9175136

ADİL ALTUNDAL
18.11.2015
2014 Öğrenciye ilan edildi
B ETO NAR M E
Basit Eğilme Tesirinde
Tablalı Kesitler
Prof. Yük. Müh. Adil ALTUNDAL
altundal@sakarya.edu.tr
Sakarya Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü

Sakarya
18.03.2019 SAYFA1
ADİL ALTUNDAL
BASİT EĞİLME TESİRİNDEKİ TABLALI KESİTLER
Betonarme bir yapının ana taşıyıcı elemanları, döşemeler

kirişler, kolonlar ve temellerdir. Bu elemanlardan döşemeler,
kirişlere oturmakta ve aldıkları yükleri kirişlere
nakletmektedirler.
İlk konularda da bahsedildiği gibi betonarme monolitik bir
yapıya sahiptir. Döşeme, kiriş ve kolonların demirleri usulüne
uygun bağlandıktan sonra betonarme betonu ortak olarak
dökülür. Dolayısıyla kirişler, kendilerine yük nakleden
döşemelerle birlikte çalışırlar.
Kenarlarında kirişlere mesnetlenen D1,D2 ve D3

döşemelerinin I-I kesitini inceleyelim.
18.03.2019 SAYFA2
ADİL ALTUNDAL
18.03.2019 SAYFA3
ADİL ALTUNDAL
B-B kirişi dışarı çıkarılıp incelendiğinde, üzerindeki (q)

yükünden dolayı pozitif MBB momenti tesiri altında olduğu
görülür. B-B kirişinin geometrik şekli dikdörtgen kesitli
olsaydı, beton basınç bölgesi bw boyunca dikdörtgen olacaktı.
Fc bileşkesi de kolay şekilde bulunabilecekti.
Fc=0,85fcdk1x bw
18.03.2019 SAYFA4
ADİL ALTUNDAL
Halbuki B-B kirişinin üzerinde döşeme olduğundan, kesiti ve

beton basınç bölgesindeki gerilme dağılışı, aşağıdaki gibi
olacaktır. Bu şekilde, geometrik şekli T harfine benzeyen
kirişlere T kesitli kirişler veya tablalı kirişler denir.
18.03.2019 SAYFA5
ADİL ALTUNDAL
6.1. Tanımlar ve Tarifler:

Kiriş genişliği bw nin üst kısmındaki betonda, büyük beton
basınç gerilmeleri meydana gelmekte ve bu gerilmeler
döşemelerin başladığı kesitlerden itibaren döşemelerde de
azalarak devam etmektedir.
Betonarme hesaplara geçildiğinde, beton basınç

bölgesindeki gerilmelerin bileşkesi olan Fc yi hesaplamak hiç
de pratik değildir.
Eksendeki maksimum gerilmeden daha küçük bir gerilmenin,

üniform olarak tabla üzerinde belirli bir genişlikte devam
ettiğini varsayılır ve bu genişliğe b (etkili tabla genişliği) denir.
18.03.2019 SAYFA6
ADİL ALTUNDAL
Etkili tabla genişliği boyunca, beton kesitin eşit büyüklükte

ortalama beton basınç gerilmeleri taşıdığı kabul edilir.
18.03.2019 SAYFA7
ADİL ALTUNDAL
Dikdörtgen kesitteki bilinen terimlerden farklı olarak iki ifade

gelmiştir.
hf : Kirişin oturduğu döşemenin kalınlığıdır.
b : Kirişin oturduğu döşemedeki etkili tabla genişliğidir.
Etkili tabla genişliği hesabı: Tablalı kirişlerin

boyutlandırılmasında, yapısal çözümlemede, kiriş statik
hesapları için gereken atalet momenti hesaplarında
kullanılacak olan etkili tabla genişliğinin ne kadar alınacağı
hususunda TS 500 bazı değerler vermiştir.
TS 500 de tablalı kesitler simetrik olan ve simetrik olmayan
diye iki ayrı gruba ayrılmıştır.
18.03.2019 SAYFA8
ADİL ALTUNDAL
a) Simetrik Tablalı Kesitler: b) Asimetrik Tablalı Kesitler:

Bir kirişin iki tarafındaki Bir kirişin bir tarafındaki
döşemelerin sürekli olarak döşemenin küçük olması
devam etmesi halidir. veya olmaması halidir.
b = bw + 0,2* lp b= b1 + 0,1*lp
18.03.2019 SAYFA9
ADİL ALTUNDAL
b1: Kirişin simetrik olmayan tarafındaki çıkması ile kiriş gövde

genişliğinin toplamıdır.
lp: Statik hesabı yapılan kirişin moment sıfır noktaları
arasındaki mesafedir.
Basit kirişlerde: lp= l
18.03.2019 SAYFA10
ADİL ALTUNDAL
Sürekli
kirişlerde:
18.03.2019 SAYFA11
ADİL ALTUNDAL
Çerçeve kirişlerde tüm açıklıklarda lp = 0,6*L alınacaktır.
Konsol kirişlerde lp = 1,5 L

