸਰ ਮਾਘੀ ਦਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਬਹੁਤ ਭਾਰਾ..

ਿਪੰ ਡ ਆਲੇ ਪੁਰਾਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੱ ਸਦੇ ਆ ਇੱ ਕ ਵਾਰੀ ਮਾਘੀ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੇ ਿਕਸੇ ਭਲਵਾਨ

ਨV ਝੰ ਡੀ ਕਰਤੀ...

ਦਰਅਸਲ ਝੰ ਡੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ.. ਆਹ ਤੁਹਾਡੇ ਏਰੀਏ ਚ ਮੇਰੀ ਝੰ ਡੀ

ਆ ਜ- ਤ- ਕੱ ਢੋ ਕੋਈ ਭਲਵਾਨ ਜੋ ਮੇਰੀ ਝੰ ਡੀ ਫੜ ਸਕੇ ਭਾਵ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਕਰੇ

ਨਹU ਤ- ਹਾਰ ਮੰ ਨ ਕੇ ਇੱ ਕ ਗੱ ਡਾ ਰਾਸ਼ਨ ਦਾ ਭਰ ਿਦਓ... ਓਦb ਪਿਹਲਵਾਨ- ਦੀ

ਇੱ ਜਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜ-ਦੀ ਸੀ.... ਓਹ ਭਲਵਾਨ ਸੀ ਨਦੀਮ ਗੁੱ ਜਰ ਸਾਹੀਵਾਲ ਦਾ

ਬੇਸ਼ੱਕ ਅੱ ਜ ਸਾਹੀਵਾਲ ਪਾਿਕਸਤਾਨ ਚ ਪਰ ਓਦb ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਟਵਾਰਾ ਨU ਸੀ ਹੋਇਆ

ਹਲੇ ... ਚਾਹੇ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਜੋਸ਼ ਕਿਹ ਲਵੋ ਚਾਹੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਇੱ ਜਤ ਦਾ ਸਵਾਲ ਰੂੰ ਗੇ ਨV

ਭਲਵਾਨ ਤੋY ਝੰ ਡੀ ਫੜ ਲਈ...

ਭਲਵਾਨ ਬੋਿਲਆ ਿਕP ਮੇਰੇ ਤੋY ਿਕਸੇ ਜਵਾਕ ਦੇ ਹੱ ਡ ਗੋਡੇ ਤੜਵਾਉਣ ਲੱਗੇ ਹੋ.. ਹੋਰ

ਹੈਣੀ ਕੋਈ..

ਿਜਵੇY ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਏਸ ਗੱ ਲ ਚ ਆਪਣੀ ਹੇਠੀ ਲੱਗੀ ਓਹਨV ਅੱ ਖ ਦੇ ਫੋਰ ਨਾਲ ਭਲਵਾਨ ਨੂੰ

ਕਾਿਲੰਗੜੀ ਪਾ ਕੇ ਥੱ ਲੇ ਸੁੱ ਟ ਿਲਆ.. ਲੋ ਕ- ਨੂੰ eਡਦੀ ਧੂੜ ਚ ਓਦb ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗਾ

ਜਦb ਓਹਦੀ ਢੂਈ ਲਵਾ ਕੇ ਰੂੰ ਗਾ ਓਹਦੀ ਿਹੱ ਕ ਤੇ ਚੜR ਕੇ ਬਿਹ ਿਗਆ.... ਲੋ ਕ-
 P a g e | 37

ਤਾੜੀਆਂ ਚੱ ਕ ਿਦੱ ਤੀਆਂ.. ਓਹ ਢਾਹ ਿਲਆ ਓਹ ਢਾਹ ਿਲਆ ਵੱ ਡਾ ਨਾਢੂ ਖ- ...

ਬਿਣਆ ਿਫਰਦਾ ਸੀ.....ਲੋ ਕ- ਨV ਪੈਿਸਆਂ ਦਾ ਮUਹ ਵਰRਾ ਿਦੱ ਤਾ..... ਓਦb ਿਗਆਰ-

ਰੁਪਏ 13 ਆਨV ਕੱ ਠV ਹੋਏ ਸੀ.... ਇਹ ਓਦb ਦੀ ਗੱ ਲ ਆ ਜਦb 29 ਰੁਪਏ 93 ਪੈਸੇ ਦਾ

ਤੋਲਾ ਸੋਨਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ...

ਇੱ ਕ ਓਹਨੂੰ ਿਮਿਲਆ ਸੀ ਲੱਕੜ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੋ ਹੁਣ ਤੱ ਕ ਸਾਡੇ

ਿਪੰ ਡ ਦੀ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਚ ਿਪਆ ਿਰਹਾ...|

ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਵਾਸਤੇ ਬਾਹਲੀ ਸੋਹਣੀ ਇੱ ਕ ਕੱ ਢਵU ਜੁੱ ਤੀ ਲਈ ਿਨ‡ਕੇ ਿਨ‡ਕੇ

ਪੈਰ- ਲਈ..

ਪਰ ਿਵਹੋ ਮਾਤਾ ਤ- ਕੁੱ ਝ ਹੋਰ ਹੀ ਸੋਚੀ ਬੈਠੀ ਸੀ...

ਿਪੰ ਡ ਵੱ ਲb ਵੀ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਰਾਸ਼ਨ ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ..

ਚਲੋ ਰੂੰ ਗੇ ਫ਼ੇਰ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਛੱ ਡ ਲਈਆਂ..... ਓਹ ਹੀ ਰੋਜ ਵਾਲਾ ਗਧੀਗੇੜ...|

ਹੁਣ ਚੰ ਦੋ ਵੀ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ.. ਪਰ ਫ਼ੇਰ ਵੀ ਰੂੰ ਗੇ ਨਾਲ ਚਲੀ ਜ-ਦੀ ਸੀ...

ਓਥੇ ਓਹਨV ਿਕੱ ਕਰ ਦੀ ਛਾਵZ ਬੈਿਠਆਂ ਗੀਟੇ ਖੇਡੀ ਜਾਣਾ... ਜੇ ਥੱ ਕ ਜਾਣਾ ਓਥੇ ਹੀ ਸƒ

ਜਾਣਾ.. ਇੱ ਕ ਿਦਨ ਓਹ ਐਸਾ ਸੁੱ ਤੀ ਕੇ ਫ਼ੇਰ ਕਦੇ eਠੀ ਹੀ ਨU..... |

 P a g e | 38

ਗੱ ਲ ਇੰ ਝ ਹੋਈ..

ਰੂੰ ਗਾ ਪਰੇ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਚਾਰ ਿਰਹਾ ਸੀ ਤੇ ਚੰ ਦੋ ਿਕੱ ਕਰ ਦੀ ਛ- ਹੇਠ ਸੁੱ ਤੀ ਪਈ ਸੀ..

ਥੱ ਲੇ ਸੀ ਸੱ ਪ ਦੀ ਖੁੱ ਡ, ਜਦb ਸੱ ਪ ਨੂੰ ਖੁੱ ਡ ਚ ਜਾਣ ਦਾ ਕੋਈ ਰਾਹ ਨਾ ਿਮਿਲਆ ਤ- ਸੱ ਪ

ਨV ਓਹਦੀ ਲੱਤ ਤੇ ਡੰ ਗ ਮਾਰ ਿਗਆ.... ਸ਼ਾਇਦ ਓਹ ਚੀਕੀ ਵੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਦੇ

ਗਲ- ਚ ਪਾਈਆਂ ਟੱ ਲੀਆਂ ਦੇ ਖੜਕੇ ਨV ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਕੋਈ ਅਵਾਜ਼ ਨਾ ਪਹੁੰ ਚਣ ਿਦੱ ਤੀ...

ਚੰ ਦੋ ਥ- ਤੇ ਹੀ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਈ... ਰੂੰ ਗਾ ਜਦ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਿਕੱ ਕਰ ਦੀ ਛਾਵZ

ਆਇਆ.. ਓਹਨV ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ eਠਆਇਆ... ਗੁੱ ਡੀ ਨU ਗੁੱ ਡੀ ਦੇਖ ਆਥਣ (ਸ਼ਾਮ) ਹੋਣ

ਆਲਾ.. ਓਹ ਗੁੱ ਡੀ,,ਪਤਾ ਨU ਤੈਨੰ ੂ ਿਕੱ ਥb ਐਨੀਆਂ ਨUਦ- ਚੜੀਆਂ,, ਕੱ ਲR ਤੋY ਤੂੰ ਘਰੇ ਹੀ

ਿਰਹਾ ਕਰ... eਠ ਗੁੱ ਡੀ ਦੇਖ ਆਥਣ

ਹੋਣ ਵਾਲਾ.... ਪਰ ਆਥਣ ਿਕਹੜੀ ਮ- ਦਾ ਗੁੱ ਡੀ ਤ- ਰਾਤ ਕਰ ਗਈ ਸੀ..ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ

ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਚ

ਬਾਈ ਮੈY ਵੀ ਬੀਬੀ ਕੋਲੇ ਜਾਣਾ ਕਿਹੰ ਦੀ ਰਿਹੰ ਦੀ ਸੀ.. ਤੇ ਅੱ ਜ ਸੱ ਚੀh ਹੀ ਬੀਬੀ ਕੋਲ

ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ...

ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਚੀਕ ਮਾਰੀ,,ਗੁੱ ਡੀ...?

ਤੇ ਮਰੀ ਪਈ ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ ਗਲ ਨਾਲ ਲਾ ਿਲਆ...

ਸਾਡੇ ਿਰਵਾਜ਼ ਆ 5 ਸਾਲ ਤੋY ਘੱ ਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱ ਚੇ ਦਾ ਸ਼ਸਕਾਰ ਨU ਕੀਤਾ ਜ-ਦਾ

ਓਹਨੂੰ ਦੱ ਿਬਆ ਜ-ਦਾ.. ਇਹ ਰੀਤ ਸਾਡੇ ਅੱ ਜ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਆ....

 P a g e | 39

ਓਸ ਮੁੱ ਲ ਦੀ ਤੀਵU ਮੇਹਰ- ਦੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੀ ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵਾਰ

ਟੋਆ ਪੱ ਟ ਕੇ ਦਫ਼ਨਾ ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ ਓਹਦੇ ਪੈਰ- ਚ ਓਹੀ ਜੁੱ ਤੀ ਸੀ ਜੋ ਰੂੰ ਗਾ ਕੁੱ ਝ ਿਦਨ

ਪਿਹਲ- ਮਾਘੀ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੋY ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ |

ਬੇਸ਼ੱਕ ਜਦb ਓਹਨੂੰ ਦੱ ਿਬਆ ਸੀ ਇਹ ਥ- ਿਪੰ ਡ ਤੋY ਕਾਫੀ ਬਾਹਰ ਸੀ.. ਪਰ ਸਾਡੇ ਦੇਖਣ

ਤੱ ਕ ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਵਧਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਥ- ਿਪੰ ਡ ਦੀ ਿਫਰਨੀ ਨਾਲ ਲੱਗ ਿਗਆ.. ਮੈਨੰ ੂ ਥੋੜਾ

ਥੋੜਾ ਯਾਦ ਓਥੇ ਿਪੰ ਡ ਦੀਆਂ ਰੂੜੀਆਂ ਹੁੰ ਦੀਆਂ ਸੀ |

ਜਦ ਮ- ਨV ਗੋਹਾ ਿਸੱ ਟਣ ਜਾਣਾ ਮੈY ਵੀ ਨਾਲ ਹੀ ਚਲੇ ਜਾਣਾ..

ਨਾਲ ਹੀ ਪਰ- ਓਹ ਥ- ਸੀ ਿਜੱ ਥੇ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਭੈਣ ਚੰ ਦੋ ਦੱ ਬੀ ਗਈ ਸੀ...ਓਥੇ ਇੱ ਕ ਿਚੱ ਟੀ

ਜਹੀ ਮਟੀ ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ ਿਜਸਨੂੰ ਰੂੰ ਗਾ ਹਰ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲ਼ੀ ਤੇ ਕਲੀ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦਾ ਹੁੰ ਦਾ

ਸੀ....ਪਰ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋY ਬਾਅਦ ਕੁੱ ਝ ਸਾਲ ਤੱ ਕ ਤ- ਮਟੀ ਰਹੀ.. ਫ਼ੇਰ ਓਹ

ਵਧਦੀ ਅਬਾਦੀ ਨU ਖਾ ਲਈ ..|

ਹੁਣ ਤ- ਿਪੰ ਡ ਓਸ ਤb ਕਾਫੀ ਅੱ ਗੇ ਤੱ ਕ ਵੱ ਧ ਿਗਆ ਏ .. eਚੀਆਂ ਕਰ ਕਰ ਪਈਆਂ

ਕੋਠੀਆਂ ਦੀਆਂ ਭਰਤ- ਥੱ ਲੇ ਨੱਪੀ ਗਈ ਹੋਣੀ ਆ ਸ਼ਾਇਦ...!

 P a g e | 40

ਜਦb ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ ਦੱ ਿਬਆ ਿਗਆ ਸੀ.. ਕੁੱ ਝ ਿਦਨ ਬਾਅਦ ਓਥੇ ਇੱ ਕ ਟਾਹਲੀ ਦਾ ਬੂਟਾ

ਉਿਗਆ ਸੀ,,ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਿਜਵੇY ਚੰ ਦੋ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਈ ਹੋਵ,ੇ , ਓਹ

ਟਾਹਲੀ ਦੇ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਖੁੰ ਘ ਕੇ ਘਰ ਲੈ ਆਇਆ... ਤੇ ਵੇਹੜੇ ਚ ਲਾ ਿਦੱ ਤਾ...ਓਹ ਬਾਅਦ

ਚ ਬੜਾ ਭਾਰਾ

ਟਾਹਲੀ ਦਾ ਦਰੱ ਖਤ ਬਿਣਆ

ਅੱ ਜ ਓਸੇ ਟਾਹਲੀ ਥੱ ਲੇ ਹੀ ਮਿਰਆ ਿਪਆ ਸੀ ਰੂੰ ਗਾ..

