ETERI

ORGANSKI SPOJEVI S KISIKOM

Eteri su organska jedinjenja u kojima je kisikov atom vezan na
dva atoma

Najjednostavniji eter je dimetil-eter

 Slabo polarne molekule u kojima je vrlo mali viak negativnog
naboja koncentrisan na kisikovom atomu, a odgovarajui viak
pozitivnog naboja na ugljikovim atomima

Take kljuanja etera si znatno nie od taki kljuanja alkohola

jer su dipol-dipol meudjelovanja mnogo slabija nego u
alkoholima

Jedino je dimetil-eter plin, dok su ostali eteri tekuine

Slabo su rastvorljive u vodi

Dobri su rastvarai i koriste se za razne sinteze

Nomenklatura:

Pri odreivanju osnovnog naziva, kisikov atom se numerira

kao da je to ugljik, i uz broj koji oznaava njegov poloaj u
osnovnom lancu dodaje se prefiks OKSA-
Dimetil eter
CH3-O-CH3

Bezbojan gas karakteristinog mirisa

Upotrebljava se kao sredstvo za hlaenje kod maina za obradu

metala

Koristi se u obliku spreja i na mjestu gdje je usmjeren mlaz dolazi do

hlaenja, jer naglo isparava (taka kljuanja -24C), a prilikom
isparavanja oduzima se toplota od okoline.
Dietil eter
C2H5-O-C2H5

Industrijski se dobiva tako to se pare alkohola prevode preko

aluminij-oksida Al2O3, koji slui kao dehidrataciono sredstvo
U laboratorijama se dobiva iz etanola, ali se kao dehidrataciono
sredstvo koristi koncentrovana sulfatna kiselina. Uz prisustvo H2SO4,
nastaje po slijedeoj reakciji:
C2H5-OH + HO-C2H5 -> C2H5-O-C2H5 + H2O

Dietil etar je bezbojna, lako isparljiva tenost.

U vodi se vrlo slabo rastvara, dok dobro rastvara masti i ulja,. Sa
vazduhom gradi eksplozivnu smjesu.
Upotrebljava se kao rastvara i sredstvo za ekstrakciju u
laboratorijama i industriji, medicini se koristi kao narkotino sredstvo
 Eteri se mogu dobiti na dva naina:

1. Reakcija alkohola i sumporne kiseline

(simetrini eteri)

2. Reakcija alkoksida i halogenalkana

(asimetrini eteri)
1. Reakcija alkohola i sumporne kiseline (pri povienoj
temperaturi)

2CH3CH2OH CH3CH2OCH2CH3 + H2O

Da li e pri reakciji etanola i sumporne kiseline nastati eten ili

eter, ovisi o temperaturi.
Pri nioj temperaturi, 140C, nastaje eter, a pri vioj, 180C eten.
2. Reakcija alkoksida i halogenalkana

CH3CH2CH2O-Na+ + CH3CH2I

CH3CH2OCH2CH2CH2CH3 + NaI