Cansu Özyurt-Faik Nejat Ekmekci - Singüler Eğriler Ve Özellikleri

ANKARA ÜNI·VERSI·TESI·
FEN BI·LI·MLERI· ENSTI·TÜSÜ
YÜKSEK LI·SANS TEZI·
¼ I·LER VE ÖZELLI·KLERI·
SI·NGÜLER EGR
Cansu ÖZYURT
MATEMATI·K ANABI·LI·M DALI
ANKARA
2021
Her hakk¬ sakl¬d¬r

ÖZET
Yüksek Lisans Tezi
¼ I·LER VE ÖZELLI·KLERI·
SI·NGÜLER EGR
Cansu ÖZYURT
Ankara Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Matematik Anabilim Dal¬
Dan¬şman: Prof. Dr. F. Nejat EKMEKCI·
Bu tez beş bölümden oluşmaktad¬r.
I·lk bölüm giriş k¬sm¬na ayr¬lm¬şt¬r.
I·kinci bölümde, tezde kullan¬lan baz¬kavramlar, tan¬mlar ve teoremler verilmiştir.
Üçüncü bölümde, üç boyutlu Öklidyen uzay¬nda framed e¼ griler ve framed helisler tan¬m-
lanm¬ş, framed helis olma şart¬ incelenmiştir. Daha sonra, düzlemsel Legendre e¼ griler
yard¬m¬yla frontallardan framed helislerin elde edilebilece¼
gi gösterilmiştir. Ayr¬ca framed
e¼
grilerin Bertrand e¼grileri tan¬mlanm¬ş ve Bertrand e¼
gri olma şart¬ incelenmiştir. Küre-
sel Legendre e¼griler yard¬m¬yla frontallardan Bertrand e¼ grilerin elde edilebilece¼
gi göste-
rilmiştir.
Dördüncü bölümde, üç boyutlu Minkowski uzay¬nda timelike ve spacelike framed e¼ griler

tan¬mlanm¬ş ve bu e¼
grilerin Bertrand e¼
gri olma şartlar¬incelenmiştir. Ayr¬ca Hiperbolik
2-uzay¬nda ve de Sitter 2-uzay¬nda spacelike Legendrian e¼ grilerden Bertrand e¼grileri elde
etme yöntemleri verilmişir.
Beşinci bölüm, üç boyutlu Öklidyen uzay¬nda ve üç boyutlu Minkowski uzay¬nda framed

e¼
griler için elde edilen sonuçlar¬içermektedir.
Ocak 2021 , 72 sayfa

Anahtar Kelimeler: Legendre e¼ griler, küresel Legendre e¼griler, framed e¼griler, framed
helisler, Bertrand e¼griler, spacelike framed e¼ griler, timelike framed e¼ griler, spacelike
Legendrian e¼ griler
ii
ABSTRACT
Master Thesis
SINGULAR CURVES AND THEIR PROPERTIES
Cansu ÖZYURT
Ankara University
Graduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Mathematics
Supervisor: Prof. Dr. F. Nejat EKMEKCI·
This thesis comprises of …ve chapters.
The …rst chapter is devoted to the introduction.
In the second chapter certain notions, de…nitions and theorems can be seen, which are
used in the thesis
In the third chapter, framed curves and framed helices are de…ned in three dimensional
Euclidean space, and the condition of framed helix is analyzed. Later in this chapter,
it is shown that framed helices can be constructed from frontals with the help of planar
Legendre curves. Additionally, Bertrand curves of framed curves are de…ned while at the
same time the condition of Bertrand curve is examined accordingly. It is shown that
Bertrand curves can be constructed from frontals with the help of spherical Legendre
curves.
In the fourth chapter, timelike and spacelike framed curves are de…ned in three dimensional
Minkowski space, and the conditions for these curves to be Bertrand curves are examined,
as well. Moreover, the methods of constructing Bertrand curves from spacelike Legendrian
curves in Hyperbolic 2-space and de Sitter 2-space are given.
The last chapter comprises of the results obtained for framed curves in three dimensional
Euclidean space and three dimensional Minkowski space.
January 2021 , 72 pages

Key Words: Legendre curves, spherical Legendre curves, framed curves, framed helices,
Bertrand curves, spacelike framed curves, timelike framed curves, spacelike Legendrian
curves
iii
TEŞEKKÜR
Bu tez çal¬şmas¬ boyunca; tez konusunun belirlenmesi ve yürütülmesinde bilimsel

bilgi, birikim ve tecrübelerini benimle paylaşan, bu süreçte karş¬laşt¬g¼¬m her zorlukta
gerli dan¬şman hocam Say¬n Prof. Dr. F. Nejat EKMEKCI·’ye
beni destekleyen de¼
(Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik bölümü); çal¬şmalar¬m boyunca tüm
sorular¬m¬içtenlikle yan¬tlayarak bana yol gösteren de¼
gerli hocalar¬m Say¬n Prof. Dr.
Yusuf Yayl¬(Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik bölümü) ve Say¬n Prof.
Dr. I·smail Gök’e (Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik bölümü); ö¼
grenim
hayat¬m boyunca ald¬g¼¬m her karar¬desteleyen sevgili aileme gönülden teşekkür e-
derim.
Cansu ÖZYURT
Ankara, Ocak 2021
iv
I·ÇI·NDEKI·LER
TEZ ONAY SAYFASI

ETI·K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i
ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii
ABSTRACT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii
TEŞEKKÜR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv
SI·MGELER DI·ZI·NI· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi
1. GI·RI·Ş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2. TEMEL KAVRAMLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.1 Öklid Uzay¬nda Temel Kavramlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.2 Front E¼ griler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.3 Minkowski Uzay¬nda Temel Kavramlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
3. ÜÇ BOYUTLU ÖKLI·DYEN UZAYINDA FRAMED EGR ¼ I·LER
..................................................... 12
3.1 Üç Boyutlu Öklidyen Uzay¬nda Düzlemsel Legendre E¼ griler ve
Framed Helisler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.2 Üç Boyutlu Öklidyen Uzay¬nda Framed E¼ grilerin Bertrand E¼ gri-
leri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
3.3 Üç Boyutlu Öklidyen Uzay¬nda Küresel Legendre E¼ griler ve
Bertrand E¼ grileri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
4. ÜÇ BOYUTLU MI·NKOWSKI·UZAYINDA FRAMED EGR ¼ I·LER
..................................................... 30
4.1 Üç Boyutlu Minkowski Uzay¬nda Spacelike ve Timelike Framed
E¼griler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
4.2 Üç Boyutlu Minkowski Uzay¬nda Spacelike ve Timelike Framed
E¼grilerin Bertrand E¼ grileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
4.3 Hiperbolik 2-uzay¬nda Spacelike Frontallar ve Bertrand E¼ grileri 56
4.4 de Sitter 2-uzay¬nda Spacelike Frontallar ve Bertrant E¼ grileri . . 63
5. TARTIŞMA VE SONUÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
KAYNAKLAR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
ÖZGEÇMI·Ş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
v
SI·MGELER DI·ZI·NI·
Rn Öklidyen uzay¬
h; i Öklidyen uzay¬nda iç çarp¬m
k:k Öklidyen uzay¬nda norm
R3 uzay¬nda vektörel çarp¬m
E¼grilik
Burulma
3
R1 Üç boyutlu Minkowski uzay¬
h; iL Lorentz iç çarp¬m
k:kL Minkowski uzay¬nda norm
L R31 uzay¬nda vektörel çarp¬m
S12 de Sitter 2-uzay¬
2
H ( 1) Hiperbolik 2-uzay¬
S2 S2
1 H 2 ( 1) S12
2 S12 H 2 ( 1)
5 S12 S12
vi
1. GI·RI·Ş
Üç boyutlu Öklidyen uzay¬nda bir regüler e¼

grinin geometrisi çal¬ş¬l¬rken e¼
grinin sabit
nicelikleri olan e¼
grili¼
gi ve burulmas¬her noktada tan¬ml¬d¬r. Tan¬mlanan bu nicelik-
ler sayesinde e¼
grinin Frenet-Serret formülleri elde edilebilir, böylelikle e¼
grinin özel-
likleri incelenebilir. Fakat singüler noktaya sahip olan e¼
grilerin birim te¼
get vektörleri
bu singüler noktada sürekli olmad¬g¼¬ndan e¼
grinin sabit nicelikleri tan¬ml¬ de¼
gildir.
Ayr¬ca bu nedenden dolay¬birim h¬zl¬olamazlar; yani yay uzunlu¼
gu parametresine
sahip de¼
gillerdir. Key… [ parametreli bir : I ! R2 e¼
grisi için e¼
ger
:
h ([) ; v ([)i = 0
glayacak biçimde bir v : I ! S 1 dönüşümü varsa ( ; v) : I ! R2

koşunu sa¼ S1
ikilisine T1 R2 = R2 S 1 birim tanjant demeti üzerinde bir Legendre e¼
gri; e¼
grisine
ise frontal denir. Legendre e¼
gri üzerinde bir immersiyon kurulursa ikili Legendre
immersiyon; e¼
grisi ise front ad¬n¬ al¬r. Front e¼
griler için en tipik örnek regüler
düzlem e¼
grileridir. Fakat frontlar üzerinde singüler nokta olabilir. e¼
grisi singüler
noktaya sahip olsa dahi v her zaman tan¬ml¬d¬r. Bu durumda frontun Frenet for-
müllerini yazabilmek için gerekli olan hareketli çat¬v dönüşümü yard¬m¬ile yap¬l¬r.
Legendre e¼
grinin e¼
grili¼
gi (l; ) şeklinde bir ikilidir. (Fukunaga ve Takahashi 2013)
Legendre e¼
griler için varl¬k teklik teoremlerini Legendre e¼
grinin e¼
grili¼
gi olan (l; )
ikilisi yard¬m¬ ile ispatlam¬şlard¬r. Yine bu e¼
grilik ile Legendre immersiyonun yay
uzunlu¼
gu parametresini tan¬mlam¬şlard¬r. Bütün bu koşullar ile birlikte Legendre
gri T1 S 2 = S 2
e¼ S 2 birim tanjant küresi üzerinde de tan¬ml¬d¬r. Birim tanjant
küre üzerinde tan¬ml¬ Legendre e¼
grilerin varl¬k teklik teoremleri (Takahashi 2015)
taraf¬ndan ispatlanm¬şt¬r.
Öklidyen uzay¬nda framed e¼

griler ise hem regüler e¼
grilerin, hem de Legendre e¼
grilerin
bir genellemesidir. (Honda ve Takahashi 2016) Öklidyen uzay¬nda framed e¼
grileri
tan¬mlam¬ş, üç boyutlu Öklidyen uzay¬nda framed e¼
grilerin Frenet-Serret tipi for-
müllerini vermiş ve framed e¼
grilerin hangi koşullar alt¬nda düzlemsel Legendre e¼
gri
olaca¼
g¬na dair bulgular elde etmişlerdir. (Chen ve Takahashi 2016) birim tanjant
1
küre üzerinde yap¬lan çal¬şmalardan yola ç¬karak, küre üzerinde tan¬ml¬frontallar¬
Hiperbolik 2-uzay¬nda ve de Sitter 2-uzay¬nda tan¬mlayarak timelike ve spacelike
Legendrian e¼
grilerin e¼
griliklerini ve Frenet-Serret tipi çat¬lar¬n¬ tan¬mlam¬ş ve bu
frontallar¬n paralellerini ve evolütlerini çal¬şm¬şlard¬r.
Di¼
ger taraftan e¼
griler teorisinde önemli bir yeri olan ve özel e¼
griler olarak bili-
nen silindirik helisler ve Bertrand e¼
grileri, (Izumiya ve Takeuchi 2002) taraf¬ndan
çal¬ş¬lm¬ş ve iki ayr¬ teorem elde edilmiştir. Bunlardan ilki, düzlemsel e¼
grilerden
silindirik helislerin elde edilebilece¼
gi ve bütün silindirik helislerin ayn¬ yöntem ile
üretilebilece¼
gi; ikincisi ise küresel e¼
grilerden Bertrand e¼
grilerin elde edilebilece¼
gi ve
bütün Bertrand e¼
grilerin ayn¬yöntem ile üretilebilece¼
gidir.
Bu tez çal¬şmas¬nda ilk olarak üç boyutlu Öklidyen uzay¬nda framed helis kavram¬
tan¬mlanm¬ş ve framed helis olma şart¬ verilmiştir. Düzlemsel Legendre e¼
griler
yard¬m¬yla frontallardan framed helisleri elde etme yöntemi verilmiştir. Devam¬nda
ise, önce framed e¼
grileri tan¬mlanm¬ş ve Bertrand e¼
gri olma şart¬
verilmiştir. Küresel Legendre e¼
griler yard¬m¬yla frontallardan Bertrand e¼
grileri elde
etme yöntemi verilmiştir.
Son bölümde ise ilk önce üç boyutlu Minkowski uzay¬nda spacelike ve timelike framed
e¼
griler ve e¼
grilikleri tan¬mlanm¬ş, Frenet-Serret tipi formülleri verilmiştir. Ard¬n-
dan bu e¼
gri olma şartlar¬ incelenmiştir. Hiperbolik 2-uzay¬nda
spacelike frontallardan Bertrand e¼
grileri elde etme yöntemleri verilmiş ve ilk teo-
remde Bertrand e¼
grinin, Bertrand çifti spacelike olan spacelike framed e¼
gri oldu¼
gu
görülmüş; ikinci teoremde ise Bertrand e¼
grinin, Bertrand çifti spacelike olan timelike
framed e¼
gri oldu¼
gu görülmüştür. Daha sonra de Sitter 2-uzay¬nda spacelike frontal-
lardan Bertrand e¼
grileri elde etme yöntemleri verilmiş ve ilk teoremde Bertrand
e¼
grinin, Bertrand çifti timelike olan timelike framed e¼
gri oldu¼
gu görülmüş; ikinci
teoremde ise Bertrand e¼
grinin, Bertrand çifti timelike olan spacelike framed e¼
gri
oldu¼
gu görüşmüştür.
2
2. TEMEL KAVRAMLAR
Bu bölümde tez boyunca kullan¬lan temel kavramlar ve teoremler verilmiştir.
2.1 Öklid Uzay¬nda Temel Kavramlar
Tan¬m 2.1 Rn n-boyutlu Öklidyen uzay¬gerçel say¬lar¬n tüm s¬ral¬n-lilerinin küme-

sidir ve aşa¼
g¬daki gibi tan¬ml¬d¬r (Gray vd. 2006):
Rn = (p1 ; p2 ; :::; pn ) j j = 1; 2; :::; n için pj gerçel say¬
Tan¬m 2.2 Rn de 8s = (s1 ; s2 ; :::; sn ) ve r = (r1 ; r2 ; :::; rn ) 2 Rn için
X
n
hs; ri = s j rj
j=1
biçiminde tan¬ml¬fonksiyona iç çarp¬m fonksiyonu denir (Gray vd. 2006):
Tan¬m 2.3 Rn de 8p = (p1 ; p2 ; :::; pn ) için

p
kpk = hp; pi
biçiminde tan¬ml¬fonksiyona p vektörünün normu denir (Gray vd. 2006):
Tan¬m 2.4 R3 , 3 boyutlu Öklidyen uzay¬nun standart baz¬ fi; j; kg olmak üzere
8v = (v1 ; v2 ; v3 ) ve w = (w1 ; w2 ; w3 ) 2 R3 vektörlerinin vektörel çarp¬m¬aşa¼
g¬daki
gibi tan¬ml¬d¬r (Millman ve Parker 1977).
i j k
v w = v1 v2 v3 = (v2 w3 v3 w2 )i + (v3 w1 v1 w3 )j + (v1 w2 v2 w1 )k
w1 w2 w3
3
Tan¬m 2.5 I, R de bir aç¬k aral¬k ve 8[ 2 I için i fonksiyonlar¬n¬n türevlenebilir
olmas¬koşulu ile
([) = ( 1 ([); 2 ([) ; ::; n ([))
biçiminde tan¬ml¬ : I ! Rn dönüşümüne Rn de bir parametrik e¼

gri denir
(Bruce ve Giblin 1984).
Tan¬m 2.6 Bir parametrik grisi C1 s¬n¬f¬ndan bir fonksiyon ise e¼

e¼ griye düzgün
gri denir. Bu da
e¼ n¬n her bileşeninin herhangi say¬da türevlenebilir olmas¬ de-
mektir (Izmestiev 2016).
Tan¬m 2.7 : I ! Rn , Rn uzay¬nda bir e¼

gri olmak üzere
: d d 1 d 2 d
([) = = ; ; :::; n
d[ d[ d[ d[
dönüşümüne n¬n [ noktas¬ndaki h¬z vektörü denir (Izmestiev 2016).
:
Tan¬m 2.8 Bir parametrik e¼
grisi için ([) 6= 0 ise ([) ye regüler nokta; aksi
halde ([) ye singüler nokta denir. Bir e¼
grinin regüler olmas¬ üzerindeki tüm
noktalar¬n regüler olmas¬ile mümkündür (Izmestiev 2016).
:
Tan¬m 2.9 :I R ! Rn , Rn uzay¬nda bir e¼
gri olsun. k ([)k sabitine n¬n [
:
noktas¬ndaki h¬z¬denir. E¼
ger k ([)k = 1 ise ya birim h¬z¬ e¼
gri, [ ye ise n¬n
yay parametresi denir (Do Carmo 1976).
Tan¬m 2.10 : I ! R3 birim h¬zl¬bir e¼

gri ve s yay parametresi olmak üzere
0
t(s) = (s)
vektörüne n¬n (s) noktas¬ndaki birim te¼

get vektörü denir (Do Carmo 1976).
4
00
(s) = (s)
say¬s¬na n¬n (s) noktas¬ndaki e¼ gi denir (Do Carmo 1976).