ਂ ਵRਾਈਟ ਫਲੋ ਰਨਸ ਗਾਲੋ ਰੀਆ ਦੀ ਫੋਟੋ ਸੀ..ਮੈY ਓਹਦੇ ਬੂਹੇ

ਜੇਬ ਿਵੱ ਚ ਬਲੈ ਕ ਐਡ

ਅੱ ਗੇ ਖੜਾ ਅੰ ਦਰ ਵੇਖ ਿਰਹਾ ਸੀ .|

ਰੂੰ ਗਾ ਦੁੱ ਖ ਤ- ਹਲੇ ਮੇਹਰ- ਦਾ ਨU ਸੀ ਭੁੱ ਿਲਆ eਤb ਇੱ ਕ ਸੱ ਟ ਜ-ਦੀ ਹੋਈ ਚੰ ਦੋ ਮਾਰ

ਗਈ | ਪਰ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ ਕੇ ਵ‘ਤ ਪਤਾ ਨU ਿਕਹੋ ਜਹੀ ਦਵਾਈ ਆ ਇਹ ਹਰ ਜ਼ਖਮ

ਭਰ ਿਦੰ ਦਾ ! ਖੈਰ ਮੈY ਤ- ਨU ਮੰ ਨਦਾ ਕੇ ਵ‘ਤ ਹਰ ਜਖ਼ਮ ਭਰ ਿਦੰ ਦਾ | ਦਰਅਸਲ

ਵ‘ਤ ਜ਼ਖਮ ਭਰਦਾ ਨU ਆ ਬਸ ਸਾਨੂੰ ਹੀ ਦਰਦ ਸਿਹਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੋ ਜ-ਦੀ ਆ |

ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਵ‘ਤ ਨV ਸਾਡੇ ਜ਼ਖਮ ਭਰ ਿਦੱ ਤੇ | ਖੈਰ ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਤ- ਿਜਉਣੀ

ਹੀ ਸੀ |ਮfਗਲ ਨV ਇੱ ਕ ਇੱ ਕ ਕਰਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਵੇਚ ਿਦੱ ਤੀਆਂ ਸਨ |

 P a g e | 41

Pਝ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਭਾਵZ ਓਹਦਾ ਕੋਈ ਨU ਸੀ ਿਰਹਾ...| ਪਰ ਿਢੱ ਡ ਤ- ਸੀ ਨਾ

ਓਹਦੇ ਲਈ ਤ- ਕੁੱ ਝ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਹੀ ਸੀ, | ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਤ- ਹੁਣ ਰਹੀਆਂ ਨਹU ਸਨ..

ਓਧਰ

ਦੂਜੀ ਸੰ ਸਾਰ ਜੰ ਗ ਬੜੇ ਜੋਰ- ਤੇ ਚੱ ਲ ਰਹੀ ਸੀ,,ਅੰ ਗਰੇਜ਼- ਨV ਿਸੱ ਖ- ਦੀ ਭਰਤੀ

ਧੜਾਧੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤੀ ਗਈ ਸੀ..

ਪੰ ਜਾਬ ਦੀਆਂ ਮਾਵ- ਦੇ ਪੁੱ ਤ- ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾ ਦੇ ਢੇਰ

ਲੱਗਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ |

ਰੂੰ ਗਾ ਵੀ ਿਫਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜਾ ਕੇ ਭਰਤੀ ਹੋ ਿਗਆ..

ਪਰ ਓਸ ਤੇ ਪਿਹਲ- ਦੂਜੀ ਸੰ ਸਾਰ ਜੰ ਗ ਤੇ ਇੱ ਕ ਮੋਟੀ ਮੋਟੀ ਿਨਗRਾ ਮਾਰ ਲਈਏ..ਤ-

ਕੇ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸਮਝ ਆ ਸਕੇ..|

ਦੂਜੀ ਸੰ ਸਾਰ ਜੰ ਗ (World War -2 )

1 ਸੰ ਤਬਰ 1939 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ 8 ਮਈ 1945 ਤੱ ਕ ਚੱ ਲੀ

ਿਹਟਲਰ ਦੀ ਨਾਜ਼ੀ ਫੌਜ ਨV.. 1 ਸੰ ਤਬਰ 1939 ਨੂੰ ਜਰਮਨ ਨV ਪੋਲfਡ ਤੇ ਹਮਲਾ

ਕਰ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਕਬਜ਼ੇ ਚ ਕਰ ਿਲਆ,, ਫ਼ੇਰ 1940 ਚ ਇਟਲੀ ਵੀ ਜਰਮਨ ਨਾਲ ਰਲ

ਿਗਆ..ਇਹਨ- ਦੋਵ- ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਤੱ ਕ ਦੇ ਦੇਸ਼- ਤੱ ਕ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਿਲਆ..

 P a g e | 42

ਸਭ ਤੋY ਪਿਹਲ- ਿਹਟਲਰ ਦੀ ਜਰਮਨ ਫੌਜ ਦਾ ਿਵਰੋਧ ਕੀਤਾ,,ਇੰ ਗਲf ਡ ਤੇ ਫਰ-ਸ ਨV

ਫ਼ੇਰ ਬਾਅਦ ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਰੂਸ ਵੀ ਏਸ ਲੜਾਈ ਚ ਕੁੱ ਦ ਪਏ..

ਇਹ ਯੋਰਪ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਸੀ..

ਏਧਰ ਜਪਾਨ ਹ-ਗਕ-ਗ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼- ਨੂੰ ਿਜੱ ਤਦਾ ਮਲੇ ਸ਼ੀਆ, ਿਸੰ ਗਾਪੁਰ ਤੱ ਕ ਪਹੁੰ ਚ

ਚੁੱ ਕਾ ਸੀ...

ਭਾਰਤ ਤੇ ਉਦb ਅੰ ਗਰੇਜ਼- ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ |

ਹੁਣ ਅੰ ਗਰੇਜ਼- ਨੂੰ ਦੋਨt ਪਾਸੇ ਖਤਰਾ ਸੀ | ਜਪਾਨ ਦਾ ਅਗਲਾ ਿਨਸ਼ਾਨਾ ਭਾਰਤ ਸੀ |

ਅੰ ਗਰੇਜ- ਨV ਭਾਰਤ ਛੱ ਡਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਿਲਆ,,ਪਰ ਜੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜਪਾਨ ਹਵਾਲੇ

ਕਰਕੇ ਜ-ਦੇ ਤ- ਜਪਾਨ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋY ਵੱ ਡੀ ਤਾਕਤ ਬਣਕੇ,, ਪੂਰੇ ਯੋਰਪ ਨੂੰ

ਵੰ ਗਾਰ ਸਕਦਾ ਸੀ.. ਨਹU ਜ-ਦੇ ਸੀ ਤ- ਇੰ ਗਲf ਡ ਹੱ ਥb ਿਨਕਲਦਾ....(ਬਾਅਦ ਚ

1947 ਚ ਭਾਰਤ ਛੱ ਡ ਗਏ ਿਕP ਓਹਨ- ਨੂੰ ਇੰ ਗਲf ਡ ਖੋਏ ਜਾਣ ਦਾ ਡਰ ਹੋ ਿਗਆ

ਸੀ )

ਆਿਖ਼ਰ ਅੰ ਗਰੇਜ-... ਦੋਨt ਜਗRਾ ਫੌਜ ਭੇਜਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤੀ |

ਿਜਹੜੀ ਫੌਜ ਅੰ ਗਰੇਜ- ਨV ਜਪਾਨੀਆਂ ਿਖਲਾਫ਼ ਮਲੇ ਸ਼ੀਆ (ਮਾਲਾਇਆ ਓਦb ਨ- )

ਲੜਨ ਭੇਜੀ ਉਸਦੇ ਮੁੱ ਖੀ ਜਰਨਲ ਮੋਹਨ ਿਸੰ ਘ ਸੀ | ਓਹਨV ਮਲੇ ਸ਼ੀਆ ਪਹੁੰ ਚ ਕੇ

ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ ਬਣਾ ਲਈ 1942 ਚ |

 P a g e | 43

(ਨrਟ - ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ ਦੀ ਸਾਥਪਨਾ ਜਨਰਲ ਮੋਹਨ ਿਸੰ ਘ ਨV ਕੀਤੀ ਸੀ ਨਾ ਕੇ

ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰ ਦਰ ਬੋਸ ਨV | ਬੋਸ ਨV ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ ਦੀ ਜਪਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਿਸਰਫ਼

ਦੋਸਤੀ ਕਰਵਾਈ ਸੀ ਤ- ਕੇ ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ ਤੇ ਜਪਾਨੀ ਫੌਜ ਰਲ ਕੇ ਅੰ ਗਰੇਜ਼- ਨੂੰ

ਭਾਰਤ ਚb ਬਾਹਰ ਕੱ ਢ ਸਕਣ )

ਏਸ ਿਵੱ ਚ ਜਪਾਨੀਆਂ ਵੱ ਲb ਬੰ ਦੀ ਬਣਾਏ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਕੈਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੇ ਗਏ |

ਜਪਾਨੀਆਂ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ ਨV ਰਲ ਕੇ ਥਾਈਲf ਡ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਬਰਮਾ ਆ ਡੇਰੇ

ਲਾਏ... ਏਧਰb ਅੰ ਗਰੇਜ- ਨV ਿਬ…ਿਟਸ਼ ਆਰਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਿਸੱ ਖ ਫੌਜ ਬਰਮਾ ਭੇਜੀ

ਜਪਾਨੀਆਂ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ

ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ..

ਓਧਰb ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ ਦੇ ਿਸੱ ਖ ਿਸਪਾਹੀ ਤੇ ਏਧਰb ਅੰ ਗਰੇਜ਼- ਦੇ ਿਸੱ ਖ ਿਸਪਾਹੀ

ਆਪਸ ਚ ਲੜੇ ਮਾਵ- ਦੀਆਂ ਕੁੱ ਖ- ਦੀਆਂ ਕੁੱ ਖ- ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈਆਂ....

ਓਦb ਹੀ ਇਹ ਬੋਲੀ ਬਣੀ ਸੀ

.. ਤੁਰਜਾ ਬਰਮਾ ਨੂੰ ਭਾਗ ਜਾਣਗੇ ਨਾਲੇ ..

 P a g e | 44

ਜਪਾਨੀ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਿਹੰ ਦ ਫੌਜ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਨੀਪੁਰ ਰਾਜ ਨੂੰ ਿਜੱ ਤਦੀ ਹੋਈ ਨਾਗਾਲf ਡ

ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਿਹਮਾ ਤੱ ਕ ਪਹੁੰ ਚ ਚੁੱ ਕੀ ਸੀ..| ਓਹ ਤ- ਜੇ ਅਮਰੀਕਾ ਹੀਰੋ ਸੀਮਾ ਤੇ

ਨਾਗਾਸਾਕੀ ਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਬੰ ਬ ਨਾ ਸੁੱ ਟਦਾ ਤ- ਜਪਾਨ ਨV ਭਾਰਤ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈ ਣਾ

ਸੀ |

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅੰ ਗਰੇਜ- ਨੂੰ ਇਟਲੀ ਚ ਿਸੱ ਖ ਫੌਜ ਭੇਜਣੀ ਪਈ |

ਏਸੇ ਫੌਜ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਚ ਰੂੰ ਗਾ ਿਗਆ ਸੀ ਇਟਲੀ..

ਯੋਰਪ ਚ ਏਸ ਜੰ ਗ ਦਾ ਸੇਕ ਝੱ ਿਲਆ

ਇੰ ਗਲf ਡ, ਫਰ-ਸ, ਜਰਮਨ, ਇਟਲੀ,ਰੂਸ, ਬੈਲਜੀਅਮ,ਹੌਲfਡ, ਗ…ੀਸ,

ਰੋਮਾਨੀਆ,ਮਾਲਟਾ, ਪੋਲfਡ, ਸਾਈਪੱ ਰਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼- ਨV |

ਏਸ ਜੰ ਗ ਚ 70 ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ | 7 ਕਰੋੜ ਲੋ ਕ- ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ..|

ਅੰ ਗਰੇਜ਼- ਦੀ ਫੌਜ ਿਵੱ ਚ ਓਦb 2.5 ਲੱਖ ਿਸੱ ਖ ਫੌਜੀ ਸਨ |

ਜੋ ਫੌਜ ਇਟਲੀ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰੂੰ ਗਾ ਵੀ ਉਸ ਫੌਜ ਿਵੱ ਚ ਸੀ...

