PANITIKAN

SA
PANAHON
NG MGA
KASTILA
 MGA AKDA O AKLAT UKOL SA
RELIHIYON
Ang DOCTRINA CRISTIANA
Pari Juan de Plasencia
1953
74 na dahon
Gotiko at Tagalog
Nilalaman:
ANG SAMPUNG UTOS NG
DIYOS
ANG UTOS NG SANTA
IGLESYA
ANG PITONG SAKRAMENTO
LABING-APAT NA
PAGKAKAWANGGAWA
ANG PITONG KASALANANG
 NUESTRA SENORA
DEL ROSARIO
IKALAWANG AKLAT NA
NAILIMBAG SA
PILIPINAS
AKDA NI P. BLANCAS DE
SAN JOSE NOONG 1602
 BARLAAN AT
JOSAPHAT
SAN JUAN
DAMACENO
ISINALIN SA WIKANG
TAGALOG NG
HESWITANG SI PARI
ANTONIO DE BORJA
 PASYON
Isang patulang pasalaysay ng mga
hirap at sakit ng ating Panginoong
Hesukrito.
Mahahalagang aral ang mga
matatagpuan sa pasyon tulad ng:
1.Mga aral sa magulang at anak;
2.Mga aral sa inuno at
pinamumunuan;
3.Mga aral sa mayayaman at
mahihirap;
4.Mga aral sa mga babae at lalaki;
 ANG MGA DALIT KAY
MARIA
Pari Mariano Sevilla
Ito ay panalanging inaawit
sa loob ng simbahan,
kasabay ang pag-aalay ng
mga bulaklak sa paraan ng
imahen.
Sa kasalukuyan, ang dalit ay
may ibat ibang salin sa mga
 URBANA AT FELIZA
P. MODESTO DE CASTRO
URBANA- sagisag ng kabutihang-asal
FELIZA- sinasagisag ang kaligayahang
natatamo dahil sa pagpapakabuti at
pagkamasunurin
HONESTO- ay sagisag ng kalinisang-
budhi at karangalan
 SI TANDANG BASIO
MACUNAT
No belang sa tagalog na isinulat ni
PARI MIGUEL LUCIO
BUSTAMANTE
Nailimbag sa Maynila noong 1885
Ang mga aral na napakaloob dito ay
ang pagtupad sa tungkulin bilang
isang Katoliko, ang makukuhang buti
sa paniniirahan sa lalawigan, at ang
pikit-matang pagpapaaral ng mga
magulang sa mga anak sa Maynila,
 Apostolado de la presa
Pahayagang nailimbag sa Maynila ng
mga PRAYLE
Ang unang labas nito ay noong Enero
1, 1894
Ito ay naglalaman ng mga nauukol sa
pananampalataya,kagandahang-asal
at mga balita tungkol sa relihiyon na
buhat sa ibat iban kwentong daigdig.
 Mga unang tulang tagalog sa
panahon ng kastila:
APAT NA MAKATANG PILIPINO ANG
NAPABANTOG SA PANAHONG ITO:
FERNANDO BAGONG BANTA(1606)
TOMAS PINPIN(1610)
PHILIPE DE JESUS(1708)
PEDRO SUAREZ OSORIO(1617)
 DITSO
Uri ng tugmaang ginagamit sa panunudyo
o pangangantiyaw.
Halimbawa:
Ako poy si Kataba
Anak ng Kondeng Mababa
Pag nakainom ng tuba
Ay nanghahagad ng taga.
 Kantahing- bayan
Pumapaksa ng ibat ibang pamumuhay at pag-
uugali ng mga tao, at damdamin ng bayan.
Halimbawa:
Magtanim ay di biro
Maghapong nakayuko
Di naman makaupo
Di naman makatayo
Halina, halina, mga kaliyag
Tayoy magsipag-unat-unat
Magpanibago tayo ng lakas
Para sa araw bukas.
 Mga akdang pandulaan na
makarelihiyon
Don Quijote de la Moncha (Miguel de
Cervantes)
Romansang patulang ito ay tinatawag na
awit at korido, paawit ito kung basahin.

AWIT- binubuo ng mga taludtud na may

labindalawag pantig. Mabilis ang bigkas-awit
sa korido.
KORIDO- wawaluhing pantig. May kabagalan
sa awit.
Iisa ang layunin ng awit at korido:
palaganapin ang pananampalatayang
Katoliko. Nagsimula ang mga ito sa
imbokasyon sa Maykapal o sa mga santa
o santo. Pinapaksa nito ang romansa,
pakikipagsapalaran, kabayanihan, at
kataksilan.

