MHEND SL K MESLE

MHEND SL K MESLE
Meslek sahibi, amatrlkten daha ziyade yapt ie para denen birileridir. Meslek sahibi, ayn zamanda kiinin nemli bir deneyime sahip olduunu ve kendisinden iyi bir i yapmasn beklendiini de gstermektir. Bizim meslek szcnn zerinde duracamz anlamlar bunlardan hi biri deildir. Daha ziyade burada mesleklerin geleneksel baklarn dikkate alacaz.

MHEND SL K MESLE
Mesleklerin drt temel niteleyicisi vardr: 1. , sofistike yetenekler, yarg ve saduyu gerektirir, rutin deildir ve mekanikletirilemezler. 2. Meslek geni bir dzenli eitim gerektirir, tam olarak raklk veya i zerine eitimden farkl olmaldr. 3. Meslek yeleri tarafndan denetlenen zel topluluklar veya organizasyonlarn, meslek yeleri iin davran standartlarn oluturmada ve meslee kabul iin standart gelitirmede ana rol oynamalarna izin verilir. 4. , kamu yararna baz nemli hizmetleri yerine getirir.

MHEND SL K MESLE
Bunlarn sonucunda, meslek yeleri genel olarak toplum tarafndan yksek itibar grr ve kendi aktivitelerini dzenlemek iin nemli lde dikkate alnrlar. Modern toplumdaki mesleklerin ana rnekleri tp ve hukuktur.

MHEND SL K MESLE
Mhendislik bir meslek midir? Biraz evvel verdiimiz tanmlarn nda mhendislii inceleyelim. Kesin olarak mhendislik sofistike yetenekleri gerektirir. Mhendisler ilerinde bir ok malzemenin seimine, eleman seimine veya farkl tasarmlara karar vermeleri gerektiinden hkm verirler. Mhendisler yeni tasarmlarda ve mterileriyle ilgili bilgiyi kesinlikle gizli tutmalar gerektiinden dolay saduyulu olmaldr.

MHEND SL K MESLE
Mhendisliin makineletirilebilecei sanlabilir. Buna ramen modern bir elektrik mhendisinin yapt tasarm almasnn ou bir bilgisayar zerinde yaplr. Ancak, bilgisayar mhendisler iin sadece bir aratr. Bilgisayar henz kendi kendine baka bir bilgisayar yada bilgisayar yongasn tasarlayamaz. Bilgisayar, bu ileri yapmada mhendislere fazlasyla yardm eder, ama mhendis kesinlikle makineletirilemez.

MHEND SL K MESLE
Bir mhendis olarak almadan nce yetkin bir mhendislik fakltesinde drt yllk lisans programn tamamlamanz gerekir. Teknolojinin gelimesine paralel olarak mhendislik becerilerinizin de gelimesi gerekir. Mhendisler bilgiye hzlca nasl ulaacaklarn bilmeli ve bu bilgi ve yetenekleri renebilmelidir.

MHEND SL K MESLE
Bir mhendislik rencisi olarak sizlerin kendi kendinize renmeyi bilmeniz gerekir. nk gelecekte mhendis olarak ihtiya duyacanz yeteneklerinizin ounu i esnasnda renmeniz gerekecektir. Tm mhendislik disiplinleri, mhendisler tarafndan profesyonel ynetim iin standartlamaya yardm eden profesyonel odalara sahiptir. Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar mhendisleri iin bu kurulu Trkiyede Elektrik Mhendisleri Odas iken ABDde ise IEEEdir.

MHEND SL K MESLE
Mhendislerin insanlara iyi hizmet verip vermedii sorusu evreye baklarak cevaplandrlabilir. Bilgisayarlar, telekomnikasyon aralar ve aydnlatma gibi modern hayatn vazgeilmez aralarnn ou elektrik mhendisleri tarafndan yaplmtr. Toplumun gvenlii de mhendislerin almalar sonucu gelimitir. rnein otomobil gvenlii elektrik mhendislerini de ieren mhendislik takmlar tarafndan tasarlanan kilitlenmeyen fren sistemi aracl ile gelitirilmitir.

