13.04.

2012

Leksioni i V dhe VI Njohuri pr Median dhe Komunikimin KOMUNIKIMI POLITIK

Komunikimi politik sht bashkveprimi i tre sistemeve: medias, politiks dhe qytetaritvotues. Sistemi politik; N prkufizimin e ktij sistemi qndrojn shum subjekte t ndryshme. Sistemi politik kuptohet n prgjithsi si trsia e institucioneve politike t cilat jan skeleti i jets politike t shtetit. Sistemi Politik prbhet nga tre pjes: 1. Parlamenti (Legjislativi) 2. Qeveria (Ekzekutivi) 3. Drejtsia (Gjyqsori) Komunikimi q kta aktor realizojn mes tyre sht institucionale. N sistemin politik bjn pjes edhe partit politke, subjektet politike, grupet e ndryshme aktive, q jan n gar dhe bashkveprojn me njri-tjetrin pr t fituar pushtet. Komunikimi politiko-partiak karakterizohet nga liria e mendimit, nga konkurrenca dhe mbrojtja e interesave personal partiak.

Sistemi i medias
N sistemin e medias marrin pjes shum aktor t cilt identifikohen si dhns dhe marrs t mesazheve. Me sistem t medias kuptojm nj bashksi institucionesh mediatike, t cilat kryejn veprimtarin e prodhimit dhe shprndarjes s njohurive, t ideve, t informacionit dhe kulturs. N kategorin masmedia bjn pjes kta komponent:
1. Televizioni (Publik ose privat, kombtar ose lokal)

2. Radio 3. Shtypi (i prditshm ose periodik) 4. Libri 5. Kinemaja 6. Interneti si pjes e re e medias T gjith kta komponent t medias jan n bashkpunim me sistemin politik sipas nj mnyre, e cila ndryshon nga nj kultur n nj tjetr, madje sht edhe n funksion t objektivave menaxhuese q koordinojn median.

Sistemi i qytetarit-votues
Aktori i tret i komunikimit politik n nj struktur t organizuar nuk sht menjher i identifikueshm, edhe pse qytetart mund t organizohen nprmjet krijimit t grupeve dhe organizatave t ndryshme edhe brenda nj partie. Me prjashtim t nj individi t caktuar, n prgjithsi opinioni publik haset m shum gjat proeseve zgjedhore ose gjat nj sondazhi pr nj argument t caktuar. Qyteatri dhe opinioni jan t vshtir q t prcaktohen jasht nj konteksti zgjedhor. Format e komunikimit politik Duke u nisur nga tre aktort e hapsirs publike, mund t identifikojm format e ndryshme q merr komunikimi politik n varsi t drejtimit ku ato bashkveprojn.

Nga sistemi politik n sistemin e medias

Niklas Luhman e identifikon pushtetin e komunikimit duke e prkufizuar si: aftsi pr t ndikuar n seleksionimin e simboleve dhe veprimeve n brendsi t kompleksitetit t sistemit social. N kt kuptim komunikimin q vjen nga sistemi politik n drejtim t sistemit t medias, mund ta shohim si shprehje t nj raporti pushtetesh me t cilin sistemi politik synon ndikimin dhe kontrollin e tij n nj sistem t medias ose m qart t imponoj kriteret e tij pr krijimin e realitetit. Edhe media ka vshtirsi n seleksionimin e simboleve dhe t influencs n aktet politike. Fluksi i komunikimit q nga aktori politik shkon drejt sistemit t medias mund t marr format e mposhtme:

Rregulla t cilat konsistojn n politikat publike q qeverisin veprimtarin e medias n hapsirn politike; p.sh legjislatura me rregullat dhe etikn e saj. Media dhe menaxhimi i lajmit, pra kur sistemi i politiks krkon t kushtzoj veprimtarin e medias dhe opinionin (n prgjithsi pr interesin e saj), format e ktij menaxhimi jan t drejtuara rreth relacioneve publike e konferencave pr shtyp. Burimi i informacionit aty ku disa komponent t sistemit politik vendosin raporte bashkveprimi me median e lajmet.

Nga sistemi politik te qytetari-votues

Kur fluksi i komunikimit sht n drejtim direkt nga sistemi politik te qytetari votues ai mund t marr kto forma:

Komunikimi politik ose institucional ku komunikimi vjen nga institucionet politike me qllim q t informoj qytetart. Kontakti personal n rastet kur politikant n fushatat zgjedhore ose n aktivitete t tjera publike komunikojn direkt me qytetarin votues.

Propaganda, publiciteti haset kur partit ose kandidatt i drejtohen opinionit publik pr ti bindur nprmjet diskutimit persuaziv pr mirsin e propozimeve t tyre dhe pr t krkuar miratimin e tyre.

Nga qytetari votues te sistemi politik

Ky proes zhvillohet mbi prgjigjen e qyteatrit votues te mesazhet q i vijn sistemit politik nprmjet tre formave kryesore:

Vota e cila sht maksimumi i shprehjes s vullnetit qytetar, me an t s cils i komunikohet dgjuesit politika se cila sht zgjedhja dhe drejtimi i tij. Debati publik i cili thrret aspektet e Polis-it n Greqin e Lasht. Ai konsiston n pjesmarrjen n diskutime, mbi shtje e probleme t interesit t prgjithshm. Kjo realizohet shpesh dhe jo vetm nprmjet kanaleve t medias. Prfshihen n kt form edhe manifestimet publike, demonstratat dhe mitingjet. Integrimi i drejtprdrejt q jan komunikimet politike si n programet televizive. N t gjitha llojet e komunikimeve ku qytetari ka mundsi ti shpreh politikanit mendimet dhe pikpamjet e tij.

sht edhe nj form e re e marrjes s mesazhit nga qytetari-votues nprmjet sondazhit, e cila konsiderohet shum efektive. Informacioni merret drejtprdrejt nga qytetari pr interes t partive politike ose kandidatve.