 P a g e | 45

ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਟਲੀ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬੀਤੋ ਮੁਸੋਲੀਨੀ ਿਹਟਲਰ ਤੇ ਨਾਲ ਰਲ ਿਗਆ ਸੀ ਪਰ

ਿਹਟਲਰ ਦੇ ਨਾਜ਼ੀ ਿਸਪਾਹੀਆਂ ਇਟਲੀ ਦੇ ਆਮ ਲੋ ਕ- ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨV ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ

ਿਦੱ ਤੇ ਸਨ | ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਨV ਇਟਲੀ ਦੀਆਂ ਔਰਤ- ਦੀਆਂ ਸੜਕ- ਤੇ ਇੱ ਜਤ- ਲੁੱਟਣੀਆਂ

ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤੀਆਂ ਸਨ |ਓਹਨ- ਦੇ ਿਜਸਮ- ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਡੋਹਲ ਡੋਹਲ ਕੇ ਓਹਨ-

ਿਵਚਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਬਦਸਲੂਕੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ

ਲੱਗੀਆਂ |

ਓਹਨ- ਲਈ ਰੱ ਬ ਬਣ ਕੇ ਗਈ ਸੀ ਿਸੱ ਖ ਫੌਜ.. ਿਜਸਨV ਅੰ ਗਰੇਜ਼- ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਲੱਗ ਕੇ

ਇਟਲੀ ਚb ਜਰਮਨ ਫੌਜਾ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱ ਿਢਆ ਸੀ...| ਿਜਸ ਤੇ ਪੰ ਜਾਬੀ ਿਫ਼ਲਮ

'ਸੱ ਜਣ ਿਸੰ ਘ ਰੰ ਗਰੂਟ ' ਬਣੀ ਆ |

ਇਸ ਤੋY ਅਗਲੀ ਕਹਾਣੀ ਓਹ ਆ ਜੋ ਰੂੰ ਗਾ ਫੱ ਟੇ ਤੇ ਜ- ਸੱ ਥ ਚ ਕਿਹ ਲਵੋ.. ਓਥੇ

ਂ ਵRਾਈਟ ਫੋਟੋ ਆਲੀ ਫਲੋ ਰਸ ਗਲੋ ਰੀਆ
ਸੁਣਾPਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਕੇ ਿਕਵZ ਓਹ ਬਲੈ ਕ ਐਡ

ਨੂੰ ਿਮਿਲਆ ਸੀ........... ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਭਾਗ ਚ,ਜੋ ਮੈY ਰੂੰ ਗੇ ਤੋY ਸੁਣੀ ਸੀ.. ਜ- ਹੋਰ

ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਬੰ ਿਦਆਂ ਤੋY ਿਜੰ ਨR- ਨੂੰ ਓਦb ਸੂੰ ਹ ਸੀ ਜਦb ਰੂੰ ਗਾ ਇਹ ਗੱ ਲ- ਦੱ ਸਦਾ ਹੁੰ ਦਾ

ਸੀ...||

9
 P a g e | 46

ਦੋਸਤੋ ਿਜੰ ਨੀ ਕਹਾਣੀ ਹੁਣ ਤੱ ਕ ਤੁਸU ਪੜੀ ਆ ਓਹ ਮੈY ਆਪਣੇ

ਦਾਦੇ ਤੇ ਿਪੰ ਡ ਵਾਿਲਆਂ ਤੋY ਸੁਣੀ ਸੀ ਹੁਣ ਮੈY ਓਹ ਿਲਖਣ ਲੱਗ- ਜੋ ਰੂੰ ਗਾ ਸਣਾPਦਾ

ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਫੱ ਟੇ ਤੇ ਬਿਹ ਕੇ ਦੂਜੀ ਸੰ ਸਾਰ ਜੰ ਗ ਦੀਆਂ ਗੱ ਲ-...

ਏਸ ਿਵੱ ਚ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਸU ਤੇ ਮੈY ਸ਼ਬਦ ਵਰਤ-ਗਾ ਰੂੰ ਗੇ ਲਈ...

ਅਸU (ਮਤਲਬ ਰੂੰ ਗਾ ਦੇ ਬਾਕੀ ਿਸੱ ਖ ਫੋਜੀ )ਇੰ ਡੀਅਨ ਿਬ…ਿਟਸ਼ ਆਰਮੀ ਦੀ ਅੱ ਠ

ਡਿਵਜ਼ਨ ਚ ਸ-...

ਪਿਹਲ- ਅਸU ਫਰ-ਸ ਦੇ ਿਲਲੀ ਸ਼ਿਹਰ ਚ ਜਰਮਨ ਫੌਜ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਏਥੇ

ਕਾਫੀ ਵੱ ਡੀ ਜੰ ਗ ਹੋਈ ਸੀ..

ਫ਼ੇਰ 3 ਸੰ ਤਬਰ 1943 ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਅੱ ਠ ਡਵੀਜ਼ਨ ਨV ਇਟਲੀ ਚ ਪ…ਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ,,24

ਸਤੰ ਬਰ ਤੱ ਕ ਅਸU ਤਾਰ-ਤੋ ਸ਼ਿਹਰ ਪਹੁੰ ਚ ਗਏ.. ਓਸ ਵ‘ਤ ਇਟਲੀ ਚ ਮUਹ ਕਰਕੇ

ਹੜ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ,, ਸਾਡੇ

ਲਈ ਬਹੁਤ ਦੁੱ ਖ ਦੀ ਘੜੀ ਸੀ,, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਖਾਣ ਦੇ ਨ- ਤੇ ਿਸਰਫ਼ ਬ…ੈਡ ਹੀ ਸਨ..|

ਅਸU ਿਮੰ ਟਗੁਮਰੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਥੱ ਲੇ eਤਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ...
 P a g e | 47

ਇਹ ਸਾਰਾ ਇਲਾਕਾ ਪੱ ਥਰੀਲਾ ਸੀ, ਇੱ ਕ ਪਾਸੇ ਹੜ- ਨਾਲ ਭਿਰਆ ਛੱ ਲ- ਮਾਰਦਾ

ਸਮੁੰ ਦਰ ਤੇ ਇੱ ਕ ਪਾਸੇ ਨrਕਲੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਿਜਨ- ਤੇ ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ..

eਪਰb ਓਹ ਮUਹ ਵ-ਗੂ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸੀ..

ਿਹਟਲਰ ਦੀਆਂ ਨਾਜ਼ੀ ਫੌਜ- ਨV ਦਿਰਆਵ- ਦੇ ਪੁਲ ਤੋੜ ਿਦੱ ਤੇ..

ਪਰ ਰੁਕੇ ਤ- ਸਾਡੇ ਪੁਰਖੇ ਕਦੇ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੇ ਹੜ- ਚ ਨU ਸੀ... ਮਹਾਰਾਜਾ

ਰਣਜੀਤ ਿਸੰ ਘ ਦੀ ਕਹੀ ਓਹ ਗੱ ਲ ਹਰ ਿਸੱ ਖ ਫੌਜੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਤੇ ਸੀ ਜਦ ਰਣਜੀਤ

ਿਸੰ ਘ ਨV ਅਟਕ ਦਿਰਆ ਚ ਘੋੜਾ ਵਾੜ ਕੇ ਿਕਹਾ ਸੀ ਅੱ ਟਕ ਓਹਨ- ਨੂੰ ਅਟਕਾPਦਾ

ਿਜੰ ਨR- ਦੇ ਮਨ- ਚ ਅੱ ਟਕ-

ਹੋਣ..... ਅਸU ਰਾਤ ਨੂੰ ਬੀਫੈਰਨr ਨਦੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਸਾਡੇ ਕੁੱ ਝ ਸਾਥੀ ਓਸ ਿਵੱ ਚ

ਰੁੜ ਗਏ...

ਿਸੱ ਖ ਰਾਜ- ਦੀ ਫੌਜ (Sikh States Forces Regiments) ਨਾਭਾ ਅਕਾਲ

ਇੰ ਨਫfਟਰੀ (Nabha Akal In-fantry) ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਅਸU 3 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ

ਤੈਰਮੋਲੀ ਨVੜੇ

ਇੱ ਕ ਿਪੰ ਡ ਚ ਪਹੁੰ ਚ ਗਏ... ਓਹ ਰਾਤ ਬੜੀ ਖੂਨੀ ਸੀ... ਪੰ ਜਾਬ ਦੀਆਂ ਮਾਵ- ਤੇ ਪੁੱ ਤ

ਸੱ ਤ ਸਮੁੰ ਦਰb ਪਾਰ ਿਕਸੇ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ... ਤੇ ਸਾਡੇ ਿਸਰ- ਤੇ ਜਰਮਨ ਫੌਜ ਦੇ
 P a g e | 48

ਜਹਾਜ਼ ਪੰ ਛੀਆਂ ਵ-ਗ eਡ ਰਹੇ ਸਨ.. ਓਹ ਰਾਤ ਅਸU ਭੁੱ ਿਖਆਂ ਨV ਕੱ ਟੀ ਿਕP ਕੇ ਜੇ

ਅੱ ਗ ਬਾਲਦੇ ਸੀ ਤ- ਬੰ ਬ ਿਡਗਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸੀ..|

ਮਾਵ- ਦੇ ਪੁੱ ਤ ਟਾਹਾਣੀਆਂ ਤੋY ਬੇਰ- ਵ-ਗੂ ਝੜ ਰਹੇ ਸਨ ਸਾਡੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਮੂਹਰੇ... ਸਾਰੇ

ਪਾਸੇ ਖੂਨ ਵਗ ਿਰਹਾ ਸੀ.. ਿਕP ਜਰਮਨ ਓਸ ਸਮZ ਸਭ ਤੋY ਵੱ ਡੀ ਤਾਕਤ ਸੀ..

ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਅਸU ਿਕਸੇ ਿਪੰ ਡ ਚb ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੇ ਸ-..|

ਓਹ ਸਾਰਾ ਿਪੰ ਡ ਬੰ ਬਾ ਨਾਲ ਤਬਾਹ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ ਸੀ... ਮੈਨੰ ੂ ਇੱ ਕ ਘਰ ਿਵੱ ਚb

ਿਕਸੇ ਦੇ ਚੀਕਣ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਆਈ.. ਮੈY ਜਾ ਕੇ ਦੇਿਖਆ ਕੁੱ ਝ ਨਾਜ਼ੀ ਫੋਜੀਆਂ ਵੱ ਲb ਿਕਸੇ

ਇਟਾਲੀਅਨ ਕੁੜੀ ਦੀ ਇੱ ਜਤ ਲੁੱਟਣ ਦੀ ਕੋਿਸ਼ਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ.. ਮੈY ਜਦ ਫਾਇਰ

ਕੀਤਾ.. ਓਹ ਨਾਜ਼ੀ ਬਾਰੀ ਿਵੱ ਚ ਦੀ ਦੌੜ ਗਏ...

ਓਹ ਕੁੜੀ ਭੱ ਜ ਕੇ ਮੈਨੰ ੂ ਿਚੰ ਬੜ ਗਈ..ਫ਼ੇਰ ਮੈਨੰ ੂ ਓਪਰਾ ਦੇਖਕੇ ਿਸਰ ਤੇ ਪੱ ਗ ਦੇਖ

ਸ਼ਇਦ ਡਰ ਗਈ ਹੋਵ.ੇ . ਇੱ ਕ ਦਮ ਪਰੇ ਹੋ ਗਈ...ਿਕPਕੇ ਓਸ ਵ‘ਤ ਓਸ ਕੁੜੀ ਦੇ

ਤਨ ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕੱ ਪੜਾ ਨਹU ਸੀ ਮੈY ਆਪਣੇ ਬੈਗ ਚb ਇੱ ਕ ਪੱ ਗ ਕੱ ਢ ਕੇ ਦੇ ਿਦੱ ਤੀ ਜੋ

ਉਸਨV ਆਪਣੇ eਪਰ ਲਪੇਟ ਲਈ.. ਿਕੰ ਨਾ ਿਚਰ ਓਹ ਮੈਨੰ ੂ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ...

ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਓਸ ਵ‘ਤ ਕਈ ਇਟਲੀ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਮੁੰ ਡੇ ਸਨ ਿਜਨ- ਨੂੰ ਅਸU ਨਾਜ਼ੀ

ਦੀ ਫੌਜ ਤੋY ਬਚਾਇਆ ਸੀ.. ਓਹ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਰਲ ਗਈ.. ਓਹਨ- ਸਾਰੇ

 P a g e | 49

ਸਵੀਲੀਅਨਾ ਨੂੰ ਅਸU ਜੰ ਗਲ ਚ ਇੱ ਕ safe ਜਗRਾ ਛੱ ਡ ਿਦੱ ਤਾ ਕਈ ਮਹੀਨV ਸਾਡਾ

ਡੇਰਾ ਓਸੇ ਿਪੰ ਡ ਿਰਹਾ. ਿਕP ਕੇ ਜਰਨਲ ਰੋਮੇਲ ਤੇ ਜਰਨਲ ਕੈਸਲਿਰੰ ਗ ਦੋਨt

ਜਰਮਨ ਫੌਜ ਤੇ ਮੰ ਨV ਪ…ਮੰਨV ਜਰਨœਲ ਸਨ,, ਓਹਨ- ਸਾਨੂੰ ਅੱ ਗੇ ਨਾ ਵਧਣ ਿਦੱ ਤਾ....

ਰੋਜ ਲਾਸ਼ਾ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗਦੇ..

ਜੋ ਇਟਾਲੀਅਨ ਲੋ ਕ ਅਸU ਬਚਾਏ ਸਨ.. ਓਹਨ- ਜੰ ਗਲ- ਦੀਆਂ ਲੱਕੜਾ ਵੱ ਢਕੇ ਸਾਡੇ

ਲਈ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ ... ਫੌਜ ਤੇ ਕੁੱ ਝ ਿਸਪਾਹੀ ਖੱ ਚਰ- ਤੇ ਜਾ ਕੇ

ਓਹਨ- ਕੋਲb ਖਾਣਾ ਲੈ ਆPਦੇ ਸਨ.. ਅਸU ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕੇ ਤੋY ਦੂਰ

ਹੀ ਰੱ ਿਖਆ ਸੀ..