18.03.2019 SAYFA12
ADİL ALTUNDAL
TS 500, b etkili tabla genişliği için iki sınırlama getirmiştir
1. Sınırlama: Taşan tabla genişliği (bt1),

döşeme kalınlığının 6 katını geçemez. b ≤ bw + 12*hf
Asimetrik kesitlerde bu sınırlama: b ≤ b1 + 6*hf
18.03.2019 SAYFA13
ADİL ALTUNDAL
2.Sınırlama:
Kesit gövdesinin bir tarafında gövde dışına taşan tabla
genişliği (bt1), komşu kiriş serbest açıklığının yarısından
(an1 / 2) fazla olamaz.
Kesit gövdesi dışına taşan toplam tabla genişliği:

bt1 ≤ an1/2 bt2 ≤ an2/2 bt = bt1 + bt2
bt ≤ (an1+ an2 ) / 2 ; bt ≤ an,ort bt ≤ (b-bw) ;
(b-bw) ≤ an,ort b ≤ bw + an,ort
18.03.2019 SAYFA14
ADİL ALTUNDAL
Tablalı Kiriş Atalet Momentinin Hesabı:

Deformasyonların ve hiperstatik sistemlerin hesabında tablalı
kesitlerin atalet momentlerinin hesabı gereklidir. Kesitin
ağırlık merkezi bulunup bu noktaya göre atalet momentinin
alınması hayli uzun bir yol olduğundan çeşitli kitaplardaki
tablolarda verilen
(  ) katsayısı yardımıyla tablalı kesit atalet momenti
I= b*h3 / formülü ile pratik olarak bulunabilir.
() Katsayısı (hf / h ) ile (bw / b) oranına bağlı olarak

tablolarda verilmiştir. (Tablo 21 )
18.03.2019 SAYFA15
ADİL ALTUNDAL
18.03.2019 SAYFA16
ADİL ALTUNDAL
6.2. Tablalı Kesitlerin Hesap Şekilleri:

Geometrik kesiti tablalı kesit olan sürekli kirişlerin, düşey
yükler için statik çözümü yapıldığında, açıklıklarda pozitif
moment, mesnetlerde negatif moment tesir eder.
18.03.2019 SAYFA17
ADİL ALTUNDAL
Geometrik kesiti tablalı kesit olan Sürekli kirişlerde elverişsiz

yüklemeler yapıldığında bazı açıklık kesitlerinde de
açıklıklarda negatif momentin tesir etmesi olabilir.
.
18.03.2019 SAYFA18
ADİL ALTUNDAL
Tablalı Kesitlere Negatif Moment Tesir Etmesi Hali:

Geometrik kesiti tablalı kesit olan kirişe negatif momentin
tesir etmesi halinde beton basınç bölgesi kirişin gövde
kısmının altında ve genişliği bw olan dikdörtgen şeklindedir.
Hesap sonucunda bulunan Çekme donatısı kesitin üst
kısmına konulmalıdır.
18.03.2019 SAYFA19
ADİL ALTUNDAL
Betonarme hesap açısından kirişler, kesitlerinin geometrik

şekillerine göre değil, beton basınç bölgelerinin geometrik
şekillerine göre sınıflandırılırlar.
Bu kısımda beton basınç bölgesinin geometrik şekli
dikdörtgen olduğundan betonarme hesap açısından bu kesit,
gövde genişliği bw, kiriş yüksekliği h olan bir DİKDÖRTGEN
KESİT OLARAK hesaplanmalıdır.
Kesitin çekme bölgesi üst kısım olduğundan hesaplanan
donatı kesitin üst kısmında bw genişliğine konulmalıdır.
Kesitin çekme bölgesindeki betonun çatladığı kabul
edildiğinden üst kısımdaki tablanın kuvvet taşıma açısından
betonarme hesapta hiçbir faydası yoktur.
Basınç bölgesinde gerekmesi halinde basınç donatısı,
gerekmediği durumda montaj demiri konulmalıdır.
18.03.2019 SAYFA20
ADİL ALTUNDAL
gövde genişliği bw,

Tablalı Kesitlere
kiriş yüksekliği h olan
Negatif Moment Tesir
DİKDÖRTGEN KESİT OLARAK
Etmesi durumunda
hesaplanmalıdır
18.03.2019 SAYFA21
ADİL ALTUNDAL
Tablalı Kesitlere Pozitif Moment Tesir Etmesi Hali:

Geometrik kesiti tablalı kesit olan kirişe pozitif momentin tesir
etmesi halinde beton basınç bölgesi kirişin gövde kısmının
üstünde ve genişliği etkili tabla genişliği (b) ) derinliği (x) olan
kısımdır. Çekme donatısı kesitin altına konulacaktır.
18.03.2019 SAYFA22
ADİL ALTUNDAL
Kesite tesir eden momentin büyüklüğüne bağlı olarak,

tarafsız eksen mesafesi (x) ve buna bağlı olarak değişen
beton basınç bölgesinin derinliği olan (k1x) mesafesi, döşeme
kalınlığına eşit, kalınlığından küçük veya büyük olabilir.
a) k1 x  hf
Beton basınç bölgesi derinliği olan (k1x) in, döşeme kalınlığı
olan hf den küçük olması halinde, şekilden de görüldüğü gibi
beton basınç bölgesinin geometrik şekli, boyutları k1x ve b
olan bir dikdörtgen şeklindedir. Dolayısıyla kesit, geometrik
şekli tablalı kesit olmasına rağmen, betonarme hesap
açısından DİKDÖRTGEN KESİT GİBİ hesabedilecektir.
18.03.2019 SAYFA23
ADİL ALTUNDAL
Eşdeğer dikdörtgen basınç bloğu derinliğinin tabla