Nga sistemi i medias n sistemin politik

Fluksi i komunikimit q nga media drejtohet n sistemin politik sht shum i madh dhe merr forma t ndryshme n varsi t konteksteve kulturore dhe institucionale. N prgjithsi komunikimi politik n media shfaqet si:

Informacion ku sistemi i medias kryen funksionin e saj tradicional: pra jep dhe drejton informacion dhe t dhna t natyrs ose interesit politik. Kritika n rastin kur media merr funksionin e transmetimit t informacionit te qytetart, duke kontrolluar dhe drejtuar kanalet ku ajo merr informacion pr institucionet dhe partit politike. Mediatizuese ku mediat u imponojn mnyrn e tyre t komunikimit aktorve t politiks si ndrtim t imazhit.

Nga sistemi i medias te qytetari-votues

Komunikimi q vjen nga media te publiku karakterizohet n kto forma:

Informacioni q media i jep sistemit politik, p.sh nprmjet lajmeve. Informacioni partizan d.m.th produkti i medias, i cili e detyron mesazhin q ti prgjigjet interesave t nj ose m shum partive t sistemit politik. Publiciteti i cili verifikohet kur media prqndrohet n komunikimin e mesazheve politike t vetm nj aktori politik ose nj partie politike pr te qytetari.
3

Tre fazat e komunikimit politik

Studiuesit kan par dhe kan ndjekur me shum kujdes evoluimin e fenomenve komplekse t komunikimit politik, si p.sh transformimi i vlerave dhe sitemeve sociale, progresi teknologjik, televizioni dhe telefonia celulare, interneti, por edhe fenomene si: Lufta e Ftoht, Globalizimi i ekonomis dhe i kulturs etj. Pra flitet pr proese komplekse, t cilat kan pasur stadet e tyre t zhvillimit dhe kan nisur n fundin e Lufts s Dyt Botrore. T flisje pr komunikimin politik n vitet 50-60 kishte nj kuptim shum m t ndryshm nga ai q kemi sot. Prandaj e ndajm komunikimin politik n nj plan kohor n tre faza duke u nisur nga fundi i Lufts s Dyt Botrore deri n ditt tona. Faza e I-Vitet 1950 Komunikimi politik ishte n varsi t nj sistemi institucionesh dhe idealizmave politik shum t fort, me t cilin partit politke bnin transmetimin e mesazheve nga sistemi politk te ai i qytetarit-votues. Mesazhet politike n ato vite ishin t forta, lidert e qeveris kishin akses t plot n media; ata qeverisnin pa u shqetsuar prej sistemit t komunikimit ose imazhit, ose t teknikave t komunikimit publik.

Faza e II- Nga vitet 1960-1980

sht koha e hyrjes s nj mjeti t ri komunikimi: televizionit edhe pse jo n t gjitha shtetet me t njjtin ritm dhe shtrirje. Mekanizmi i ri i qyteatrit-telespektator n komunikimin politik solli q n televizion ti shfaqen publikut t gjith lidert politik, t mdhenj e t vegjl, aktiv ose jo n fushatat zgjedhore, duke rritur n kt mnyr opinionin dhe vmendjen e publikut. TV-ja n kt periudh do t rriste n nj shkall marramendse vmendjen e opinionit publik kundrejt sistemit politik. Ky sistem i ri i medias solli q pjesa pasive qytetare deri n ato vite t kthehej n aktive pr shkak se tashm mesazhi politik deprtonte edhe tek ata, nuk ishte m vetm n sheshe ose n gazetat e prditshme dhe javore, q jo gjithkush dinte ti lexonte ose kishte mundsi ti dgjonte. Informacioni televiziv futi n formatet e tij gjuhsore temat politik edhe mnyrn e prezantimit t liderve dhe t subjekteve t tjera politike. Pikrisht n kt ast lindi nevoja e teknikave t komunikimit manipulues nprmjet medias me qllim q edhe pjesa pasive deri dje, tashm t kthehej n aktive, duke marr informacion t mjaftueshm nga Tv-ja. N kt mnyr lindi nevoja e nj komunikimi m t kujdesshm kundrejt opinionit publik t krijuar nprmjet televizionit.

Faza e III- Nga vitet 1990-deri sot

sht nj faz e konsoliduar; sasia e madhe e mjeteve t komunikimit, hyrja e tyre n do ast t jets sociale e individuale dhe shpejtsia sjellin konsolidimin e saj. Televizioni tashm konsiderohet si mjet i informacionit politik, si nj objekt i dshiruar prej kohsh nga politikant, edhe pse sht shumfishuar n vazhdimsi e n shum kanale, t cilat jan t vshtira pr tu menaxhuar t gjitha sbashku pr qllime politiko-partiake. Te televizioni n kt faz duhet konsideruar edhe hyrja e sistemit t ri t komunikimit media e re; internetit me aftsit e tij t reja pr komunikimin publik.