ਪਰ ਪਤਾ ਨU ਓਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਕੀ ਿਖੱ ਚ ਸੀ ਓਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਖਾਣਾ ਲੈ ਕੇ ਆਪ ਆPਦੀ

ਸੀ.. ਿਜਸਨੂੰ ਮੈY ਆਪਣੀ ਪੱ ਗ ਿਦੱ ਤੀ ਸੀ.. ਸਰੀਰ ਢਕਣ ਨੂੰ.

ਓਹ ਕੁੱ ਝ ਕਿਹੰ ਦੀ ਸੀ ਅੰ ਗਰੇਜ਼ੀ ਚ

I did not see God, but he must be like you(ਮੈY ਰੱ ਬ ਨU ਦੇਿਖਆ ਪਰ ਜ਼ਰੂਰ

ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ )

ਮੈਨੰ ੂ ਓਹਦੀ ਸਮਝ ਨU ਸੀ ਆPਦੀ ਕੇ ਓਹ ਕੀ ਬੋਲਦੀ ਸੀ | ਮੇਰੇ

 P a g e | 50

ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਤੋY ਇੱ ਕ ਪੰ ਜਾਬੀ ਿਸਪਾਹੀ ਸੀ ਅਲਮਤ ਖਾਨ ਓਹਨੂੰ ਥੋੜੀ ਬਹੁਤ

ਅੰ ਗਰੇਜ਼ੀ ਆPਦੀ ਸੀ... ਓਹਨV ਦੱ ਿਸਆ ਸੀ ਕੇ ਓਹ ਕਿਹੰ ਦੀ ਆ ਤੁਸU ਿਕੰ ਨV ਚੰ ਗੇ

ਲੋ ਕ ਹੋ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਆਏ ਹੋ ਐਨੀ ਦੂਰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬਾਰ ਛੱ ਡਕੇ..ਓਹ ਕਿਹੰ ਦੀ

ਮੇਰਾ ਿਪਓ ਵੀ ਆਰਮੀ ਚ ਆ ਓਹ ਵੀ ਸ-ਗਰੋ ਘਾਟੀ ਤੇ ਲੜਨ ਿਗਆ ਹੋਇਆ

ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਿਖਲਾਫ ..ਇਹ ਸਾਡਾ ਿਪੰ ਡ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਏਥੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤਾ

ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਓਹ ਸਾਡੀਆਂ ਗਾਵ- ਬੱ ਕਰੀਆਂ ਭੇਡ- ਵੱ ਢ ਕੇ ਖਾ ਗਏ.. ਿਕੰ ਨੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ

ਦੀਆਂ ਇੱ ਜਤ- ਓਹ ਏਨਾ ਸੜਕ- ਤੇ ਲੁੱਟਦੇ ਰਹੇ ਆ ਅਸU ਦੱ ਸ ਨU ਸਕਦੇ..|

ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਮੇਰੀ ਮ- ਤੇ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮਾਰ ਿਦੱ ਤਾ ਹੈ.. ਹੁਣ ਮੈY ਕੱ ਲੀ ਹ- ਆਪਣੇ ਿਪਓ ਨੂੰ

ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਹ- |

ਇੱ ਕ ਿਦਨ ਓਹ ਕੁੜੀ ਖਾਣਾ ਦੇਣ ਆਈ ਬਹੁਤ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ,, ਓਹਦੀਆਂ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱ ਖ-

ਚb ਹੰ ਝੂ ਗੋਰੀਆਂ ਗੱ ਲ- ਤੋY ਵਗ ਰਹੇ ਸੀ..ਓਹ ਕੀ ਕਿਹਣਾ ਚਾਹੁੰ ਦੀ ਸੀ ਮੈਨੰ ੂ ਸਮਝ ਨU

ਸੀ ਆ ਰਹੀ ਅਲਮਤ ਖਾਨ ਵੀ ਓਦb ਓਥੇ ਨਹU ਸੀ.. | ਮੈਨੰ ੂ ਮੇਰੀ ਬੀਬੀ ਨੂੰ ਿਤ…ੰ ਞਣਾ

ਚ ਿਕਸੇ ਕੁੜੀ ਦੀ ਆਖੀ ਗੱ ਲ ਯਾਦ ਆਈ ਕੇ ਓਹ ਮੇਮ- ਤ- ਪਟਰ ਪਟਰ ਗਰੇਜੀ

(ਅੰ ਗਰੇਜ਼ੀ ) ਬੋਲਦੀਆਂ.. ਰੂੰ ਗਾ ਿਕੱ ਥb ਸਮਝ ਲਉ.. ਪਰ ਓਹ ਰੋਈ ਜ-ਦੀ ਸੀ ਓਹਦੇ

ਪਤਲੇ ਬੁੱ ਲR ਕੰ ਬ ਰਹੇ ਸਨ.. ਿਭੱ ਜੀਆਂ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਕੁੱ ਝ ਕਿਹ ਰਹੀਆਂ ਸਨ.. ਮੈਨੰ ੂ

ਸਮਝ ਨU ਸੀ ਆ ਿਰਹਾ.
 P a g e | 51

ਚੌਲ- ਵਾਲਾ ਗੱ ਤੇ ਦਾ ਡੱ ਬਾ ਓਹਨV ਗੁੱ ਸੇ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਦੋਵ- ਹੱ ਥ- ਤੇ ਮਾਿਰਆ.. ਤੇ ਮੁੜਨ

ਲੱਗੀ ਫ਼ੇਰ ਰੁਕ ਗਈ.. ਏਧਰ ਓਧਰ ਦੇਖਣ ਲੱਗੀ ਸ਼ਾਇਦ ਓਹ ਵੀ ਅਲਮਤ ਖਾਨ ਨੂੰ

ਲੱਭਦੀ ਹੋਵੇ ਤ- ਮੈਨੰ ੂ ਰੋਣ ਦੀ ਵਜਾਹ ਸਮਝਾ ਸਕੇ..||

10

ਜਦb ਓਹ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਰbਦੀ ਹੋਈ ਵਾਪਸ ਮੁੜਨ ਲੱਗੀ ਤ- ਅਚਾਨਕ

ਰੁਕ ਕੇ ਏਧਰ ਓਧਰ ਦੇਖਣ ਲੱਗੀ,, ਅਚਾਨਕ ਓਹਨੂੰ ਅਮਾਨਤ ਖਾਨ ਆPਦਾ

ਿਦਿਸਆ ਓਹਦੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਚ ਇੱ ਕ ਚਮਕ ਆ ਗਈ..

ਓਹ ਪਾਗਲ- ਵ-ਗ ਓਸ ਵੱ ਲ ਭੱ ਜੀ ਿਜਵੇY ਕੋਈ ਪਾਗਲ ਹੋਈ ਮ- ਪੁੱ ਤ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਲੈ ਕੇ

ਜ-ਦੀ ਐਮਬੂਲfਸ ਮਗਰ ਭਜਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਆ | ਫ਼ੇਰ ਓਹ ਅਮਾਨਤ ਖਾਨ ਦੀ ਬ-ਹ ਫੜ

ਕੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਿਖੱ ਚ ਿਲਆਈ..|

ਫ਼ੇਰ ਓਹਨV ਦੱ ਸਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਕੇ ਓਹਦੇ ਿਪਤਾ ਦੀ ਿਚੱ ਠੀ ਆਈ ਹੈ ,, ਓਦੇ ਿਪਤਾ ਦੀ

ਿਚੱ ਠੀ ਆਈ ਜੋ ਆਰਮੀ ਚ ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਿਖਲਾਫ ਲੜ ਿਰਹਾ ਹੈ ਓਹਨ- ਿਲਿਖਆ ਹੈ ਕੇ

ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਉਖੜਨV ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ | ਪਰ ਿਪਤਾ ਜੀ ਨV ਇਹ ਵੀ ਿਲਿਖਆ ਕੇ

ਿਜਸ ਸ਼ਿਹਰ ਿਵੱ ਚ ਮੇਰਾ ਮ-ਗੇਤਰ ਰਿਹੰ ਦਾ ਹੈ ਨਾ ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਨV ਓਸ

 P a g e | 52

ਸ਼ਿਹਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਬੰ ਬ ਬਰਸਾਏ ਹਨ | ਬਹੁਤ ਲੋ ਕ ਮਾਰੇ ਗਾਏ ਤੇ ਬਹੁਤ ਬੰ ਦੀ ਬਣਾ

ਲਏ ਗਏ ਨV ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਵੱ ਲb | ਹੁਣ ਜੌਹਨ (ਓਹਦਾ ਮ-ਗਤੇਰ ) ਦਾ ਕੋਈ ਪਤਾ ਨU ਲੱਗ

ਿਰਹਾ | ਓਹਨV ਰੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ |

ਫ਼ੇਰ ਰੁਕ ਕੇ ਬੋਲੀ ਮੈਨੰ ੂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਿਮਲਣਾ ਬਹੁਤ ਚੰ ਗਾ ਲੱਗਦਾ ਿਮਸਟਰ ਿਸੰ ਘ

ਪਰ ਅੱ ਜ ਤੁਹਾਡੀ ਆਰਮੀ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ ਨV ਮੈਨੰ ੂ ਏਥੇ ਆਉਣ ਤੋY ਮਨ- ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ

ਕਿਹੰ ਦਾ ਖ਼ਬਰਦਾਰ ਜੇ ਦੁਬਾਰਾ ਏਥੇ ਆਈ ਤ-.. ਹੰ ਝੂ ਓਹਦੀਆਂ ਗੱ ਲ- ਤੋY ਵਗ ਪਏ |

ਮੈਨੰ ੂ ਪਤਾ ਨU ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ ਕੀ ਆ ਪਰ ਤੁਸU ਮੈਨੰ ੂ ਬਹੁਤ ਚੰ ਗੇ ਲੱਗਦੇ ਹੋ |

ਜੀ ਮੇਰਾ ਨ- ਰੂੰ ਗਾ..

ਰੂਣ ਗਾ.... ਬਹੁਤ ਅਜ਼ੀਬ ਿਜਹਾ ਨ- ਆ..

ਮੇਰਾ ਨ- Folerence gloria

(ਫੋਲੇਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ)

ਤੁਸU ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕਰੋ ਤੁਸU ਮੈਨੰ ੂ ਕੈYਪ ਚ ਰੋਜ ਿਮਲਣ ਆਉਗੇ |

ਓਹਨV ਮੇਰੇ ਅੱ ਗੇ ਹੱ ਥ ਫੈਲਾ ਿਦੱ ਤਾ ਿਜਵੇY ਕੁੱ ਝ ਮੰ ਗ ਰਹੀ ਹੋਵ.ੇ ....

 P a g e | 53

(ਮੈਨੰ ੂ ਅੱ ਜ ਵੀ ਯਾਦ ਆ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾPਦੇਆ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਿਵੱ ਚ ਹੰ ਝੂ ਆ

ਜ-ਦੇ ਹੁੰ ਦੇ ਸੀ |ਬੇਸ਼ੱਕ ਓਦb ਮੈY ਛੋਟਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਮੈਨੰ ੂ ਯਾਦ ਆ ਥੋੜਾ ਥੋੜਾ )

ਮੰ ਗ ਹੀ ਤ- ਰਹੀ ਸੀ ਓਹ, ਮੇਰੇ ਦੀਦਾਰ ਦੀ ਭੀਖ |

ਮੈਨੰ ੂ ਯਾਦ ਆਉਣਾ ਜਦb ਿਨ‡ਕੇ ਹੁੰ ਦੇ ਘਰ ਆ ਕੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਆਪਣੀ ਮ- ਮੇਹਰ- ਨੂੰ

ਕਿਹਣਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲਾ ਬੀਬੀ ਸਾਰੇ ਿਪੰ ਡ ਆਲੇ ਮੈਨੰ ੂ ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਆਇਆ ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਆਇਆ

ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ,ਤ- ਬੀਬੀ ਨV ਕਿਹਣਾ ਪੁੱ ਤ ਏਨਾ ਕਮਲੇ ਲੋ ਕ- ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਮੇਰੇ ਪੁੱ ਤ ਦੀ

ਕਾਬਲੀਅਤ,, ਦੇਖੀ ਪੁੱ ਤ ਮੇਮ- ਘੁੰ ਿਮਆ ਕਰਨਗੀਆਂ ਤੇਰੇ ਿਪੱ ਛੇ.. ਫ਼ੇਰ ਮੈY ਿਪੰ ਡ ਚ

eਚੀ ਹੋ ਹੋ ਤੁਿਰਆਂ ਕਰੂੰ ,,,, ਪਰ ਬੀਬੀ ਤ- ਗੁੱ ਡੀ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਝੋਲੀ ਪਾ ਕੇ ਪਿਹਲ- ਹੀ

ਤੁਰ ਗਈ,,,,ਿਪੰ ਡ ਚ eਚੀ ਹੋ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰਨ ਤੋY ਿਕਤੇ ਪਿਹਲ- ਤੇ ਗੁੱ ਡੀ ਨੂੰ ਵੀ ਿਜਵੇY

ਮੇਰਾ ਮੋਹ ਨU ਆPਦਾ ਸੀ ਓਹ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਛੱ ਡ ਕੇ ਬੀਬੀ ਕੋਲ ਓਹਦੀ ਗੋਦੀ ਚ ਜਾ ਬੈਠੀ