(döşeme) içinde kalması durumu aşağıdaki gibi olacaktır.
18.03.2019 SAYFA24
ADİL ALTUNDAL
b) k1x = hf
Sınır durumdur. Bu durumda tablanın tamamının basınca

çalışması söz konusudur. Şekil 6.9
18.03.2019 SAYFA25
ADİL ALTUNDAL
Tablanın tamamının basınca çalışması halinde Beton basınç

gerilmeleri bileşkesi ve manivela kolu aşağıdaki gibi
yazılabilir.
Fctt = 0.85*fcd*hf*b z= d- hf / 2
Çekme bölgesindeki donatılar hizasında moment
Mtt=Fctt z Mtt= 0.85*fcd*hf*b*(d-hf /2) bulunur.
Mtt: Tablanın tamamının basınca çalışması halinde kesitin
taşıyabileceği momenttir.
Kesite tesir eden M momentinin, Mtt ye eşit veya küçük
olduğu durumlarda k1 x ≤ hf olur.
Kesitte betonarme hesap, dikdörtgen kesit hesabına benzer
şekilde yapılacaktır.
DİKDÖRTGEN KESİT GİBİ hesaplanacaktır.
18.03.2019 SAYFA26
ADİL ALTUNDAL
M < Mtt ise; K=b*d²/M ile bulunan K değerine karşılık

dikdörtgen kesitler tablosundan (  ) değeri okunur.
Bulunan ( ) ile formülü ile kesite gereken çekme donatısı

hesabı yapılır. As=  *b*d
Bulunan bu donatı çekme bölgesinde bw genişliğine

yerleştirilecektir.
Yukarda bulunan () değeri ile tablalı kesitin deformasyon

durumuna karar vermek doğru olmaz.
Çünkü burada bulunan donatı oranı, boyutları b,h olan büyük
bir kesitin donatı oranıdır.
18.03.2019 SAYFA27
ADİL ALTUNDAL
Gerçekte bulunan As donatısı bw*h boyutundaki küçük olan

gövdeye yerleştirilmektedir.
Dolayısıyla deformasyon durumuna karar vermek için donatı,

içerisinde bulunduğu gövde alanına bölünerek gerçek donatı
oranı bulunmalıdır.
gerçek = As / (bw*d)
gerçek , verilen deformasyon durumunu sağlamadığı takdirde
çift donatılı kesit olarak çözüm yapılmalıdır.
18.03.2019 SAYFA28
ADİL ALTUNDAL
c) k1 x > hf
M > Mtt halidir. Tarafsız eksene bağlı olan (k1x) değeri,

tabladan aşağıya sarkmış, gövdeye inmiştir. Şekil 6.10
18.03.2019 SAYFA29
ADİL ALTUNDAL
İşte bu durumda, kesitin geometrisi tablalı kesit olduğu gibi,

beton basınç bölgesinin geometrisi de tablalı kesit
şeklindedir. Böyle kesitlere, tablalı kesitlere ait hesap esası
tatbik edilmelidir.
Dikdörtgen kesitlerde olduğu gibi Fc nin değeri basit olarak

yazılamaz. Beton basınç gerilmeleri gövde ve döşeme (tabla)
üzerinde dağılmıştır.
Ayrıca beton basınç bölgesinin ağırlık merkezi basit olarak

belirlenemediğinden (z ) manivela kolu da basit olarak ifade
edilemez.
18.03.2019 SAYFA30
ADİL ALTUNDAL
İşte bu sebeplerden dolayı kesit, tabla ve gövde olarak iki

kısma ayrılacak, betonarme hesap bu kısımlarda ayrı ayrı
yapılacak, sonuçların toplanmasıyla tablalı kesitin değerleri
bulunacaktır.
M = Mw + Mf
As = Asw + Asf
18.03.2019 SAYFA31
ADİL ALTUNDAL
Gövdenin beton basınç gerilmeleri bileşkesi;

Fcw= 0.85*fcd*k1*x*bw Fsw=Fcw
Gövdenin manivela kolu; zw= d -(k1*x)/2
Gövdenin karşıladığı moment; Mw= Fcw*zw
Bu moment için gereken donatı; Asw= Fsw / fyd
Tablanın beton basınç gerilmeleri bileşkesi;

Fcf= 0.85*fcd*hf*(b-bw) Fsf=Fcf
Tablanın manivela kolu; zf= d – hf/2
Tablanın karşıladığı moment; Mf= Fcf*zf
Bu moment için gereken donatı; Asf= Fsf / fyd
18.03.2019 SAYFA32
ADİL ALTUNDAL
Süperpoze gereği: M= Mw+ Mf As=Asw+ Asf
Şekil 6.11. üzerinde x=0 ; Fc= Fs Fc= Fcf + Fcw