Sistemi politik dhe masmedia

Sipas prkufizimit: komunikimi politik sht produkti i shkmbimit informativ t tre aktorve n hapsirn publike, pra shkmbimi mes sistemit politik, sistemit t medias dhe sistemit t qytetarve. Ky shkmbim informacioni ndodh n shoqrin post-industriale nprmjet kanaleve t komunikimit me masn. Media n qendr: Ky fakt i medias n qendr t t dy sistemeve t tjera t komunikimit, sht ekskluziv vetm pr koht e sotme dhe sht fakt i nj komunikimi sasior me masat. Ndrkoh q institucionet politike kan qen gjithnj parsore n sfern politike, media e ka arritur kt pozicion pa pasur nevoj t bnte fushat dhe aq m pak t bnte luft me aktort e tjer. Mediatizimi i shoqris: Duke hyr me nj ritm t lart dhe t suksesshm, prfaqsuesit e medias arritn t merrnin n shoqri nj rol shum t rndsishm pr socializimin, nj rol t krahasueshm me at t institucioneve fetare, shkolls e partive politike. Prpara mediatizimit t politiks duhet t theksojm q vjen mediatizimi i shoqris. Media sht nj prbrs thelbsor, kryesor n shoqrin post-industriale, edhe m shum se ka qen shtypi n shoqrin industriale, i cili ishte nj mjet komunikimi i elits kulturore t shoqris. Te media sht televizioni q ndikon m shum n formimin e mods, gustove dhe n prhapjen e ideve e t njohurive. Media kryen nj funksion t informimit si vzhguese e lufts politike dhe e pasqyrimit t saj. Todol Gitlin (1980) duke studiuar protestat e viteve 60-70 n SHBA, vuri re se q t sigurosh fushn informative t medias nuk do t thot t kesh akses n t, sepse media mban qndrimin e saj pr prkufizimin dhe paraqitjen e fakteve te publiku dhe kjo mund t jet n kundrshtim me at q ne duam. Strategjit e prdorura nga kto grupe pr t trhequr vmendjen e publikut jan:
1. T transmetosh nj imazh t nj lideri t keqtrajtuar nga media ose nprmjet medias, me

qllim q t provokoj interes dhe simpati n opinionin publik.

2. Organizimi i manifestimeve spektakolare ose prdorimi i nj fjalori tragresiv n to; 3. Shfrytzimi falas i publicitetit;

Nga ana tjetr mediat jan t ndrgjegjshme q n nj far mnyre jan prdorur nga kto strategji e nga kto lvizje dhe n fakt kjo sht e paevitueshme, duke qn se ka nj bashkveprim nevojash. Me fjal t tjera kto lvizje dhe media mbshteten te njra-tjetra pr qllimet e tyre personale. Nuk duhet ta lm pa prmendur se ka dallime edhe nga media n media. Disa prej tyre jan t interesuara pr lajmet tronditse, skandalet, e pikrisht te kto
5

media gjejn m shum mbshtetje te grupet e interesit dhe t presionit. Duhet t kemi t qart q sado media t preferoj skandalet n astin q sht n loj nj politik e rrezikshme, ajo sht gati t fik dritat dhe t mnjanohet n qetsi.

Masmedia
Me rritjen e pushtetit t medias sht zhvilluar m tej ndrgjegja pr rolin special t medias n shoqri e n sfern publike.

Roli i medias n politik

1. Teoria e shtypit t lir bazohet n filozofin politike pr t ciln media duhet t luftoj

pr lirin e saj pr tu shprehur e lir, si dhe pr lirin e publikimit, si nj nga pikat themelore t demokracis.
2. Teoria e tregut t ideve. Ashtu si malli me cilsi m t mir n treg fiton n konkurrenc

ndaj mallit me nj cilsi m t ult, edhe idet m t mira do t fitojn n tregun e medias.
3. Teoria e prgjegjsis shoqrore. Ktu kemi t bjm me nj etik n media, ku

gazetart kan si detyr t prshkruajn n detaje dhe pa ekzagjerime, me inteligjenc ngjarjet, e me nj prshkrim q t jap nj imazh real, i cili duhet t jet sa m i kuptueshm pr lexuesin. Gjithashtu, n t duhet t ket vend pr shkmbim opinioni dhe kritik.

T drejtat dhe detyrat e medias

Me rritjen e vetndrgjegjsimit pr t drejtat e saj, media n proesin demokratik ka stimuluar shum debate pr shtje, si: perspektiva e institucionit t medias n fushn e politiks, proeset produktive t lajmeve, bashkpunimi mes mes medias dhe partive, sindikatat etj.

Funksionet e masmedias n lidhje me sistemin politik jan:

1. Mbledhja dhe tregimi objektiv i informacionit nga politika. 2. Interpretimi i lajmeve pr t manipuluar qytetart, q nuk jan ekspert pr shtjet politike dhe pr rndsin e informacionit q ato marrin. Ktu flitet pr rolin q ka i ashtuquajturi informacioni q respekton dhe ndihmon qytetarin pr t qen i informuar , me qllim q t jet sa m aktiv n jetn politike.
3. Mobilizimi i qytetarve n politik, q t ken njohuri publike pr t, funksion q media e

ndan me partit politike dhe me institucionet e tjera shtetrore. 4. Ndrhyrja direkte n debatet politike duke tematizuar shtjet m t rndsishme e duke ndikuar n politikat e shtetit.
5. Rezistenca kundrejt tentativave t subjekteve politike pr t minimizuar pavarsin e saj.

SHTYPI
Gazeta sht instrumenti m i vjetr i informimit politik, por edhe mjeti i par q sht prballur ose prplasur me pushtetin politik. Qkur shtypi fitoi t drejtn e liris e t pavarsis, sht br nj aktor i rndsishm n fushn e politiks.
6

Shtypi i prditshm dhe ai periodik i ka rrnjt e tij n veorit kulturore e politike t nj shteti dhe transmeton cilsin, t mirat, difektet dhe tendencat e atij vendi. Shtypi luan role t ndryshme nga nj vend te tjetri. Dy kategori t gazets:
1. Gazetat cilsore t cilat reflektojn opinionin dhe qndrimin e elitave kulturore e politike;

paraqiten si bashkbiseduese autoritare t klass politike dhe kan nj prueshmri n t gjith masn e popullit.
2. Gazetat popullore t cilat nuk kan ambicje kulturore, por edhe nuk sht e thn t

reflektojn patjetr opinionin publik t shtresave t ndryshme shoqrore. Ato n prgjithsi ndjekin tendencat dhe shijet e publikut. Shtypi popullor ndjek objektiva t thjeshta komerciale si: shitja e nj numri sa m t madh kopjesh, prhapja gjeografike sa m e madhe, t ardhurat etj.