ਮੇਰਾ ਸੱ ਤ ਸਮੁੰ ਦਰb ਪਾਰ ਆਪਣੇ ਿਪੰ ਡ ਤੋY ਲੱਖ- ਕੋਹ- ਦੂਰ ਬੈਠV ਦਾ ਰੋਣ ਿਨਕਲ

ਜਾਣਾ,, ਪਰ ਬੀਤੇ ਵ‘ਤ ਤੇ ਪੁਰਾਿਣਆ ਜਖਮ- ਨੂੰ ਪੱ ਿਟਆਂ ਕੱ ਲੀਆਂ ਪੀੜ- ਹੀ

ਿਮਲਦੀਆਂ ਕਦੇ ਕੁੱ ਝ ਹੋਰ ਨU ਿਮਲਦਾ ਹੁੰ ਦਾ | ਮੈY ਸਬਰ ਕਰ ਲੈ ਣਾ...|

 P a g e | 54

ਫ਼ੇਰ ਮੈY ਕੈYਪ ਚb ਖਾਣਾ ਿਲਆਉਣ ਵਾਲੇ ਫੋਜੀ ਦਸਤੇ ਨਾਲ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ,,

ਗਲੋ ਰੀਆ ਮੈਨੰ ੂ ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਹੁੰ ਦੀ,ਓਹ ਭੱ ਜ ਕੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਜ-ਦੀ,,ਿਜਵੇY ਓਹਨੂੰ

ਕੋਈ ਗਵਾਚੀ ਚੀਜ਼ ਲੱਭ ਗਈ ਹੋਵੇ... ਨੀਝ ਲਾ ਕੇ ਮੈਨੰ ੂ ਦੇਖਦੀ ਰਿਹੰ ਦੀ ਿਜਵੇY ਮੇਰੇ

ਿਵੱ ਚb ਕੁੱ ਝ ਲੱਭ ਰਹੀ ਹੋਵ.ੇ |

ਪਰ ਓਸ ਤੋY ਬਾਅਦ ਕਦੇ ਸਾਡੇ ਦੋਵ- ਚ ਕੋਈ ਗੱ ਲਬਾਤ ਨਹU ਹੋਈ ਿਕPਕੇ ਅਮਾਨਤ

ਖਾਨ ਸਾਡੇ ਦਸਤੇ ਨਾਲ ਨਹU ਜ-ਦਾ ਸੀ | ਅੱ ਖ- ਰਾਹU ਸਾਡੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਜਵਾਬ

ਇੱ ਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਹੁੰ ਦੇ ਰਿਹੰ ਦੇ |ਕਦੇ ਓਹ ਆਪਣੇ ਿਪਤਾ ਵੱ ਲb ਆਈਆਂ ਿਚੱ ਠੀਆਂ ਬਾਰੇ

ਮੈਨੰ ੂ ਦਸਦੀ ਕਦੇ ਆਪਣੀ ਮ- ਦੀਆਂ ਗੱ ਲ- ਪਰ ਮੈਨੰ ੂ ਕੁੱ ਝ ਨU ਸਮਝ ਆPਦਾ ਸੀ

ਬਸ ਓਹਦੇ ਹੱ ਥ- ਦੇ ਇਸ਼ਾਿਰਆਂ ਤੋY ਅੰ ਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਲf ਦਾ ਸੀ ਮf..

ਫ਼ੇਰ ਆਰਮੀ ਨV ਓਹਨ- ਲਈ eਜੜੇ ਿਪੰ ਡ ਚ ਘਰ ਿਫਰ ਤੋY ਬਣਾ ਿਦੱ ਤੇ ਿਕPਕੇ ਨਾਜ਼ੀ

ਫੌਜ ਕਾਫੀ ਿਪੱ ਛੇ ਹੱ ਟ ਚੁੱ ਕੀ ਸੀ |

ਹੁਣ ਸਾਡੀ ਿਬ…ਿਟਸ਼ ਇੰ ਡੀਅਨ ਆਰਮੀ ਨV ਅੱ ਗੇ ਕੂਚ ਕਰਨਾ ਸੀ | ਅੱ ਜ ਮੈY ਜਦ ਖਾਣਾ

ਲੈ ਣ ਵਾਲੇ ਦਸਤੇ ਨਾਲ ਖੱ ਚਰ- ਤੇ ਕੈYਪ ਿਗਆ ਓਹ ਕੁੜੀ ਓਥੇ ਨਹU ਸੀ

ਮੇਰੀ ਬੇਚੈਨੀ ਵਧ ਗਈ ਿਕP ਕੇ ਕੱ ਲ ਸਾਡੀ ਆਰਮੀ ਨV ਏਥb ਅੱ ਗੇ ਕੂਚ ਕਰ ਜਾਣਾ

ਸੀ,, ਮੈY ਤ- ਓਹਦੇ ਨਾਲ ਆਖਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਆਇਆ ਸੀ |

ਪਰ ਫੋਲੋਰਸ ਗਲੋ ਰੀਆ ਤੇ ਓਥੇ ਿਕਤੇ ਵੀ ਿਦਖਾਈ ਨU ਸੀ ਦੇ

 P a g e | 55

ਰਹੀ.| ਮੇਰਾ ਓਹਦੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਿਰਸ਼ਤਾ ਨਹU ਸੀ ਫ਼ੇਰ ਵੀ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਓਹਨੂੰ

ਲੱਭ ਰਹੀਆਂ ਸਨ.....|

11

ਮੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰ- ਓਸ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਵਾਲੀ Folerence gloria (ਫੋਲੇਰਨਸ

ਗਲੋ ਰੀਆ) ਨੂੰ ਲੱਭ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਓਦੇ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਿਰਸ਼ਤਾ ਨਹU ਸੀ |

ਫ਼ੇਰ ਵੀ ਪਤਾ ਨU ਿਦਲ ਿਕP ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਓਹਨੂੰ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਕਰ ਿਰਹਾ ਸੀ | ਿਜਵੇY

ਟਾਹਣੀ ਦਾ ਪੰ ਛੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਿਰਸ਼ਤਾ ਨU ਹੁੰ ਦਾ ਫ਼ੇਰ ਵੀ ਕੰ ਬਦੀ ਰਿਹੰ ਦੀ ਆ ਓਹਦੇ

eਡ ਜਾਣ ਤੋY ਬਾਅਦ | ਪਰ ਓਹ ਮੈਨੰ ੂ ਿਕਧਰੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਈ | ਪਰ ਿਕਸਮਤ

ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਲੁਕਣਮੀਚੀ ਖੇਡਦੀ ਆ | ਸ਼ਾਇਦ ਿਕਸਮਤ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵੀ

ਲੁਕਣਮੀਚੀ ਹੀ ਖੇਡ ਰਹੀ ਸੀ | ਅਮਰੀਕਾਨ ਇਟਲੀਅਨ ਫੌਜ ਦਾ ਇੱ ਕ ਆਦੇਸ਼

ਆਇਆ ਕੇ ਅਗਰ ਿਕਸੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਪਿਰਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਮfਬਰ ਆਰਮੀ ਚ ਹੈ ਅਤੇ

ਓਹ ਪਿਰਵਾਰ ਆਪਣੇ ਓਸ ਮfਬਰ ਨੂੰ ਿਮਲਣਾ ਚਾਹੁੰ ਦਾ ਤ- ਆਪਣੇ ਸੰ ਬੰ ਧੀ (ਮfਬਰ)ਦੀ

ਿਚੱ ਠੀ ਿਦਖਾ ਕੇ ਓਹ ਆਰਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆ ਸਕਦਾ | (ਿਚੱ ਠੀ ਿਦਖਾਉਣ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਤ-

ਿਕਹਾ ਹੋਣਾ ਤ- ਕੇ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ਓਹ ਸਬੰ ਧੀ ਏਸ ਰੂਟ ਤੇ ਹੈ ਜ- ਨਹU )

ਏਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਮੈY ਓਸ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਵਾਲੀ Folerence

 P a g e | 56

gloria (ਫੋਲੇਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ) ਨੂੰ ਲੱਭ ਿਰਹਾ ਤ- ਕੇ ਓਹ ਆਪਣੇ ਿਪਤਾ ਨੂੰ ਿਮਲ ਸਕੇ

ਪਰ ਓਹ ਿਮਲੀ ਹੀ ਨਹU ਮੈਨੰ ੂ |

ਫ਼ੇਰ ਇੱ ਕ ਇੱ ਕ ਕਰਕੇ ਆਰਮੀ ਟਰੱ ਕ- ਨV ਤੁਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ,, ਜਦ ਮੈY ਆਰਮੀ

ਟਰੱ ਕ ਚ ਹਲੇ ਪੈਰ ਧਰਨ ਹੀ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕੇ ਕੀ ਦੇਖਦ-,ਇੱ ਕ ਕੁੜੀ ਭੱ ਜੀ ਆ ਰਹੀ ਆ,,

ਓਹਦੇ ਹੱ ਥ ਲੋ ਹੇ ਦਾ ਬਕਸਾ (ਟਰੰ ਕ ) ਆ | ਥੋੜਾ ਨVੜੇ ਆਏ ਤੋY ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਓਹ

Folerence gloria (ਫੋਲੇਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ) ਹੀ ਸੀ | ਭੱ ਜ ਕੇ ਆਉਣ ਕਰਕੇ ਓਹਦਾ

ਸਾਹ ਫੁੱ ਿਲਆ ਹੋਇਆ ਸੀ | ਮੈਨੰ ੂ ਦੇਖ ਕੇ ਓਹਦੇ ਿਚਹਰੇ ਤੇ ਇੱ ਕ ਚਮਕ ਜਹੀ ਆ

ਗਈ | ਫ਼ੇਰ ਓਹ ਸਾਡੇ ਕਮ-ਡਰ ਜੋ ਿਬ…ਿਟਸ਼ ਸੀ ਨੂੰ ਓਹ ਿਚੱ ਠੀ ਿਵਖਾ ਕੇ ਸਿਵਲੀਅਨ

ਵਾਲੇ ਟਰੱ ਕ ਚ ਚੜ ਗਈ |

ਪਿਹਲ- ਵੀ ਕਾਫੀ ਲੋ ਕ ਸੀ, ਿਜੰ ਨR- ਦੇ ਸਕੇ ਸਬੰ ਧੀ ਫੌਜ ਚ ਸਨ |

ਫ਼ੇਰ "ਤਾਰੀਨr ਦੀ ਸ-ਗਰb " ਤੇ ਤੁਫੀਲੋ ਵਰਗੀਆਂ ਜੰ ਗ- ਲੜਦੇ ਲੜਦੇ ਮੌਸਗਰੋਨੀਆ

ਪਹੁੰ ਚ ਗਏ | ਇਥੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਫੌਜ- ਵੀ ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਿਖਲਾਫ ਲੜ ਰਹੀਆਂ ਸਨ |

ਏਥੇ ਹੀ Folerence gloria (ਫੋਲੇਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ) ਦਾ ਿਪਓ ਿਮਿਲਆ ਸੀ | ਜੋ

ਅਮਰੀਕਾਨ ਆਰਮੀ ਵੱ ਲb ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਿਖਲਾਫ ਲੜ ਿਰਹਾ ਸੀ | ਗਲੋ ਰੀਆ ਦੇ ਿਪਤਾ

ਨੂੰ ਗਲੋ ਰੀਆ ਵੱ ਲb ਸੁਣਾਈ ਸਾਰੇ ਪਿਰਵਾਰ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨV ਿਬਲਕੁੱ ਲ ਵੀ

ਪ…ੇਸ਼ਾਨ ਨਹU ਕੀਤਾ ਸੀ | ਿਕPਕੇ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਤ- ਹਰ ਤੀਜੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਦੀ ਸੀ |

 P a g e | 57

ਗਲੋ ਰੀਆ ਨV ਆਪਣੇ ਿਪਤਾ ਨਾਲ ਿਮਲਾਉਣ ਤੋY ਪਿਹਲ- ਆਪਣਾ ਨਾਲ ਿਲਆਂਦਾ ਲੋ ਹੇ

ਦਾ ਟਰੰ ਕ ਖੋਿਲਆ ਤੇ ਿਵੱ ਚb ਮੇਰੀ ਓਹ ਪੱ ਗ ਕੱ ਢੀ,, ਜੋ ਮੈY ਓਦb ਿਦੱ ਤੀ ਸੀ ਤਨ ਢਕਣ

ਲਈ ਜਦ ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਓਹਦੀ ਇੱ ਜਤ ਲੁੱਟਣ ਦੀ ਕੋਿਸ਼ਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਦ ਓਹਦੇ ਿਜਸਮ

ਤੇ ਕੋਈ ਕੱ ਪੜਾ ਨਹU ਸੀ | ਫ਼ੇਰ ਪਤਾ ਨU ਿਪਓ ਧੀ ਨV ਆਪਸ ਚ ਇਟਾਲੀਅਨ ਚ ਕੀ

ਗੱ ਲ- ਕੀਤੀਆਂ, ਮੈਨੰ ੂ ਤ- ਏਨਾ ਪਤਾ ਓਹ ਗੱ ਲ- ਕਰਦੀ ਕਰਦੀ ਮੇਰੇ ਵੱ ਲ ਵੇਖ ਕੇ

ਮੁਸਕਰਾ ਪfਦੀ | ਸ਼ਾਇਦ ਓਹ ਗੱ ਲ- ਹੀ ਮੇਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੋਵੇ |ਪਰ ਹੁਣ ਕਦੇ ਓਹ

