Blm 7

ENTROP

1 Blm 7: Entropi
 Amalar
Termodinamiin ikinci kanununu hal deiimlerine uygulamak.

kinci yasa verimini lmek iin entropi olarak adlandrlan zellii

tanmlamak.

Entropinin art ilkesinin ne olduunu aklamak.

Saf, sktrlamaz maddeler ve mkemmel gazlar iin sz konusu olan

hal deiimleri srasnda ortaya kan entropi deiimlerini hesaplamak.

zantropik hal deiimleri olarak isimlendirilen hal deiimlerini incelemek

Tersinir srekli ak i bantlarn elde etmek.

Srekli akl sistemler zerinde izantropik verimlilikleri gelitirmek.

Entropi dengesini eitli sistemlere tantmak ve uygulamak.

2 Blm 7: Entropi
 ENTROP

Clasius eitsizlii

Entropinin
resmi tanm

Sistem Clausius eitsizliinin Clausius eitsizliindeki eit olma durumu

gelitirilmesinde hesaba tmden veya iten tersinir evrimler iin, eitsizlik
katlr. durumu da tersinmez evrimler iin geerlidir.

3 Blm 7: Entropi
 Entropi deiimi
Entropi
belirli iki durum
sistemin
arasnda hal
yaygn bir
deiimi tersinir
zeliidir.
yada tersinmez
olsun ayndr.
Hacmin (bir
zeliin) evrim
srasndaki net
zel Bir Durum: zotermal ten deiimi daima
Tersinir Is Geii iin Hal Deiimleri sfrdr

evrim zerinde
integrali sfr olan bir
Bu eitlik zellikle sl enerji depolarnn entropi deiimlerini byklk yer vardr
belirlemek iin yararldr. (hacim gibi bir zelik)
4 Blm 7: Entropi
ENTROPNN ARTII LKES

Eitlik iten tersinir hal deiimleri,

eitsizlik ise tersinmez hal deiimleri iin
geerlidir.

Bir evrim tersinir yada

tersinmez bir hal
deiiminden ibarettir.

Tersinmez bir hal deiimi srasnda bir miktar entropi retilir veya var
edilir, entropi retimi tmyle tersinmezlikler ile ilgilidir.

Entropi retimi Sretim ifadesi her zaman sfr veya pozitif bir deerdir.
Bir sistemin entropisi bir hal deiimi srasnda azalabilir mi?
5 Blm 7: Entropi
 Ayrk bir sistemin
entropi deiimi
onun
bileenlerinin
entropi
deiimlerinin
toplamdr ve
asla sfrdan
daha az olamaz.

Bir sistem ve onun evresindekiler

ayrk bir sistemi oluturur.

Entropinin art ilkesi

6 Blm 7: Entropi
 Entropi zerine Baz Yorumlar

1. Hal deiimleri herhangi bir ynde deil,

sadece belirli bir ynde gerekleebilir. Hal
deiimi, entropinin art ilkesi ile uyumlu
ynde ilerlemek zorundadr. Yani hal deiimi
srasnda Sretim 0 olmaldr. Bu ilkeyi
salamayan bir hal deiimi gerekleemez.
2. Entropi korunumu sz konusu deildir, bu
nedenle entropinin korunumu ilkesi diye bir
kavram yoktur. Entropi, sadece ideal bir durum
olan tersinir hal deiimleri srasnda korunur
ve gerek btn hal deiimleri srasnda artar.
3. Tersinmezliklerin varl mhendislik
sistemlerinin verimlerini azaltr ve entropi
retimi hal deiimi srasnda grlen
Bir sistemin entropi deiimi tersinmezliklerin bir lsdr. Ayn zamanda,
negatif olabilir ama entropi mhendislik sistemlerinin verimlerini saptamak
retimi negatif olamaz. iin bir kriter olarak da kullanlr.

7 Blm 7: Entropi
 SAF MADDELERN ENTROP DEM
Entropi bir zeliktir ve bu nedenle bir
sistemin entropisinin deeri, sistemin
durumu sabit olduunda sabittir.

Su iin T-s diyagramnn ekli

Entropi deiimi
Saf maddelerin entropileri tablolardan
belirlenir (dier zelikleri gibi).
8 Blm 7: Entropi
 ZANTROPK HAL DEMLER
Bir hal deiimi srasnda entropi sabit kalyorsa, bu hal deiimine
izantropik hal deiimi olarak isim verilir.

ten tersinir ve adyabatik

(izantropik) bir hal deiimi T-s diyagramnda izantropik hal deiimi
srasnda entropi sabit kalr. dikey bir doru gibi grnr.

9 Blm 7: Entropi
ENTROP EREN ZELK DYAGRAMLARI
T-S
diyagramnda
hal deiimi
erisi altnda
kalan alan iten
tersinir hal
deiimleri iin
s geiini
gsterir.