TELEVIZIONI
Televizioni cilsohet si origjina e shum ndryshimeve si kulturore, ashtu edhe politike n t gjitha vendet n 50 vjearin e fundit. Televizioni sht:
1. Bashkudhtar me aktor t mdhenj q e kan prdorur; 2. Dshmitar i dramave t mdha, por gjithashtu edhe i ngjarjeve t jashtzakonshme; 3. Agjent i ndryshimeve t mdha e t vogla, t cilat kan modifikuar skenn politike

kombtare e botrore. Televizioni mund t konsiderohet si nj nga shpikjet m t rndsishme t shekullit t XX, simbol i modernizimit t shoqris. Gjithashtu duhet t theksojm q televizioni ka ndryshuar rrnjsisht politikn dhe lidershipin politik aq sa mund ta prkufizojm si nj sulm ushtarak n historin e politiks, ose aq t rndsishm sa Revolucioni Francez ose rnia e Murit t Berlinit. Sot sht e pamundur t flassh pr politik pa iu referuar dimensionit t saj televiziv. Televizioni sht burim primar i informacionit, ku pjesa m e madhe e personazheve kan njohuri politike kryesisht nga ky mjet.

Efektet e mediatizimit
Kur flasim pr efektet e medias, sht mir q ti ndajm ato n: 1. Efekt sistemi, q sht rezultat i veprimit medial pr funksionin e sistemit politik. 2. Efekti psikosocial sht impakti q media transmeton pr veprimet, opinionin e sjelljen politike te publiku qytetar. Politika e mediatizuar; Veprimi i medias n politik nuk e ka zvendsuar ose dobsuar rolin e saj, pra media nuk sht kthyer n zvendsuese t institucionit politik, por i ka dhn hapsir sistemit politik, instrumental e kanaleve t nevojshme pr funksionimin e saj n kohn e demokracis s mass.
7

Ky proes solli ndryshime t mdha e t thella n fushn politike, deri n at pik q shum autor jan shprehur se tashm politika sht media e varur. Pushteti i medias. Ky pushtet ka nj vend t konsiderueshm n shoqri dhe n fushn politike, e par n aftsit e saj pr t ndikuar pr vazhdimsin e mgjarjeve, pr personazhet, pr veprimtarit dhe pr vendimet politike, pa prmendur aftsin e ndikimit n opinionin publik. Mediatizimi sht sinonimi i pushtetit t medias. GJUHA, RITUALET E SIMBOLET POLITIKE Gjuha nuk reflekton vetm realitetin e ndryshimeve e t konflikteve, por ajo transformohet menjher n nj instrument t ndryshimit politik e social. Gjuha, t folurit kan ndihmuar n formulimin e ideologjive politike. Pra, me fjal t tjera diskutimi politik sht retorika, nj mnyr persuazive pr t ndrtuar botn sociale e politike.

Gjuha politike
Shpesh gjuha politike prcaktohet me termin diskutim politik ose mesazh politik, por edhe me komunikim politik. Kuptimi i sakt i ktyre termave sht i lidhur ngusht me kontekstin n t cilin prdoren dhe nuk sht e mundur t japin nj prkufizim t plot t tyre. Gjat mesazheve t gazetarve ose politikanve vmendja nuk prqndrohet n mnyrn dhe karakteristikat gjuhsore t dgjuesit, por n far ai po thot. Pra, t flassh pr gjuhn e politikanve pr t personifikuar argumentet e diskutuara prej tyre nuk sht e sakt. Diskutimi politik ka lidhje me ann gramatikore, tekstuale, sintaksore t shprehura n nj mesazh, pra aspektet teorike, strukturale etj., t cilat jan tipike t analizave t diskutimit politik. Pr termin gjuha politike ne do t flasim nga ana e karakterit socio-politik, pra duke e par, duke e vzhguar at n veprimtarin komunikuese e n kontekstin e fenomeneve politike. Gjuha politike duhet kuptuar vemas si fenomeni, t cilin ne thjesht e perceptojm edhe si kategori analitike e komunikimit politik, e cila sht shum m e gjer. Gjithashtu nuk mund ta ndajm dot politikn nga fjala. Ato jan pjes prbrse t njratjetrs. At q quajm politik e artikulojm dhe e afirmojm nprmjet fjals. sht gjuha, t folurit pr faktet politike e jo vet faktet pr t ciln publiku mbshtetet dhe me an t saj krijon mendimin e tij personal. Pr kt arsye gjuha politike sht realiteti politik. Eldelman dhe teoria e tij Ai studion komunikimin politik n t gjith sfern e saj dhe jo vetm n aspektin e leksikut. Ndryshueshmrit q ai analizon jan relativ t:

Dhnsit t mesazhit, pra format e shprehjes dhe t kontekstit q tregojn karakterin politik n format e diskutimit. Argumenti, pra prkufizimet, formulimet e koncepteve e gjithashtu konkluzioni q jep dhnsi i mesazhit. Marrsi i mesazhit, pra prgjigjet e ndryshme q publiku i jep mesazheve t mara nga dhnsi.