ਆਪਣੇ ਮ-ਗੇਤਰ ਜੌਹਨ ਦਾ ਿਜ਼ਕਰ ਨਹU ਸੀ ਕਰਦੀ | ਿਜਵੇY ਰੱ ਬ ਦਾ ਕੋਈ ਭਾਣਾ

ਮੰ ਨ ਿਲਆ ਹੋਵੇ ਓਹਨV | ਿਕPਕੇ ਜੌਹਨ ਦਾ ਿਪੰ ਡ ਮƒਤੇ ਕਾਵਾਲਾਰਾ ਅਸU ਿਪੱ ਛੇ ਛੱ ਡ

ਆਏ ਸ- | ਪਰ ਓਥੇ ਬੰ ਦੀ ਲੋ ਕ- ਚ ਜੌਹਨ ਨਹU ਸੀ ਿਮਿਲਆ |

ਏਸ ਤੋY ਅੱ ਗੇ ਕਾਫੀਆ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਿਜਵੇY ਰੋਮਨੀ, ਸਨ ਮਾਰੀਨr,

ਸੋਿਲਆਨr, ਆਿਦ

ਆਿਖ਼ਰ ਜੁਲਾਈ 1944 ਤੱ ਕ ਅਸU Folerence(ਫੋਲੇਰਨਸ) ਸ਼ਿਹਰ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ

ਕਰਨ ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ |

ਕਈ ਵਾਰ ਿਕਸਮਤ ਸਾਨੂੰ ਓਹ ਬਖ਼ਸ਼ ਿਦੰ ਦੀ ਆ ਜੋ ਅਸU ਮੰ ਗਣਾ ਛੱ ਡ ਿਦੱ ਤਾ ਹੁੰ ਦਾ ਜ-

ਅਸU ਓਹਨੂੰ ਮੰ ਗਣਾ ਭੁੱ ਲ ਚੁੱ ਕੇ ਹੁੰ ਨV ਆਂ | ਏਥੇ ਓਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਿਬਲਕੁਲ ਓਹੀ

ਿਜਸਦੀ ਆਸ ਉਮੀਦ ਵੀ ਛੱ ਡ ਚੁੱ ਕੀ ਸੀ ਗਲੋ ਰੀਆ |

 P a g e | 58

ਅਸU ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਇੱ ਕ ਖੇਮੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਓਸ ਿਵੱ ਚb ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਟਾਲੀਅਨ

ਲੋ ਕ- ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਇਆ | ਇਟਾਲੀਅਨ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖੀ ਨU ਸੀ ਜ-ਦੀ

ਪਤਾ ਨU ਿਕੰ ਨV ਿਚਰ ਤੋY ਓਹ ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਹਵਸ ਦਾ ਿਸ਼ਕਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ

ਸਨ |

ਏਸ ਿਵੱ ਚb ਹੀ ਿਮਿਲਆ ਸੀ ਜੌਹਨ | ਿਜਸਦੀ ਸ਼ਾਇਦ ਗਲੋ ਰੀਆ ਨੂੰ ਆਸ ਤੇ ਜ਼ਰੂਰਤ

ਵੀ ਨਹU ਸੀ | ਪਰ ਓਹ ਗਲੋ ਰੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾ ਸੀ |

ਮੈਨੰ ੂ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਸ਼ਇਦ ਏਹੀ ਮੇਰੀ ਗਲੋ ਰੀਆ ਨਾਲ ਆਖਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਆ |

28 ਅਪ…ੈਲ ਨੂੰ ਇਟਲੀ ਦੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਮੋਸੋਲੀਨr (ਜੋ ਿਹਟਲਰ ਨਾਲ ਰਲ ਿਗਆ ਸੀ )

ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਿਮਲਾਨr ਿਵੱ ਚ ਪੁੱ ਠਾ ਲਟਕਾ ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ | 29 ਅਪ…ੈਲ 1945 ਨੂੰ

ਜਰਮਨ ਨV ਿਲਖਤੀ ਰੂਪ ਚ ਹਿਥਆਰ ਸੁੱ ਟ ਿਦੱ ਤੇ | ਓਧਰb ਜੰ ਗ ਖ਼ਤਮ ਏਧਰb ਸਾਡੀ

ਕਹਾਣੀ ਖ਼ਤਮ |

ਜਦ ਿਸੱ ਖ ਫੌਜ- ਨV ਵਾਪਸ ਮੁੜਨਾ ਸੀ ਤ- ਇਟਲੀ ਦੇ ਵੱ ਖ ਵੱ ਖ ਸ਼ਿਹਰ- ਚ ਓਹਨ- ਦਾ

ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ ਿਗਆ | ਸਾਰੇ ਇਟਲੀ ਵਾਸੀ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸਨ |

ਬਸ ਇੱ ਕ ਨੂੰ ਛੱ ਡਕੇ ਓਹ ਸੀ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱ ਖ- ਤੇ ਭੂਰੇ ਵਾਲ- ਵਾਲੀ Folerence gloria

(ਫੋਲੇਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ) |

 P a g e | 59

ਓਹ ਜੌਹਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਈ | ਦੋਨ- ਨV ਆ ਕੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਿਸਰ ਝੁਕਾ ਿਦੱ ਤਾ,,

ਮੈY ਵੀ ਓਹਦੇ ਿਸਰ ਤੇ ਹੱ ਥ ਧਰ ਿਦੱ ਤਾ, ਿਜਵੇY ਓਹ ਮੇਰੀ ਗੁੱ ਡੀ (ਚੰ ਦੋ)ਹੋਵੇ ਿਜਵੇY ਓਹ

ਮਰੀ ਨਾ ਹੋਵੇ |

ਫ਼ੇਰ ਓਹਨV ਮੈਨੰ ੂ ਆਪਣੀ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਿਦੱ ਤੀ ਮਗਰ ਆਪਣਾ ਨ- ਿਲਖਕੇ.....|

ਫ਼ੇਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ- ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਈਆਂ ਤੇ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਈਆਂ ਪਲੇ ਗ ਦੀ

ਿਬਮਾਰੀ ਿਜਸਨV ਿਪੰ ਡ- ਦੇ ਿਪੰ ਡ ਵੇਹਲੇ ਕਰਤੇ |

(ਸਾਡੇ ਵੱ ਲ ਕੱ ਤੇ ਦੀ ਦੀ ਿਬਮਾਰੀ ਵੀ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ )

ਏੰਨੀ ਕਹਾਣੀ ਸਾਨੂੰ ਸਨਾਉਣ ਤੋY ਬਾਅਦ ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਜੇਬ ਚb

Folerence gloria (ਫੋਲੇਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ) ਦੀ ਫੋਟੋ ਕੱ ਢਣੀ ਵੇਖ ਕੇ ਫ਼ੇਰ ਜੇਬ ਚ ਪਾ

ਲੈ ਣੀ | ਕੌ ਣ ਸੀ ਗਲੋ ਰੀਆ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਗੁੱ ਡੀ (ਚੰ ਦੋ )?

****

ਓਹੀ ਰੂੰ ਗਾ ਵੇਹੜੇ ਚ ਮਿਰਆ ਿਪਆ ਸੀ ਓਹੀ Folerence gloria (ਫੋਲੇਰਨਸ

ਗਲੋ ਰੀਆ) ਦੀ ਫੋਟੋ ਸੀ ਓਹਦੀ ਜੇਬ ਚ ਮੈY ਓਦb ਅੱ ਠਵU ਚ ਸੀ ਤੇ ਸਕੂਲb ਆPਦਾ

ਆPਦਾ ਓਹਦੇ ਘਰ ਅੱ ਗੇ ਰੁਕ ਿਗਆ ਸੀ....|

 P a g e | 60

12

ਕਈ ਵਾਰ ਰੱ ਬ ਓਹਨ- ਿਦੰ ਦਾ ਨਹU ਆ, ਿਜੰ ਨR- ਓਹ ਖੋਹ ਕੇ ਲੈ ਕੇ ਜ-ਦਾ | ਿਜਵੇY

ਖੋਹਣਾ ਓਹ ਮਾਲਕਾਣਾ ਹੱ ਕ ਹੋਵੇ |

ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਰੱ ਬ ਰੂੰ ਗੇ ਤੋY ਕੁੱ ਝ ਨਾ ਕੁੱ ਝ ਖੋਹਂਦਾ ਹੀ ਿਰਹਾ | ਓਦb ਿਨ‡ਕੇ ਸੀ ਪਤਾ

ਨਹU ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਲੱਗਦਾ ਕੇ ਰੱ ਬ ਸ਼ਾਇਦ ਰੂੰ ਗੇ ਤੋY ਵੀ ਗਰੀਬ ਸੀ | ਿਕPਕੇ ਜੋ ਵੀ

ਚੀਜ਼ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਪਸੰ ਦ ਆPਦੀ ਸੀ ਓਹੀ ਖੋਹ ਕੇ ਲੈ ਜ-ਦਾ ਸੀ ਰੱ ਬ |

ਕਦੇ ਓਹਦੀ ਮ- ਖੋਹ ਕੇ ਲੈ ਿਗਆ ਕਦੇ ਭੈਣ ਤੇ ਕਦੇ ਫਲੋ ਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ ਤੋY ਵੱ ਖ

ਕਰਤਾ, ਜੀਹਦੇ ਿਵੱ ਚb ਓਹਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਚੰ ਦੋ ਿਦਸਦੀ ਸੀ |

ਪਰ ਰੱ ਬ ਖੋਹਂਦਾ ਨੀ ਸੀ ਥੱ ਿਕਆ ਤੇ ਰੂੰ ਗਾ ਗਵਾPਦਾ ਨੀ ਸੀ ਥੱ ਕੇਆ |

ਭਾਵZ ਓਹ ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਿਮਿਲਆ ਰੂੰ ਗਾ ਸੀ ਪਰ ਓਹ ਤ- ਰੱ ਬ ਨੂੰ ਵੀ ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਆਪਣੇ ਦੇ

ਿਰਹਾ ਸੀ |

ਜਦb ਵਰਲਡ ਵਾਰ ਤੋY ਫੌਜ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ ਤ- ਓਹਨ- ਦੇ ਨਾਲ ਆਈ ਸੀ ਪਲੇ ਗ ਦੀ

ਿਬਮਾਰੀ ਿਜਹਨੂੰ ਮਾਲਵੇ ਚ ਕੱ ਤੇ ਦੀ ਿਬਮਾਰੀ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ |

 P a g e | 61

ਜਦ ਰੂੰ ਗੇ ਨV 4 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆ ਕੇ ਘਰ ਦਾ ਬੂਹਾ ਖੋਿਲਆ | ਇੱ ਕ ਵਾਰ ਤ- ਓਹਨੂੰ

ਇੰ ਝ ਲੱਿਗਆ ਿਜਵੇY ਿਸਰ ਤੇ ਚੁੰ ਨੀ ਲਈ ਓਹਦੇ ਲੜ- ਨੂੰ ਕੰ ਨ- eਤb ਦੀ ਕਰੀ ਕੱ ਚੀ

ਕੰ ਧੋਲੀ ਦੇ ਮਗਰ ਬੈਠੀ ਮ- (ਮੇਹਰ-)ਰੋਟੀ ਪਕਾ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਪੁੱ ਠV ਹੱ ਥ ਨਾਲ ਵਾਲ

ਿਪੱ ਛੇ ਕਰਿਦਆਂ ਕੁੱ ਝ ਸੁੱ ਕਾ ਆਟਾ ਓਹਦੇ ਪੁੜਪੁੜੀਆਂ ਕੋਲ ਲਮਕਦੇ ਵਾਲ- ਨੂੰ ਲੱਗ

ਿਗਆ ਹੋਵੇ ਤੇ ਓਹ ਕੰ ਧੋਲੀ ਦੀਆਂ ਮੋਰੀਆਂ ਿਵੱ ਚ ਦੀ ਵੇਹੜੇ ਚ ਖੇਡ ਰਹੀ ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ ਵੇਖ

ਰਹੀ ਹੋਵੇ | ਓਹ ਬਾਰ ਚ ਖੜਾ ਹੀ ਬੋਿਲਆ ਦੇਖ ਬੀਬੀ,, ਤੇਰਾ ਪੁੱ ਤ ਜੱ ਚਦਾ ਨਾ ਫੋਜੀ

ਵਰਦੀ ਚ.. ਓਹਨੂੰ ਲੱਿਗਆ ਿਜਵੇY ਵੇਹੜੇ ਿਵੱ ਚ ਖੇਡਦੀ ਚੰ ਦੋ ਭੱ ਜ ਕੇ ਆ ਕੇ ਓਹਦੀਆਂ

ਲੱਤ- ਨੂੰ ਿਚੰ ਬੜ ਗਈ ਹੋਵ,ੇ ਓਹਤb ਪੈਰ ਨਾ ਪੱ ਟੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋਣਾ | ਮ- ਮੋਢੇ ਤੇ ਹੱ ਥ

ਰੱ ਖਦੀ ਬੋਲ ਰਹੀ ਸੀ ਵੇ ਰੂੰ ਗੇ ਤੂੰ ,, ਵੇ ਮੈY ਤ- ਤੈਨੰ ੂ ਪਛਾਿਣਆ ਹੀ ਨU ਮੈY ਕਵ- ਮਨ-

ਕੌ ਣ ਹੋਇਆ ਭਲ- ਇਹ ਰੰ ਗਰੂਟ | ਵੇ ਰੂੰ ਗੇ ਵੇ ਰੂੰ ਗੇ ਿਕੱ ਥੇ ਗਵਾਚ ਿਗਆਂ??