grili¼

00
(s)
n (s) =
(s)
vektörüne n¬n (s) noktas¬ndaki birim normal vektörü denir (Do Carmo 1976).

b (s) = t (s) n (s)
vektörüne n¬n (s) noktas¬ndaki binormal vektörü denir (Do Carmo 1976).
Tan¬m 2.14 R3 de s yay parametreli bir : I ! R e¼

grisi için üç ortogonal
ft (s) ; n (s) ; b (s)g birim vektörü vard¬r. Bu ortogonal yap¬ya n¬n (s) noktas¬n-
daki Frenet çat¬s¬denir (Do Carmo 1976).

0
(s) = hb (s) ; n (s)i
say¬s¬na n¬n (s) noktas¬ndaki burulmas¬denir (Millman ve Parker 1977).

gri ve s yay parametresi olsun. Birim te¼
get
vektör, birim normal vektör ve binormal vektör, s¬ras¬yla,
00
0 (s)
t (s) = (s); n (s) = 00 ; b (s) = t (s) n (s)
k (s)k
olmak üzere Frenet-Serret formülleri aşa¼

g¬daki gibi tan¬ml¬d¬r:
5
0 1 0 10 1
0
t (s) 0 (s) 0 t (s)
B C B CB C
B 0 C B CB C
B n (s) C=B (s) 0 (s) C B n (s) C
@ A @ A@ A
0
b (s) 0 (s) 0 b (s)
0 00 000
00 det (s); (s); (s)
Burada (s) = (s) ve (s) = 2 (s) dir (Honda ve Takahashi 2019).
Tan¬m 2.17 : I ! R3 key… [ parametresine sahip bir regüler e¼

gri olsun. Birim
te¼
get vektör, birim normal vektör ve binormal vektör, s¬ras¬yla,
: : ::
([) ([) ([)
t ([) = : ; n ([) = b ([) t ([) ; b ([) = : ::
k ([)k k ([) ([)k
olmak üzere Frenet-Serret formülleri aşa¼

0 :
1 0 10 1
:
t ([) 0 k ([)k ([) t ([) 0
B C B CB C
B : C B : : C B C
B n ([) C=B k ([)k ([) 0 k ([)k ([) C B n ([) C
@ : A @ A@ A
:
b ([) 0 k ([)k ([) 0 b ([)
: :: : :: :::
k ([) ([)k det( ([); ([); ([))
Burada ([) = : 3 ve ([) = : :: 2 dir (Honda ve Takahashi 2019).
k ([)k k ([) ([)k
Tan¬m 2.18 : I ! R3 bir regüler e¼

gri olsun. E¼
ger e¼
grisinin her noktas¬ndaki
t te¼
get vektörü, sabit bir a vektörü ile sabit bir aç¬s¬na sahip ise e¼
grisine helis
denir (O’Neill 2006).
Teorem 2.1 : I ! R3 key… [ parametresine sahip bir regüler e¼

gri olsun. e¼
grinin
helis olabilmesi için gerek ve yeter şart
([)
; >0
([)
eşitli¼
ginin bir sabit fonksiyon olmas¬d¬r (O’Neill 2006).
6
Tan¬m 2.19 : I ! R3 ve : I ! R3 ayn¬aral¬kta tan¬ml¬farkl¬iki regüler e¼
gri
olsun. E¼
ger
([) = ([) + ([) n ([)
ve
n ([) = n([)
olacak biçimde : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ve e¼

grilerine Bertrand çifti
denir. Ayr¬ca ve e¼
grileri Bertrand çifti olacak biçimde bir : I ! R3 e¼
grisi
varsa : I ! R3 e¼
grisine Bertrand e¼
gri denir (Honda ve Takahashi 2019).
Uyar¬2.1 Bir önceki tan¬mda yerine seçilirse n ([) = n([) olur (Honda ve
Takahashi 2019).
Tan¬m 2.20 : I ! R2 düzgün bir e¼

gri olsun. E¼
ger [0 n¬n bir singüler noktas¬ve
:: :::
([0 ) ve ([0 ) lineer ba¼
g¬ms¬z ise e¼
grisi bir s¬radan cusp noktas¬na sahiptir denir.
: :: ::: (4)
Di¼
ger taraftan; e¼
ger ([0 ) = ([0 ) = (0; 0) şart¬sa¼
glan¬yor ve ([0 ) ve ([0 ) lineer
ba¼
g¬ms¬z ise ge sahiptir denir (Izumiya vd. 2015).
(3; 4)-singülerli¼
2.2 Front E¼
griler
Tan¬m 2.21 : I ! R2 bir e¼

gri ve , T1 R2 = R2 S 1 birim tanjant demet üzerinde
ger ( ; v) : I ! R2
bir kanonik kontakt yap¬olmak üzere; e¼ S 1 ikilisi
( ([) ; v ([)) =0
gl¬yorsa ( ; v) : I ! R2
koşulunu sa¼ S 1 dönüşümüne Legendre e¼
gri denir. Burada
( ([) ; v ([)) = 0 koşulu
:
h ([) ; v ([)i = 0
ile eşde¼
gerdir (Fukunaga ve Takahashi 2013).
7
ger ( ; v) : I ! R2
Tan¬m 2.22 E¼ S 1 Legendre e¼
gri olacak biçimde bir v : I ! S 1
düzgün dönüşümü varsa e¼
grisine frontal denir. Ayr¬ca
: :
( ([) ; v ([)) 6= (0; 0)
koşulu sa¼
glan¬yorsa grisine front; ( ; v) : I ! R2
e¼ S 1 ikilisine ise Legendre
immersiyon denir (Fukunaga ve Takahashi 2013).
Örnek 2.1 : I ! R2 bir regüler düzlem e¼

grisi olsun. v : I ! S 1 olmak üzere;
v ([) = n ([) olarak al¬n¬rsa
: : :
h ([) ; v ([)i = 0, ( ([) ; v ([)) 6= (0; 0)
koşullar¬ayn¬anda sa¼
glanaca¼
g¬ndan e¼
grisi bir fronttur (Fukunaga ve Takahashi 2014).
Örnek 2.2 : R ! R2 ,([) = ([3 ; [4 ) e¼

grisi verilsin. e¼
grisi [ = 0 da (3; 4)-
p
singülerli¼ ger v ([) = 1= 16[2 + 9 ( 4[; 3) olarak al¬n¬rsa
ge sahiptir. E¼
:
([) = 3[2 ; 4[3
: 4[ 3
h ([) ; v ([)i = 3[2 ; 4[3 ; p ;p
16[ + 9 16[2 + 9
2
= 0
bulunur. e¼
grisi frontald¬r. Ayr¬ca
!
: 4 (16[2 + 9) + 64[2 48[
v ([) = ; olmak üzere
(16[2 + 9)3=2 (16[2 + 9)3=2
: :
(0) = (0; 0) ve v (0) 6= (0; 0)
oldu¼
gundan e¼
grisi bir fronttur (Fukunaga ve Takahashi 2014).
Sonuç 2.1 ( ; v) Legendre immersiyon olmak üzere; e¼

ger front e¼
grisi [ = [0
civar¬nda singüler ise
lim k ([)k = 1
[![0
8
dir. Bu durumda front e¼
grisinin Frenet çat¬s¬tan¬ml¬de¼
gildir. Fakat v dönüşümü
her zaman tan¬ml¬d¬r. Buradan hareketle, v dönüşümü kullan¬larak frontlar¬n Frenet
formülü elde edilir (Fukunaga ve Takahashi 2014).
Tan¬m 2.23 ([) = J (v ([)) ile tan¬mlans¬n. R2 de front e¼

grisinin hareketli çat¬s¬
fv ([) ; ([)g olmak üzere; Frenet formülleri aşa¼
0 1 0 10 1
:
v ([) 0 l ([) v ([)
@ A=@ A@ A
:
([) l ([) 0 ([)
:
Burada l ([) = hv ([) ; ([)i dir. E¼
ger ([) ; ([) düzgün fonksiyonlar¬için
:
([) = ([) v ([) + ([) ([)
:
ise h ([) ; v ([)i = 0 koşulu ile ([) = 0 olur ve
:
([) = ([) ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir. ( ; v) bir immersiyon oldu¼
gunda (l ([) ; ([)) 6= (0; 0) gerçeklenir.
( ; v) bir Legendre e¼
gri iken (l; ) ikilisine Legendre e¼
grinin e¼
grili¼
gi denir. ( ; v)
bir Legendre immersiyon iken (l; ) ikilisine Legendre immersiyonun e¼
grili¼
gi denir
(Fukunaga ve Takahashi 2014).
p
Örnek 2.3 : R ! R2 , ([) = ([3 ; [4 ) e¼
grisinin v ([) = 1= 16[2 + 9 ( 4[; 3)
dönüşümü ile bir front oldu¼
gu gösterilmişti.
p
([) = J (v ([)) = 1= 16[2 + 9 ( 3; 4[)
:
dir. l ([) = hv ([) ; ([)i eşitli¼
ginden
* ! +
2 2
4 (16[ + 9) + 64[ 48[ 3 4[
l ([) = 3=2
; 3=2
; p ;p
(16[2
+ 9) + 9) (16[2 16[2 +9 16[2 + 9
12 (16[2 + 9) 192[2 192[2
= +
(16[2 + 9)2 (16[2 + 9)2
12
= 2
6[ + 9
9
:
bulunur. ([) = ([) ([) eşitli¼
ginden
p
3[2 ; 4[3 = ([) 1= 16[2 + 9 ( 3; 4[)
dir. Buradan
3 4[
([) = 3[2 ; 4[3 ; p ;p
16[ + 9 16[2 + 9
2
p
= [2 16[2 + 9
dir (Fukunaga ve Takahashi 2014).
2.3 Minkowski Uzay¬nda Temel Kavramlar
Tan¬m 2.24 R3 uzay¬nda verilen 8r = (r1 ; r2 ; r3 ) ve s = (s1 ; s2 ; s3 ) 2 R3 vektörleri

için
hr; siL = r1 s1 + r2 s2 + r3 s3
Lorentz iç çarp¬m¬ile tan¬ml¬R31 vektör uzay¬na indeksi 1 olan üç boyutlu Minkowski

uzay denir (Chen ve Takahashi 2016).
Tan¬m 2.25 Üç boyutlu Minkowski uzay¬nda 8u = (u1 ; u2 ; u3 ) 2 R31 için
1. E¼
ger hu; uiL > 0 ya da u = 0 ise u ya bir spacelike vektör,
2. E¼
ger hu; uiL < 0 ise u ya bir timelike vektör,
3. E¼
ger hu; uiL = 0 ve u 6= 0 ise u ya bir lightlike vektör denir (Chen ve Takahashi 2016).
Tan¬m 2.26 Üç boyutlu Minkowski uzay¬nda 8u = (u1 ; u2 ; u3 ) 2 R31 için

q
kukL = jhu; uiL j
biçiminde tan¬mlanan fonksiyona u vektörünün normu denir. kuk = 1 ise u vektörü

birim vektördür denir (Chen ve Takahashi 2016).
10
Tan¬m 2.27 Üç boyutlu Minkowski uzay¬nda 8r = (r1 ; r2 ; r3 ) ve s = (s1 ; s2 ; s3 ) 2
R31 için Lorentzyen vektörel çarp¬m aşa¼
i j k
r L s = r1 r2 r3 = ( r2 s 3 + r3 s 2 ; r1 s 3 + r3 s 1 ; r2 s 1 + r1 s 2 )
s1 s2 s3
E¼
ger e¼
grinin te¼
get vektörü spacelike ise e¼
gri spacelike; timelike ise e¼
gri timelike;
lightlike ise e¼
gri lightlike e¼
gri olarak adland¬r¬l¬r (Chen ve Takahashi 2016).
Tan¬m 2.28 8z 2 R31 için
hz; s L riL = det (z; s; r)
gerçeklenir. Buradan; s L r çarp¬m¬ s ve r ye yar¬ ortogonaldir denir. E¼

ger s
timelike vektör r spacelike vektör ve s L r = w ise
w L s = r; r L w= s
E¼
ger s spacelike vektör r timelike vektör ve s L r = w ise
w L s= r; r L w=s
E¼
ger s ve r spacelike vektörler ve s L r = w ise
w L s= r; r L w= s
dir (Chen ve Takahashi 2016).
Tan¬m 2.29 Hiperbolik 2-uzay¬
H 2 ( 1) = x 2 R31 j hx; xiL = 1
ve de Sitter 2-uzay¬
S12 = x 2 R31 j hx; xiL = 1
biçiminde tan¬ml¬d¬r (Chen ve Takahashi 2016).
11
¼ I·LER
3. ÜÇ BOYUTLU ÖKLI·DYEN UZAYINDA FRAMED EGR
Bu bölümde üç boyutlu Öklidyen uzayda framed e¼

griler tan¬mlanacak ve Frenet-
Serret tipi çat¬s¬verilecektir. Ayr¬ca düzlemsel Legendre e¼
grilerden framed helisleri;
küresel Legendre e¼
grilerden ise Bertrand e¼
grileri elde etme yöntemleri verilecektir.
Tan¬m 3.1 : I ! R3 bir düzgün e¼

gri olsun. E¼
ger 8[ 2 I için
:
h ([) ; v1 ([)i = 0
ve
:
h ([) ; v2 ([)i = 0
glan¬yorsa ( ; v1 ; v2 ) ! R3
koşulu sa¼ bir framed e¼
gridir denir. ( ; v1 ; v2 ) bir
framed e¼
gri olacak biçimde (v1 ; v2 ) ! varsa e¼
grisine framed tipi e¼
gri denir.
Burada
= f(v; w) j hv; wi = 0g S2 S2
dir. ([) = v1 ([) v2 ([) olarak ifade edilsin. O halde fv1 ([) ; v2 ([) ; ([)g R3
de framed tipi ([) e¼
grisi boyunca bir hareketli çat¬d¬r ve Frenet tipi formülleri
aşa¼
0 1 0 10 1
:
v1 ([) 0 p ([) r ([) v1 ([)
B C B CB C
B : C B CB C :
B v2 ([) C=B p ([) 0 s ([) C B v2 ([) C; ([) = ([) ([)
@ A @ A@ A
:
([) r ([) s ([) 0 ([)
: : :
Burada p ([) = hv1 ([) ; v2 ([)i ; r([) = hv1 ([) ; ([)i ; s([) = hv2 ([) ; ([)i ve ([) =
:
h ([) ; ([)i dir. (p; r; s; ) dörtlüsüne ise ( ; v1 ; v2 ) framed e¼
grisinin e¼
grili¼
gi denir
(Honda ve Takahashi 2019).
Tan¬m 3.2 ( ; v1 ; v2 ) ! R3 framed e¼

grisi (p; r; s; ) e¼
grili¼
gi ile verilsin. v1 ([)
ve v2 ([) vektörlerinin gerdi¼
gi düzlem ([) e¼
grisinin normal düzlemi olacak biçimde,
regüler e¼
grilerin Bishop çat¬s¬na benzer bir çat¬framed e¼
griler için de oluşturulabilir.
(v1 ([) ; v2 ([)) 2 ve bir düzgün fonksiyon olmak üzere
12
0 1 0 10 1
v1 ([) cos ([) sin ([) v1 ([)
@ A=@ A@ A
v2 ([) sin ([) cos ([) v2 ([)
biçiminde tan¬mlans¬n. O halde ( ; v1 ; v 2 ! R3 bir framed e¼

gri ve ([) = ([)
dir. Buradan
:
: :
v1 ([) = p ([) ([) sin ([) v1 ([) + p ([) ([) cos ([) v2 ([)
+ (r ([) cos ([) s ([) sin ([)) ([)
:
: :
v2 ([) = p ([) ([) cos ([) v1 ([) + p ([) ([) sin ([) v2 ([)
+ (r ([) sin ([) + s ([) cos ([)) ([)