Katr format e gjuhs politike

8

Gjuha politike nuk prkufizohet e till m.q.s e prdorin politikant, por sepse gjuha ka forcn e pushtetit mbi masn.
1. Nxitse

2. Ligjore 3. Administrative 4. Kontraktuese 1. Gjuha nxitse sht nj kategori relativisht e gjer q prbhet nga nj pjes e konsiderueshme e komunikimit nga ana e politikanve dhe ka pr objekt diskutimin persuaziv, retorik dhe efektet e komunikimit stabilizues. sht gjuha e fushatave zgjedhore, e publicitetit dhe e marketingut t partive e kandidatve politik. Pjes e ktij komunikimi sht efekti dramatik dhe emotive i cili ndihmon n trheqjen e vmendjes dhe miratimin e publikut. Ky komunikim nxit fitimin e besimit te masa n zgjedhjet politike. 2. Gjuha ligjore sht shum e prdorur n komunikimin politik sidomos n kategorin institucionale, ku me an t ksaj gjuhe formulohen normat, rregullat, kontratat, ligjet etj Karakteristik e ktij komunikimi sht fleksibiliteti dhe dyfishtsia q ai ka, pra interpretimet, t cilat varen nga nj subjekt te tjetri, koha, konteksti, interesat etj. Objektivi i diskutimit politik me natyr gjuhn ligjore sht analog me at t gjuhs nxitse, pra sht drejtimi i publikut nn ideologjin e nn zgjedhjen e interesave pr t arritur kshtu pushtetin dhe kontrollin politik. Por, duhet t theksojm q ky komunikim ligjor haste me qndresn e komunikimit t medias e t mass. Gjuha e medias sht shum larg nga gjuha ligjore. Kur kjo e fundit hyn n kanalet e medias, sht e detyruar t ballafaqohet me sintaksn e logjikn mediatike, duke rrezikuar t humb totalisht natyrn e saj, pra duke u transformuar n nj gjuh tjetr. 3. Gjuha administrative sht shum e lidhur me gjuhn ligjore, duke qen nj deg e saj si n objektiva ashtu edhe n prmbajtje. sht gjuha burokratike, q gjithkush politikan ose jo, sht i detyruar ta prdor e ta kuptoj. Megjithat duhet t pranojm faktin q qytetari manifeston paknaqsi kundrejt komunikimit burokratik, sepse e shikon at si nj penges pr nj komunikim transparent. 4. Gjuha kontraktuese sht gjuha me an t s cils realizohen shum marrdhnie t sfers politike si ajo e prapapskens, ku sipas shum studiuesve sht ajo q ka rndsin primare n lojn e pushtetit politik. sht nj gjuh e cila prdoret n jetn private, pra n vende ku perceptimi i publikut dhe i masmedias nuk perceptohet. P.sh t ashtuquajturat pazaretq bhen pr listat e votuesve, marrveshjet mes deputetve n nj komision parlamentar, korrupsioni etj. Pra, sht nj komunikim mes subjekteve q nuk kan objektiva t prbashkta, por q pr astin krkojn plotsimin e krkesave t t dyja palve pr interesin personal.

Ritualet Politike
Nuk ka politik pa rituale, por edhe nuk mund ta minimizojm at vetm n dimensionin
9

e ritualit. Edhe rituali hyn plotsisht n gjuhn politike, sht pjes e saj duke qen se sht nj instrument komunikimi e formalizuar dhe e organizuar nga rregulla q reflektojn strukturat kulturore t nj shoqrie ose t nj konteksti politik. Rituali sht nj aktivitet i nj natyre simbolike q prqndron vmendjen e pjesmarrsve t tij pr objekte afektive q ato i konsiderojn shum domethns. Rituali politik ka t paktn katr dimensione:
1. Rituali politik i prqndruar pr t fituar solidaritet n funksion t integrimit social. 2. Rituali politik i pqndruar pr t treguar pushtet, pra pr t br publike forcn, statusin

dhe ligjshmrin e atyre q realizojn kt ritual.

3. Rituali politik i prqndruar pr t ndrtuar kuptimin e aktivitetiti q nj grup social po bn,

pra pr ti dhn nj kuptim t pranueshm edhe nga t tjert ngjarjeve t jets sociale.
4. Rituali politik i prqndruar pr t dalluar imazhin politik t nj armiku, ose pr ti dhn

prgjegjsin pr nj fatkeqsi sociale q ka sjell. Ritualet mund t jen p.sh kurorzimi i Mbretreshs s Anglis, ose ceremonia mortore e Presidentit Kennedy n SHBA. Por, nj shembull klasik i nj rituali politik jan zgjedhjet, nj aktivitet shum i sistemuar e i menduar m par, si n aspektin simbolik, ashtu edhe n at ligjor.

Gjuha e politiks e masmedias

Komunikimi politik nuk mund t minimizohet n kuptimin e thjesht t fjals, por n komunikimin politik t mediatizuar, edhe pse media sht dhe ka qen n qendr t interesit politik dhe primare te protagonistt e saj. Media jo vetm bhet pjes e komunikimit politik, por sht shpesh korniza, podiumi i dimensionit simbolik, e ritualeve t komunikimit politik. Media i ka ofruar formave tradicionale t spektaklit politik modele t reja t riteve e t simboleve, gjuh t re, marrs t ri t mesazheve politike, pushtet t ri integrimi social e politik. Konkurrimi dhe fitoret kan qen gjithnj pjes prbrse esenciale e politiks si dje dhe sot, por ajo q e dallon sot nga e djeshmja sht organizimi i tyre n funksion t medias, e mbi t gjitha n funksion t televizionit. Prodhimi i ritualeve t reja n politikn e mediatizuar vjen si rezultat i negocimit mes aktorve t saj, si jan: protagonistt politikan, media dhe publiku-qytetar. Ritet, mitet dhe simbolet q kan br me shekuj politik, jan sot nn drejtimin e medias dhe sht ajo q n t vrtet i menaxhon ato. KOMUNIKIMI NE FUSHATAT ZGJEDHORE Publiciteti dhe marketingu elektoral N t gjitha vendet demokratike fushatat zgjedhore jan momente me intesitet t lart politik e mediatik. Fushatat zgjedhore jan momente simbolike shum t forta, t afta t lartsojn vlerat pr t cilat sht vendosur proesi demokratik. Komunikimi elektoral prmban n
10

