ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ : ΄΄Τοπογραφίας και Δασ. Οδοποιίας΄΄
ΥΠΕΥΘ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ : Νικόλαος Νίκου, καθηγητής
Τηλ. και fax 24410-64716 email: nikou@teilar.gr
ΜΑΘΗΜΑ: Αποτυπώσεις - Χαράξεις
Ώρες/εβδομάδα Κατηγορία
Κωδικός Εξάμηνο Τύπος Μαθήματος ΔΜ ΦΕ
Θ ΑΠ Ε Μαθήματος

315 Γ 2 - 3 Υποχρεωτικό ΜΕΥ 5,0 9

Σκοπός – στόχος μαθήματος:

Σκοπός του μαθήματος είναι να εφοδιάσει τον σπουδαστή με γνώσεις που αφορούν: τις
μεθόδους οριζόντιας και μικτής αποτύπωσης γηπέδου. Την χωροστάθμηση επιφανειών
και τον υπολογισμό των όγκων εκχωμάτων και επιχωμάτων. Τις μεθόδους χάραξης
γωνιών, ευθυγραμμιών, καμπυλών και τάφρων αποχέτευσης.
Περιγραφή του Θεωρητικού μέρους (Θ):
Γηπεδομετρία: οριζόντια και μικτή αποτύπωση γηπέδων. Σύνταξη τοπογραφικού.
Εμβαδά: αναλυτική, γραφική, ημιγραφική και μηχανική μέθοδος υπολογισμού του
εμβαδού μιας επιφάνειας-Εφαρμογές. Διανομή επιφανειών. Ρύθμιση συνοριακών
γραμμών. Χωροστάθμιση επιφανειών. Όγκοι: κανόνας του τραπεζίου, κανόνας του
Simpson, μέθοδος υψοδείκτη ή σχάρας, μέθοδος υψομετρικών καμπυλών. Μέθοδοι
χάραξης ευθυγραμμιών, γωνιών και καμπυλών. Εφαρμογές.
Περιγραφή Εργαστηρίου (Ε).
Αποτύπωση γηπέδου: Με μετροταινία, με κλισίμετρο - πυξίδα και μετροταινία και με
πολικές συντεταγμένες. Αποτύπωση κατοικημένης περιοχής. Μικτή αποτύπωση
γηπέδου. Εμβαδά - χρήση εμβαδομέτρων. Χωροστάθμηση επιφάνειας και
υπολογισμός όγκων εκχωμάτων ή επιχωμάτων. Χάραξη ευθυγραμμιών και τάφρων
αποχέτευσης
ISBN: 960-7425-32-4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9:ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΓΗΠΕΔΟΥ
 Γενικά
Γηπεδομετρία είναι ο επιστημονικός κλάδος της
Τοπογραφίας που ασχολείται με τις αποτυπώσεις μικρών
γηπέδων.
Λέγοντας μικρό γήπεδο εννοούμε ένα τμήμα της επιφάνειας
της γης που οι διαστάσεις του είναι μικρότερες ορισμένων
ορίων. Τα όρια αυτά δεν είναι απόλυτα καθορισμένα, γιατί
παίζει ρόλο η μορφή του εδάφους καθώς και τα
χρησιμοποιούμενα τοπογραφικά όργανα. Γενικά η έκταση
των μικρών γηπέδων που μπορούν να αποτυπωθούν είναι
μεγαλύτερη στα πεδινά εδάφη παρά στα ορεινά.
Η αποτύπωση ενός γηπέδου μπορεί να είναι είτε αυτοτελής,
είτε εξαρτημένη από το κρατικό σύστημα συντεταγμένων.
Με τον όρο αυτοτελής αποτύπωση γηπέδου εννοούμε την
αποτύπωση των διαφόρων χαρακτηριστικών σημείων του
γηπέδου με τη βοήθεια ενός αυθαίρετου συστήματος
συντεταγμένων, και στη συνέχεια την κατασκευή του
διαγράμματος ως προς το σύστημα αυτό. Πάνω στο διάγραμμα
πρέπει απαραίτητα να σημειώνουμε την, έστω και κατά
προσέγγιση, διεύθυνση του Γεωγραφικού Βορρά.
Όταν όμως κατά την αποτύπωση χρησιμοποιούμε σαν
σύστημα αναφοράς το κρατικό σύστημα συντεταγμένων ,
τότε η αποτύπωση ονομάζεται εξαρτημένη. Στην περίπτωση
αυτή ο άξονας +Υ είναι συνήθως και ο Γεωγραφικός Βορράς.
Στη συνέχεια θα ασχοληθούμε:
 Με την οριζόντια αποτύπωση του γηπέδου, και
 Με τη μικτή (ή ταχυμετρική) αποτύπωση του γηπέδου.
 Οριζόντια αποτύπωση γηπέδου.
Όταν λέμε οριζόντια αποτύπωση εννοούμε το σύνολο των
τοπογραφικών εργασιών (μετρήσεις - υπολογισμοί - σχεδίαση)
που απαιτούνται για τον προσδιορισμό του μεγέθους και της
μορφής της οριζόντιας προβολής ενός τμήματος της φυσικής
γήινης επιφάνειας με όλες του τις φυσικές και τεχνικές
λεπτομέρειες πάνω στην επιφάνεια προβολής. Σαν επιφάνεια
προβολής για τις περιπτώσεις των αποτυπώσεων που θα
ασχοληθούμε στη συνέχεια, θα δεχθούμε το οριζόντιο επίπεδο.
Το διάγραμμα της προβολής του γηπέδου στην επιφάνεια
προβολής είναι γνωστό σαν οριζοντιογραφία του γηπέδου.
Τα σημεία του γηπέδου που αποτυπώνουμε για να έχουμε μία
ακριβή οριζοντιογραφία είναι:
• Τα σημεία εκείνα που είναι απαραίτητα για τον καθορισμό της
περιμέτρου του γηπέδου και είναι γνωστά σαν περιμετρικά
σημεία λεπτομερειών
• Τα σημεία εκείνα που καθορίζουν τις διάφορες λεπτομέρειες
που υπάρχουν μέσα στο γήπεδο και που ονομάζονται
εσωτερικά σημεία λεπτομερειών. Τέτοια σημεία είναι εκείνα,
που καθορίζουν την κάτοψη των διαφόρων κτισμάτων που
υπάρχουν μέσα στο γήπεδο ή σημεία που καθορίζουν τη
θέση των δρόμων, στύλων ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ.
Οι σπουδαιότερες μέθοδοι οριζοντιογραφικής αποτύπωσης
μικρών γηπέδων που μπορούμε να εφαρμόσουμε στην πράξη
είναι οι παρακάτω.
 Συλλογή Πληροφοριών