:
dir. E¼ger ([) = p ([) olacak biçimde bir : I ! R düzgün fonksiyonu al¬rsak,
n o
v1 ([) ; v2 ([) ; ([) çat¬s¬, framed tipi ([) e¼
grisi boyunca bir adapasyon çat¬s¬
olarak adland¬r¬l¬r ve Frenet-Serret tipi formülleri aşa¼
g¬daki gibi tan¬mlan¬r.
0 : 0 1 10 1
v
B : 1 ([) C B 0 0 r ([) v1 ([)
B C CB C
B v ([) C = B CB C
B 2 C B 0 0 s ([) C B v2 ([) C
@ : A @ A@ A
([) r ([) s ([) 0 ([)
Burada r ([) ve s ([) şu şekilde tan¬ml¬d¬r:

0 1 0 10 1
r ([) cos ([) sin ([) r ([)
@ A=@ A@ A
s ([) sin ([) cos ([) s ([)
Aşa¼
g¬daki koşullar alt¬nda bir framed tipi e¼
gri boyunca özel bir çat¬tan¬mlanabilir.
Tan¬m 3.3 ( ; v1 ; v2 ) ! R3 , r2 ([) + s2 ([) 6= 0 koşulu ile bir framed e¼

gri olsun.
O halde (n1 ([) ; n2 ([)) 2 şu şekilde tan¬mlanabilir:
r ([) v1 ([) + s ([) v2 ([) s ([) v1 ([) + r ([) v2 ([)

n1 ([) = p ; n2 ([) = p
r2 ([) + s2 ([) r2 ([) + s2 ([)
13
Burada ( ; n1 ; n2 ) ! R3 bir framed immersiyondur. Yani;
: : :
( ([) ; n1 ([) ; n2 ([)) 6= (0; 0; 0)
(p ([) ; r ([) ; s ([) ; ([)) 6= (0; 0; 0; 0)
([) = n1 ([) n2 ([) olmak üzere fn1 ([) ; n2 ([) ; ([)g çat¬s¬ ([) boyunca Frenet
tipi bir hareketli çat¬d¬r ve Frenet-Serret tipi formülleri aşa¼
0 1 0 10 1
:
([) n1 0 N ([) M ([) n ([)
B C B CB 1 C
B : C B CB C :
B n2 ([) C=B N ([) 0 0 C B n2 ([) C ; ([) = ([) ([)
@ A @ A@ A
:
([) M ([) 0 0 ([)
: :
r([)s([) r([)s([)+p([)(r2 ([)+s2 ([)) p
Burada N ([) = r2 ([)+s2 ([)
ve M ([) = r2 ([) + s2 ([) dir. Bu
nedenle ( ; n1 ; n2 ) framed immersiyonun e¼
grili¼
gi (N; M; 0; ) biçiminde verilir
Önerme 3.1 ( ; v1 ; v2 ) ! R3 bir framed e¼

gri olsun. Framed e¼
grilik (p; r; s; )
ve ([) ; ([) aras¬ndaki ilişki aşa¼
g¬daki gibidir (Honda ve Takahashi 2016).
p
j ([)j ([) = r2 ([) + s2 ([)
: :
([) r2 ([) + s2 ([) ([) = r ([) s ([) r ([) s ([) + r2 ([) + s2 ([) p ([)
:
I·spat. ([) = ([) ([) oldu¼
gu biliniyor. Türev al¬n¬rsa
:: : :
([) = ([) ([) + ([) ([)
:
= ([) ([) + ([) ( r ([) v1 ([) s ([) v2 ([))
bulunur. Tekrar türev al¬n¬rsa
::: ::
([) = ([) ([) r2 ([) ([) s2 ([) ([)
: :
2 ([) r ([) + ([) r ([) ([) s ([) p ([) v1 ([)
: :
2 ([) s ([) + ([) s ([) + ([) r ([) p ([) v2 ([)
14
elde edilir. Buradan
:
k ([)k = j ([)j
: :: 2
p
k ([) ([)k = ([) r2 ([) + s2 ([)
: :: ::: 3 : :
det ( ([) ; ([) ; ([)) = ([) r ([) s ([) r ([) s ([) + r2 ([) + s2 ([) p ([)
eşitlikleri elde edilir. ([) ve

([) tan¬m¬ndan
: :: p
k ([) ([)k r2 ([) + s2 ([)
([) = : 3 =
k ([)k j ([)j
: :: ::: : :
det ( ([) ; ([) ; ([)) r ([) s ([) r ([) s ([) + (r2 ([) + s2 ([)) p ([)
([) = : :: 2 =
k ([) ([)k ([) (r2 ([) + s2 ([))
dir.
3.1 Üç Boyutlu Öklidyen Uzay¬nda Düzlemsel Legendre E¼

griler ve Framed
Helisler
( ; v1 ; v2 ) ! R3 e¼
grili¼ gri olsun. a 2 S 2 ve c 2 R
gi (p; r; s; ) olan bir framed e¼
olmak üzere
n D E o
P (a; c) = x 2 R3 j x; a = c
düzlemi tan¬mlans¬n.
Tan¬m 3.4 E¼
ger 8[ 2 I için
D E :
D E
([) ; a = c; h ([) ; v ([)i = 0 ve v ([) ; a = 0
glan¬yorsa ( ; v) : I ! R3
koşullar¬sa¼ S 2 dönüşümü P (a; c) düzleminde bir Legen-
dre e¼
gridir denir (Honda ve Takahashi 2016).
ger ( ; v) : I ! R3
1. E¼ S 2 dönüşümü P (a; c) düzleminde bir Legendre e¼
gri ise
p ([) = r ([) = 0; 8[ 2 I
15
koşulu ile ( ; a; v) : I ! R3 bir framed e¼
gridir. Tersine e¼
ger
p ([) = r ([) = 0; 8[ 2 I
koşulu ile ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 gri ise ( ; v2 ) : I ! R3

bir framed e¼ S2
gri olacak biçimde a 2 S 2 sabit
dönüşümü P (a; c) düzleminde bir Legendre e¼
vektörü ve c 2 R vard¬r.
ger ( ; v) : I ! R3
2. E¼ S 2 dönüşümü P (a; c) düzleminde bir Legendre e¼
gri ise
p ([) = s ([) = 0; 8[ 2 I
koşulu ile ( ; a; v) : I ! R3 bir framed e¼

gridir. Tersine e¼
ger
p ([) = s ([) = 0; 8[ 2 I
koşulu ile ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 gri ise ( ; v1 ) : I ! R3

bir framed e¼ S2
gri olacak biçimde a 2 S 2 sabit
dönüşümü P (a; c) düzleminde bir Legendre e¼
vektörü ve c 2 R vard¬r (Honda ve Takahashi 2016).
I·spat. (1) Bir önceki tan¬mdan

D E
([) ; a = c
oldu¼
gunu biliyoruz. Eşitli¼
gin her iki taraf¬n¬n türevi al¬n¬rsa
D: E :
([) ; a + ([) ; a =0
:
bulunur. a = 0 oldu¼
gundan
D: E
([) ; a = 0
dir. Yine tan¬mdan

:
h ([) ; v ([)i = 0
gu biliniyor. Bu iki koşulla ( ; a; v) : I ! R3

oldu¼ bir framed e¼
gridir. (a; v ([)) 2
ve Frenet-Serret formülü ile
:
a ([) = p ([) v2 ([) + r ([) ([)
16
dir. a bir sabit oldu¼
gundan
p ([) = r ([) = 0; 8[ 2 I
gi gerçeklenir. Tersine ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3
eşitli¼ bir framed e¼
gri ve p ([) = r ([) = 0
olsun. a = v1 ([) 2 S 2 olarak seçilirse 8[ 2 I için
D: E
([) ; a = ( ([) ([) ; v1 ([))
= 0
gerçeklenece¼
ginden
D E
([) ; a = c
olacak biçimde bir c 2 R vard¬r. Buradan ( ; v2 ) : I ! R3 S 2 dönüşümü P (a; c)

düzleminde bir Legendre e¼
gridir.
(2) I·spat (1) in ispat¬ile benzer şekilde yap¬l¬r.
Tan¬m 3.5 ( ; n1 ; n2 ) ! R3 bir framed immersiyon ve > 0 olsun. E¼

ger
a 2 S 2 birim vektörü için
D E
([) ; a = c
olacak biçimde bir c 2 R varsa bir framed helistir denir.
Önerme 3.2 ( ; n1 ; n2 ) ! R3 bir framed immersiyon ve > 0 olsun. Aşa¼

g¬daki
önermeler denktir.
1. bir framed helistir,
N ([)
2. M ([)
oran¬sabittir.
I·spat. Kabul edelim ki bir framed helis olsun.
a = a ([) n1 ([) + b ([) n2 ([) + c ([) ([)
olacak biçimde a ([) ; b ([) ve c ([) düzgün fonksiyonlar¬alal¬m. Varsay¬mdan

D E
a; ([) = c ([) = c
17
bulunur. Dahas¬, eşitli¼
gin her iki taraf¬n¬n türevi al¬n¬rsa
: : : : :
0 = a ([) n1 ([) + a ([) n1 ([) + b ([) n2 ([) + b ([) n2 ([) + c ([)
: :
= a ([) n1 ([) + a ([) (N ([) n2 ([) + M ([) ([)) + b ([) n2 ([)
+b ([) ( N ([) n1 ([)) + c ( M ([) n1 ([))

:
= a ([) b ([) N ([) cM ([) n1 ([)
:
+ a ([) N ([) + b ([) n2 ([) + (a ([) M ([)) ([)
dir. Buradan
a ([) = 0
:
bulunur. b ([) = 0 olaca¼
g¬ndan
b ([) = c1 ; c1 sabit
eşitli¼
gi elde edilir. De¼
gerler eşitlikte yerine yaz¬l¬rsa
c1 N ([) cM ([) = 0
olur. Dolay¬s¬yla
N ([) c
=
M ([) c1
N ([)
bir sabittir. Tersine, kabul edelim ki M ([)
oran¬sabit olsun. E¼
ger
N ([)
a= ([) + n2 ([)
M ([)
biçiminde tan¬mlan¬rsa
D E N ([)
([) ; a =
M ([)
D E
gerçeklenir. Buradan ([) ; a bir sabittir. Dolay¬s¬yla bir framed helistir.
Teorem 3.1 ( ; v2 ) : I ! R3 S 2 dönüşümü P (a; c) düzleminde, e¼

grili¼
gi (p; r; s; )
olan bir Legendre e¼
gri olsun. bir sabit say¬, c ve a ise
D: E
a = v1 ([) 2 S 2 ; ([) ; a = 0
18
olacak biçimde birer sabit vektörler olmak üzere
Z
:
([) = ([) + cot k ([)k d[ a + c
v1 ([) = v1 ([) sin ([) cos
v2 ([) = v2 ([)
eşitlikleri ile verilen ( ; v1; v2 ) : I ! R3 dönüşümü, e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir
framed e¼
gridir. Burada
p ([) = s ([) cos
r ([) = 0
s ([) = s ([) sin

([)
([) =
sin
eşitlikleri gerçeklenir. Dahas¬( ; v1; v2 ) : I ! R3 bir framed helistir.
I·spat. Kabulden 8[ 2 I için
v1 ([) = v2 ([) = 1
ve
D E
v1 ([) ; v2 ([) = 0
oldu¼
gu aç¬kt¬r.
([) = v1 ([) v2 ([)
= (v1 ([) sin ([) cos ) v2 ([)
= ([) sin + v1 ([) cos
= ([) sin + a cos
bulunur. ([) eşitli¼

ginin türevi al¬n¬rsa
:
:
([) = ([) + cot ([) a
([) ([) = ([) ([) + cot ([) a

([)
([) ([) = ( ([) sin + cos a)
sin
([)
([) ([) = ([)
sin
19
eşitli¼
gi gerçeklenir. Buradan
([)
([) =
sin
dir. Ayr¬ca :
([)
([) = ([)
sin
oldu¼
gundan : :
([) ; v1 ([) = 0 ve ([) ; v2 ([) =0
eşitlikleri gerçeklenir. Buradan ( ; v1; v2 ) : I ! R3 bir framed e¼

gridir. Dahas¬
:
: :
v1 ([) = v1 ([) sin ([) cos
:
:
= a sin ([) cos
= ( s ([) v2 ([)) cos
= s ([) v2 ([) cos
ve
:
:
v2 ([) = v2 ([)
= s ([) ([)
oldu¼
gundan
:
p ([) = v1 ([) ; v2 ([) = s ([) cos
:
r ([) = v1 ([) ; ([) =0
:
s ([) = v2 ([) ; ([) = s ([) sin
eşitlikleri gerçeklenir. Buradan

s ([) cos s2 ([) sin2
N ([) =
s2 ([) sin2
= s ([) cos
ve
q
M ([) = s2 ([) sin2
= js ([)j sin
20
eşitlikleri ile
N ([) s ([) cos

=
js ([)j sin
M ([)
= cot = sabit
bulunur. Buradan ( ; v1; v2 ) : I ! R3 bir framed helistir.
Teorem 3.2 ( ; v1 ) : I ! R3 S 2 dönüşümü P (a; c) düzleminde, e¼

grili¼
gi (p; r; s; )
olan bir Legendre e¼
gri olsun. bir sabit say¬, c ve a ise
D: E
2
a = v2 ([) 2 S ; ([) ; a = 0
olacak biçimde birer sabit vektörler olmak üzere

Z
:
([) = ([) + cot k ([)k d[ a + c
v1 ([) = v2 ([) sin ([) cos
v2 ([) = v1 ([)
eşitlikleri ile verilen ( ; v1; v2 ) : I ! R3 dönüşümü, e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir
framed e¼
gridir. Burada
p ([) = r ([) cos
r ([) = 0
s ([) = r ([) sin