Tatlong makatang napabantog sa

panulang pang-aliwan:
Francisco Baltazar
Jose Dela Cruz
Ananias Zorilla
Ang pinakabantog sa tatlong
makata ay si Frrancisci
Baltazar. Bukod sa Florante at
Laura, isinulat din niya ang mga
sumusunod:
1. La Indiya Elegante y El Negrito
Amante, isang saynete
2. Almanzor y Rosalinda
3. Mahomet at Constanza
4. Don Nuno at Zelinda
5. Clara Balmori
 MGA TULANG
PANRELIHIYON
 SENAKULO
Pagsasadula ng pasyon ng
Poong Hesukristo. Ito ay
tinatanghal tuwing mahal na
araw.
Dalawang uri:
HABLADA (sinasalita)
CASTADA (inaawit)
 TIBAG
Pagsasadula ng
paghahanap ni Sta. Elena
sa nawawalang krus na
pinagpakuan kay Jesus.
Itinatanghal ito tuwing
buwan ng Mayo.
 ANG PANUNULUYAN
Isang uri ng dulang
panrelihiyon na namayani
noong panahon ng kastila.
Ang pnakadiwa rito ay ang
paghahanap ng bahay na
matutuluyan ng mag-
asawang San Jose at Birhen
Maria noong bisperas ng
Pasko.
 KARILYO
Isang uri ng libangan ng
mga tao kung madilim ang
gabi sa kapistahan ng isang
bayan o nayon.
Ito ay nagpapagalaw ng
mga anino ng mga pira-
pirasong kartong hugis tao
sa isang ilaw sa kabila ng
kartong hugis tao, at
 SARSWELA
Isang melodrama na
karaniway tatlong yugto.
Pinapaksa nito ang poot,
paghihiganti, at
pagpaparaya, kasakiman at
pagpapabaya, kalupitan at
kalambutan ng damdamin,
at kasiyahan, at
kalungkutan.
 ANG MORO-MORO AT KOMEDYA
Puso ng pakikipagsapalaran, pagdanak
ng dugo at digmaan.
Ito ay pagtatanghal sa isang salaysay
ng paglalaban ng mga kristyano at
mga moro.
Sinasabing ang unang moro-moro ay
isinulat ng isang prayle, si P. Juan de
Salazar.
Ang unang komedyang ipinalabas ay
isinulat ni P. Jeronimo Perez noong
1637. (Guerras Piracticas de
Filipinas)
 MGA
KATUTUBONG
PAGLALARONG
PATULA
 PUTUNGAN
Mahabang tulang inaawit
bilang parangal sa isang
may kaarawan o sa isang
panauhing iginagalang.
Ang larong ito ay noong
panahon ng kastila
nagsimula.
 KARAGATAN
Ito ay isang duulang
ipinalalabas bilang pang-aliw
sa mga naulila.
Ito ay ginaganap sa ika-30
araw ng pagkamatay at
unang taon ng kamatayan.
Ito ay paglalalarong birong
katotohanan sa pagliligawan.
 ANG DUPLO
Ito ay isang paraan
upang malibang sa
kabagut-bagut at
malungkot na sandali
ng pagdarasal para sa
patay.
 JUEGO DE
PRENDA
Ito at isang larong
pang-aliw sa mga
naulila.
 MGA
AKDANG
PANGWIKA
PARI BLANCAS DE SAN JOSE

Isinulat niya ang Memorial de

la Christiana en Lengua
Tagala noong 1605.
Ipinalimbag niya noong 1610
ang Arte y Reglas de la
Lengua Tagala.
Sinulat din niya ang
Vocabulario de la Lengua
 GASPAR SAN AGUSTIN

Compedia del Arte

dela Lengua Tagala
noong 1703.
 PADRE JOSE BURGOS
Kinilala siya at tinawag ng
Panukalang Bato ng
Katedral ng
Nasyonalismong Pilipino
Siya ay matalino at
makatarungang prayle na
taga-Vigan.
 PANITIKAN SA
PANAHON NG
PROPAGANDA AT
HIMAGSIKAN
Sa Kilusang Propaganda, wikang
Kastila ang malimit gamitin ng panitikan;
sa Tahasang Paghihimagsik ang
wikang Tagalog ang ginamit.
Ang mga repormang hiningi ng
mga propagandista ay ang
mga sumusunod:
Pagkakapantay-pantay ng mga
Pilipino at Kastila sa harap ng batas;
Gawing lalawigan ng Espanya ang
Pilipinas;
Pagkakaroon ng kinatawang Pilipino
sa Cortes ng Espanya;
Gawing Pilipino ang mga kura-
paroko; at
Pagkakaroon ng kalayaang
pangkatauhan ng mga Pilipino.
 TATSULOK NG MGA
PROPAGANDISTA