Ηλεκτρονικό
ταχύμετρο

Σημειωματάριο Καταγραφική μονάδα

Επεξεργασία - Υπολογισμοί

Η/Υπολογιστής Disc drives

Έξοδος

μνήμη plotter Οθόνη Ψηφ. απόδοση

Σχ. 9.22
 Μέθοδοι υπολογισμού των εμβαδών

Ο υπολογισμός του εμβαδού μιας

επιφάνειας μπορεί να γίνει με μία από τις
παρακάτω μεθόδους:
Την αναλυτική ή λογιστική μέθοδο
Τη γραφική μέθοδο
Την ημιγραφική μέθοδο
Τη μηχανική μέθοδο

Από τις παραπάνω μεθόδους η

περισσότερο ακριβής είναι η αναλυτική
και αυτό γιατί το εμβαδό των επιφανειών
υπολογίζεται με τη βοήθεια μεγεθών τα
οποία μετρούμε στο έδαφος
ΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ
Αν θέλουμε να υπολογίσουμε το εμβαδό
μιας επιφάνειας η οποία βρίσκεται σε ένα
σχέδιο, χωρίς να αναγράφονται τα μήκη
των απαραίτητων γραμμών, οι γωνίες ή οι
συντεταγμένες των κορυφών, τότε είναι
αναγκαίο να μετρήσουμε τα απαραίτητα
στοιχεία στο σχέδιο. Τέτοιο γραφικό
υπολογισμό κάνουμε και όταν ο
αναλυτικός υπολογισμός είναι δυνατός για
έλεγχο.