([)
([) =
sin
eşitlikleri gerçeklenir. Dahas¬( ; v1; v2 ) : I ! R3 bir framed helistir.
I·spat. Teoremin ispat¬bir önceki teoremin ispat¬ile benzer şekilde yap¬l¬r.
3.2 Üç Boyutlu Öklidyen Uzay¬nda Framed E¼

grilerin Bertrand E¼
grileri
( ; v1 ; v2 ) ve ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 dönüşümleri, e¼
grilikleri s¬ras¬yla (p; r; s; ) ve
(p; r; s; ) olan framed e¼
griler olsunlar. ve birbirinden farkl¬e¼
griler kabul edelim.
21
Tan¬m 3.6 ( ; v1 ; v2 ) ve ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 birbirinden farkl¬iki framed e¼
gri
olsunlar. E¼
ger 8[ 2 I için
([) = ([) + ([) v1 ([)
ve
v1 ([) = v1 ([)
olacak biçimde bir : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ( ; v1 ; v2 ) ve ( ; v1 ; v2 )

e¼
grilerine Bertrand çifti denir. Ayr¬ca ( ; v1 ; v2 ) ve ( ; v1 ; v2 ) e¼
grileri Bertrand çifti
olacak biçimde bir ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 grisi varsa ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3
framed e¼
e¼
grisine bir Bertrand e¼
gri denir (Honda ve Takahashi 2019).
ger ( ; v1 ; v2 ) ve ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3
Lemma 3.1 Bir önceki tan¬mdan, e¼
Bertrand çifti ise s¬f¬rdan farkl¬bir sabittir (Honda ve Takahashi 2019).
I·spat.
([) = ([) + ([) v1 ([)
eşitli¼
ginin her iki taraf¬n¬n türevi al¬n¬rsa
:
: : :
([) = ([) + ([) v1 ([) + ([) v1 ([)
:
([) ([) = ([) ([) + ([) v1 ([) + ([) (p ([) v2 ([) + r ([) ([))
:
([) ([) = ( ([) + ([) r ([)) ([) + ([) p ([) v2 ([) + ([) v1 ([)
gerçeklenir. v1 ([) = v1 ([) oldu¼

gundan
:
([) = 0; 8[ 2 I
dir. Buradan
([) = sabit
dir. E¼
ger ([) = 0 ise
([) = ([) ; 8[ 2 I
olur. Bu da varsay¬m¬m¬z ile çelişir. Buradan s¬f¬rdan farkl¬bir sabittir.
22
Teorem 3.3 ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 dönüşümü, e¼
grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir framed
e¼
gri olsun. O halde ( ; v1 ; v2 ) bir Bertrand e¼
gridir ancak ve ancak
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0; 8[ 2 I
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve : I ! R düzgün fonksiyonu vard¬r
I·spat. Kabul edelim ki ( ; v1 ; v2 ) bir Bertrand e¼

gri olsun.O halde
([) = ([) + v1 ([) (3.1)
ve
v1 ([) = v1 ([)
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 framed e¼

grisi vard¬r. 3.1
eşitli¼
ginin türevinden
([) ([) = ( ([) + r ([)) ([) + p ([) v2 ([) (3.2)
dir. v1 ([) = v1 ([) oldu¼gundan

0 1 0 10 1
v ([) cos ([) sin ([) v2 ([)
@ 2 A=@ A@ A (3.3)
([) sin ([) cos ([) ([)
olacak biçimde : I ! R düzgün fonksiyonu vard¬r. 3.2 denkleminde ([) yerine

yaz¬l¬rsa
([) (sin ([) v2 ([) + cos ([) ([)) = ( ([) + r ([)) ([) + p ([) v2 ([)
dir. Buradan
([) sin ([) = p ([)
ve
([) cos ([) = ([) + r ([)
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0; 8[ 2 I

23
elde edilir. Tersine, kabul edelim ki
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0; 8[ 2 I
olsun.
([) = ([) + v1 ([) ; v1 ([) = v1 ([) ; v2 ([) = cos ([) v2 ([) sin ([) ([)
eşitlikleri ile bir ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 dönüşümü tan¬mlanabilir. Burada
([) ; v1 ([) =0
ve
:
([) ; v2 ([) =0
koşullar¬n¬n sa¼
gland¬g¼¬ görülür. O halde ( ; v1 ; v2 ) bir framed e¼
gridir. Buradan
( ; v1 ; v2 ) ve ( ; v1 ; v2 ) bir Bertrand çiftidir.
Önerme 3.3 Kabul edelim ki ( ; v1 ; v2 ) ve ( ; v1 ; v2 ) e¼

grileri
([) = ([) + v1 ([)
ve
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0
koşullar¬n¬sa¼
glayan bir Bertrand çifti olsunlar. O halde ( ; v1 ; v2 ) e¼
grisinin e¼
grili¼
gi
p ([) = p ([) cos ([) r ([) sin ([)
r ([) = p ([) sin ([) + r ([) cos ([)

:
s ([) = s ([) ([)
([) = p ([) sin ([) + ( ([) + r ([)) cos ([)
dir (Honda ve Takahashi 2019).

24
I·spat. 3.3 den v2 ([) = cos ([) v2 ([) sin ([) ([) eşitli¼
ginin her iki taraf¬n¬n
türevi al¬n¬rsa
:
: :
v2 ([) = sin ([) ([) v2 ([) + cos ([) v2 ([) (3.4)
: :
cos ([) ([) ([) sin ([) ([)
:
p ([) v1 ([) + s ([) ([) = sin ([) ([) v2 ([)
+ cos ([) ( p ([) v1 ([) + s ([) ([))

:
cos ([) ([) ([)
sin ([) ( r ([) v1 ([) s ([) v2 ([))
olur. I·fade düzenlenirse
p ([) v1 ([) + s ([) ([) = ( p ([) cos ([) + r ([) sin ([)) v1 ([)
:
+ ([) + s ([) sin ([) v2 ([)
:
+ ([) + s ([) cos ([) ([)
elde edilir. v1 ([) = v1 ([) oldu¼

gundan
p ([) = p ([) cos ([) r ([) sin ([)
bulunur. Yine 3.3 den ([) = sin ([) v2 ([) + cos ([) ([) eşitli¼
gi 3.4 de yerine
yaz¬l¬rsa
:
s ([) = ([) + s ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir. Dahas¬ ([) ifadesinin türevi al¬n¬rsa
:
: :
([) = cos ([) ([) v2 ([) + sin ([) v2 ([)
: :
sin ([) ([) ([) + cos ([) ([)
:
r ([) v1 ([) s ([) v2 ([) = cos ([) ([) v2 ([)
+ sin ([) ( p ([) v1 ([) + s ([) ([))

:
sin ([) ([) ([)
+ cos ([) ( r ([) v1 ([) s ([) v2 ([))

25
r ([) v1 ([) s ([) v2 ([) = ( p ([) sin ([) r ([) cos ([)) v1 ([)
:
+ ([) s ([) cos ([) v2 ([)
:
+ ([) + s ([) sin ([) ([)
elde edilir. v1 ([) = v1 ([) oldu¼

gundan
r ([) = p ([) sin ([) + r ([) cos ([)
bulunur. Son olarak

([) sin ([) = p ([)
ve
([) cos ([) = ([) + r ([)
ifadelerinden
([) sin2 ([) = p ([) sin ([)
ve
([) cos2 ([) = ( ([) + r ([)) cos ([)
yaz¬labilir. Buradan
([) = p ([) sin ([) + ( ([) + r ([)) cos ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir.
3.3 Üç Boyutlu Öklidyen Uzay¬nda Küresel Legendre E¼

griler ve Bertrand
E¼
grileri
Tan¬m 3.7 : I ! S 2 , S 2 de bir e¼

gri olsun. , T1 S 2 = S 2 S 2 birim küresel tanjant
ger ( ; v) : I ! S 2 S 2 ikilisi
demet üzerinde bir kanonik kontakt yap¬olmak üzere; e¼
( ([) ; v ([)) =0
gl¬yorsa ( ; v) : I ! S 2
koşulunu sa¼ S 2 dönüşümüne küresel Legendre e¼
gri;
:
e¼
grisine ise frontal denir. denir. Burada ( ([) ; v ([)) = 0 koşulu h ([) ; v ([)i = 0
ile eşde¼
gerdir (Honda ve Takahashi 2019).
26
Tan¬m 3.8 ([) = ([) v ([) olarak ifade edilsin. O halde ([) 2 S 2 için
h ([) ; ([)i = 0; 8[ 2 I
ve
hv ([) ; ([)i = 0; 8[ 2 I
gerçeklenir. f ([) ; v ([) ; ([)g frontal ([) e¼

grisi boyunca bir hareketli çat¬d¬r ve
Frenet-Serret tipi formülleri aşa¼
0 1 0 10 1
:
([) 0 0 r ([) ([)
B C B CB C
B : C B CB C
B v ([) C=B 0 0 s ([) C B v ([) C
@ A @ A@ A
:
([) r ([) s ([) 0 ([)
: :
Burada r ([) = h ([) ; ([)i ve s ([) = hv ([) ; ([)i dir. (r; s) ikilisine ( ; v) : I !
S2 S 2 küresel Legendre e¼
grinin e¼
grili¼
gi denir (Honda ve Takahashi 2019).
Teorem 3.4 ( ; v) : I ! S 2 S 2 dönüşümü, e¼

grili¼
gi (r; s) olan bir küresel Legendre
e¼
gri olsun. ve ise sin gi ile s¬f¬rdan farkl¬sabitler ve c 2 R3 bir sabit
6= 0 eşitli¼
vektör olmak üzere
Z Z
([) = r ([) ([) d[ + cot r ([) v ([) d[ + c
v1 ([) = ([) = ([) v ([)
v2 ([) = cos ([) sin v ([)
ile verilen ( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 dönüşümü, e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir framed
e¼
gridir. Burada
p ([) = cos r ([) + sin s ([)
r ([) = sin r ([) cos s ([)
s ([) = 0
r ([)
([) =
sin
eşitlikleri gerçeklenir. Dahas¬( ; v1 ; v2 ) : I ! R3 bir Bertrand e¼

gridir
27
I·spat. Kabulden, 8[ 2 I için
v1 ([) = v2 ([) = 1
ve
D E
v1 ([) ; v2 ([) = 0
oldu¼
gu aç¬kt¬r.
([) = v1 ([) v2 ([)
= ([) (cos ([) sin v ([))
= sin ([) + cos v ([)
dir. ([) ifadesinin türevi al¬n¬rsa

:
([) = r ([) ([) + cot r ([) v ([)
= r ([) ( ([) + cot v ([))

r ([)
= ( ([) sin + cos v ([))
sin
r ([)
= ([)
sin
bulunur. Buradan :
([) ; v1 ([) =0
ve :
([) ; v2 ([) =0
eşitlikleri gerçeklenir. O halde ( ; v1 ; v2 ) bir framed e¼

gridir. Ayr¬ca
:
:
v1 ([) = ([)
= r ([) ([) s ([) v ([)
ve
:
: :
v2 ([) = cos ([) sin v ([)
= cos (r ([) ([)) sin (s ([) ([))
= (cos r ([) sin s ([)) ([)

28
eşitlikleri ile
:
p ([) = v1 ([) ; v2 ([)
= h( r ([) ([) s ([) v ([)) ; (cos ([) sin v ([))i
= cos r ([) + sin s ([)
:
r ([) = v1 ([) ; ([)
= h( r ([) ([) s ([) v ([)) ; (sin ([) + cos v ([))i
= sin r ([) cos s ([)
s ([) = v2 ([) ; ([)
= h(cos r ([) sin s ([)) ([) ; sin ([) + cos v ([)i
= 0
([) = ([) ; ([)
r ([)
= ([) ; ([)
sin
r ([)
=
sin
elde edilir. E¼
ger ([) = al¬n¬rsa
p ([) cos (t) ([) + r ([) sin ([)
r ([)
= ( cos r ([) + sin s ([)) cos + + ( sin r ([) cos s ([)) sin
sin
= cos2 r ([) + sin cos s ([) + r ([) sin2 r ([) cos sin s ([)
= r ([) cos2 + sin2 + r ([)
= 0
eşitli¼
gi elde edilir. O halde ( ; v1 ; v2 ) bir Bertrand e¼
gridir.
29
¼ I·LER
4. ÜÇ BOYUTLU MI·NKOWSKI· UZAYINDA FRAMED EGR
Bu bölümde üç boyutlu Minkowski uzay¬nda spacelike ve timelike framed e¼

griler
tan¬mlacak, Frenet-Serret tipi çat¬lar¬ verilecek ve bu e¼
grileri
tan¬mlanacakt¬r. Ayr¬ca Hiperbolik 2-uzay¬nda ve de Sitter 2-uzay¬nda frontallar
tan¬mlanacak ve bu frontallardan üç boyutlu Minkowski uzay¬nda Bertrand e¼
grileri
elde etme yöntemleri verilecektir.
4.1 Üç Boyutlu Minkowski Uzay¬nda Spacelike ve Timelike Framed E¼

griler
Tan¬m 4.1 : I ! R31 ; R31 de düzgün bir spacelike e¼

gri olsun. E¼
ger 8[ 2 I için
:
h ([) ; vd ([)iL = 0
ve
:
h ([) ; vh ([)iL = 0
glan¬yorsa ( ; vd ; vh ) : I ! R31
koşulu sa¼ 2 dönüşümüne bir spacelike framed e¼
gri
ger ( ; vd ; vh ) : I ! R31
denir. E¼ 2 bir spacelike framed e¼
gri olacak biçimde bir
(vd ; vh ) : I ! 2 varsa e¼
grisine bir spacelike framed tipi e¼
gri denir. Burada
2 = f(u; w) j hu; wiL = 0g S12 H 2 ( 1)
dir. ([) = vd ([) L vh ([) 2 S12 olmak üzere fvd ([) ; vh ([) ; ([)g R31 de spacelike
framed tipi ([) e¼
grisi boyunca bir hareketli çat¬d¬r ve Frenet-Serret tipi formülleri
aşa¼
0 1 0 10 1
:
v ([) 0 p ([) r ([) v ([)
B d C B CB d C
B : C B CB C :
B vh ([) C = B p ([) 0 s ([) C B vh ([) C; ([) = ([) ([)
@ A @ A@ A
:
([) r ([) s ([) 0 ([)
: : :
Burada p ([) = hvd ([) ; vh ([)iL ; r ([) = hvd ([) ; ([)iL ; s ([) = hvh ([) ; ([)iL ve
:
([) = h ([) ; ([)iL dir. (p; r; s; ) dörtlüsüne ise ( ; vd ; vh ) spacelike framed e¼
grisinin
e¼
grili¼
gi denir.
30
Tan¬m 4.2 : I ! R31 ; R31 de düzgün bir spacelike e¼
gri olsun. E¼
ger 8[ 2 I için
:
h ([) ; vh ([)iL = 0
ve
:
h ([) ; vd ([)iL = 0
glan¬yorsa ( ; vh ; vd ) : I ! R31
koşulu sa¼ 1 dönüşümüne bir spacelike framed e¼
gri
ger ( ; vh ; vd ) : I ! R31
denir. E¼ 1 bir spacelike framed e¼
(vh ; vd ) : I ! 1 varsa e¼
grisine bir spacelike framed tipi e¼
gri denir. Burada
1 = f(u; w) j hu; wiL = 0g H 2 ( 1) S12
dir. ([) = vh ([) L vd ([) 2 S12 olmak üzere fvh ([) ; vd ([) ; ([)g R31 de spacelike
framed tipi ([) e¼
grisi boyunca bir hareketli çat¬d¬r ve Frenet-Serret tipi formülleri
aşa¼
0 1 0 10 1
:
vh ([) 0 p ([) r ([) vh ([)
B C B CB C
B : C B CB C :
B vd ([) C = B p ([) 0 s ([) C B vd ([) C; ([) = ([) ([)
@ A @ A@ A
:
([) r ([) s ([) 0 ([)
: : :
Burada p ([) = hvh ([) ; vd ([)iL ; r ([) = hvh ([) ; ([)iL ; s ([) = hvd ([) ; ([)iL ve
:
([) = h ([) ; ([)iL dir. (p; r; s; ) dörtlüsüne ise ( ; vh ; vd ) spacelike framed e¼
grisinin
e¼
grili¼
gi denir.
Tan¬m 4.3 : I ! R31 ; R31 de düzgün bir timelike e¼

gri olsun. E¼
ger 8[ 2 I için
:
([) ; v1d ([) L
=0
ve
:
([) ; v2d ([) L
=0
koşulu sa¼
glan¬yorsa ; v1d ; v2d : I ! R31 5 dönüşümüne bir timelike framed e¼
gri
denir. E¼
ger ; v1d ; v2d : I ! R31 5 bir timelike framed e¼
v1d ; v2d : I ! 5 varsa e¼
grisine bir timelike framed tipi e¼
gri denir. Burada
5 = f(u; w) j hu; wiL = 0g S12 S12