vetvehte t gjith komunikimin politik. Ai sht aktiv dhe duhet t prmbaj nj komunikim efficient. Tre kategorit e fushatave zgjedhore 1. Agonia dhe natyra dramatike; Gar, ring, ndeshje jan disa terma me origjin sportive, q prdoren n prgjithsi n kronikat gazetareske pr t prkufizuar fushatat zgjedhore moderne. Kemi par q n anitkitet gjat zgjedhjeve, nuk kan munguar asnjher fragmentet teatrale, me qllim marrjen e miratimit nga populli. Nuk ka fushat zgjedhore demokratike q t mos ket elemente spektakolare, truke, polemika, trheqje t vmendjes s medias dhe strategji komunikimi me kundrshtart. Flitet pr nj gar, nga rezultati i t cils varet udhheqja e nj shteti. Fushata zgjedhore sht e vetmja loj n gjendje e cila aktivizon gjith popullin. 2. Analogjia e konkurrimit partiak dhe lojs s konkurrimit n treg. Zgjedhjet n kt perspektiv shfaqen si nj treg i madh, n t ciln krkesa e qytetaritkonsumator ndaj tregut prputhet me krkesn e qytetarit-votues ndaj partive, dhe nga ana tjetr kemi ofertn e tregut. Taktikat persuazive t bindjes, negocimit dhe lufts mes palve paraqiten si pranimi ose jo i programeve politike, njlloj si me at q ne shohim n treg. 3. Hapsira ku matet efektiviteti dhe kapaciteti i medias pr te ndikuar n politik. Fushatat zgjedhore jan mbi t gjitha fushata komunikimi. Komunikimi sht mnyra me an t s cils fushata zgjedhore, fillon, zhvillon dh prfundon. Komunikimi sht thelbi i fushats zgjedhore. Pikrisht sepse fushatat zgjedhore jan t lidhura ngusht me komunikimin, ato u zhvilluan n kohn e demokracis e t liberalizmit paralel me hyrjen e masmedias. N.q.s m par fushatat kan qen t thjeshta, kryesisht tubime, sot me zhvillimin e mediave, si: gazetat, radio. TV, interneti etj., ato kan nevoj pr nj komunikim m t pasur dhe me teknika informimi persuazive m t sofistikuara. Fazat e evoluimit t fushatave zgjedhore jan: 1. Fushata zgjedhore para-moderne (1800-1950) Komunikimi dhe propaganda bazohen n forma direkte ndrmjet kandidatve dhe qytetarve n nivel lokal. 2. Fushata moderne (1960-1980) Jan vitet e shprthimit televiziv, televizioni zvendson grindjet dh bhet podiumi i preferuar i gars elektorale. Fillojn t shfaqen konsulentt politik profesionist, ekspertt e marketingut politik, sondazhet politike. Fortsohet nevoja pr aftsi n komunikimin publicitar, nevoja pr ekspert t raporteve me publikun etj. Spoti televiziv sht emblema e fushatave moderne. Shfaqen debatet e mdha televizive nprmjet kandidatve. Me an t gjuhs dhe imazhit televiziv, personazhet politike jan n qendr t vmendjes. 3. Fushatat postmoderne (pas viteve 1990)
11

Fushatat postmoderne shquhen pr profesionalizm n t gjitha fushat: planifikim, menaxhim e zbatim t komunikimit. Gjithka prgatitet me koh dhe parashikohet para se komunikimi elektoral t ket filluar. Sistemi i komunikimit politik sht i prqendruar te multimedia.

Llojet e komunikimit elektoral jan:

1. Fushata zgjedhore e politikanve Kjo fushat ka si qllim t vetm t fitoj votn e qytetarve. Mesazhi sht persuaziv, pra bn pjes n kategorin e propagands e t publicitetit. 2. Fushata zgjedhore si informacion i medias Kjo fushat nuk ka si qllim t bj pr vete votuesit, por ka pr qllim ta informoj at. Publiciteti elektoral televiziv Publiciteti elektoral televiziv sht nj instrument marketingu. Televizioni, si sistem i privilegjuar i komunikimit elektoral modern i partive dhe i kandidatve, influencon n mnyr t dukshme dhe t rndsishme n raportin mes publikut dhe partive politike. Televizioni u jep mundsin kandidatve politik q pr nj periudh t shkurtr kohore t arrijn t bhen t njohur n nivel kombtar dhe t ken mundsi t deprtojn e t fitojn simpati n t gjith publikun. Personazhet politike jan t ndrgjegjshm pr rndsin e vizibilitetit t tyre n kanalet televizive, i cili sht shum m i rndsishm sesa mesazhi q ato i transmetojn publikut-qytetar. Publiciteti elektoral televiziv ka funksion t legjitimoj dhe t pozicionoj figurn dhe mesazhin e kandidatit politikan te publiku. Llojet e spoteve jan:
1. 2. 3. 4. 5.

Spot gjysmbust- i cili prezanton vetm kandidatin duke folur. Spot negativ- kundr kandidatve konkurrent/rival. Spot kinema reale- e cila prezanton aste t jets reale t kandidatit. Spot intervist njerzve- me deklarata pozitive dhe miratuese t njerzve t ndryshm. Spot dshmitar- n t cilin personazhe t shquara deklarojn pr cilsit e kandidatit.