Η ακρίβεια της μεθόδου αυτής είναι

συνάρτηση της κλίμακας του σχεδίου και
είναι καλύτερη όσο η κλίμακα του σχεδίου
είναι μεγαλύτερη.

Όσο αφορά τη μέθοδο αυτή, εφαρμόζουμε

στην πράξη τις παρακάτω μεθόδους:
Ρύθμιση συνοριακών γραμμών

Οι τεθλασμένες οριογραμμές μεταξύ των ιδιοκτησίων κάνουν

δύσκολη, αντιοικονομική ή και αδύνατη την αξιοποίηση
αυτών.
Για τον λόγο αυτό παρουσιάζεται συχνά το πρόβλημα
ρύθμισης ή αντικατάστασης της οριογραμμής με μια άλλη
καλύτερης μορφής για οικονομικούς λόγους ή
κατασκευαστικούς λόγους.

Για τη ρύθμιση της συνοριακής γραμμής μεταξύ δύο

ιδιοκτησιών γίνεται συμφωνία από τους ιδιοκτήτες και οι όροι
που μπαίνουν είναι:

 Η συνοριακή γραμμή να μη μεταβάλλει τα εμβαδά των

εκατέρωθεν αυτής ιδιοκτησιών.

 Η νέα συνοριακή γραμμή να περνάει από ορισμένο σημείο ή

να είναι κάθετη ή παράλληλη σε μια ορισμένη διεύθυνση.

Στη συνέχεια θα αναφέρουμε περιπτώσεις ρύθμισης

συνοριακής γραμμής από αυτές που συναντούμε στην πράξη :
 ΠΙΝΑΚΑΣ 12.2
Υπολογισμός υψομετρικών διαφορών αρχικής - τελικής επιφάνειας
Σημεία οπισθοσκό- ορίζοντας Εμπροσθο- υψόμετρα Υψομ/κή
πευση οργάνου σκόπευση Διαφορά
αλλαγή σημεία αρχικό τελικό Αρχικής
και
τελ.επιφά
νειας
R 30 1,250 106,750 105,500
1 1,200 105,550 100,00 5,550
2 1,752 104,998 100,00 4,998
3 1,345 105,405 100,00 5,405
4 0,992 105,758 100,00 5,758
αλλαγή 0,930 106,130 1,550
5 0,850 105,280 100,00 5,280
6 0,972 105,158 100,00 5,158
7 1,340 104,790 100,00 4,790
8 1,720 104,410 100,00 4,410
9 0,982 105,148 100,00 5,148
αλλαγή 1,150 106,528 0,752
10 1,250 105,278 100,00 5,278
11 1,370 105,158 100,00 5,158
12 1,005 105,523 100,00 5,523
R 30 1,028 105,500
  E1  E7 
VT  L    E2  E3  E4  E5  E6  

 2 

 5  E1  E7  E2  E3  E4  E5  E6
2
 και

VS  L  E1  E7  4E2  E4  E6   2E 3  E 5  

3
 5  E1  E 7  4E 2  E 4  E 6   2E 3  E 5 
3
Τα βιβλία της Τοπογραφίας (Ι και II) περιέχουν τη βασική
ύλη της κλασικής Τοπογραφίας και αποσκοπούν στο να
προσφέρουν δύο εύχρηστα βιβλία, τόσο στους φοιτητές της
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που διδάσκονται το μάθημα της
Τοπογραφίας, όσο και στους τεχνικούς που ασχολούνται στην
πράξη με την εκπόνηση τοπογραφικών μελετών.
Η ύλη έχει κατανεμηθεί σε 13 κεφάλαια. Σε κάθε κεφάλαιο
καταβλήθηκε κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε όλα τα
αντικείμενα να παρουσιάζονται με εύληπτο και συστηματικό
τρόπο. Για την εξοικείωση κυρίως του φοιτητή με τη σχετική
υπολογιστική διαδικασία, στο τέλος των περισσότερων
κεφαλαίων επιλύονται αντιπροσωπευτικές ασκήσεις
εφαρμογής, ώστε να γίνονται κατανοητά τα διάφορα
αντικείμενα κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Κάθε καλοπροαίρετη κριτική σχετικά με το περιεχόμενο και τον
τρόπο ανάπτυξης των κεφαλαίων των βιβλίων αυτών θα είναι
ευπρόσδεκτη και θα ληφθεί σοβαρά υπ’ όψη στη νέα τους
έκδοση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9:ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΓΗΠΕΔΟΥ
 Συλλογή Πληροφοριών