Mollier diyagram: h-s diyagram

Srekli akl adyabatik

sistemler iin, h-s
diyagramnda dikey uzunluk
h iin bir lsdr ve yatay
uzunluk s tersinmezliklerin
bir lsdr.

10 Blm 7: Entropi
 ENTROP NEDR?

Boltzmann
bants

Sfr mutlak scaklkta saf kristal madde

mkemmel dzendedir ve entropisi sfrdr.
(termodinamiin nc yasas)

Bir maddenin molekler

dzensizliinin (entropi)
seviyesi o erirken yada Dzensiz enerji ne kadar byk olursa
buharlarken artar. olsun, ok yararl bir etki yaratamaz.

11 Blm 7: Entropi
 Bir gazda yaplan dnen pervane ii gazn dzensizlik
seviyesini (entropi) artrr, ve bylece enerji bu hal
deiimi srasnda azalr.

Is transferi
Srtnmenin yokluunda
srasnda net entropi
dnen bir mil tarafndan bir
artar.(souk yzeyin
arln kaldrlmas herhangi
entropi art scak
bir dzensizlik (entropi)
yzeyin entropi
yaratmaz, ve bylece enerji
azalmasndan daha
bu hal deiimi srasnda
fazladr.)
azalmaz.

12 Blm 7: Entropi
T ds BAINTILARI

birinci T ds denklemi veya Gibbs denklemi

kinci T ds denklemi
T ds bantlar hem tersinir
hemde tersinmez ilemler iin Dier zelik terimlerinde
ve hem kapal hemde ak entropideki diferansiyel
sistemler iin geerlidir. deiimler

13 Blm 7: Entropi
SIVI VE KATILARIN ENTROP DEM
Sv ve katlar yaklak
olarak sktrlamaz madde
kabul edilebilirler.nk sv
sv ve katlar iin olduundan
ve katlarn zgl hacimleri,
bir hal deiimi srasnda
neredeyse sabit kalmaktadr.

Sktrlamaz bir maddenin izantropik hal deiimi iin

14 Blm 7: Entropi
MKEMMEL GAZLARIN ENTROP DEM
Birinci T ds bantsndan kinci T ds bantsndan

G kanalndan
bir yayn

15 Blm 7: Entropi
Sabit zgl Islar (Yaklak zm)

deal gazn birim molu iin entropi deiimleri

Sabit zgl slar varsaym altnda, zgl

slarn baz ortalama deerlerde sabit
olduu varsaylr.

16 Blm 7: Entropi
 Deiken zgl Islar (Tam zm)
Mutlak sfr scakl referans noktas olarak
seeriz ve s fonksiyonu tanmlarz :

Birim ktle temelinde

deal bir gazn
entropisi hem T
hemde P ye baldr.
Fonksiyon s
Birim mol temelinde entropinin yanlzca
scaklkla deiimine
baldr.

17 Blm 7: Entropi
 Mkemmel Gazlarn zantropik Hal Deiimleri
Sabit zgl Islar (Yaklak zm)

denklemi sfra eitleyerek,elde ederiz

deal gazn izantropik bantlar

yalnzca ideal gazlarn hal deiimleri
iin geerlidir.

18 Blm 7: Entropi
 Mkemmel Gazlarn zantropik Hal Deiimleri
Deiken zgl Islar (Tam zm)

Bal Basn ve Bal zgl Hacim Pr verisinin

izantropik bir hal
deiimi srasnda
exp(s/R)
son scakln
bal basn
hesaplanmas iin
Pr dir.
kullanlmas

vr verisinin
izantropik bir hal
deiimi
srasnda son
scakln
hesaplanmas
iin kullanlmas
T/Pr Bal zgl Hacim vr dir.

19 Blm 7: Entropi
 TERSNR SREKL AKI

Kinetik ve potansiyel enerjiler

nemsiz olduunda
Daha geni
zgl hacim,
srekli akl
bir sistem
tarafndan
Bir svnn bir borudaki srekli ak gibi, i daha byk i
etkileiminin olmad bir sistemde, i retir (yada
terimi sfrdr (Bernoulli eitlii): tketir). Srekli akl ve
kapal sistemler iin
tersinir i bants

20 Blm 7: Entropi
Srekli Akl Dzeneklerde En Uygun Etkileiminin Tersinir Bir
Hal Deiimi Srasnda Gerekletiinin Kantlanmas
Is girii ve i k pozitif alndnda:

Tersinir bir trbin, tersinmez

olandan her ikiside ayn son durum
arasndalarsa daha fazla i verir.

Bylece, trbin gibi i yapan makinalarda hal deiimleri tersinir olduu

zaman daha ok i yaplr, pompa veya kompresr gibi i gerektiren
makinalarda hal deiimleri tersinir olduu zaman daha az i gerekir.