31
dir. ([) = v1d ([) L v2d ([) 2 H 2 ( 1) olmak üzere v1d ([) ; v2d ([) ; ([) R31 de
timelike framed tipi ([) e¼
grisi boyunca bir hareketli çat¬d¬r ve Frenet-Serret tipi
formülleri aşa¼g¬daki gibi tan¬ml¬d¬r:
0 1 0 10 1
:d
v 1 ([) 0 p ([) r ([) v1d ([)
B C B CB C
B :d C B CB C :
B v 2 ([) C = B p ([) 0 s ([) C B v2d ([) C ; ([) = ([) ([)
@ A @ A@ A
:
([) r ([) s ([) 0 ([)
D: E D: E D: E
d d d
Burada p ([) = v 1 ([) ; v2d ([) ; r ([) = v 1 ([) ; ([) ; s ([) = v 2 ([) ; ([)
L L L
:
ve ([) = h ([) ; ([)iL dir. (p; r; s; ) dörtlüsüne ise ; v1d ; v2d timelike framed
e¼
grisinin e¼
grili¼
gi denir.
4.2 Üç Boyutlu Minkowski Uzay¬nda Spacelike ve Timelike Framed E¼

gri-
lerin Bertrand E¼
grileri
( ; vd ; vh ) ve ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümleri, e¼
(p; r; s; ) olan spacelike framed e¼
griler olsunlar. ve birbirinden farkl¬ e¼
griler
kabul edelim. Bertrand çifti ( ; vd ; vh ) olan ( ; vd ; vh ) e¼
grisinin Bertrand olma şart-
lar¬n¬inceleyelim.
Tan¬m 4.4 ( ; vd ; vh ) ve ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 birbirinden farkl¬ iki spacelike

framed e¼
gri olsunlar. E¼
ger 8[ 2 I için
([) = ([) ([) vd ([)
ve
vd ([) = vd ([)
olacak biçimde bir : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ( ; vd ; vh ) ve ( ; vd ; vh )

e¼
grilerine Bertrand çifti denir. Ayr¬ca ( ; vd ; vh ) ve ( ; vd ; vh ) e¼
olacak biçimde bir ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 spacelike framed e¼
grisi varsa ( ; vd ; vh ) :
I ! R31 2 e¼
gri denir.
32
ger ( ; vd ; vh ) ve ( ; vd ; vh ) : I ! R31
Lemma 4.1 Bir önceki tan¬mdan, e¼ 2
Bertrand çifti ise s¬f¬rdan farkl¬bir sabittir.
I·spat.
([) = ([) ([) vd ([)
eşitli¼
:
: : :
([) = ([) ([) vd ([) ([) v d ([)
:
([) ([) = ([) ([) ([) vd ([) ([) ( p ([) vh ([) + r ([) ([))
:
([) ([) = ( ([) ([) r ([)) ([) + ([) p ([) vh ([) ([) vd ([)
gerçeklenir. vd ([) = vd ([) oldu¼

gundan
:
([) = 0; 8[ 2 I
dir. Buradan
([) = sabit
dir. E¼
ger ([) = 0 ise
([) = ([) ; 8[ 2 I
Teorem 4.1 ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümü, e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir space-
like framed e¼
gri olsun. O halde ( ; vd ; vh ) e¼
grisi, Bertrand çifti ( ; vd ; vh ) olan bir
Bertrand e¼
p ([) cosh ([) + ( ([) r ([)) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve : I ! R düzgün fonksiyonu vard¬r.
I·spat. Kabul edelim ki ( ; vd ; vh ) e¼

grisi, Bertrand çifti ( ; vd ; vh ) olan bir Bertrand
e¼
gri olsun.O halde
([) = ([) vd ([) (4.1)
33
ve
vd ([) = vd ([)
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 spacelike framed e¼

grisi
vard¬r. 4.1 eşitli¼
ginin türevinden
([) ([) = ( ([) r ([)) ([) + p ([) vh ([) (4.2)
dir. vd ([) = vd ([) oldu¼gundan

0 1 0 10 1
vh ([) cosh ([) sinh ([) vh ([)
@ A=@ A@ A (4.3)
([) sinh ([) cosh ([) ([)

yaz¬l¬rsa
([) ( sinh ([) vh ([) + cosh ([) ([)) = ( ([) r ([)) ([) + p ([) vh ([)
dir. Buradan
([) sinh ([) = p ([)
ve
([) cosh ([) = ([) r ([)
p ([) cosh ([) + ( ([) r ([)) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
p ([) cosh ([) + ( ([) r ([)) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
olsun.
([) = ([) vd ([) ; vd ([) = vd ([) ; vh ([) = cosh ([) vh ([) sinh ([) ([)
eşitlikleri ile bir ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümü tan¬mlanabilir. Burada

:
([) ; vd ([) =0
L
34
ve
:
([) ; vh ([) =0
L
gland¬g¼¬görülür. O halde ( ; vd ; vh ) bir spacelike framed e¼
gridir. Bu-
radan ( ; vd ; vh ) ve ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 bir Bertrand çiftidir.
Önerme 4.1 Kabul edelim ki ( ; vd ; vh ) ve ( ; vd ; vh ) e¼

grileri
([) = ([) vd ([)
ve
p ([) cosh ([) + ( ([) r ([)) sinh ([) = 0
koşullar¬n¬sa¼
glayan bir Bertrand çifti olsunlar. O halde ( ; vd ; vh ) e¼
grisinin e¼
grili¼
gi
p ([) = p ([) cosh ([) r ([) sinh ([)
r ([) = p ([) sinh ([) + r ([) cosh ([)

:
s ([) = s ([) ([)
([) = p ([) sinh ([) + ( ([) r ([)) cosh ([)
dir.
I·spat. 4.3 den vh ([) = cosh ([) vh ([) sinh ([) ([) eşitli¼
türevi al¬n¬rsa
:
: :
vh ([) = sinh ([) ([) vh ([) + cosh ([) vh ([) (4.4)
: :
cosh ([) ([) ([) sinh ([) ([)
:
p ([) vd ([) + s ([) ([) = sinh ([) ([) vh ([)
+ cosh ([) ( p ([) vd ([) + s ([) ([))

:
cosh ([) ([) ([)
sinh ([) ( r ([) vd ([) + s ([) vh ([))
p ([) vd ([) + s ([) ([) = ( p ([) cosh ([) + r ([) sinh ([)) vd ([)
:
+ ([) s ([) sinh ([) vh ([)
:
+ ([) + s ([) cosh ([) ([)
35
elde edilir. vd ([) = vd ([) oldu¼
gundan
p ([) = p ([) cosh ([) r ([) sinh ([)
bulunur. Yine 4.3 den ([) = sinh ([) vh ([) + cosh ([) ([) eşitli¼
gi 4.4 de yerine
yaz¬l¬rsa
:
s ([) = s ([) ([)
eşitli¼
:
: :
([) = cosh ([) ([) vh ([) sinh ([) vh ([)
: :
+ sinh ([) ([) ([) + cosh ([) ([)
:
r ([) vd ([) + s ([) vh ([) = cosh ([) ([) vh ([)
sinh ([) ( p ([) vd ([) + s ([) ([))

:
+ sinh ([) ([) ([)
+ cosh ([) ( r ([) vd ([) + s ([) vh ([))
r ([) vd ([) + s ([) vh ([) = (p ([) sinh ([) r ([) cosh ([)) vd ([)
:
+ ([) + s ([) cosh ([) vh ([)
:
+ s ([) + ([) sinh ([) ([)
elde edilir. vd ([) = vd ([) oldu¼

gundan
r ([) = p ([) sinh ([) + r ([) cosh ([)
bulunur. Son olarak

([) sinh ([) = p ([)
ve
([) cosh ([) = ([) r ([)
ifadelerinden
([) sinh2 ([) = p ([) sinh ([)
ve
([) cosh2 ([) = ( ([) r ([)) cosh ([)
36
([) = p ([) sinh ([) + ( ([) r ([)) cosh ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir.
( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümü e¼
grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir spacelike framed e¼
gri
ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 dönüşümü ise e¼
grili¼
gi (p; r; s; ) olan timelike framed
gri olsun. Bertrand çifti ( ; v1d ; v2d ) olan ( ; vd ; vh ) e¼
e¼ grisinin Bertrand olma şartlar¬n¬
inceleyelim.
Tan¬m 4.5 ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 gri ve ( ; v1d ; v2d ) : I !

bir spacelike framed e¼
R31 5 bir timelike framed e¼
gri olsun. E¼
ger 8[ 2 I için
([) = ([) + ([) vd ([)
ve
vd ([) = v1d ([)
olacak biçimde bir : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ( ; vd ; vh ) ve ( ; v1d ; v2d )

grilerine Bertrand çifti denir. Ayr¬ca ( ; vd ; vh ) ve ( ; v1d ; v2d ) e¼
e¼ grileri Bertrand çifti
olacak biçimde bir ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 timelike framed e¼
grisi varsa ( ; vd ; vh ) :
I ! R31 2 e¼
gri denir.
ger ( ; vd ; vh ) : I ! R31
Lemma 4.2 Bir önceki tan¬mdan, e¼ 2 ve ( ; v1d ; v2d ) : I !
R31 5 bir Bertrand çifti ise s¬f¬rdan farkl¬bir sabittir.
I·spat.
([) = ([) + ([) vd ([)
eşitli¼
:
: : :
([) = ([) + ([) vd ([) + ([) v d ([)
:
([) ([) = ([) ([) + ([) vd ([) + ([) ( p ([) vh ([) + r ([) ([))
:
([) ([) = ( ([) + ([) r ([)) ([) ([) p ([) vh ([) + ([) vd ([)
37
gerçeklenir. vd ([) = v1d ([) oldu¼
gundan
:
([) = 0; 8[ 2 I
dir. Buradan
([) = sabit
dir. E¼
ger ([) = 0 ise
([) = ([) ; 8[ 2 I
Teorem 4.2 ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümü, e¼

grili¼
gri ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31
like framed e¼ 5 dönüşümü bir timelike framed e¼
gri
grisi, Bertrand çifti ( ; v1d ; v2d ) olan bir Bertrand e¼
olsun. O halde ( ; vd ; vh ) e¼ gridir
ancak ve ancak
( ([) + r ([)) cosh ([) p ([) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
I·spat. Kabul edelim ki ( ; vd ; vh ) e¼

grisi, Bertrand çifti ( ; v1d ; v2d ) olan bir Bertrand
e¼
gri olsun.O halde
([) = ([) + vd ([) (4.5)
ve
vd ([) = v1d ([)
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 timelike framed e¼

grisi vard¬r.
4.5 eşitli¼
ginin türevinden
([) ([) = ( ([) + r ([)) ([) p ([) vh ([) (4.6)
dir. vd ([) = v1d ([) oldu¼

gundan
0 1 0 10 1
@ v2d ([) A @ cosh ([) sinh ([)
A@
([)
A
= (4.7)
([) sinh ([) cosh ([) vh ([)
38
yaz¬l¬rsa
([) ( sinh ([) ([) + cosh ([) vh ([)) = ( ([) + r ([)) ([) p ([) vh ([)
dir. Buradan
([) sinh ([) = ([) + r ([)
ve
([) cosh ([) = p ([)
( ([) + r ([)) cosh ([) p ([) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
( ([) + r ([)) cosh ([) p ([) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
olsun.
([) = ([) + vd ([) ; vd ([) = v1d ([) ; v2d ([) = cosh ([) ([) sinh ([) vh ([)
eşitlikleri ile bir ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 dönüşümü tan¬mlanabilir. Burada

:
([) ; v1d ([) =0

L
ve
:
([) ; v2d ([) =0

L
gland¬g¼¬görülür. O halde ( ; v1d ; v2d ) bir timelike framed e¼

koşullar¬n¬n sa¼ gridir. Bu-
radan ( ; vd ; vh ) ve ( ; v1d ; v2d ) bir Bertrand çiftidir.
Önerme 4.2 Kabul edelim ki ( ; vd ; vh ) ve ( ; v1d ; v2d ) e¼

grileri
([) = ([) + vd ([)
ve
( ([) + r ([)) cosh ([) p ([) sinh ([) = 0
39
glayan bir Bertrand çifti olsunlar. O halde ( ; v1d ; v2d ) e¼
koşullar¬n¬sa¼ grisinin e¼
grili¼
gi
p ([) = r ([) cosh ([) p ([) sinh ([)
r ([) = r ([) sinh ([) p ([) cosh ([)

:
s ([) = s ([) ([)
([) = ( ([) + r ([)) sinh ([) p ([) cosh ([)
dir.
I·spat. 4.7 den v2d ([) = cosh ([) ([) sinh ([) vh ([) eşitli¼
türevi al¬n¬rsa
:
: :
v2d ([) = sinh ([) ([) ([) + cosh ([) ([) (4.8)
: :
cosh ([) ([) vh ([) sinh ([) v h ([)
:
p ([) v1d ([) + s ([) ([) = sinh ([) ([) ([)
+ cosh ([) ( r ([) vd ([) + s ([) vh ([))

:
cosh ([) ([) vh ([)
sinh ([) ( p ([) vd ([) + s ([) ([))
p ([) v1d ([) + s ([) ([) = ( r ([) cosh ([) + p ([) sinh ([)) vd ([)
:
+ s ([) ([) cosh ([) vh ([)
:
+ ([) s ([) sinh ([) ([)
elde edilir. vd ([) = v1d ([) oldu¼

gundan
p ([) = r ([) cosh ([) p ([) sinh ([)
bulunur. Yine 4.7 den ([) = sinh ([) ([) + cosh ([) vh ([) eşitli¼
gi 4.8 de yerine
yaz¬l¬rsa
:
s ([) = s ([) ([)
40
eşitli¼
:
: :
([) = cosh ([) ([) ([) sinh ([) ([)
: :
+ sinh ([) ([) vh ([) + cosh ([) v h ([)
:
r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([) = cosh ([) ([) ([)
sinh ([) ( r ([) vd ([) + s ([) vh ([))