Fs= As*fyd
Fcf ve Fcw yerine değerleri yazılırsa;
0.85*fcd*hf*(b-bw)+0.85*fcd*k1*x*bw= As*fyd
As= 0.85*(fcd/ fyd)*[ k1*x*bw+hf* (b-bw) ] ;
(x) e bağlı bir değer bulunur. Şekil 6.11 üzerinde çekme

bölgesindeki donatı hizasına göre moment ifadesi yazılırsa:
18.03.2019 SAYFA33
ADİL ALTUNDAL
(x) e bağlı bir değer bulunur. Şekil 6.11 üzerinde çekme

bölgesindeki donatı hizasına göre moment ifadesi yazılırsa:
Mr= Fc*z Mr = Fcw* zw+ Fcf * zf
18.03.2019 SAYFA34
ADİL ALTUNDAL
Mr= Fc*z Mr = Fcw* zw+ Fcf * zf
Mr= 0.85*fcd*k1*x*bwd-(k1*x) /2+0.85*fcd*hf *(b- bw)* (d-hf /2)
Mr=0.85*fcd*k1*kx*d*bw*d[1-k1*x/(2d)]+0.85*fcd*hf*bw(b/bw-1)*d*[1-hf/(2d)]
Kt = 1/ [0.85fcd k1 kx (1-k1kx / 2) + 0.85fcd (hf /d) (b /bw-1) (1-hf / (2d)]
1 / Kw 1 / Kf
K t= 1 / [ (1 / K w) + (1 / K f) ] olmak üzere;
Mr= bw*d² / K t
18.03.2019 SAYFA35
ADİL ALTUNDAL
K t= 1 / [ (1 / K w) + (1 / K f) ] Mr= bw*d² / K t
olarak dikdörtgen kesitlerde olduğu gibi bir ifade bulunur.

Yalnız burada Kt nin bağlı olduğu parametrelerin çokluğu
nedeniyle tek bir tablo altına alınması hayli zordur.
Bu sebeple gövde ve dikdörtgenin terimleri ayrı ayrı ele
alınarak incelenecektir.
Gövde teriminin incelenmesi:
Gövdenin moment hesabı:
1 / Kw= 0.85*fcd*k1*kx*(1-k1*kx / 2) Kw nin değeri :
18.03.2019 SAYFA36
ADİL ALTUNDAL
1 / Kw= 0.85*fcd*k1*kx*(1-k1*kx / 2)
Dikdörtgen kesit hesabında:
kx=  * (fyd / fcd) / (0.85*k1) bulunmuştu.
k1*kx= ( / 0.85)*(fyd / fcd) yazılabilir.
kz=1-(k1*kx) / 2 olduğu hatırlanırsa:
1 / Kw= 0.85*fcd*( / 0.85)*(fyd / fcd) * kz
1 / Kw=  * fyd * kz ; 1 / Kw= 1 / K
Dikdörtgen kesitlerde kullanılan K değerinin aynısı olduğu
görülür. Gövdenin taşıyabildiği moment aşağıdaki ifade ile
bulunabilir:
Mw= bw*d²/ Kw
Kw, dikdörtgen kesitler tablosundan alınan K değeridir.
18.03.2019 SAYFA37
ADİL ALTUNDAL
Gövdenin Donatı Hesabı:

Fw= 0.85*fcd*k1*x* bw Fcw=Fsw Fsw= Asw*fyd x= kx*d
Asw*fyd= 0.85*fcd*k1*kx*d* bw
Asw / (bw*d ) = 0.85*(fcd/ fyd )*k1*kx
w = ; dikdörtgen kesitler tablosundan alınan donatı oranının

aynısıdır. Gövde için gereken donatı alanı aşağıdaki gibi
bulunabilir:
Asw= w *bw*d
w, dikdörtgen kesitler tablosundan alınan  değeridir.
18.03.2019 SAYFA38
ADİL ALTUNDAL
Tabla teriminin incelenmesi:

Tablanın moment hesabı:
1 / Kf = 0.85*fcd * (hf /d) * (b/bw-1)[1- hf/(2*d)]
Kf = 1 / {0.85*fcd* (hf /d)*(b/bw-1)[1- hf/(2*d)]}
Görüldüğü gibi Kf katsayısı, beton cinsine (fcd) ve tablalı

kesitin (hf/d) ve (b/bw) oranlarına bağlıdır.
Bu durumda Kf için her beton sınıfına bağlı bir tablo
düzenlenirse Kf değeri b/bw ve hf/d oranlarına bağlı olarak
bulunabilir.
Beton Sınıfı b / bw
hf / d Kf
18.03.2019 SAYFA39
ADİL ALTUNDAL
Beton Sınıfı b / bw
hf / d Kf
Kf hesabında birimler kg/cm2 alınmıştır. N/mm2

kullanıldığında tablo değerleri 0,01 ile çarpılmalıdır.
18.03.2019 SAYFA40
ADİL ALTUNDAL
Kf, katsayısı (b / bw) ve (hf /d ) oranına bağlı olarak beton

cinsine göre tablolardan alınmalıdır.
Bu şekilde tablanın taşıyabileceği moment
Mf= bw*d² / Kf ifadesi ile bulunur.
Tablanın Donatı Hesabı:

Fcf= 0.85*fcd*(b-bw)*hf ; Fcf=Fsf ; Fsf= Asf*fyd
Asf*fyd= 0.85*fcd* bw* (b / bw-1)* d * hf / d
Asf / (bw*d) = 0.85* (fcd / fyd)*(hf / d)*(b / bw-1)
Asf / (bw*d)= f
f = 0.85*(fcd / fyd)*(hf /d)*(b / bw- 1)

18.03.2019 SAYFA41
ADİL ALTUNDAL
Tabla kısmı donatı oranı (f ) için beton ve çelik cinslerine

göre (hf /d) ve (b / bw) oranına bağlı olarak tablo
düzenlenebilir.
Donatı-Beton Sınıfı b / bw
hf / d f
Tabla için gereken donatı alanı Asf= f *bw*d

Kf ve 100 f değerleri (b / bw) ve (hf / d ) oranları ve
malzemeye bağlı olarak hesaplanmış ve tablolar kısmında
verilmiştir.
18.03.2019 SAYFA42
ADİL ALTUNDAL
. Donatı-Beton Sınıfı b / bw
hf / d f
18.03.2019 SAYFA43
ADİL ALTUNDAL
6.3. Karşılaşılan Problem Tipleri Ve Çözüm Yolları:

I) Tablalı kesite negatif moment tesir etmesi hali:
Kesitte beton basınç bölgesi boyutları (bw*h) olan

dikdörtgen kesit olduğundan, DİKDÖRTGEN KESİT
OLARAK betonarme hesap yapılacaktır.
18.03.2019 SAYFA44
ADİL ALTUNDAL
a) Kesit, malzeme , deformasyon

durumu ve negatif momentin
verilmesi halinde donatının
hesabı:
Çözüm: K= bw*d²/ M= ....

K tablodan  okunur. Bulunan bu  donatı hesabı ve
deformasyon yorumu yapılmalıdır.
 ≤ i ise kesit tek donatılıdır. As= *bw*d donatı bulunur
seçilir kesitin çekme bölgesine yerleştirilir.
 > i ise kesit çift donatılıdır. Çift donatılı kesitlerin hesabı
aynen uygulanır.
18.03.2019 SAYFA45
ADİL ALTUNDAL
b1) Kesit, malzeme ve donatının verilmesi halinde

taşınabilecek momentin hesabı:
Çözüm: Kesitin üst tarafında
çekme olduğuna göre beton
basınç bölgesi kesitin altında
ve dikdörtgen olmalıdır.
O halde negatif moment ve tek
donatılı dikdörtgen kesit olarak
hesaplanmalıdır.
 = As / (bw*d) ifadesinden
 hesaplandıktan sonra tabloya gidilerek K değeri okur
M= bw*d²/K moment bulunur.
18.03.2019 SAYFA46
ADİL ALTUNDAL
b2) Kesit, malzeme ve donatının verilmesi halinde

taşınabilecek momentin hesabı:
Çözüm: Kesitin üst ve alt

tarafında da donatı var, fakat
üst tarafındaki donatı alanı
daha fazla ise, moment negatif
beton basınç bölgesi gene
kesitin altında ve dikdörtgendir.
O halde hesap, Negatif
moment, çift donatılı
dikdörtgen kesitlerin hesabı
gibi yapılmalıdır.
18.03.2019 SAYFA47
ADİL ALTUNDAL
II) Tablalı kesite pozitif moment tesir etmesi hali:

a)Kesit, malzeme, deformasyon durumu ve pozitif moment
verildiğinde gereken donatının hesabı:
Öncelikle Tablanın tamamının
basınca çalışması halinde
taşınabilen Mtt momenti
hesaplanır. Verilen
M momenti Mtt karşılaştırılır.
a1) M ≤ Mtt
Bu durumda tarafsız eksen tabla içerisinde kalacaktır. Kesit
betonarme hesabı, dikdörtgen kesitlerde olduğu gibi
yapılmalıdır. Yalnız, moment ve donatı hesabında
(b) etkili tabla genişliği alınmalıdır.
18.03.2019 SAYFA48
ADİL ALTUNDAL
K= b*d² / M
K=.. Bulunur.
tablodan  okunur.
As= *b*d =…bulunur.
Burada bulunan  değeri, boyutları b*h olan hayali bir

kesitin donatı oranıdır. Gereken çekme donatısı bulunur.
Bu  ile deformasyon yorumu yapılamaz.
Gerçek donatı oranı g=As/(bw*d) bulunmalı,
deformasyon yorumları g üzerinde yapılmalıdır.
Bulunan ρg istenilen deformasyon durumundan küçük ise
kesit tek donatılı, büyük ise kesit çift donatılı olarak
hesap yapılmalıdır.
18.03.2019 SAYFA49
ADİL ALTUNDAL
a2) M > Mtt