Karakteristikat e nj mesazhi t mir Nj mesazh i fort prcaktohet nga disa kritere: Mesazhi duhet t jet i shkurtr Votuesit nuk kan shum durim pr t dgjuar politikant fjalshum. Nse nuk jeni n gjendje tia transmetoni mesazhin tuaj votuesit n m pak se nj minut, ather nuk ka asnj dyshim se e keni humbur vmendjen e votuesit dhe ndoshta dhe votat e tyre. Mesazhi duhet t jet i vrtet dhe i besueshm Mesazhi duhet t jet rezultat i vlerave, eksperiencs, i politikave dhe jets s kandidatit. Ai duhet t prkoj me t kaluarn e kandidatit. Pr m tepr mesazhi juaj duhet t jet i besueshm. Kandidatt q bjn premtime jorealiste vese shtojn indiferentizmin e votuesve. Votuesit duhet t besojn se ato q thoni pr veten dhe pr at ka do t bni jan t vrteta.
12

Pr kt arsye sht shum e rndsishm t mbshtesni deklaratat tuaja me fakte nga eksperienca ose njohurit tuaja t mparshme. Deklarimi se ju e kuptoni nj problem ose shtje pa e demonstruar se pse dhe si e kuptoni, sht humbje kohe si ju, ashtu edhe pr votuesit. Mesazhi duhet t jet binds pr votuesit Ju duhet t flisni pr tema q kan rndsi pr votuesit tuaj. Kto tema shpesh jan t lidhura me probleme q votuesit prballojn do dit edhe jo shtje q politikant i konsiderojn t rndsishme pr politikat publike. Ka shum gjasa q votuesit t mbshtesin kandidatt q flasin pr problemit e punsimit, edukimit, t fmijve ose pensionistve dhe jo nj kandidat q flet pr buxhete, ndonse buxheti n vetvehte ka t bj me t gjitha kto probleme. Kini parasysh se ju po prpiqeni t bindni votuesit se ju jeni kandidati m i mir q do ti prfaqsoni ata dhe prpiquni ti bindni q t votojn pr ju. Nj mesazh duhet t pasqyroj ndryshime Votuesit duhet t przgjedhin midis jush dhe kandidatve t tjer. sht e nevojshme q tua bni t qart votuesve ndryshimin q keni nga kandidatt e tjer n gar duke krahasuar veten tuaj me ata. Nse t gjith kandidatt deklarohen pr zhvillimin ekonomik dhe siguri sociale, athere votuesit nuk mund t bjn nj przgjedhje t qart. Nga ana tjetr, nse ju mbshtesni uljen e taksave pr kt ekonomi t caktuar dhe kundrshtart e tu jo, athere votuesit do t ken prpara nj zgjedhje shum t qart. Mesazhi duhet t jet i qart dhe t prek zemrat Mesazhi duhet t shprehet me nj gjuh t qart e t kuptueshme pr votuesit. Shpesh politikant dshirojn t impresonojn votuesit pr zgjuarsin e tyre duke prdorur terma teknik, t cilt votuesit nuk i kuptojn ose nuk kan ndonj ide t qart pr to. Ju nuk duhet ti lodhni votuesit pr tu kuptuar at ka po thoni. Krijimi i nj imazhi viziv n mendjen e votuesve do t ishte nj ide shum e mir. Politika sht nj shtje emocionale, ndaj m t fituar jan ata politikan q u flasin zemrave t votuesve se sa ata q u flasin mendjeve t tyre. Kjo nuk do t thot se duhet braktisur baza intelektuale e partis ose e kandidaturs.Kjo do t thot se duhet gjetur nj mnyr q t mund t lidhet mesazhi elektoral me vlerat themelore t votuesve dhe t bhet e qart se kuptohen problemet me t cilat prballen do dit. Mesazhi duhet t jet i fokusuar Nse mesazhi elektoral u drejtohet t gjithve, n fakt ai nuk i drejtohet asnjrit. Njerzit q do t votojn pr ju jan ndryshe nga ata q nuk do t votojn pr ju dhe t dyja grupet kan probleme t ndryshme. Fushata e kandidatit duhet t prcaktoj se cilat jan kto ndryshime dhe ta drejtoj mesazhin te mbshtetsit e pritshm. Shpesh votuesit duan nj informacion t sakt pr kandidatin q realisht prfaqson interesat e tyre. Nse ata e marrin at informacion, ata do t votojn pr at person. Politikant shpesh nuk arrijn ta japin kt informacion t qart. Ata shpresojn q votuesit ose duhe ta marrin me mend at pa u thn hapur, ose prpiqen ta njerrin at nga konteksti. Mesazhi duhet t prsritet her pas here
13

Pasi t keni vendosur se far mesazhi do ti bind votuesit, ju duhet ta prsrisni at kurdo q tu jepet mundsia. Votuesit nuk i kushtojn vmendje fushats suaj. Megjithse ju flisni kjo nuk do t thot se ata ju dgjojn ose i mbajn mend ato q ju thoni. Ata duhet t dgjojn mesazhin tuaj disa her dhe n mnyra t ndryshme q ta ngulitin n mendje at. Nse ju ndryshoni mesazhin nuk bni gj tjetr vese krijoni konfuzion te votuesit. Mnyrat e informacionit elektoral Shtypi ndahet n: 1. Kronik 2. Intervist 3. Reportazh special 4. Editorial e komentues

Sondazhet
Jo t gjitha sondazhet bhen publike, shum prej tyre pr arsye strategjike, mbahen sekret. Sondazhi sht nj mjet shum i rndsishm njohs si pr krkuesin, ashtu edhe pr kandidatin vet. Media e trajton sondazhin si nj ngjarje t veant, asgj nuk mund t jet mbi t, gjithka rrotullohet rreth tij. Tri elementt e suksesit t nj sondazhi jan:
1. Pasqyrimi i t vrtets s mundshme nga media 2. Kapaciteti i tyre pr t dhn rezultatin 3. Vmendja e vazhdueshme pr zgjedhjet