:
+ sinh ([) ([) vh ([)
+ cosh ([) ( p ([) vd ([) + s ([) ([))
r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([) = (r ([) sinh ([) p ([) cosh ([)) vd ([)
:
+ ([) s ([) sinh ([) vh ([)
:
+ s ([) ([) cosh ([) ([)
elde edilir. vd ([) = v1d ([) oldu¼

gundan
r ([) = r ([) sinh ([) p ([) cosh ([)
bulunur. Son olarak

([) sinh ([) = ([) + r ([)
ve
([) cosh ([) = p ([)
ifadelerinden
([) sinh2 ([) = ( ([) + r ([)) sinh ([)
ve
([) cosh2 ([) = p ([) cosh ([)
([) = ( ([) + r ([)) sinh ([) p ([) cosh ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir.
41
( ; vh ; vd ) ve ( ; vh ; vd ) : I ! R31 1 dönüşümleri, e¼
(p; r; s; ) olan spacelike framed e¼
griler olsunlar. ve birbirinden farkl¬ e¼
griler
kabul edelim. Bertrand çifti ( ; vh ; vd ) olan ( ; vh ; vd ) e¼
grisinin Bertrand e¼
gri olma
şart¬n¬inceleyelim.
Tan¬m 4.6 ( ; vh ; vd ) ve ( ; vh ; vd ) : I ! R31 1 birbirinden farkl¬ iki spacelike

framed e¼
gri olsunlar. E¼
ger 8[ 2 I için
([) = ([) + ([) vh ([)
ve
vh ([) = vh ([)
olacak biçimde bir : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ( ; vh ; vd ) ve ( ; vh ; vd )

e¼
grilerine Bertrand çifti denir. Ayr¬ca ( ; vh ; vd ) ve ( ; vh ; vd ) e¼
olacak biçimde bir ( ; vh ; vd ) : I ! R31 1 spacelike framed e¼
grisi varsa ( ; vh ; vd ) :
I ! R31 1 e¼
gri denir.
ger ( ; vh ; vd ) ve ( ; vh ; vd ) : I ! R31
Lemma 4.3 Bir önceki tan¬mdan, e¼ 1
I·spat.
([) = ([) + ([) vh ([)
eşitli¼
:
: : :
([) = ([) + ([) vh ([) + ([) v h ([)
:
([) ([) = ([) ([) + ([) vh ([) + ([) (p ([) vd ([) + r ([) ([))
:
([) ([) = ( ([) + ([) r ([)) ([) + ([) p ([) vd ([) + ([) vh ([)
gerçeklenir. vh ([) = vh ([) oldu¼

gundan
:
([) = 0; 8[ 2 I
dir. Buradan
([) = sabit
42
dir. E¼
ger ([) = 0 ise
([) = ([) ; 8[ 2 I
Teorem 4.3 ( ; vh ; vd ) : I ! R31 1 dönüşümü, e¼

grili¼
like framed e¼
gri olsun. O halde ( ; vh ; vd ) e¼
grisi, Bertrand çifti ( ; vh ; vd ) olan bir
Bertrand e¼
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0; 8[ 2 I
I·spat. Kabul edelim ki ( ; vh ; vd ) bir Bertrand e¼

gri olsun.O halde
([) = ([) + vh ([) (4.9)
ve
vh ([) = vh ([)
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve ( ; vh ; vd ) : I ! R31 1 spacelike framed e¼

grisi
ginin türevinden
([) ([) = ( ([) + r ([)) ([) + p ([) vd ([) (4.10)
dir. vh ([) = vh ([) oldu¼

gundan
0 1 0 10 1
v ([) cos ([) sin ([) vd ([)
@ d A=@ A@ A (4.11)
([) sin ([) cos ([) ([)

yaz¬l¬rsa
([) (sin ([) vd ([) + cos ([) ([)) = ( ([) + r ([)) ([) + p ([) vd ([)
dir. Buradan
([) sin ([) = p ([)
43
ve
([) cos ([) = ([) + r ([)
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0; 8[ 2 I
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0; 8[ 2 I
olsun.
([) = ([) + vh ([) ; vh ([) = vh ([) ; vd ([) = cos ([) vd ([) sin ([) ([)
eşitlikleri ile bir ( ; vh ; vd ) : I ! R31 1 dönüşümü tan¬mlanabilir. Burada

:
([) ; vh ([) =0
L
ve
:
([) ; vd ([) =0
L
gland¬g¼¬görülür. O halde ( ; vh ; vd ) bir spacelike framed e¼
gridir. Bu-
radan ( ; vh ; vd ) ve ( ; vh ; vd ) : I ! R31 1 bir Bertrand çiftidir.
Önerme 4.3 Kabul edelim ki ( ; vh ; vd ) ve ( ; vh ; vd ) e¼

grileri
([) = ([) + vh ([)
ve
p ([) cos ([) ( ([) + r ([)) sin ([) = 0
koşullar¬n¬sa¼
glayan bir Bertrand çifti olsunlar. O halde ( ; vh ; vd ) e¼
grisinin e¼
grili¼
gi
p ([) = p ([) cos ([) r ([) sin ([)
r ([) = p ([) sin ([) + r ([) cos ([)

:
s ([) = s ([) ([)
([) = p ([) sin ([) + ( ([) + r ([)) cos ([)
dir.
44
I·spat. 4.11 den vd ([) = cos ([) vd ([) sin ([) ([) eşitli¼
türevi al¬n¬rsa
:
: :
vd ([) = sin ([) ([) vd ([) + cos ([) vd ([) (4.12)
: :
cos ([) ([) ([) sin ([) ([)
:
p ([) vh ([) + s ([) ([) = sin ([) ([) vd ([)
+ cos ([) (p ([) vh ([) + s ([) ([))

:
cos ([) ([) ([)
sin ([) (r ([) vh ([) s ([) vd ([))
p ([) vh ([) + s ([) ([) = (p ([) cos ([) r ([) sin ([)) vh ([)
:
+ ([) + s ([) sin ([) vd ([)
:
+ s ([) ([) cos ([) ([)
elde edilir. vh ([) = vh ([) oldu¼

gundan
p ([) = p ([) cos ([) r ([) sin ([)
bulunur. Yine 4.11 den ([) = sin ([) vd ([) + cos ([) ([) eşitli¼
gi 4.12 de yerine
yaz¬l¬rsa
:
s ([) = s ([) ([)
eşitli¼
:
: :
([) = cos ([) ([) vd ([) + sin ([) vd ([)
: :
sin ([) ([) ([) + cos ([) ([)
:
r ([) vh ([) s ([) vd ([) = cos ([) ([) vd ([)
+ sin ([) (p ([) vh ([) + s ([) ([))

:
sin ([) ([) ([)
+ cos ([) (r ([) vh ([) s ([) vd ([))

45
r ([) vh ([) s ([) vd ([) = (p ([) sin ([) + r ([) cos ([)) vh ([)
:
+ ([) s ([) cos ([) vd ([)
:
+ s ([) ([) sin ([) ([)
elde edilir. vh ([) = vh ([) oldu¼

gundan
r ([) = p ([) sin ([) + r ([) cos ([)
bulunur. Son olarak

([) sin ([) = p ([)
ve
([) cos ([) = ([) + r ([)
ifadelerinden
([) sin2 ([) = p ([) sin ([)
ve
([) cos2 ([) = ( ([) + r ([)) cos ([)
([) = p ([) sin ([) + ( ([) + r ([)) cos ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir.
; v1d ; v2d ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 dönüşümleri, e¼

grilikleri s¬ras¬yla (p; r; s; )
ve (p; r; s; ) olan timelike framed e¼
griler olsunlar. ve birbirinden farkl¬e¼
griler
gri çifti ( ; v1d ; v2d ) olan
kabul edelim. Bertrand e¼ ; v1d ; v2d e¼
grisinin Bertrand e¼
gri
olma şart¬n¬inceleyelim.
Tan¬m 4.7 ; v1d ; v2d ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 birbirinden farkl¬ iki timelike
framed e¼
gri olsunlar. E¼
ger 8[ 2 I için
([) = ([) + ([) v1d ([)

46
ve
v1d ([) = v1d ([)
olacak biçimde bir : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ; v1d ; v2d ve ( ; v1d ; v2d )
e¼
grilerine Bertrand çifti denir. Ayr¬ca ; v1d ; v2d ve ( ; v1d ; v2d ) e¼
olacak biçimde bir ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 timelike framed e¼
grisi varsa ; v1d ; v2d :
I ! R31 5 e¼
gri denir.

ger ; v1d ; v2d ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5
I·spat.
([) = ([) + ([) v1d ([)
eşitli¼
:
: : :d
([) = ([) + ([) v1d ([) + ([) v 1 ([)
:
([) ([) = ([) ([) + ([) v1d ([) + ([) p ([) v2d ([) + r ([) ([)
:
([) ([) = ( ([) + ([) r ([)) ([) + ([) p ([) v2d ([) + ([) v1d ([)
gerçeklenir. v1d ([) = v1d ([) oldu¼

gundan
:
([) = 0; 8[ 2 I
dir. Buradan
([) = sabit
dir. E¼
ger ([) = 0 ise
([) = ([) ; 8[ 2 I
Teorem 4.4 ; v1d ; v2d : I ! R31 5 dönüşümü, e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir time-
like framed e¼
gri olsun. O halde ; v1d ; v2d e¼
grisi, Bertrand çifti ( ; v1d ; v2d ) olan bir
Bertrand e¼
p ([) cosh ([) + ( ([) + r ([)) sinh ([) = 0; 8[ 2 I

47
I·spat. Kabul edelim ki ; v1d ; v2d bir Bertrand e¼

gri olsun.O halde
([) = ([) + v1d ([) (4.13)
ve
v1d ([) = v1d ([)
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 timelike framed e¼

grisi vard¬r.
4.13 eşitli¼
ginin türevinden
([) ([) = ( ([) + r ([)) ([) + p ([) v2d ([) (4.14)
dir. v1d ([) = v1d ([) oldu¼gundan

0 1 0 10 1
d cosh ([) sinh ([) v2d ([)
@ v2 ([) A = @ A@ A (4.15)
([) sinh ([) cosh ([) ([)

yaz¬l¬rsa
([) sinh ([) v2d ([) + cosh ([) ([) = ( ([) + r ([)) ([) + p ([) v2d ([)
dir. Buradan
([) sinh ([) = p ([)
ve
([) cosh ([) = ([) + r ([)
p ([) cosh ([) + ( ([) + r ([)) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
p ([) cosh ([) + ( ([) + r ([)) sinh ([) = 0; 8[ 2 I
olsun.
([) = ([) + v1d ([) ; v1d ([) = v1d ([) ; v2d ([) = cosh ([) v2d ([) sinh ([) ([)
48
eşitlikleri ile bir ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 dönüşümü tan¬mlanabilir. Burada
:
([) ; v1d ([) =0

L
ve
:
([) ; v2d ([) =0

L
gland¬g¼¬görülür. O halde ( ; v1d ; v2d ) bir timelike framed e¼

koşullar¬n¬n sa¼ gridir. Bu-
radan ; v1d ; v2d ve ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 bir Bertrand çiftidir.
Önerme 4.4 Kabul edelim ki ; v1d ; v2d ve ( ; v1d ; v2d ) e¼

grileri
([) = ([) + v1d ([)
ve
p ([) cosh ([) + ( ([) + r ([)) sinh ([) = 0
glayan bir Bertrand çifti olsunlar. O halde ( ; v1d ; v2d ) e¼

koşullar¬n¬sa¼ grisinin e¼
grili¼
gi
p ([) = p ([) cosh ([) + r ([) sinh ([)
r ([) = p ([) sinh ([) + r ([) cosh ([)

:
s ([) = s ([) ([)
([) = p ([) sinh ([) + ( ([) + r ([)) cosh ([)
dir.
I·spat. 4.15 den v2d ([) = cosh ([) v2d ([) sinh ([) ([) eşitli¼
türevi al¬n¬rsa
:
: :d
v2d ([) = sinh ([) ([) v2d ([) + cosh ([) v 2 ([) (4.16)
: :
cosh ([) ([) ([) sinh ([) ([)
:
p ([) v1d ([) + s ([) ([) = sinh ([) ([) v2d ([)
+ cosh ([) p ([) v1d ([) + s ([) ([)

:
cosh ([) ([) ([)
sinh ([) r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([)

49
p ([) v1d ([) + s ([) ([) = ( p ([) cosh ([) r ([) sinh ([)) v1d ([)
:
+ ([) s ([) sinh ([) v2d ([)
:
+ ([) + s ([) cosh ([) ([)
elde edilir. v1d ([) = v1d ([) oldu¼

gundan
p ([) = p ([) cosh ([) + r ([) sinh ([)
bulunur. Yine 4.15 den ([) = sinh ([) v2d ([) + cosh ([) ([) eşitli¼
gi 4.16 de
yerine yaz¬l¬rsa
:
s ([) = s ([) ([)
eşitli¼
:
: :d
([) = cosh ([) ([) v2d ([) sinh ([) v 2 ([)
: :
+ sinh ([) ([) ([) + cosh ([) ([)
:
r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([) = cosh ([) ([) v2d ([)
sinh ([) p ([) v1d ([) + s ([) ([)

:
+ sinh ([) ([) ([)
+ cosh ([) r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([)
r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([) = (p ([) sinh ([) + r ([) cosh ([)) v1d ([)
:
+ ([) + s ([) cosh ([) v2d ([)
:
+ s ([) + ([) sinh ([) ([)
elde edilir. v1d ([) = v1d ([) oldu¼

gundan
r ([) = p ([) sinh ([) + r ([) cosh ([)
bulunur. Son olarak

([) sinh ([) = p ([)
50
ve
([) cosh ([) = ([) + r ([)
ifadelerinden
([) sinh2 ([) = p ([) sinh ([)
ve
([) cosh2 ([) = ( ([) + r ([)) cosh ([)
([) = p ([) sinh ([) + ( ([) + r ([)) cosh ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir.
; v1d ; v2d : I ! R31 5 dönüşümü e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir timelike framed e¼
gri ve
( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümü ise e¼
grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir spacelike framed
e¼
gri olsun. Bertrand çifti ( ; vd ; vh ) olan ; v1d ; v2d e¼
grisinin Bertrand olma şartlar¬n¬
inceleyelim.
Tan¬m 4.8 ; v1d ; v2d : I ! R31 5 bir timelike framed e¼

gri ve ( ; vd ; vh ) : I !
R31 2 bir spacelike framed e¼
gri olsun. E¼
ger 8[ 2 I için
([) = ([) ([) v1d ([)
ve
v1d ([) = vd ([)
olacak biçimde bir : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ; v1d ; v2d ve ( ; vd ; vh )

e¼
grilerine Bertrand çifti denir. Ayr¬ca ; v1d ; v2d ve ( ; vd ; vh ) e¼
olacak biçimde bir ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 spacelike framed e¼
grisi varsa ; v1d ; v2d :
I ! R31 5 e¼
gri denir.

ger ; v1d ; v2d : I ! R31 5 ve ( ; vd ; vh ) :
I ! R31 2 bir Bertrand çifti ise s¬f¬rdan farkl¬bir sabittir.
51
I·spat.
([) = ([) ([) v1d ([)
eşitli¼
:
: : :d
([) = ([) ([) v1d ([) ([) v 1 ([)
:
([) ([) = ([) ([) ([) v1d ([) ([) p ([) v2d ([) + r ([) ([)
:
([) ([) = ( ([) ([) r ([)) ([) ([) p ([) v2d ([) ([) v1d ([)
gerçeklenir. v1d ([) = vd ([) oldu¼

gundan
:
([) = 0; 8[ 2 I
dir. Buradan
([) = sabit
dir. E¼
ger ([) = 0 ise
([) = ([) ; 8[ 2 I
Teorem 4.5 ; v1d ; v2d : I ! R31 5 dönüşümü e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir timelike
gri ve ( ; vd ; vh ) : I ! R31
framed e¼ 2 dönüşümü bir spacelike framed e¼
gri olsun.
O halde ; v1d ; v2d e¼
grisi, Bertrand çifti ( ; vd ; vh ) olan bir Bertrand e¼
gridir ancak
ve ancak
p ([) sinh ([) ( ([) r ([)) cosh ([) = 0; 8[ 2 I
I·spat. Kabul edelim ki ; v1d ; v2d e¼

grisi, Bertrand çifti ( ; vd ; vh ) olan bir Bertrand
e¼
gri olsun.O halde
([) = ([) v1d ([) (4.17)
ve
v1d ([) = vd ([)
52
olacak biçimde 6= 0 sabiti ve ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 spacelike framed e¼
grisi
ginin türevinden
([) ([) = ( ([) r ([)) ([) p ([) v2d ([) (4.18)
dir. v1d ([) = vd ([) oldu¼

gundan
0 1 0 10 1
v ([) cosh ([) sinh ([) ([)
@ h A=@ A@ A (4.19)
([) sinh ([) cosh ([) v2d ([)

yaz¬l¬rsa
([) sinh ([) ([) + cosh ([) v2d ([) = ( ([) r ([)) ([) p ([) v2d ([)
dir. Buradan
([) sinh ([) = ([) r ([)
ve
([) cosh ([) = p ([)
p ([) sinh ([) ( ([) r ([)) cosh ([) = 0; 8[ 2 I
p ([) sinh ([) ( ([) r ([)) cosh ([) = 0; 8[ 2 I
olsun.
([) = ([) v1d ([) ; v1d ([) = vd ([) ; vh ([) = cosh ([) ([) sinh ([) v2d ([)
eşitlikleri ile bir ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümü tan¬mlanabilir. Burada