ਪਰ ਇਹ ਮੋਢਾ ਫੜ ਕੇ ਿਹਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਓਹਦੀ ਮ- ਨਹU ਸੀ | ਇਹ ਤ- ਗੁਆਂਢੀਆਂ

ਦੀ ਬਚਨr ਸੀ | ਓਹਦੀ ਮ- ਮੇਹਰ- ਦੀ ਸਹੇਲੀ |

ਮੱ ਥਾ ਟੇਕਦ- ਭੈਣ,ੇ , ਰੂੰ ਗਾ ਬਚਨr ਦੇ ਗੋਿਡਆਂ ਨੂੰ ਹੱ ਥ ਲਾPਦਾ ਬੋਿਲਆ |

ਵੇ ਿਜPਦਾ ਵੱ ਸਦਾ ਰਿਹ ਿਜਉਣ ਜੋਿਗਆ, ਜਵਾਨੀਆਂ ਮਾਣੇ, ਰੱ ਬ

 P a g e | 62

ਤੇਰੇ ਤੇ ਮੇਹਰ- ਕਰੇ... ਬਚਨr ਦੇ ਮੂੰ ਹੋ ਿਨਕਿਲਆ ਮੇਹਰ- ਸ਼ਬਦ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਸੀਨV ਆਰੀ

ਫ਼ੇਰ ਿਗਆ |

ਓਹਨV ਵੇਹੜੇ ਚ ਫ਼ੇਰ ਿਨਗRਾ ਮਾਰੀ eਜਿੜਆ ਘਰ ਓਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾ ਸੀ | ਿਜਸ

ਚƒਤਰੇ ਦੀ ਕੱ ਚੀ ਕੰ ਧੋਲੀ ਿਪੱ ਛੇ ਬੈਠ ਮੇਹਰ- ਰੋਟੀ ਬਣਾPਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ | ਓਹ ਮUਹਾ ਚ

ਢਿਹ ਚੁੱ ਕੀ ਸੀ | ਪਤਾ ਨU ਏਹਨ- ਚਾਰ- ਸਾਲ- ਚ ਿਕੰ ਨV ਕੁ ਮੇਹਰ- ਵਾਲੇ ਮUਹ ਪfਦੇ

ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ |

ਫ਼ੇਰ ਵੇਹੜੇ ਚ ਖੇਡਦੀ ਿਫਰਦੀ ਚੰ ਦੋ ਇੱ ਕ ਦਮ ਵੇਹੜੇ ਿਵਚਲੀ ਟਾਹਲੀ ਬਣ ਗਈ |

ਬਚਨr ਵੀ ਬਾਅਦ ਚ ਆਉਣੀ ਆ ਕਿਹ ਕੇ ਘਰ ਚਲੀ ਗਈ | ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਲੋ ਹੇ ਦਾ ਟਰੰ ਕ

ਰੱ ਖ ਭੱ ਜ ਕੇ ਜਾ ਕੇ ਟਾਹਲੀ ਨੂੰ ਜੱ ਫੀ ਪਾ ਲਈ ਪਤਾ ਨU ਿਕੰ ਨਾ ਰੋਇਆ ਹੋਵੇ ਗਾ ਓਹ |

ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੀ ਕਲਮ ਓਹ ਸੀਨ ਨੂੰ ਿਬਆਨ ਨU ਕਰ ਸਕਦੀ |

ਇਹ ਓਹੀ ਟਾਹਲੀ ਸੀ ਿਜਸ ਜਗRਾ ਚੰ ਦੋ ਨੂੰ ਦੱ ਿਬਆ ਸੀ ਇਹ ਓਸੇ ਜਗRਾ eਗੀ ਸੀ ਤੇ

ਰੂੰ ਗਾ ਓਹਨੂੰ ਖੁੰ ਘ ਕੇ ਘਰ ਿਲਆਇਆ ਸੀ ਤੇ ਵੇਹੜੇ ਚ ਲਾ ਿਦੱ ਤੀ ਸੀ |

ਰੂੰ ਗਾ ਓਸੇ ਟਾਹਲੀ ਨੂੰ ਜੱ ਫੀ ਪਾ ਕੇ ਰੋ ਿਰਹਾ ਸੀ |

 P a g e | 63

ਜੱ ਫੀ ਪਾ ਕੇ ਟਾਹਲੀ ਨੂੰ ਰੂੰ ਗਾ ਰੋ ਿਪਆ

eਚੀ eਚੀ ਭੁੱ ਬ- ਮਾਰਦਾ...

ਆਜਾ ਇੱ ਕ ਵਾਰੀ ਮੁੜ ਜੀਣ ਜੋਗੀਏ

ਵੀਰ ਤੇਰਾ ਵਾਜ਼- ਮਾਰਦਾ...

ਫ਼ੇਰ ਓਹ ਜੇਬ ਚb ਫੋਲੋਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ ਦੀ ਫੋਟੋ ਕੱ ਢ ਟਾਹਲੀ ਨੂੰ ਿਵਖਾਉਣ ਲੱਿਗਆ |

ਦੇਖ ਚੰ ਦੋ ਤੂੰ ਮੈਨੰ ੂ ਫ਼ੇਰ ਿਮਲੀ ਸੀ | ਪਰ ਬਚਪਨ ਚ ਤੇਰੀਆਂ ਤੋਤਲੀਆਂ ਗੱ ਲ-

ਸਮਝਣ ਵਾਲਾ ਵੀਰ ਹੁਣ ਤੇਰੀ ਬੋਲੀ ਨU ਸਮਝ ਸਿਕਆ | ਏਨਾ ਨਰਾਜ ਹੋਗੀ ਤੂੰ

ਆਪਣੇ ਵੀਰ ਨਾਲ ਕੇ ਤੂੰ ਬੋਲਦੀ ਤ- ਰਹੀ ਪਰ ਮੈਨੰ ੂ ਸਮਝ ਨU ਲੱਗੀ ਕੁੱ ਝ |

ਟਾਹਲੀ ਨਾਲ ਗੱ ਲ- ਕਰਦੇ ਨੂੰ ਤ- ਓਹਨੂੰ ਅਸU ਵੀ ਵੇਖਦੇ ਰਹZ ਆ | ਿਨ‡ਕੇ ਸੀ ਓਦb,

ਓਦb ਅਸU ਓਹਨੂੰ ਪਾਗਲ ਹੀ ਸਮਝਦੇ ਸੀ | ਕੀ ਏ ਪਾਗਲ- ਵ-ਗੂ ਟਾਹਲੀ ਨਾਲ ਗੱ ਲ-

ਕਰਦਾ ਰਿਹੰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਿਦਨ | ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਇਹ ਇੱ ਕ ਟਾਹਲੀ ਨਹU ਸੀ ਇਹ ਤ-

ਓਹਦੀ ਭੈਣ ਚੰ ਦੋ ਸੀ | ਿਜਸਦੀ ਛ- ਥੱ ਲੇ ਗੋਲੀਆਂ (ਬੰ ਟੇ) ਖੇਡ ਕੇ ਮੇਰਾ ਬਚਪਨ

ਬੀਿਤਆ ਸੀ |
 P a g e | 64

ਓਹ ਪਤਾ ਨU ਿਕੰ ਨਾ ਿਚਰ ਹੋਰ ਟਾਹਲੀ ਦੇ ਗਲ ਲੱਗ ਰbਦਾ ਰਿਹੰ ਦਾ ਅਗਰ ਬਚਨr

ਘਰb ਕਾੜਨੀ ਦਾ ਦੁੱ ਧ ਿਲਆ ਕੇ ਓਹਨੂੰ ਫੜਾPਦੀ ਓਹਦੀ ਸੋਚ- ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਨਾ

ਤੋੜਦੀ |

ਦੇਖ ਰੂੰ ਗੇ ਮਿਰਆਂ ਨਾਲ ਮਿਰਆ ਨU ਜ-ਦਾ ਤੇਰੇ ਅੱ ਗੇ ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਪਈ ਆ |

ਕਮਿਲਆਂ ਜੇ ਇੰ ਝ ਹੀ ਯਾਦ- ਚ ਗੁਵਾਿਚਆ ਿਰਹਾ ਤ- ਇੱ ਕ ਿਦਨ ਏਸ ਘਰ ਦੀ ਇਹ

ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਤੈਨੰ ੂ ਖਮੋਸ਼ ਕਰ ਦੂਗੀ |ਿਕਸੇ ਤੇਰਾ ਨ- ਤੱ ਕ ਨU ਲੈ ਣਾ | ਿਕPਕੇ ਮੇਹਰ- ਤੋY

ਬਾਅਦ ਿਸਰਫ਼ ਇੱ ਕ ਬਚਨr ਹੀ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦਾ ਏਹਨ- ਮੋਹ ਕਰਦੀ ਸੀ | ਮੇਹਰ- ਦੀ

ਸਹੇਲੀ ਸੀ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ Pਝ ਭਾਵZ ਗੁਆਂਢ ਚb ਓਹ ਭੈਣ ਸੀ ਪਰ ਲੱਗਦੀ ਓਹਨੂੰ ਆਪਣੀ

ਮ- ਵਰਗੀ ਸੀ |

ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਰਿਹੰ ਦੀ ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚ,, ਸੱ ਚ ਇੱ ਕ ਕੁੜੀ ਆ ਮੇਰੀ ਨਨਾਣ ਦੀ

ਪੋਤੀ ਜੇ ਕਵZ ਤ- ਤੋਰ- ਗੱ ਲ |

ਫ਼ੇਰ ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਚੁੱ ਪ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪ ਹੀ ਬੋਲੀ

ਕੋਈ ਨਾ ਸੋਚ ਕੇ ਦੱ ਸ ਦੇਵU | ਹਲੇ ਹਫ਼ਤਾ ਡੰ ਗ ਮੈY ਏਥੇ ਹੀ ਆਂ |

ਪਰ ਭੈਣੇ ਬਾਪੂ ਿਕੱ ਥੇ ਆ?

ਅੱ ਜ ਪਿਹਲੀ ਵਾਰ ਓਹਦੇ ਮੂੰ ਹੋ ਮfਗਲ ਲਈ ਬਾਪੂ ਸ਼ਬਦ ਿਨਕਿਲਆ ਸੀ |

 P a g e | 65

ਰੂੰ ਗੇ ਤੂੰ ਦੁੱ ਧ ਪੀਅ ਪਿਹਲ- ਫ਼ੇਰ ਦੱ ਸਦੀ ਆਂ...|

13

ਪਰ ਭੈਣੇ ਬਾਪੂ ਿਕੱ ਥੇ ਆ ਰੂੰ ਗੇ ਨV ਦੁੱ ਧ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਘੁੱ ਟ ਭਰਿਦਆਂ ਫ਼ੇਰ ਸਵਾਲ

ਕੀਤਾ??

ਰੂੰ ਗੇ..ਚਾਚਾ ਿਬਲਕੁੱ ਲ ਠੀਕ ਆ ਓਹ ਭੂਆ ਤਾਰੋ ਕੋਲ ਰਿਹੰ ਦਾ ਬੀਕਾਨVਰ..!

ਬਚਨr ਦੇ ਮੂੰ ਹੋ ਏੰਨੀ ਗੱ ਲ ਸੁਣ ਕੇ ਰੂੰ ਗੇ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਸੁੱ ਖ ਦਾ ਸਾਹ ਆਇਆ |

ਬਚਨr ਨV ਆਿਖ਼ਰ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਿਵਆਹ ਦੀ ਗੱ ਲ ਆਪਣੀ ਨਨਾਣ ਦੀ ਪੋਤੀ ਿਮੰ ਦੋ ਨਾਲ ਤੋਰ

ਹੀ ਿਦੱ ਤੀ |

ਤੇ ਰੂੰ ਗਾ ਵੀ ਿਜਵੇY ਕੁੱ ਝ ਕੁ ਸੰ ਭਲ ਿਗਆ ਹੋਵ,ੇ , ਏਨਾ ਯਾਦ- ਤੋY ਕੁੱ ਝ ਕੁ ਰਾਹਤ ਿਮਲ

ਗਈ ਹੋਵੇ |

ਚੰ ਗਾ ਿਜਹਾ ਿਦਨ ਵੇਖ ਕੇ ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਰੋਕਾ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ ਤੇ ਅੱ ਸੂ ਦੇ ਨਰਾਿਤਆਂ ਦਾ

ਿਵਆਹ ਰੱ ਖ ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ |

ਿਜ਼ੰ ਦਗੀ ਦੇ ਪਹੀਏ ਨV ਫ਼ੇਰ ਤੋY ਘੁੰ ਮਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਿਦੱ ਤਾ ਸੀ

 P a g e | 66

ਪਰ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ ਕੇ ਹੋਣੀ ਬੜੀ ਬਲਵਾਨ ਹੁੰ ਦੀ ਆ,, ਜੀਹਦੇ eਤੇ ਬੀਤ ਜਾਵੇ ਪੱ ਲੇ ਕੱ ਖ

ਨU ਛੱ ਡਦੀ

ਤ- ਹੀ ਿਕਸੇ ਸ਼ਾਇਰ ਨV ਿਲਿਖਆ...

ਖੋ ਕੇ ਤੂੰ ਮਾਸੂਮ- ਕੋਲb ਰੋਟੀਆਂ.

ਚੂੰ ਝਾ ਿਵੱ ਚ ਦੇਵੰਦੀ ਤੂੰ ਕਾਵ- ਦੇ..

ਵੇਖੀਆਂ ਮੈY ਜ-ਦੀਆਂ ਨੀਪੁੱ ਤੀਆਂ,

ਸੱ ਤ ਸੱ ਤ ਪੁੱ ਤ ਿਜਨR- ਮਾਵ- ਦੇ..