Bu durumda ise tarafsız eksene bağlı (k1*x) değeri gövde
içine inecektir. Kesit, tablalı kesit olarak hesaplanmalıdır.
Beton basınç bölgesi kesitin üst tarafında tabladan aşağıya
taşmış gövde içine sarkmıştır.
18.03.2019 SAYFA50
ADİL ALTUNDAL
a2) M > Mtt
Şekilden de görüldüğü gibi gövde ve tabla olmak üzere iki

kısma ayırarak hesap yapmak hesabı kolaylaştıracaktır.
18.03.2019 SAYFA51
ADİL ALTUNDAL
Önce (b-bw) genişliğinde beton basınç bölgesi olan

tabla kısmının taşıdığı moment Mf, ve bunun için
gerekli donatı oranı Asf hesaplanır.
Mf ve Asf değerleri sabit değerlerdir.
18.03.2019 SAYFA52
ADİL ALTUNDAL
Tablanın taşıdığı Mf ve Asf hesabı:
Fcf= 0.85*fcd*(b-bw)*hf
zf= d- hf/2
Mf= Fcf*zf Fsf= Fcf
Asf= Fsf / fyd
Veya tablo ve katsayılarla yapılmak istenirse ;

b/bw hf/d tablodan Kf, f değerleri okunur.
Mf= bw*d²/ Kf ;
Asf= f *bw*d
18.03.2019 SAYFA53
ADİL ALTUNDAL
Gövdenin taşıdığı Mw ve Asw hesabı:

Gövde kısmına kalan moment Mw= M – Mf dir.
K= bw*d² / Mw K=… Tablodan 

Asw=  *bw*d Gövde donatısı bulunur
Sonuç olarak tablalı kesite tesir eden

M momentinden dolayı
gereken toplam donatı:
As= Asf + Asw
18.03.2019 SAYFA54
ADİL ALTUNDAL
b) Tablalı bir kesitte; kesit, malzeme ve donatının verilmesi

halinde verilen donatıyla kesitin taşıyabileceği momentin ve
deformasyonun hesabı:
b1) Donatı kesitin üst kısmında verilmiş ise, kesitte beton
basınç bölgesi gövdenin alt tarafında ve dikdörtgen
şeklindedir. Dolayısıyla kesit, dikdörtgen kesit olarak
hesaplanmalıdır.
= As/ (bw*d) tablodan
K= ... ; M= bw*d²/ K
moment bulunur.
Deformasyon yorumu
() üzerinde yapılmalıdır.
18.03.2019 SAYFA55
ADİL ALTUNDAL
b2) Donatı kesitin alt kısmında verilmiş olabilir. Beton basınç

bölgesi kesitin üst tarafındadır.
Beton basınç bölgesinin tabla kısmının içinde kalıp kalmadığı
araştırılacaktır.
Verilen donatının çekme
kuvveti Fs= As*fyd dir.
Tablanın tamamının basınca

çalışması halindeki beton
basınç gerilmelerinin bileşkesi
Fctt =0.85*fcd*b*hf hesaplanır.
Fs< Fctt ise tarafsız eksen tabla içindedir. k1x < hf halidir.
18.03.2019 SAYFA56
ADİL ALTUNDAL
Fs= As*fyd
Fctt =0.85*fcd*b*hf
Fs< Fctt k1x < hf halidir.
Bu durumda verilen donatı ile taşınabilen moment:

= As/ (b*d)= ... tablodan K ; M=b*d² / K
Deformasyon yorumu için
g = As / (bw*d) ile deformasyon yorumu yapılmalıdır.
18.03.2019 SAYFA57
ADİL ALTUNDAL
b3) Hesap Donatısı kesitin alt ve üst kısmında da verilmiştir.

Kesit kesin çift donatılıdır.
Büyük donatı Alanı kesitin üstünde olsun.
Çözüm çift donatılı dikdörtgen kesitlerde olduğu gibi

yapılmalıdır.
18.03.2019 SAYFA58
ADİL ALTUNDAL
Büyük donatı Alanı kesitin alt kısmında olsun. Kesit kesin çift
donatılıdır. Öncelikle hayali kesitin taşıyacağı ∆M bulunur.
Beton basınç bölgesi kesitin üst tarafındadır. Beton basınç

bölgesinin tabla kısmının içinde kalıp kalmadığı
araştırılacaktır. Betonarme kesite kalan donatının çekme
kuvveti Fs= As0*fyd dir. (As0=As- A!s)
Fctt =0.85*fcd*b*hf hesaplanır.
Fs< Fctt ise tarafsız eksen tabla içindedir. M0 bulunur,
M momenti M=M0 + ∆M
18.03.2019 SAYFA59
ADİL ALTUNDAL
Büyük donatı Alanı kesitin alt kısmında olsun.

Öncelikle hayali kesitin taşıyacağı ∆M momenti bulunur.
Beton basınç bölgesi kesitin üst tarafındadır
Betonarme kesite kalan donatının çekme kuvveti

Fs= As0*fyd dir. (As0=As- A!s) Fctt =0.85*fcd*b*hf hesaplanır.
Fs> Fctt ise tarafsız eksen gövdeye inmiştir.
Tablalı kesitlerden bilindiği gibi M0 hesaplanır.
Kesitin taşıyacağı toplam moment M= ∆M + M0
18.03.2019 SAYFA60
ADİL ALTUNDAL
Fs> Fctt ise tarafsız eksene

bağlı (k1*x) değeri tabladan
taşmış, gövde içine düşmüştür.
k1*x ≥ hf
18.03.2019 SAYFA61
ADİL ALTUNDAL
İlk olarak (b-bw) genişliğindeki tabla kısmının taşıyacağı

moment ve donatısı hesabedilmelidir. Verilen donatıdan
bağımsızdır. Kesite ve malzemeye bağlıdır ve sabittir.
Fcf= 0.85*fcd*(b-bw)* hf zf= d-hf / 2

Mf= Fcf*zf Fsf=Fcf
Asf= Fsf / fyd ;
Veya tablolarla; b/bw=… hf/d= ...