:
([) ; vd ([) =0
L
ve
:
([) ; vh ([) =0
L
gland¬g¼¬görülür. O halde ( ; vd ; vh ) bir spacelike framed e¼
gridir. Bu-
radan ; v1d ; v2d ve ( ; vd ; vh ) bir Bertrand çiftidir.
53
Önerme 4.5 Kabul edelim ki ; v1d ; v2d ve ( ; vd ; vh ) e¼
grileri
([) = ([) v1d ([)
ve
p ([) sinh ([) ( ([) r ([)) cosh ([) = 0
koşullar¬n¬sa¼
glayan bir Bertrand çifti olsunlar. O halde ( ; vd ; vh ) e¼
grisinin e¼
grili¼
gi
p ([) = r ([) cosh ([) p ([) sinh ([)
r ([) = r ([) sinh ([) + p ([) cosh ([)

:
s ([) = s ([) ([)
([) = ( ([) r ([)) sinh ([) p ([) cosh ([)
dir.
I·spat. 4.19 den vh ([) = cosh ([) ([) sinh ([) v2d ([) eşitli¼
türevi al¬n¬rsa
:
: :
vh ([) = sinh ([) ([) ([) + cosh ([) ([) (4.20)
: :d
cosh ([) ([) v2d ([) sinh ([) v 2 ([)
:
p ([) vd ([) + s ([) ([) = sinh ([) ([) ([)
+ cosh ([) r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([)

:
cosh ([) ([) v2d ([)
sinh ([) p ([) v1d ([) + s ([) ([)
p ([) vd ([) + s ([) ([) = (r ([) cosh ([) + p ([) sinh ([)) v1d ([)
:
+ s ([) ([) cosh ([) v2d ([)
:
+ ([) s ([) sinh ([) ([)
elde edilir. v1d ([) = vd ([) oldu¼

gundan
p ([) = r ([) cosh ([) p ([) sinh ([)

54
bulunur. Yine 4.19 den ([) = sinh ([) ([) + cosh ([) v2d ([) eşitli¼
gi 4.20 de
yerine yaz¬l¬rsa
:
s ([) = s ([) ([)
eşitli¼
:
: :
([) = cosh ([) ([) ([) sinh ([) ([)
: :d
+ sinh ([) ([) v2d ([) + cosh ([) v 2 ([)
:
r ([) vd ([) + s ([) vh ([) = cosh ([) ([) ([)
sinh ([) r ([) v1d ([) + s ([) v2d ([)

:
+ sinh ([) ([) v2d ([)
+ cosh ([) p ([) v1d ([) + s ([) ([)
r ([) vd ([) + s ([) vh ([) = ( r ([) sinh ([) p ([) cosh ([)) v1d ([)
:
+ ([) s ([) sinh ([) v2d ([)
:
+ s ([) ([) cosh ([) ([)
elde edilir. v1d ([) = vd ([) oldu¼

gundan
r ([) = r ([) sinh ([) + p ([) cosh ([)
bulunur. Son olarak

([) sinh ([) = ([) r ([)
ve
([) cosh ([) = p ([)
ifadelerinden
([) sinh2 ([) = ( ([) r ([)) sinh ([)
ve
([) cosh2 ([) = p ([) cosh ([)
([) = ( ([) r ([)) sinh ([) p ([) cosh ([)
eşitli¼
gi gerçeklenir.
55
4.3 Hiperbolik 2-uzay¬nda Spacelike Frontallar ve Bertrand E¼
grileri
Tan¬m 4.9 h : I ! H 2 ( 1) ; H 2 ( 1) de bir düzgün e¼

gri olsun. E¼
ger h;
d
h :
I! 1 ikilisi
d
h ([) ; h ([) =0
d
koşulunu sa¼
glayacak biçimde bir h : I ! S12 düzgün dönüşümü varsa h ye H 2 ( 1)
de bir spacelike frontal denir. Burada
1 = f(u; w) j hu; wiL = 0g H 2 ( 1) S12
d
ve ise 1 üzerinde kanonik kontakt yap¬d¬r. h ([) ; h ([) = 0 koşulu
: d
h ([) ; h ([) L
=0
d
ile eşde¼
gerdir. h; h ikilisine 1 üzerinde bir spacelike Legendrian e¼
gri denir.
d
Dahas¬, e¼
ger h; h bir immersiyon ise, h ye H 2 ( 1) de spacelike frontal; h;
d
h
ikilisine ise 1 üzerinde bir spacelike Legendrian immersiyon denir
(Chen ve Takahashi 2016).
d
h; h , 1 üzerinde bir spacelike Legendrian immersiyon olsun. E¼
ger h e¼
grisi
bir [0 noktas¬nda singüler ise bu noktada Frenet-Serret formülleri tan¬ml¬de¼
gildir.
d
Fakat [0 noktas¬ h e¼
grisinin bir singüler notas¬olsa dahi h her zaman tan¬ml¬d¬r.
s d
Tan¬m 4.10 h ([) = h ([) L h ([) 2 S12 ile tan¬mlans¬n. O halde h e¼
grisi
boyunca R31 de bir h;
d
h;
s
h hareketli çat¬s¬vard¬r ve bu çat¬ya hiperbolik Legen-
drian Frenet çat¬s¬denir. Hiperbolik Legendrian Frenet-Serret tipi formülü aşa¼
g¬daki
gibi tan¬ml¬d¬r:
0 1 0 10 1
:
B h ([) C B CB C
0 0 mh ([) h ([)
B :d C B CB d C
B h 0 ([) C = B 0
nh ([) C B h ([) C
@ A @ A@ A
:s s
hnh ([)([) 0 mh ([)
h ([)
:
D: E
s d s
Burada mh ([) = h h ([) ; h ([)iL ve nh ([) = h ([) ; h ([) dir. (mh ; nh ) ikilisine
L
d
ise spacelike Legendrian e¼
gri h; h nin spacelike hiperbolik Legendrian e¼
grili¼
gi
denir (Chen ve Takahashi 2016).
56
d
Teorem 4.6 h; h :I! 1 dönüşümü e¼
grili¼
gi (mh ; nh ) ikilisi olan bir spacelike
Legendrian e¼
gri olsun. ve ise sinh gi ile s¬f¬rdan farkl¬sabitler, c 2 R31
6= 0 eşitli¼
bir sabit vektör ve = 1 olmak üzere
Z Z
d
([) = mh ([) h ([) d[ + coth mh ([) h ([) d[ + c
s d
v d ([) = h ([) = h ([) L h ([)
d
v h ([) = cosh h ([) + sinh h ([)
ile verilen ( ; v d ; v h ) : I ! R31 2 dönüşümü e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir spacelike
framed e¼
gridir. Burada
p ([) = cosh mh ([) sinh nh ([)
r ([) = sinh mh ([) cosh nh ([)
s ([) = 0
mh ([)
([) =
sinh
eşitlikleri gerçeklenir. Dahas¬( ; v d ; v h ) : I ! R31 2 e¼

grisi, Bertrand çifti spacelike
olan bir Bertrand e¼
gridir.
v d ([) = v h ([) =1
L L
ve
D E
v d ([) ; v h ([) = 0
L
oldu¼
gu aç¬kt¬r.
([) = v d ([) L v h ([)

s d
= h ([) L cosh h ([) + sinh h ([)
d
= cosh h ([) + sinh h ([)
57
:
d
([) = mh ([) h ([) + coth mh ([) h ([)
= mh ([) h ([) + coth dh ([)

mh ([) d
= sinh h ([) + cosh h ([)
sinh
mh ([)
= ([)
sinh
bulunur. Buradan
:
([) ; v d ([) =0
L
ve
([) ; v h ([) =0
L
eşitlikleri gerçeklenir. O halde ( ; v d ; v h ) bir spacelike framed e¼

gridir. Ayr¬ca
:
:s
v d ([) = h ([)
d
= mh ([) h ([) nh ([) h ([)
ve
:
: :d
v h ([) = cosh h ([) + sinh h ([)
s s
= cosh (mh ([) h ([)) + sinh (nh ([) h ([))
s
= h ([) ( cosh mh ([) + sinh nh ([))
58
eşitlikleri ile
:
p ([) = v d ([) ; v h ([)

L
d d
= mh ([) h ([) nh ([) h ([) ; cosh h ([) + sinh h ([) L
= cosh mh ([) sinh nh ([)
r ([) = v d ([) ; ([)

L
d d
= mh ([) h ([) nh ([) h ([) ; cosh h ([) + sinh h ([) L
= sinh mh ([) cosh nh ([)
s ([) = v h ([) ; ([)

L
s d
= h ([) ( cosh mh ([) + sinh nh ([)) ; cosh h ([) + sinh h ([) L
= 0
:
([) = ([) ; ([)
L
mh ([)
= ([) ; ([)
sinh L
mh ([)
=
sinh
elde edilir. E¼
p ([) cosh ([) + ( ([) r ([)) sinh ([)
= (
cosh mh ([) sinh nh ([)) cosh
mh ([)
+( ( sinh mh ([) cosh nh ([)) sinh
sinh
= cosh2 mh ([) sinh cosh nh ([) + mh ([)
+ sinh2 mh ([) + 2
sinh cosh nh ([)
= mh ([) + mh ([) sinh2 cosh2
= 0
eşitli¼
gi elde edilir. O halde ( ; v d ; v h ) bir Bertrand e¼
gridir.
59
d
Teorem 4.7 h; h :I! 1 dönüşümü e¼
grili¼
gi (mh ; nh ) ikilisi olan bir spacelike
Legendrian e¼
gri olsun. ve ise cosh gi ile s¬f¬rdan farkl¬sabitler, c 2 R31
6= 0 eşitli¼
Z Z
d
([) = mh ([) h ([) d[ + tanh mh ([) h ([) d[ + c
d
s d
v 1 ([) = h ([) = h ([) L h ([)
d
d
v 2 ([) = sinh h ([) + cosh h ([)
ile verilen ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 dönüşümü e¼

grili¼
framed e¼
gridir. Burada
p ([) = sinh mh ([) cosh nh ([)
r ([) = cosh mh ([) + sinh nh ([)
s ([) = 0
mh ([)
([) =
cosh
eşitlikleri gerçeklenir. Dahas¬( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 e¼

grisi, Bertrand çifti spacelike
gridir.
v1d ([) = v2d ([) =1

L L
ve
v1d ([) ; v2d ([) =0

L
oldu¼
gu aç¬kt¬r.
([) = v1d ([) L v2d ([)

s d
= h ([) L sinh h ([) + cosh h ([)
d
= sinh h ([) + cosh h ([)
60
:
d
([) = mh ([) h ([) + tanh mh ([) h ([)
= mh ([) h ([) + tanh dh ([)

mh ([)
= sinh dh ([) + cosh h ([)
cosh
mh ([)
= ([)
cosh
bulunur. Buradan
:
([) ; v1d ([) =0
L
ve
:
([) ; v2d ([) =0
L
eşitlikleri gerçeklenir. O halde ( ; v1d ; v2d ) bir timelike framed e¼

gridir. Ayr¬ca
:
:s
v1d ([) = h ([)
d
= mh ([) h ([) nh ([) h ([)
ve
:
: :d
v2d ([) = sinh h ([) + cosh h ([)
s s
= sinh (mh ([) h ([)) + cosh (nh ([) h ([))
s
= h ([) ( sinh mh ([) + cosh nh ([))
61
eşitlikleri ile
* : +
p ([) = v1d ([) ; v2d ([)
L
d d
= mh ([) h ([) nh ([) h ([) ; sinh h ([) + cosh h ([) L
= sinh mh ([) cosh nh ([)
* : +
r ([) = v1d ([) ; ([)
L
d d
= mh ([) h ([) nh ([) h ([) ; sinh h ([) + cosh h ([) L
= cosh mh ([) + sinh nh ([)
* : +
s ([) = v2d ([) ; ([)
L
s d
= h ([) ( sinh mh ([) + cosh nh ([)) ; sinh h ([) + cosh h ([) L
= 0
([) = ([) ; ([)

L
mh ([)
= ([) ; ([)
cosh L
mh ([)
=
cosh
elde edilir. E¼
p ([) sinh ([) ( ([) r ([)) cosh ([)
= ( sinh mh ([) cosh nh ([)) sinh

mh ([)
( (cosh mh ([) + sinh nh ([)) cosh
cosh
= 2
sinh2 mh ([) sinh cosh nh ([) mh ([)
+ cosh2 mh ([) + sinh cosh nh ([)
= mh ([) + mh ([) 2
sinh2 + cosh2
= 0
gi elde edilir. O halde ( ; v1d ; v2d ) bir Bertrand e¼

eşitli¼ gridir.
62
4.4 de Sitter 2-uzay¬nda Spacelike Frontallar ve Bertrant E¼
grileri
Tan¬m 4.11 d : I ! S12 ; S12 de bir düzgün e¼

gri olsun. E¼
ger d;
h
d : I ! 2
ikilisi
h
d ([) ; d ([) =0
h
koşulunu sa¼
glayacak biçimde bir d : I ! H 2 ( 1) düzgün dönüşümü varsa d ye
S12 de bir spacelike frontal denir. Burada
2 = f(u; w) j hu; wiL = 0g S12 H 2 ( 1)
h
ve ise 2 üzerinde kanonik kontakt yap¬d¬r. d ([) ; d ([) = 0 koşulu
: h
d ([) ; d ([) L
=0
h
ile eşde¼
gerdir. d; d ikilisine 2 üzerinde bir spacelike Legendrian e¼
gri denir. Da-
h
has¬, e¼
ger d; d bir immersiyon ise, d ye S12 de spacelike frontal; d;
h
d ikilisine
ise 2 üzerinde bir spacelike Legendrian immersiyon denir (Chen ve Takahashi 2016).
h
d; d , 2 üzerinde bir spacelike Legendrian immersiyon olsun. E¼
ger d e¼
grisi
bir [0 noktas¬nda singüler ise bu noktada Frenet-Serret formülleri tan¬ml¬de¼
gildir.
h
Fakat [0 noktas¬ d e¼
grisinin bir singüler notas¬olsa dahi d her zaman tan¬ml¬d¬r.
s h
Tan¬m 4.12 d ([) = d ([) L d ([) 2 S12 ile tan¬mlans¬n. O halde d e¼
grisi
boyunca R31 de bir d;
h
d;
s
d hareketli çat¬s¬vard¬r ve bu çat¬ya spacelike de Sitter
Legendrian Frenet çat¬s¬ denir. Spacelike de Sitter Legendrian Frenet-Serret tipi
formülü aşa¼
0 1 0 10 1
:
([) 0 0 md ([) ([)
B d C B CB d C
B :h C B CB C
B d ([) C = B 0 0 nd ([) C B h
d ([) C
@ A @ A@ A
:s s
d ([) md ([) nd ([) 0 d ([)
:
D: E
s h s
Burada md ([) = h d ([) ; d ([)iL ve nd ([) = d ([) ; d ([) dir. (md ; nd ) ikilisine
L
h
ise spacelike Legendrian e¼
gri d; d nin spacelike de Sitter Legendrian e¼
grili¼
gi denir
(Chen ve Takahashi 2016).
63
h
Teorem 4.8 d; d :I! 2 dönüşümü e¼
grili¼
gi (md ; nd ) ikilisi olan bir spacelike
Legendrian e¼
gri olsun. ve ise sinh gi ile s¬f¬rdan farkl¬sabitler, c 2 R31
6= 0 eşitli¼
Z Z
h
([) = md ([) d ([) d[ + coth md ([) d ([) d[ + c
v1d ([) = s
d ([) = d ([) L
h
d ([)
v2d ([) = cosh d ([) + sinh h

d ([)
ile verilen ( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 dönüşümü e¼

grili¼
framed e¼
gridir. Burada
p ([) = cosh md ([) sinh nd ([)
r ([) = sinh md ([) + cosh nd ([)
s ([) = 0
md ([)
([) =
sinh
eşitlikleri gerçeklenir. Dahas¬( ; v1d ; v2d ) : I ! R31 5 e¼

grisi Bertrand çifti timelike
gridir.
v1d ([) = v2d ([) =1

L L
ve
v1d ([) ; v2d ([) =0

L
oldu¼
gu aç¬kt¬r.
([) = v1d ([) L v2d ([)

s h
= d ([) L cosh d ([) + sinh d ([)
h
= cosh d ([) + sinh d ([)
64
:
h
([) = md ([) d ([) + coth md ([) d ([)
= md ([) d ([) + coth hd ([)

md ([) h
= sinh d ([) + cosh d ([)
sinh
md ([)
= ([)
sinh
bulunur. Buradan
:
([) ; v1d ([) =0
L
ve
:
([) ; v2d ([) =0
L
eşitlikleri gerçeklenir. O halde ( ; v1d ; v2d ) bir timelike framed e¼

gridir. Ayr¬ca
:
:s
v1d ([) = d ([)
h
= md ([) d ([) + nd ([) d ([)
ve
:
: :h
v2d ([) = cosh d ([) + sinh d ([)
s s
= cosh (md ([) d ([)) + sinh (nd ([) d ([))
s
= d ([) ( cosh md ([) + sinh nd ([))
65
eşitlikleri ile
* : +
p ([) = v1d ([) ; v2d ([)
L
h h
= md ([) d ([) + nd ([) d ([) ; cosh d ([) + sinh d ([) L
= cosh md ([) sinh nd ([)
* : +
r ([) = v1d ([) ; ([)
L
h h
= md ([) d ([) + nd ([) d ([) ; cosh d ([) + sinh d ([) L
= sinh md ([) + cosh nd ([)
* : +
s ([) = v2d ([) ; ([)
L
s h
= d ([) ( cosh md ([) + sinh nd ([)) ; cosh d ([) + sinh d ([) L
= 0
([) = ([) ; ([)