ਪਏ ਕੌ ਡੀਆਂ ਬਜ਼ਾਰ- ਿਵੱ ਚb ਮੰ ਗਦੇ

ਕੱ ਲ ਸੀ ਿਜਨ- ਦੇ ਪੱ ਲੇ ਲੱਖ ਨU...

ਜੀਹਦੇ eਤੇ ਬੀਤ ਜਾਵZ ਹੋਣੀਏ

ਨU ਤੂੰ ਪੱ ਲੇ ਿਵੱ ਚ ਛੱ ਡਦੀ ਨਾ ਕੱ ਖ ਨU...

ਨਾਲੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਤ- ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਮੁੱ ਢ ਤੋY ਹੀ ਵੈਰ ਿਰਹਾ ਸੀ,,,,

ਬਚਨr ਖ਼ਬਰ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਕੇ..ਕੱ ਤੇ ਦੀ ਿਬਮਾਰੀ ਕਰਕੇ ਿਮੰ ਦੋ ਚੱ ਲ ਵਸੀ...|

 P a g e | 67

ਏਸ ਖ਼ਬਰ ਨV ਿਜਵੇY ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੁੱ ਝ ਹੀ ਖੋਹ ਿਲਆ ਹੋਵ.ੇ ...! ਉਸ ਤੋY

ਬਾਅਦ ਨਾ ਤ- ਓਹਨV ਕਦੇ ਿਵਆਹ ਕਰਾਇਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਿਕਸੇ ਨV ਕੋਈ ਿਰਸ਼ਤਾ

ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਸੋਚੀ.... ਿਕPਕੇ ਲੋ ਕ- ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਰੂੰ ਗਾ ਹੈ ਹੀ ਕੰ ੜਮ- ਜੋ ਇੱ ਕ ਇੱ ਕ

ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਜੀਅ ਖਾ ਿਗਆ |

ਪਰ ਕਮਿਲਓ,,,, ਓਏ ਕੀਹਦਾ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਆਪਣੇ ਜੀਅ ਖਾਣ ਨੂੰ |

ਏਦ- ਹੀ ਵ‘ਤ ਬੀਤਦਾ ਿਗਆ ਤੇ ਉਮਰ ਭੋਗ ਕੇ ਮfਗਲ ਵੀ ਤੁਰ ਿਗਆ ਤੇ ਭੂਆ ਤਾਰੋ

ਵੀ ਓਹਦੇ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਹੋਈ ਹੀ ਨU ਸੀ

ਇੰ ਝ ਹੀ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਵੇਖਣ ਤੱ ਕ ਪਹੁੰ ਚ ਿਗਆ ਰੂੰ ਗਾ...|

ਸਾਡਾ ਘਰ ਓਦb ਤਕਰੀਬਨ ਿਪੰ ਡ ਦੀ ਿਫਰਨੀ ਤੇ ਪfਦਾ ਸੀ ਮf 22-23 ਸਾਲ ਪਿਹਲ-

ਦੀ ਗੱ ਲ ਕਰ ਿਰਹ-.. ਮf ਓਦb 10-12 ਸਾਲ ਸੀ... ਹੁਣ ਤ- ਅਬਾਦੀ ਵਧਣ ਨਾਲ ਭਾਵZ

ਘਰ ਕਾਫੀ ਅੰ ਦਰ ਹੋ ਿਗਆ.. ਓਦb ਸਾਡੇ ਘਰ ਤb ਅੱ ਗੇ ਿਨਆਈਆਂ (ਮਤਲਬ ਿਪੰ ਡ ਦੇ

ਿਬਲਕੁਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਖੇਤ ) ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜ-ਦੀਆਂ ਸੀ... ਓਥੇ ਅੱ ਗੇ ਕੱ ਸੀ ਤੇ ਇੱ ਕ ਬੋਹੜ

ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ |

ਬੋਹੜ ਥੱ ਲੇ ਬੈਠ ਕੇ ਿਟਕੀ ਰਾਤ ਚ ਓਹ ਹੀਰ ਪੜRਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ..... ਓਹਦੇ ਬੋਲ ਕਦੇ

ਕਦੇ ਅੱ ਜ ਵੀ ਮੇਰੇ ਕੰ ਨ- ਚ ਗੂੰ ਜਦੇ ਆ....

 P a g e | 68

ਡੋਲੀ ਚੜRਿਦਆਂ ਮਾਰੀਆਂ ਹੀਰ ਚੀਕ- ਮੈਨੰ ੂ ਲੈ ਚਲੇ ਬਾਬਲਾ ਲੈ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਮੈਨੰ ੂ ਰੱ ਖ ਲੈ ਬਾਬਲਾ ਹੀਰ ਆਖੇ ਡੋਲੀ ਘੱ ਤ ਕਹਾਰ ਨੀ ਲੈ ਚਲੇ , ਵੇ.....

ਮੇਰਾ ਆਿਖਆ ਕਦੀ ਨਾ ਮੋੜਦਾ ਸf ਉਹ ਸਮZ ਬਾਬਲ ਿਕਥੇ ਗਇ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਤੇਰੀ ਛਤਰ ਛਾਵZ ਬਾਬਲ ਰੁੱ ਖ ਵ-ਗੂੰ ਘੜੀ ਵ-ਗ ਮੁਸਾਫ਼ਰ- ਬਿਹ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਿਦਨ ਚਾਰ ਨਾ ਰੱ ਜ ਆਰਾਮ ਪਾਇਆ ਦੁੱ ਖ ਦਰਦ ਮੁਸੀਬਤ- ਸਿਹ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਸਾਡਾ ਬੋਿਲਆ ਚਾਿਲਆ ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਪੰ ਜ ਰੋਜ਼ ਤੇਰੇ ਘਰ ਰਿਹ ਚਲੇ , ਵੇ...

ਲੈ ਵੇ ਰ-ਿਝਆ ਰੱ ਬ ਨੂੰ ਸƒਿਪਓ ਤੂੰ ਅਸU ਜ਼ਾਲਮ- ਦੇ ਵੱ ਸ ਪੈ ਚਲੇ , ਵੇ...

ਿਜਹੜੇ ਨਾਲ ਿਖਆਲ ਉਸਾਰਦੀ ਜ- ਖਾਨV ਸੱ ਭ ਉਮੈਦ ਦੇ ਢਿਹ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਅਸ- ਵੱ ਤ ਨਾ ਆਇਕੇ ਖੇਡਣਾ ਈ ਂ ਬਾਜ਼ੀ ਇ ਕ ਵਾਲੀ ਕਰਕੇ ਤਿਹ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਸੈਦੇ ਖੇੜੇ ਦੀ ਅੱ ਜ ਮਕਾਣ ਹੋਈ ਰੋਣ ਿਪਟਣ ਕਰਦੇ ਹਾਏ ਹੈ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਚਾਰੇ ਕੰ ਨੀਆਂ ਮੇਰੀਆਂ ਵੇਖ ਖਾਲੀ ਅਸU ਨਾਲ ਨਹੀh ਕੁਝ ਲੈ ਚਲੇ , ਵੇ.....

ਕੂੜੀ ਦੁਨੀਆ ਤੇ ਾਨ ਗੁਮਾਨ ਕੂੜਾ ਵਾਰਸ ਾਹ ਹੋਰU ਸੱ ਚ ਕਿਹ ਚਲੇ , ਵੇ....

ਪਤਾ ਨU ਹੀਰ ਓਹ ਮੇਹਰ- ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਗਾPਦਾ ਸੀ ਜ- ਚੰ ਦੋ ਜ- ਫੋਲੋਰਨਸ

ਗਲੋ ਰੀਆ ਜ- ਫ਼ੇਰ ਿਮੰ ਦੋ ਨੂੰ,,

ਪਰ ਜੋ ਵੀ ਸੀ ਉਸਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਚ ਦਰਦ ਬਹੁਤ ਹੁੰ ਦਾ

 P a g e | 69

ਸੀ | ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਓਹ ਪਾਗਲ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਿਰਹਾ ਸਦਾ |

ਜੋ ਰੂੰ ਗੇ ਨਾਲ ਅਸU ਫੋਲੋਰਨਸ ਗਲੋ ਰੀਆ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਸੀ ,,

ਓਹ ਮੈY ਪਿਹਲ- ਹੀ ਿਲਖ ਚੁੱ ਕਾ ਹ-....

ਟਾਹਲੀ ਨਾਲ ਗੱ ਲ- ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜੋ ਸਾਡੇ ਲਈ ਪਾਗਲ ਸੀ | ਅੱ ਜ ਓਸੇ ਟਾਹਲੀ ਥੱ ਲੇ

ਮਿਰਆ ਿਪਆ ਸੀ | ਮੈY ਸਕੂਲb ਆPਦਾ ਹੋਇਆ

ਪਨਾਹਗੀਰ- ਵਾਲੀ ਗਲੀ ਚ ਰੁਕ ਕੇ ਇਹ ਵੇਖ ਿਰਹਾ ਸੀ |

ਸ਼ਾਮ ਤੱ ਕ ਸਾਰੇ ਪ…ਬੰਧ ਿਪੰ ਡ ਵੱ ਲb ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਮੁੱ ਲ ਦੀ ਤੀਵU ਨਾਲ ਰੂੰ ਗੇ ਚ ਿਮਲੇ ਜ-

ਇੰ ਝ ਕਿਹ ਲਵੋ ਚੰ ਦੋ ਤੇ ਗਲੋ ਰੀਆ ਦੇ ਵੀਰ ਜ- ਅਨਿਵਹਾਈ ਿਮੰ ਦੋ ਦੇ ਘਰਵਾਲੇ ਓਸ

ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਅੱ ਗ ਲਾ ਿਦੱ ਤੀ ਗਈ,, ਤੇ ਮੱ ਚਦੇ ਿਸਵZ ਚ ਓਹਦੀ ਛਾਤੀ ਤੇ ਰੱ ਖ ਿਦੱ ਤੀ

ਂ ਵRਾਈਟ ਜਹੀ ਗੋਰੀ ਕੁੜੀ ਦੀ ਫੋਟੋ ਜੋ ਰੂੰ ਗਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ
ਗਈ ਓਹ ਬਲੈ ਕ ਐਡ

ਸੰ ਭਾਲ ਕੇ ਰੱ ਖਦਾ ਿਰਹਾ ਸੀ ਤੇ ਅੱ ਜ ਓਹ ਵੀ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੜ ਕੇ ਸਵਾਹ ਹੋ

ਗਈ |

ਪਰ ਓਹਦੇ ਮਰਨ ਤੇ ਸਾਰਾ ਿਪੰ ਡ ਓਵZ ਨU ਸੀ ਰੋਇਆ ਿਜਵੇY ਉਸ ਤੇ ਮਰਨ ਤੋY 72

ਸਾਲ ਪਿਹਲ- ਓਹਦੀ ਮ- ਮੇਹਰ- ਦੇ ਿਸਵZ ਤੇ ਰੋਇਆ ਸੀ |

ਅੱ ਜ ਿਪੰ ਡ ਿਵੱ ਚ ਇਹ ਨਹU ਸੀ ਕੇ ਸਾਰੇ ਿਪੰ ਡ ਦੇ ਚੁੱ ਲRੇ ਨਾ ਬਲੇ ਹੋਣ..| ਸਭ ਘਰ- ਚ

ਚੁੱ ਲRੇ ਵੀ ਬਲੇ ਸਨ |

ਸ਼ਾਇਦ ਜਮਾਨਾ ਬਦਲ ਿਗਆ ਸੀ |

 P a g e | 70

ਮਕਾਣ ਤ- ਰੂੰ ਗੇ ਦੀ ਆਉਣੀ ਹੀ ਨU ਸੀ | ਓਹਦਾ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਹੈ ਹੀ ਨU ਸੀ ਕੋਈ |

ਬੱ ਸ 2 ਬੱ ਕਰੀਆ ਤੇ ਮੇਮਿਨਆਂ ਤੋY ਿਬਨ-,, ਓਹਨ- ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੇ ਹੀ ਰੂੰ ਗੇ ਦਾ ਭੋਗ ਪਾ

ਿਦੱ ਤਾ ਿਗਆ | ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਇੱ ਟ- ਵੀ ਖ਼ੁਰ ਗਈਆਂ ਤੇ ਚੰ ਦੋ ਦੀ

ਮਟੀ ਵੀ ਗਵਾਚ ਗਈ ਜੋ ਰੂੰ ਗੇ ਦੇ ਿਜPਿਦਆ ਤੱ ਕ ਰਹੀ ਸੀ |

ਬੱ ਸ ਹੁਣ ਓਹ ਟਾਹਲੀ ਜ਼ਰੂਰ ਖੜੀ ਆ ਉਸ ਦੇ ਵੇਹੜੇ ਚ | ਿਜਸ ਦੀ ਛ- ਹੇਠ ਲੋ ਕ

ਤਾਸ਼ ਖੇਡਦੇ ਰਿਹੰ ਦੇ ਆ |

ਓਹ ਸਭ ਲਈ ਰੂੰ ਗਾ ਹੀ ਿਰਹਾ... ਪਰ ਅੱ ਜ ਓਹਨੂੰ ਬਾਬਾ ਕਿਹਣ ਨੂੰ ਿਦਲ ਕਰ

ਿਰਹਾ...........

* ਬਾਬਾ ਰੂੰ ਗਾ *

** ਸਮਾਪਤ **

………………………………………………. ਬੇਅੰਤ ਬਰੀਵਾਲਾ

Read more books from Beant Bariwla

at
www.PunjabiLibrary.com