Dr. Jose Rizal

Marcelo H. Del Pilar
Graciano Lopez Jaena
 DR. JOSE RIZAL
Isinilang sa Kalamba, Laguna noon
Hunyo 19, 1861.
Isinulat:
Kay Birhen Maria
Ang awit ni Maria Clara
Sa Aking Mga Kababata
Noli Me Tangere
El Filibusterismo
Sa Kabataang Pilipino
MARCELO H. DEL PILAR
Isinilang sa nayon ng Kupang,
San Nicolas, Bulakan noong
Agosto 30, 1850.
Si Del Pilar ay lalong kilala sa
sagisag-panulat ng Plaridel.
Siya ang nagtatag ng
Diariong Tagalog noong 1882.
 Ang Ilan sa mga sinulat ni Del
Pilar:
Caiingat Cayo gumamit siya
dito ng sagisag na Dolores
Manapat.
Kadakilaan ng Diyos
Dasalan at Tocsohan
Sagot ng Espanya sa Hikbi
ng Pilipinas
GRACIANO LOPEZ JAENA

Ipinanganak sa Jaro, Iloilo

noong Disyembre 17, 1856.
Siya ang nakasulat ng 100
talumpati.
Sinulat niya ang nobelang
Fray Botod, isang nobelang
katatawanan na tumutuligsa
sa isang paring matakaw at
 Itinatag niya ang pahayagang
La Solidaridad noong 1889,
pahayagang mapanghimagsik
ng mga Pilipino sa Espanya.
Isinulat din niya ang nobelang
Ang Bandido sa Pilipinas (El
Bandolerismo en Filipinas)
 IBA PANG TAGAPAGBANDILA NG
KILUSANG PROPAGANDA
Antonio Luna
Juan Luna
Emilio Jacinto
Felix Resurrecion-Hidalgo
Dr. Pedro Paterno
Mariano Ponce
Jose Maria Panganiban
Isabelo Delos Reyes
Ang Panitikang
Makabayan at
Mapanghimags
ik
 ANDRES BONIFACIO
Ama ng Himagsikan
Isinilang sa Tondo, Maynila noong
Nobyembre 30, 1863.
Noong Agosto 26, 1896, sa
pangunguna ni Bonifacio, ay
pinunit nila ang kanilang sedula,
at iwinagayway ang pulang
bandila, bilang tanda ng
pagsisimula ng himagsikan laban
 Ang ilan sa kaniyang mga
isinulat:
Ang Dapat Mabatid ng mga
Tagalog ay bumabanggit sa
kasaysayan ng Pilipinas.
Ang Pag-ibig sa Tinubuang
Bayan ito ay isang tulang
nagpapahayag ng maaalab na
pagmamahal ni Bonifacio sa
bayan.
Katapusang Hibik ng
 EMILIO JACINTO
Isinilang sa mahirap na angkan
sa Tondo, Maynila noong
Disyembre 15, 1875.
Si Jacinto ay kinilalang Utak ng
Katipunan
Siya rin ang punong sanggunian
ni Bonifacio.
Siya ay namatay sa pagtatanggol
sa bayan. (Abril 6, 1899)
 Ang kaniyang mga
isinulat:
Kartilya ng Katipunan mga
kautusan para sa mga kasapi
ng Katipunan.
Liwanag at Dilim
A Mi Madre (Sa Aking Ina)
tulang handog niya sa
kanyang Ina.
A La Patria (Sa Bayang
 APOLINARIO MABINI
Isinilang noong Hulyo 23,
1864 sa Talaga, Tanawan,
Batangas.
Noong 1894, natapos niya
ang pagka-manananggol sa
Sto. Tomas.
Ilan sa kanyang mga tanyag na
naisulat:
Ang Himagsikang Pilipino isang
sanaysay na naglalarawan ng
kabayanihan ng mga Pilipino sa
pakikipaglaban.
Sa Bayang Pilipino isang tulang
handog sa bayan.
Ang Pahayag hinango sa kanyang
manipesto.
El Desarollo y Caida de la Republica
Filipina Ang Pagtaas At Pagbagsak ng
Republikang Pilipino.
 JULIAN FELIPE
Ang may akda ng Pambansang
Awit ng Pilipinas
Isinilang sa Cavite noong Enero 28,
1861
Nilikha:
Amerita Danza
Cintas y Flores Rigodones
Motete al Santisimo
 JOSE PALMA
Isinilang noong Hunyo 3, 1876 sa
Tondo, Maynila.
Isinulat:
Titik ng Pambansang Awit ng
Pilipinas
De Mi Jardin (Mula sa aking Hardin)