Malzeme verildiğinden tablolardan Kf , f okunur.
Mf= bw*d² / Kf Tablanın momenti,
Asf= f *bw*d Tablanın donatısı bulunabilir.
18.03.2019 SAYFA62
ADİL ALTUNDAL
İkinci olarak gövde kısmına kalan donatı Asw hesaplanır.

Asw= As- Asf
Bu donatının taşıdığı
Mw momentinin hesabı:
Fsw= Asw*fyd
Fsw = Fcw= 0.85*fcd*k1*x*bw
zw= d- k1*x / 2 ;
Mw= Fcw*zw
Veya katsayılar ile ;

= Asw / (bw*d) =… tablodan K ;
Mw= bw*d² / K Gövde Momenti hesaplanabilir.
18.03.2019 SAYFA63
ADİL ALTUNDAL
6.4. Tablalı Kesitlerde Dengeli Donatı Oranı ve Donatı Oranı

Üzerine Konulan Sınırlamalar:
a) k1*x ≤ hf olması durumunda:
g = As / (bw*d)
ifadesiyle bulunan gerçek

deformasyon oranı üzerinde
bilinen deformasyon yorumları yapılır.
18.03.2019 SAYFA64
ADİL ALTUNDAL
b) k1*x > hf olması durumunda:
Tablalı kesit için bulunan çekme donatısı, As gerçek kesit olan

(bw*d) ye bölünerek tablalı kesitin toplam donatı oranı olan
t bulunur.
t = As/ (bw*d) Toplam donatı oranı

As= Asf + Asw
t =(Asf + Asw) / (bw*d)
t =Asf / bw*d + Asw / bw*d
t = f + w olarak bulunur.
18.03.2019 SAYFA65
ADİL ALTUNDAL
f : Tablalı kesitin tabla kısmının donatı yüzdesidir.

w : Tablalı kesitin gövde kısmının donatı yüzdesidir.
t : Tablalı kesitin toplam donatı yüzdesidir.
t = w + f
tb : Tablalı kesitin dengeli donatı yüzdesi,
bw : Tablalı kesit gövde kısmının dengeli donatı yüzdesi,
f : Tablalı kesit tabla kısmının donatı yüzdesidir,(sabit)
tb = bw + f olacaktır.
Tablalı kesitin donatı oranına bağlı olarak

aşağıdaki deformasyon yorumları yapılabilir.
18.03.2019 SAYFA66
ADİL ALTUNDAL
a) Dengeli donatı durumu:
t = tb = bw + f ise kesitte dengeli donatı vardır.
Kırılma gevrek olur. İstenmeyen bir durumdur.

Tablalı kesitlerde beton basınç bölgesi çok büyüktür,
dolayısıyla gevrek kırılmaya zor rastlanır.
Genellikle deformasyon durumu, denge altı sünek kırılma
şeklindedir.
18.03.2019 SAYFA67
ADİL ALTUNDAL
b) TS 500 ün izin verdiği sünek kırılma:
t  0.85*tb olmalıdır.
tb yerine yukarıdaki eşitliği yazılırsa
t  0.85 (bw+ f)
t  0.85bw + 0.85f
t -0.85f  0.85bw
0.85*bw= max dikdörtgen kesitler için sünek kırılma şartıdır.
t - 0.85*f  max
Tablalı kesit TS500 sünek kırılma şartıdır

18.03.2019 SAYFA68
ADİL ALTUNDAL
c) Depremin izin verdiği sünek kırılma:
t  0.60*tb olmalıdır.
t  0.60 (bw + f)
t  0.60* bw + 0.60*f
0.60* bw: Dikdörtgen kesitler için deprem şartıdır.
t - 0.60*f  0.60* bw
Tablalı kesit deprem şartıdır.
18.03.2019 SAYFA69
ADİL ALTUNDAL
d) Sehim kontrolü gerektirmeyen donatı oranı:
t  L+f olmalıdır.
L: Dikdörtgen kesitlerde sehim kontrolü gerektirmeyen
donatı oranıdır.
t - f  L
Tablalı kesitin sehim kontrolü gerektirmeyen şartıdır.
18.03.2019 SAYFA70
ADİL ALTUNDAL
e) Minimum donatı oranı,
Donatının yerleştirildiği gövde kesit alanının minimum şartını

sağlaması yeterlidir.
tmin  min w
18.03.2019 SAYFA71

9175136

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

9175136

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ADİL ALTUNDAL

2014 Öğrenciye ilan edildi

Sakarya Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü

Betonarme bir yapının ana taşıyıcı elemanları, döşemeler

Kenarlarında kirişlere mesnetlenen D1,D2 ve D3

B-B kirişi dışarı çıkarılıp incelendiğinde, üzerindeki (q)

Halbuki B-B kirişinin üzerinde döşeme olduğundan, kesiti ve

6.1. Tanımlar ve Tarifler:

Betonarme hesaplara geçildiğinde, beton basınç

Eksendeki maksimum gerilmeden daha küçük bir gerilmenin,

Etkili tabla genişliği boyunca, beton kesitin eşit büyüklükte

Dikdörtgen kesitteki bilinen terimlerden farklı olarak iki ifade

Etkili tabla genişliği hesabı: Tablalı kirişlerin

a) Simetrik Tablalı Kesitler: b) Asimetrik Tablalı Kesitler:

b1: Kirişin simetrik olmayan tarafındaki çıkması ile kiriş gövde

Basit kirişlerde: lp= l

Çerçeve kirişlerde tüm açıklıklarda lp = 0,6*L alınacaktır.