Ηλεκτρονικό
ταχύμετρο

Σημειωματάριο Καταγραφική μονάδα

Επεξεργασία - Υπολογισμοί

Η/Υπολογιστής Disc drives

Έξοδος

μνήμη plotter Οθόνη Ψηφ. απόδοση

Σχ. 9.22
 Μέθοδοι υπολογισμού των εμβαδών

Ο υπολογισμός του εμβαδού μιας

επιφάνειας μπορεί να γίνει με μία από τις
παρακάτω μεθόδους:
Την αναλυτική ή λογιστική μέθοδο
Τη γραφική μέθοδο
Την ημιγραφική μέθοδο
Τη μηχανική μέθοδο

Από τις παραπάνω μεθόδους η

περισσότερο ακριβής είναι η αναλυτική
και αυτό γιατί το εμβαδό των επιφανειών
υπολογίζεται με τη βοήθεια μεγεθών τα
οποία μετρούμε στο έδαφος
Αν η επιφάνεια που πρόκειται να διαμορφώσουμε είναι μεγάλη, τότε
χωρίζουμε την επιφάνεια σε δίκτυο τετραγώνων, εργαζόμενοι ως εξής:
Ορίζουμε στα σύνορα συνήθως της επιφάνειας ή μέσα σ΄ αυτήν ένα σύστημα
ορθογώνιων αξόνων ΥΟΧ και με τη βοήθεια θεοδόλιχου ή μετροταινίας
κάνουμε την πύκνωση των αξόνων Χ και Υ (σχ. 12.6).

+Ψ
Ε 2Ε 3Ε 4Ε 5Ε

Δ 2Δ 3Δ 4Δ 5Δ

X 2Γ 3Γ 4Γ 5Γ
Γ
X
X 2Β 3Β 4Β 5Β
B
X
A
1 2 3 4 5 +X

Σχ. 12.6
 Γ Δ

A Β

παρατηρητής (Ι)
παρατηρητής (ΙΙ) Δ1

Γ1
Γ2 Δ2
A B
Γ Δ
Σχ. 13.6
Για τούτο είναι απαραίτητοι δύο παρατηρητές και τέσσερα ακόντια.
Από τα τέσσερα ακόντια τα δύο τοποθετούνται (από ένα) κατακόρυφα
στα σημεία Α και Β (σχ. 13.6).
Ο πρώτος (Ι) παρατηρητής εκλέγει προς το μέρος του σημείου Β το
σημείο Δ1, τοποθετεί το τρίτο ακόντιο κατακόρυφα και με σκόπευση
κατευθύνει τον δεύτερο παρατηρητή να τοποθετήσει το τέταρτο
ακόντιο κατακόρυφα στο σημείο Γ1 της ευθυγραμμίας Δ1Α. Στη
συνέχεια σκοπεύει ο δεύτερος (ΙΙ) παρατηρητής και κατευθύνει τον
πρώτο να τοποθετήσει το τρίτο ακόντιο κατακόρυφα στην ευθυγραμμία
Γ1Β στο σημείο Δ2.
Κατά τον ίδιο τρόπο καθορίζεται το σημείο Γ2 στην ευθυγραμμία Δ2Α
και η εργασία αυτή συνεχίζεται μέχρις ότου πάρουμε τα δύο σημεία Γ
και Δ έτσι, ώστε, ΔΓΑ και ΓΔΒ να είναι ευθείες γραμμές.