INFLUENCA DHE EFEKTET E MEDIAS

Aktori i tret i komunikimit Aktori i tret i komunikimit sht marrsi i mesazhit, i prodhuar nga sistemi politik, nga sistemi i medias dhe gjithashtu rezultati i bashkveprimit midis tyre. Sistemi politik pa miratimin e qytetarve nuk mund t marr kurr pushtetin, por gjithashtu edhe media nuk mund t ket identitet, sepse pa ndihmn e publikut nuk mund t ket efektivitet n integrimin e saj te sistemi politik. Burimet e influencs Mediat mund t klasifikohen sipas tre profileve t ndryshme si: 1. Burim njohjeje e informacionit politik 2. Burim i elsit interpretues pr realitetin politik 3. Instrument i mundshm persuaziv

Burim njohjeje e informacionit politik Jo t gjitha mjetet e komunikimit t medias kan kapacitet t ndikojn n pikpamjet dhe sjelljet politike t qytetarve. Shtypi vazhdon t jet mjeti m i privilegjuar i formimit dhe informimit politik t elits kulturore politike.
14

Mediat mund t jen: Nismtare t proesit t njohjes individuale si p.sh kur nj mjet komunikimi transmeton lajmet pr nj ngjarje politike. Faktor q ndrhyjn n diskutimin e hapur nga nj grup personash pr tematika politike, pra kur media konsiderohet si input q ndryshon kushtet e diskutimit. Faktor potencial pr komunikimin politik, pra kur media jep kontributin e saj pr ta br m trheqse fushatn zgjedhore ose pr ti dhn mesazheve nj ton negative. Burim i elsit interpretues pr realitetin politik Media nuk sht pasqyr pasive e bots reale. Informacioni q ato japin sht i mbushur me nnkuptime, emocione, stimuj e pikpamje pr botn. Media transmeton mesazhin te publiku i cili reflekton mbi ideologjin, perspektivn politike, normat profesional, rutinn e interesat. Rezultati sht lajmi, informacioni i seleksionuar dhe i evidentuar n nj nivel individual konjitiv, sjellje e qndrimeve t subjekteve. Kto jan efekt mbi ndryshimin e opinionit n nj tem t caktuar politike pr nj lider, pr mnyrn e shkrimit t realitetit e pr potencialin e vendosmris gjat votimeve. Instrument i mundshm persuaziv Media sht instrumenti i vetm dhe m i rndsishm pr prcjelljen e informacioneve e lajmeve n koh t shpejt e hapsir t madhe. Gjithashtu media realizon nj komunikim persuaziv mbi qytetarin-votues, pasi ajo sht e aft t prcjell fakte, ngjarje reale q askush nuk mund ti prcjell n t njjtn mnyr. Qytetart mund ti klasifikojm n kto kategori: 1. Qytetari dembel Nj nga limitet e demokracis sht edhe fakti q qytetari nuk sht i informuar, pra nuk sht kompetent, nuk sht aktiv ose nuk sht i edukuar. sht e pamundur q vetm ajo pjes e vogl e shoqris demokratike t mund t vendos ose t zgjidh probleme pr shoqrin e painformuar e gjithashtu t artikuloj vullnetin e popullit pr tu siguruar q kush do t qeveris e ta bj at me prgjegjsi. Megjithat duhet t pranojm faktin e qytetarit racional, d.m.th q informohet aq sa i mjafton, aq sa ai e mendon t nevojshme, pa pasur nevoj q t humb koh. Ai merr pjes n jetn politike aq sa t ket mundsi t vlersoj dhe t kuptoj se kush sht vendimi m i sakt q duhet marr. Pra, racionalitet me informacion minimal. 2. Qytetari i informuar sht qytetari gjithnj i informuar dhe q ndjek do eveniment politik, edhe pse n nj mnyr siprfaqsore dhe sapo lind nj problem esencial ai sht i gatshm t aktivizohet. sht nj qytetar vigjilent pr shtjet politike. Nj shembull analog mund t jet ai i prindrve q ojn fmijn diku pr t luajtur, e ndrkoh q e vzhgojn bashkbisedojn e kujdesen pr probleme t tjera, lexojn etj., pra n pamje t par ata jan t pavamendshm, porn t vrtet nuk sht ashtu. 3. Qytetari i mirinformuar
15

Nj model i parealizueshm. Kompleksiteti i jets shoqrore e bn t pamundur nj impenjim t till. Vetm media informuese u jep mundsin t ken nj burim t vazhdueshm informacioni, duke stimuluar debatin social e politik, si edhe kritikn kundrejt qeveris. Qytetari informohet aq sa mendon se sht mir t dij, as m shum e as m pak, kur dhe si duhet t informohet.

Llojet e publikut
1. Publik i prgjithshm; N kt publik opinioni konsiderohet mass opinion, i cili korrespondon me shumicn dominuese t opinioneve individuale. Pra, si thot Rousseau, sht vullneti, dshira e t gjithve, e cila sht pjes thelbsore e demokracis. Ky lloj publiku sht ai jo mir i informuar, pra, ai q ndikohet nga masmedia. 2. Publiku i vmendshm; N kt publik bjn pjes qytetart me t vrtet t informuar pr shtjet politike e publike n vend, pra nj publik i konsideruar sot si special, ku opinioni i qytetarve ka nj vend t rndsishm n debatin publik. Ky publik sht shum i kufizuar n numr edhe pse rndsia e tij sht e madhe. 3. Publiku aktiv; Ky publik sht ajo pjes e qytetarve q prvese krijon nj opinion, merr pjes edhe personalisht n debatet politike e n jetn publike t partive politike. Kjo pjes nuk sht e ndikuar aspak nga sistemi i medias, sepse ka formuar opinione shum t forta dhe t themeluara mbi baz vlerash. 4. Publiku i medias sht opinioni q krijohet nga projektimi i medias dhe politikanve.

16