L
md ([)
= ([) ; ([)
sinh L
md ([)
=
sinh
elde edilir. E¼
p ([) cosh ([) + ( ([) + r ([)) sinh ([)
= (
cosh md ([) sinh nd ([)) cosh
md ([)
+( + (sinh md ([) + cosh nd ([)) sinh
sinh
= cosh2 md ([) sinh cosh nd ([) + md ([)
+ sinh2 md ([) + 2
sinh cosh nd ([)
= md ([) + md ([) sinh2 cosh2
= 0
gi elde edilir. O halde ( ; v1d ; v2d ) bir Bertrand e¼

eşitli¼ gridir.
66
h
Teorem 4.9 d; d :I! 2 dönüşümü e¼
grili¼
gi (md ; nd ) ikilisi olan bir spacelike
Legendrian e¼
gri olsun. ve ise cosh gi ile s¬f¬rdan farkl¬sabitler, c 2 R31
6= 0 eşitli¼
Z Z
h
([) = md ([) d ([) d[ + tanh md ([) d ([) d[ + c
s h
vd ([) = d ([) = d ([) L d ([)
h
vh ([) = sinh d ([) + cosh d ([)
ile verilen ( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 dönüşümü e¼

grili¼
gi (p; r; s; ) olan bir spacelike
framed e¼
gridir. Burada
p ([) = sinh md ([) cosh nd ([)
r ([) = cosh md ([) sinh nd ([)
s ([) = 0
md ([)
([) =
cosh
eşitlikleri gerçeklenir. Dahas¬( ; vd ; vh ) : I ! R31 2 e¼

grisi Bertrand çifti timelike
gridir.
vd ([) = vh ([) =1
L L
ve
D E
vd ([) ; vh ([) =0
L
oldu¼
gu aç¬kt¬r.
([) = vd ([) L vh ([)

s h
= d ([) L sinh d ([) + cosh d ([)
h
= sinh d ([) + cosh d ([)
67
:
h
([) = md ([) d ([) + tanh md ([) d ([)
= md ([) d ([) + tanh hd ([)

md ([)
= sinh hd ([) + cosh d ([)
cosh
md ([)
= ([)
cosh
bulunur. Buradan
:
([) ; vd ([) =0
L
ve
([) ; vh ([) =0
L
eşitlikleri gerçeklenir. O halde ( ; vd ; vh ) bir spacelike framed e¼

gridir. Ayr¬ca
:
:s
vd ([) = d ([)
h
= md ([) d ([) + nd ([) d ([)
ve
:
: :h
vh ([) = sinh d ([) + cosh d ([)
s s
= sinh (md ([) d ([)) + cosh (nd ([) d ([))
s
= d ([) ( sinh md ([) + cosh nd ([))
68
eşitlikleri ile
:
p ([) = vd ([) ; vh ([)

L
h h
= md ([) d ([) + nd ([) d ([) ; sinh d ([) + cosh d ([) L
= sinh md ([) cosh nd ([)
r ([) = vd ([) ; ([)

L
h h
= md ([) d ([) + nd ([) d ([) ; sinh d ([) + cosh d ([) L
= cosh md ([) sinh nd ([)
s ([) = vh ([) ; ([)

L
s h
= d ([) ( sinh md ([) + cosh nd ([)) ; sinh d ([) + cosh d ([) L
= 0
:
([) = ([) ; ([)
L
md ([)
= ([) ; ([)
cosh L
md ([)
=
cosh
elde edilir. E¼
( ([) + r ([)) cosh ([) p ([) sinh ([)

md ([)
= ( + ( cosh md ([) sinh nd ([)) cosh
cosh
( sinh md ([) cosh nd ([)) sinh
= md ([) cosh2 md ([) sinh cosh nd ([)
+ 2
sinh2 md ([) + sinh cosh nd ([)
= md ([) + md ([) 2
sinh2 cosh2
= 0
eşitli¼
gi elde edilir. O halde ( ; vd ; vh ) bir Bertrand e¼
gridir.
69
5. TARTIŞMA VE SONUÇ
Regüler e¼
grilerin birim te¼
get vektörleri her noktada türevli oldu¼
gundan e¼
grili¼
gi ve
burulmas¬ bu noktalarda tan¬ml¬d¬r. Bu sayede Frenet-Serret formülleri tan¬mla-
nabilir ve e¼
grinin özellikleri incelenebilir. Fakat singüler e¼
grilerin singüler nokta-
lar¬nda birim te¼
get vektör sürekli de¼
gildir ve birim h¬zl¬parametrizasyon sa¼
glanamaz.
Bu nedenle de e¼
grilik bu noktada ¬raksar ve Frenet-Serret formülleri tan¬mlanamaz.
Framed tipi ([) e¼
grisinin h¬z vektörüne dik olarak seçilen v1 ([) ve v2 ([) vöktörleri,
regüler e¼
grilerin birim normal vektör ve binormal vektörünün görevini üstlenerek
bir framed tipi ([) boyunca (v1 ([) ; v2 ([) ; ([)) çat¬s¬n¬oluştururlar. Bir regüler
e¼
grinin aksine, Framed e¼
grinin e¼
grili¼
gi (p; r; s; ) s¬ral¬ dörtlüsü ile tan¬ml¬d¬r. Bu
e¼
grilik yard¬m¬yla elde edilen Frenet-Serret tipi formüller sayesinde framed tipi ([)
için karakterizasyonlar verilebilir. Framed e¼
griler regüler e¼
grilerin bir genellemesidir.
Regüler e¼
grilerde elde edilen tüm sonuçlar framed e¼
griler için de elde edilebilir.
70
KAYNAKLAR
Bruce, J.W. and Giblin, P.J., 1984. Curves and Singularities. A geometrical intro-
duction to singularity theory, Cambridge University Press, Cambridge.
Chen, L. and Takahashi, M., 2016. Dualities and evolutes of fronts in hyperbolic
and de Sitter space, Journal of Mathematical Analysis and Applications, 437,
133-159.
Do Carmo, M.P., 1976. Di¤erential Geometry of Curves and Surfaces, Prentice-Hall,

Inc., Englewood Cli¤s, New Jersey.
Fukunaga, T. and Takahashi, M., 2013. Existence and uniqueness for Legendre
curves, Journal of Geometry, 104, 287-307.
Fukunaga, T. and Takahashi, M., 2014. Evolutes of fronts in the Euclidean plane,
Journal of Singularities, 10, 92–107.
Gray, A., Abbena, E. and Salamon, S., 2006. Modern Di¤erential Geometry of
Curves and Surfaces with Mathematica, third edition, Studies in Advanced
Mathematics, Chapman and Hall/CRC, Boca Raton, FL.
Honda, S. and Takahashi, M., 2016. Framed curves in the Euclidean space, Advances
in Geometry, 16(3): 265-276.
Honda, S. and Takahashi, M., 2019. Bertrand and Mannheim curves of framed curves
in the 3-dimensional Euclidean space, Hokkaido University Preprint Series in
Mathematics, 1126, 1-18.
Izmestiev, I., 2016. Introduction to Di¤erential Geometry, University of Fribourg.
Izumiya, S. and Takeuchi, N., 2002 Generic properties of helices and Bertrand curves,
J.geom., 97-109.
Izumiya, S., Fuster, M., Ruas, M. and Tari, F., 2015. Di¤erential Geometry from
a Singularity Theory Viewpoint, World Scienti…c Publishing Co. Pte. Ltd, 5
Toh Tuck Link, Singapore 596224.
Millman, R.S. and Parker, G.D., 1977. Elements of Di¤erential Geometry, Prentice-
Hall, Englewood Cli¤s, New Jersey.
O’Neill, B., 2006. Elementary Di¤erential Geometry, Revised Second Edition, An

imprint of Elsevier.
Takahashi, M., 2015. Legendre curves in the unit spherical bundle and evolutes,
Preprint.
71
ÖZGEÇMI·Ş
Ad¬Soyad¬ : Cansu ÖZYURT
Do¼
gum Yeri : Divri¼
gi
gum Tarihi : 05/08/1993

Do¼
Medeni Hali : Bekar
Yabanc¬Dili : I·ngilizce
E¼
gitim Durumu (Kurum ve Y¬l):
Lise : Kocatepe Mimar Kemal Lisesi (2011)
Lisans : Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü

(2016)
Yüksek Lisans : Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Matematik

Anabilim Dal¬(2021)
Çal¬şt¬g
¼¬Kurum/Kurumlar ve Y¬l:
Yay¬nlar¬:
72

Cansu Özyurt-Faik Nejat Ekmekci - Singüler Eğriler Ve Özellikleri

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cansu Özyurt-Faik Nejat Ekmekci - Singüler Eğriler Ve Özellikleri

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ANKARA ÜNI·VERSI·TESI·

FEN BI·LI·MLERI· ENSTI·TÜSÜ

YÜKSEK LI·SANS TEZI·

MATEMATI·K ANABI·LI·M DALI

Her hakk¬ sakl¬d¬r

Yüksek Lisans Tezi

Dan¬şman: Prof. Dr. F. Nejat EKMEKCI·

Bu tez beş bölümden oluşmaktad¬r.

I·lk bölüm giriş k¬sm¬na ayr¬lm¬şt¬r.

I·kinci bölümde, tezde kullan¬lan baz¬kavramlar, tan¬mlar ve teoremler verilmiştir.

Dördüncü bölümde, üç boyutlu Minkowski uzay¬nda timelike ve spacelike framed e¼ griler

Beşinci bölüm, üç boyutlu Öklidyen uzay¬nda ve üç boyutlu Minkowski uzay¬nda framed

Ocak 2021 , 72 sayfa

SINGULAR CURVES AND THEIR PROPERTIES

Supervisor: Prof. Dr. F. Nejat EKMEKCI·

This thesis comprises of …ve chapters.

The …rst chapter is devoted to the introduction.

January 2021 , 72 pages

Bu tez çal¬şmas¬ boyunca; tez konusunun belirlenmesi ve yürütülmesinde bilimsel

TEZ ONAY SAYFASI

Üç boyutlu Öklidyen uzay¬nda bir regüler e¼

glayacak biçimde bir v : I ! S 1 dönüşümü varsa ( ; v) : I ! R2

Öklidyen uzay¬nda framed e¼

Bu bölümde tez boyunca kullan¬lan temel kavramlar ve teoremler verilmiştir.

2.1 Öklid Uzay¬nda Temel Kavramlar

Tan¬m 2.1 Rn n-boyutlu Öklidyen uzay¬gerçel say¬lar¬n tüm s¬ral¬n-lilerinin küme-

Rn = (p1 ; p2 ; :::; pn ) j j = 1; 2; :::; n için pj gerçel say¬

Tan¬m 2.2 Rn de 8s = (s1 ; s2 ; :::; sn ) ve r = (r1 ; r2 ; :::; rn ) 2 Rn için

biçiminde tan¬ml¬fonksiyona iç çarp¬m fonksiyonu denir (Gray vd. 2006):

Tan¬m 2.3 Rn de 8p = (p1 ; p2 ; :::; pn ) için

biçiminde tan¬ml¬fonksiyona p vektörünün normu denir (Gray vd. 2006):

biçiminde tan¬ml¬ : I ! Rn dönüşümüne Rn de bir parametrik e¼

Tan¬m 2.6 Bir parametrik grisi C1 s¬n¬f¬ndan bir fonksiyon ise e¼

Tan¬m 2.7 : I ! Rn , Rn uzay¬nda bir e¼

dönüşümüne n¬n [ noktas¬ndaki h¬z vektörü denir (Izmestiev 2016).

Tan¬m 2.10 : I ! R3 birim h¬zl¬bir e¼

vektörüne n¬n (s) noktas¬ndaki birim te¼

say¬s¬na n¬n (s) noktas¬ndaki e¼ gi denir (Do Carmo 1976).

Tan¬m 2.12 : I ! R3 birim h¬zl¬bir e¼

Tan¬m 2.13 : I ! R3 birim h¬zl¬bir e¼

b (s) = t (s) n (s)

Tan¬m 2.14 R3 de s yay parametreli bir : I ! R e¼

Tan¬m 2.15 : I ! R3 birim h¬zl¬bir e¼

say¬s¬na n¬n (s) noktas¬ndaki burulmas¬denir (Millman ve Parker 1977).

Tan¬m 2.16 : I ! R3 birim h¬zl¬bir e¼

olmak üzere Frenet-Serret formülleri aşa¼

Tan¬m 2.17 : I ! R3 key… [ parametresine sahip bir regüler e¼

olmak üzere Frenet-Serret formülleri aşa¼

Tan¬m 2.18 : I ! R3 bir regüler e¼

Teorem 2.1 : I ! R3 key… [ parametresine sahip bir regüler e¼

olacak biçimde : I ! R düzgün fonksiyonu varsa ve e¼

Tan¬m 2.20 : I ! R2 düzgün bir e¼

Tan¬m 2.21 : I ! R2 bir e¼

Örnek 2.1 : I ! R2 bir regüler düzlem e¼

Örnek 2.2 : R ! R2 ,([) = ([3 ; [4 ) e¼

Sonuç 2.1 ( ; v) Legendre immersiyon olmak üzere; e¼

Tan¬m 2.23 ([) = J (v ([)) ile tan¬mlans¬n. R2 de front e¼

dir (Fukunaga ve Takahashi 2014).

2.3 Minkowski Uzay¬nda Temel Kavramlar

Tan¬m 2.24 R3 uzay¬nda verilen 8r = (r1 ; r2 ; r3 ) ve s = (s1 ; s2 ; s3 ) 2 R3 vektörleri

Lorentz iç çarp¬m¬ile tan¬ml¬R31 vektör uzay¬na indeksi 1 olan üç boyutlu Minkowski

Tan¬m 2.25 Üç boyutlu Minkowski uzay¬nda 8u = (u1 ; u2 ; u3 ) 2 R31 için

Tan¬m 2.26 Üç boyutlu Minkowski uzay¬nda 8u = (u1 ; u2 ; u3 ) 2 R31 için