21 Blm 7: Entropi
KOMPRESR NN EN AZA NDRLMES
Kinetik ve potansiyel enerjiler
nemsiz olduunda

zantropik (Pvk = sabit):

Politropik (Pvn = sabit):

zotermal (Pv = sabit):

Ayn basn limitleri arasnda
zantropik, politropik ve izotermal
kompresyon iinin P-v diyagram
Adyabatik sktrma (Pvk = sabit) en fazla
ii gerektirir ve izotermal sktrma (T =
sabit) ise en az gerektirir. Neden?

22 Blm 7: Entropi
 Ara Soutmal Kademeli Sktrma
Gaz birka kademede
sktrlr ve kademelerin
arasnda ara soutucu
ad verilen bir s
deitiricisinden
geirilerek soutulur.
ki kademeli srekli akl
bir kompresyon iin P-v
ve T-s diyagramlar.

ki kademeli kompresyon srasnda en az i iin,

her iki kademenin basn oranlarnn eit olmas
gerekmektedir.

23 Blm 7: Entropi
 SREKL AKILI DZENEKLERN
ZANTROPK VERMLER

zantropik ilemler tersinmezlik

gerektirmez ve adyabatik dzenekler
iin ideal model vazifesini grrler.

Trbinin
izantropik
verimi

Adyabatik bir trbinin

izantropik ve gerek hal
deiimi iin h-s diyagram.

24 Blm 7: Entropi
Kompresrler ve Pompalarn zantropik Verimleri

Kinetik ve potansiyel Adyabatik bir

enerjiler ihmal ise; kompresrn
izantropik ve
Pompa iin gerek hal
deiimi iin
zotermal verim h-s
diyagram.

Kompresrler i
girdisini en aza
indirgemek iin Adyabatik olmayan bir kompresr iin
bazen isteyerek izantropik verimi kullanabilir misiniz?
soutulurlar. Adyabatik bir kompresr iin izotermal
verimi kullanabilir misiniz?

25 Blm 7: Entropi
 Llelerin zantropik Verimi

Lleye giri hznn lleden

k hzna oranla ok
kk olduu kabul edilirse, Adyabatik bir
enerji dengesi llenin izantropik
ve gerek hal
deiimi iin h-s
diyagram.
O halde,
Bir maddenin gerek
bir lleden daha
yksek scaklkta
(bylece daha dk
hzda) ayrlmas
srtnmenin bir
sonucudur.
26 Blm 7: Entropi
 ENTROP DENGES

Bir sistemin entropi

deiimi, Ssystem

Sistemin zelikleri kararl olmadnda

Bir sistem iin enerji ve entropi dengeleri

27 Blm 7: Entropi
 Entropi Geiinin Mekanizmalar, Sin ve Sout

1 Is Geii
Is geii tarafndan entropi geii:

tarafndan entropi geii:

Is geiine daima Q/T miktarnda

entropi transferi tarafndan elik
edilir, orada snr scakl T dir.
sistem snrlarnsan geerken entropi elik
etmez. Fakat i enerjinin daha az yararl
formunda iken sistem iinde entropi retilebilir.

28 Blm 7: Entropi
 Entropi Geiinin Mekanizmalar, Sin ve Sout

2 Ktle Ak
Ktle tarafndan entropi geii:

Hal deiimi esnasnda

ktlenin zelii deitiinde,

Ktle enerji olduu kadar entropi de

ierir, ve bylece sisteme yada
sistemden ktle akna enerji ve
entropi geii tarafndan elik edilir.

29 Blm 7: Entropi
 Entropi retimi, Sretim

Sistem snrlar dndaki

entropi retimi sistem ve onun
yakn evresini ieren
geniletilmi bir sistemde bir
entropi dengesinin yazlmas
ile izah edilebilir.

Genel bir sistem iin entropi gei mekanizmas

30 Blm 7: Entropi
 Kapal Sistemler

31 Blm 7: Entropi
Kontrol Hacimleri

Bir maddenin entropisi tek-

akl, adyabatik, srekli
akl dzeneklerin iinden Bir kontrol hacminin
akarken daima artar (yada entropi deiimi s
tersinir bir hal deiimi transferi kadar ktle
durumunda sabit kalr). aknn da bir sonucudur.

32 Blm 7: Entropi
RNEKLER
Bir duvar boyunca s
transferi iin entropi dengesi

Bir kslma ilemi

iin entropi dengesi

33 Blm 7: Entropi
Is Geii ile Birlikte
Gerekleen Entropi retimi

Sonlu scaklk farknda s geii srasnda entropi retiminin grafiksel gsterimi

34 Blm 7: Entropi
 zet
Entropi
Entropinin Art lkesi
Entropi zerine baz yorumlar
Saf maddelerin entropi deiimi
zantropik hal deiimleri
Entropi ieren zelik diyagramlar
Entropi nedir?
T ds bantlar
Kat ve svlarn entropi deiimi
deal gazlarn entropi deiimi
Tersinir srekli ak ii
Kompresr iinin azaltlmas
Srekli akl dzeneklerin izantropik verimleri
Entropi dengesi

35 Blm 7: Entropi