MHEND SL K MESLE
Bu aklamalar daha nce meslek iin verilen tanmla kyasladmzda mhendisliin bir meslek olduu ok aktr. Mhendislik almalarnza balarken, tp yada hukuk kadar eski bilgi birikimli ve, nemli bir meslee adm attnz unutmamanz gerekir.

MHEND SL K MESLE
Bir meslein yesi olmann faydalar yannda (yksek maa, toplumda yksek stat vs.) profesyonel stat ile beraber gelen ykmllkleri vardr.

ET K NED R?
Etik kelimesi Yunanca ethos kelimesinin karldr. Varolu tarz,bilgece bir eylem yolu aray- Karakter, adet (usul) veya gelenek anlamna gelmektedir. Trkede ahlak olarak kullanlan, Latinceden gelen morality kelimesi de yine yakn anlamda davran, adet ve alkanlk anlamlarna gelmektedir. Arapadan Trkeye giren ahlak ise hulk szcnden tremitir ve huy, miza, karakter anlamna gelmektedir.

ET K KAVRAMI
Etik, toplumsal yaamn ahlaksal pratiine ynelik bir gereklilik retisi, insanlarn birtakm ortak deerleri koruyarak birlikte yaama ilikilerini dzenlemeye ynelik ahlaki davran standartlar bilimidir.

MHEND SL K VE ET K
Mhendislik, matematiksel ve doal bilimlerden, alma, deneyim ve uygulama yollar ile kazanlm bilgileri akllca kullanarak, doann madde ve kuvvetlerini insanolu yararna sunmak zere ekonomik yntemler gelitiren bir meslektir. Etik; insan ilikilerinde, toplumsal, kltrel, siyasi, ekonomik, hukuki, bilimsel, teknolojik vb. tm alanlarda insann tutum, davran eylem ve kararlarnda belirleyici olan, hi kimsenin dnda kalamayaca, kanamayaca ilke ve deerler btndr.

MHEND SL K ET
Gelecein mhendislerinin bilim ve teknolojinin ve mhendislik etkinliklerinin topluma olan etkilerini, mhendislerin bu etkilerden doan kiisel sorumluluklarn, kararlarnda bavurduklar deerleri ve etik ikilemleri tanmalar gerekmektedir.

ET K MHEND SLERE GEREKS N M

Teknolojinin ynlendirdii amzda, yukarda anlan nitelikleri tayan, mhendisliin sadece teknik boyutu ile deil toplumsal sorumluluu hakknda da bilgili, evresini ve ilikilerini zgr dnce ile irdeleyebilen, eylemlerde bulunabilen, tek ynl kayglara dayal yarar hesaplnn ykc etki ve sonularn eletirel bir adan deerlendirebilen ve evrensel bir Dnya etiinin gelimesine katkda bulunabilen mhendislere gereksinim vardr. Bu balamda, toplumsal yaamn ahlaksal pratiine ynelik bir gereklilik retisi, insanlarn birtakm ortak deerleri koruyarak kolektif alma ve yaama ilikilerini dzenlemeye ynelik etik davran standartlar nem kazanmaktadr.

ET K KURALLAR
Tm profesyonel topluluklar yelerinin grev ve sorumluluklarn belirlemitir. Bunlar genel olarak etik kurallar olarak bilinir. Bir etik kural meslek sahibinin etiksel olarak yargs iin bir at salar. Bu bir meslein sorumluluklarnn yeleri tarafndan ortak kabulnn bir arac gibi hizmet salar ve etiksel davrann norm olduu evreler oluturmaya yardm eder. IEEE de dahil tm mhendislik meslek topluluklarnn aklad etik kurallar vardr.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

Adaylardan, nce elektrik elektronik ve bilgisayar mhendislerinin katklaryla gelimi ve gelimekte olan teknolojilerin dnyadaki yaam kalitesini nasl etkiledii bilinci iinde olduklarnn aka sylenmesi talep edilmekte, sonra, mesleklerine, meslektalarna ve hizmet ettikleri toplumlara kar olan sorumluluklarn kabul ettirmektedir.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