Konsol kirişlerde lp = 1,5 L

TS 500, b etkili tabla genişliği için iki sınırlama getirmiştir

1. Sınırlama: Taşan tabla genişliği (bt1),

Kesit gövdesi dışına taşan toplam tabla genişliği:

bt ≤ (an1+ an2 ) / 2 ; bt ≤ an,ort bt ≤ (b-bw) ;

(b-bw) ≤ an,ort b ≤ bw + an,ort

Tablalı Kiriş Atalet Momentinin Hesabı:

I= b*h3 / formülü ile pratik olarak bulunabilir.

() Katsayısı (hf / h ) ile (bw / b) oranına bağlı olarak

6.2. Tablalı Kesitlerin Hesap Şekilleri:

Geometrik kesiti tablalı kesit olan Sürekli kirişlerde elverişsiz

Tablalı Kesitlere Negatif Moment Tesir Etmesi Hali:

Betonarme hesap açısından kirişler, kesitlerinin geometrik

gövde genişliği bw,

Tablalı Kesitlere Pozitif Moment Tesir Etmesi Hali:

Kesite tesir eden momentin büyüklüğüne bağlı olarak,

Eşdeğer dikdörtgen basınç bloğu derinliğinin tabla

Sınır durumdur. Bu durumda tablanın tamamının basınca

Tablanın tamamının basınca çalışması halinde Beton basınç

M < Mtt ise; K=b*d²/M ile bulunan K değerine karşılık

Bulunan ( ) ile formülü ile kesite gereken çekme donatısı

Bulunan bu donatı çekme bölgesinde bw genişliğine

Yukarda bulunan () değeri ile tablalı kesitin deformasyon

Gerçekte bulunan As donatısı bw*h boyutundaki küçük olan

Dolayısıyla deformasyon durumuna karar vermek için donatı,

M > Mtt halidir. Tarafsız eksene bağlı olan (k1x) değeri,

İşte bu durumda, kesitin geometrisi tablalı kesit olduğu gibi,

Dikdörtgen kesitlerde olduğu gibi Fc nin değeri basit olarak

Ayrıca beton basınç bölgesinin ağırlık merkezi basit olarak

İşte bu sebeplerden dolayı kesit, tabla ve gövde olarak iki

Gövdenin beton basınç gerilmeleri bileşkesi;

Tablanın beton basınç gerilmeleri bileşkesi;

Süperpoze gereği: M= Mw+ Mf As=Asw+ Asf

Şekil 6.11. üzerinde x=0 ; Fc= Fs Fc= Fcf + Fcw

As= 0.85*(fcd/ fyd)*[ k1*x*bw+hf* (b-bw) ] ;

(x) e bağlı bir değer bulunur. Şekil 6.11 üzerinde çekme

(x) e bağlı bir değer bulunur. Şekil 6.11 üzerinde çekme

Mr= Fc*z Mr = Fcw* zw+ Fcf * zf

Mr= Fc*z Mr = Fcw* zw+ Fcf * zf

Mr= 0.85*fcd*k1*x*bwd-(k1*x) /2+0.85*fcd*hf *(b- bw)* (d-hf /2)

Kt = 1/ [0.85fcd k1 kx (1-k1kx / 2) + 0.85fcd (hf /d) (b /bw-1) (1-hf / (2d)]

olarak dikdörtgen kesitlerde olduğu gibi bir ifade bulunur.

1 / Kw= 0.85*fcd*k1*kx*(1-k1*kx / 2) Kw nin değeri :

Gövdenin Donatı Hesabı:

Asw / (bw*d ) = 0.85*(fcd/ fyd )*k1*kx

w = ; dikdörtgen kesitler tablosundan alınan donatı oranının

As= 0.85(fcd/ fyd)[ k1xbw+hf* (b-bw) ] ;

Mr= Fcz Mr = Fcw zw+ Fcf * zf

Mr= Fcz Mr = Fcw zw+ Fcf * zf

Mr= 0.85fcdk1xbwd-(k1x) /2+0.85fcdhf (b- bw)* (d-hf /2)

1 / Kw= 0.85fcdk1kx(1-k1*kx / 2) Kw nin değeri :

Asw / (bwd ) = 0.85(fcd/ fyd )k1kx

f = 0.85(fcd / fyd)(hf /d)*(b / bw- 1)

Tabla için gereken donatı alanı Asf= f bwd

Fcf= 0.85fcd(b-bw)* hf zf= d-hf / 2

t - 0.60f  0.60 bw