PANDIWA

KAHULUGAN NG
PANDIWA
Salitang nagpapakilos o
nagbibigay-buhay sa isang lipon
ng mga salita(pansematika).
Nakikilala sa pamamagitan ng
mga impleksiyon nito sa ibat-
ibang aspekto ayon sa uri ng
kilos na isinasaad nito
(instruktural)
POKUS NG PANDIWA
Tawag sa relasyong pansematika
ng pandiwa sa simuno o paksa
ng pangungusap.
Naipapakita ito sa pamamagitan
ng taglay na panlapi ng
pandiwa.
PITONG POKUS NG
PANDIWA
1. Pokus Tagaganap
ang paksa ng pangungusap
ang tagaganap ng kilos na
isinasaad sa pandiwa.
Mag- at um-/-um-.

Halimbawa:
Kumain ng suman at manggang
hinog ang bata.
2. Pokus sa Layon
Nasa pokus sa layon ang pandiwa kung
ang layon ang paksa/binibigyang-diin
sa pangngusap
i-, -an, ipa-, at in
Halimbawa:Kinain ng ata ang suman at
maggang hinog.
3. Pokus sa Tagatanggap
Ang pinaglalaanan ng kilos ang siyang
simuno sa pangungusap.
Halimbawa: Ibinili ko ng ilaw na kapis ang
pinsan kong nagbalikbayan.
4. Pokus saGanapan
Kung ang paksa ay lugar o ganapang
kilos.
Halimbawa: Pinagtamnan ng gulay ng
aming katulong ang bakuran.
5. Pokus sa kagamitan
Nagsasaad na ang kasangkapan o
bagay na ginagamit upang
maisagawa ang kilos ng pandiwa ay
siyang simuno ng pangungusap.
Halimbawa: Ipinampunas ko ng mga
kasangkapan ang basahang malinis.
6. Pokus sa sanhi
Ang paksa ay nagpapahayag ng
dahilan o sanhi ng kilos.
i-, ika-, ikapang-,
Halimbawa: Ipinagkasakit niya ang labis na
paghitit ng opyo.
7. Pokus sa direksyunal
Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon
ng kilos ng pandiwa.
-an, -han
Halimbawa: Pinagpasyalan ko ng aking
mga panauhing kabilang sa Peace Coorps
ang Tagaytay.
ASPEKTO NG PANDIWA
Katangian ng pandiwa na
nagsasaad kung naganap na o
hindi pa nagaganap ang kilos, at
kung nasimulan na at kung
natapos nang ganapin o
ipinagpapatuloy pa ang
pagganap.
TATLONG ASPEKTO NG
PANDIWA
1. Aspektong Pangnakaraan/
Perpektibo
TUNTUNIN
a. Kapag ang panlapi ng pandiwa
ay may inisyal na ponemang
/m/, ang /m/ ay nagiging /n/
HALIMBAWA
Pawatas Perpektibo
Magsaliksik nagsaliksik
Manghakot nanghakot
Maunawaan naunawaan
b. Kapag ang pandiwa ay banghay sa
um/-um-, ang panlaping ito ay
nananatili sa pangnakaraan.
Samakatwid, ang anyong pawatas at
ang anyong pangnakaraan ay walang
pagkakaiba.
Halimbawa:
Pawatas Perpektibo
Umunlad umunlad
Yumuko yumuko
c. Kapag ang pandiwa ay banghay
sa hulaping an/-han, maging ito
man ay nag-iisa o my kasamang
ibang panlapi, ang an/-han ay
nananatili ngunit nadaragdagan
ng unlaping in kung ang
pandiwa ay nagsisimula sa
patinig at gitlaping in- naman
kung ang pandiwa ay nagsisimula
sa katinig
Pawatas Perpektibo
HALIMBAWA
Matamaan : natamaan
Masabihan nasabihan
d. Kapag ang pandiwa ay banghay
sa hulaping in/-hin, maging ito
man ay nag-iisa o may kasamang
iba pang uri na panlapi, ang
hulaping in/-hin ay nagiging
unlaping in- kung ang pandiwa
ay nagsisimula sa patinig at
nagiging gitlaping in- kung ang
pandiwa ay nagsisimua sa
katinig.
ASPEKTONG PERPEKTIBONG
KATATAPOS
Nagsasaad ito ng kilos na kayayari
o katatapos lamang bago
nagsimula ang pananalita.
Nabubuo sa pamamagitan ng
paggamit ng unlaping ka- at pag-
uulit ng unang katinig-patinig o
patinig ng salitang-ugat
HALIMBAWA
Pawatas Katatapos
Tumula katutula
Uminog kaiinog
Masulat kasusulat
Makalibot kalilibot
Makaamin kaamin
ASPEKTONG
PANGKASALUKUYAN O
IMPERPEKTIBO
Nagpapahayg ng kilos na
nasimulan na ngunit di pa nata-
tapos at kasalukuyan pang
ipinagpapatuloy.
 HALIMBAWA
Pawatas Perpektibo Imperpektibo
Ligawanniligawan nililigawan
Lagutan nilagutan nilalagutan
Umunlad umunlad umuunlad
Alatan inalatan inaalatan
PANDIWANG DI-
KARANIWAN
Mga pandiwang nagkakaroon ng
mga pagbababagong
morpoponemikong pagkakaltas ng
ponema o mga ponema, pagpapalit
ng ponema o metatesis.
HALIMBAWA
Salitang Panla- Di-
Ugat pi Karaniwan
buhos -an buhusan busan

dumi -han dumihan dumhan

tawa -han tawahan tawanan

tanim Pag-... pagtanima pagtamnan

-an n
ASPEKTONG
PANGHINAHARAP/KONTEMPLATIB
O
Naglalarawan ng kilos na hindi pa
nasimulan.
Halimbawa:
Pawatas Kontemplatibo
Magsaliksik magsasaliksik
Umunlad uunlad
Sabihin sasabihan
PANDIWANG KATAWANIN AT
PALIPAT
Hindi maaaring lagyan ng
kaganapang tuwirang layon.
Halimbawa:
1. Kumulo ang tubig.
2.Nagpagawa siya ng bag na
abakada sa Bikol.
3.Nagpagawa siya sa Bikol.