Son olarak da yukarda sz konusu edilen bilin ve sorumluluu, nasl ve hangi davranlarnda yanstacaklarn aada yazl 10 maddede taahht ettirmektedir:

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

1. Kamu gvenlii, sal ve refah ile uyumlu mhendislik kararlar verme sorumluluunu stlenmek, evreyi veya halk tehdit edebilecek faktrleri zamannda aklamak. 2. Gerek veya ngrlen kar atmalarndan mmkn olduunca uzak durmak ve var olduklar zaman ilgili taraflara aklamak. 3. Var olan verilere dayanarak yaplan iddia veya tahminlerde drst ve gereki olmak. 4. Rveti tm ekilleriyle reddetmek.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

5. Teknolojinin daha iyi anlalmas, yerinde uygulanmas ve potansiyel zararlarnn anlalr klnmas iin almak. 6. Teknik bilgi ve becerimizi gncelletirmek ve ilerletmek, bakalar iin teknolojik grevleri sadece deneyimimiz veya yeteneimiz iinde olduu zaman veya deneyimimizin ve becerimizin snrlln tamamen akladktan sonra stlenmek. 7. Teknik almalar aratrmak, kabul etmek ve drste eletirisini yapmak, hatalarmz kabullenmek ve dzeltmek, bakalarnn katklarn uygun ve dzgn ekilde belirtmek.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

8. Irk, din, cinsiyet, zrllk, ya veya etnik kken gibi faktrlerden bamsz olarak tm kiilere insaflca davranmak. 9. Bakalarn, mallarn, hretlerini veya ilerini yanl davran veya iftiralarla yaralamaktan saknmak. 10.Meslekta ve i arkadalarmza mesleki ilerlemelerinde ve bu etik kurallarn uygulamalarnda yardmc olmak.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

Birinci, ikinci, beinci, dokuzuncu ve onuncu maddeler temelde ekoloji konularnda temel bir anlay gerektirmektedir. Her canl bir veya birok ekosistemin iinde yaamaktadr. Ekoloji bilincine sahip olan mhendisler karar vermeden nce ekologlara danacak veya ekologlarn yapaca uyarlara kulak verecek ve dikkate alabilecek bir kltrde olacaklardr. Bizce, mhendislik rencileri ekoloji tabanl bir eitime tabi tutulduktan sonra etik kurallarn daha iyi benimseyecek, global nitelikte ve uzun vadede oluabilecek teknoloji zararlarn idrak edecektir.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

rnein, 9. madde tr ii rekabet sonucu olan ayn zamanda doal olan eylemleri yasaklamakta, 10. madde ise mhendislerin kendi aralarnda sinerjiyi aramalarn yelemektedir. Tr ii rekabet ve sinerji konular ekoloji derslerinde anlatld iin bu dersi alan ve benimseyen renciler her iki maddedeki isteklerin kendi uzun vadeli karlarna nasl uygun olacan daha abuk anlayacaklardr.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

nc, altnc ve yedinci maddeler temelde alnan teknik eitimin bilimsel seviyesine dayanmaktadr. Ezber yerine rencilere bilimsel yntemlerle veri edindikten sonra bilgi retme alkanl kazandrlrsa doal yaklamlarnn daha etiksel olaca sylenebilir. En azndan bakalarnn elde ettikleri verileri ve bu verilere dayanarak rettikleri bilgilerin gerektirdii gayret ve meakkati daha iyi anlar ve takdir eder duruma geleceklerdir.

IEEE MESLEK ET K KURALLARI

Son olarak drdnc maddedeki rvetin tm ekillerinden (almak/vermek) saknm konusu tarihi bir konu olmakla beraber temelde bir hak ve hukuk ihlali konusudur. Drdnc maddeyi daha iyi benimsemek iin, bizce rvet olaylarnn, tarihi rnekler ve ibretleriyle birlikte Etik derslerinde ilenmesi gerekecektir.