KAPITULLI

7 MBLEDHJA E TË DHËNAVE
SEKONDARE

Ligjëruesi: Fellanze Pula

1
 dëshironi t'i merrni 10 mijë euro cash!
2
apo 5 mijë euro cash!
pa hipotekë!
pa kolateral!
pa interes!
pa garantues!
0% kamatë!
jo brenda 48 orëve, por brenda sekundit!
 Blej me Kartelën e Familjes produkte nga brendet pjesëmarrëse në kampanjën
shpërblyese FITO DYFISH NAPOLONA ku për çdo 1€ blerje fito 4 napolona,
PESËFISH NAPOLONA (1€ = 10 NAPOLONA) në produkte të caktuara dhe
 bëhuni pjesë e lojës për preminë e madhe ku
 3 konsumatorë do të shpërblehen me nga 10,000 Euro cash dhe
 4 konsumatorë me nga 5,000 Euro cash.
 Merri edhe kurrë mos i kthe!
 Kampanja zgjat 4 Maj deri më 7 Qershor 2018!
3
 MBLEDHJA E TË DHËNAVE
4
SEKONDARE
 Të dhëna të mbledhura nga dikush tjetër dhe burimet
kryesore të gjetjes së tyre janë librat, bibliotekat dhe
interneti
 Përdoren si burim kryesor për kërkimin ose si shtesë e të
dhënave parësore.
 Të dhënat dytësore shpesh përdoren për të vërtetuar
mostrën
 Të dhënat e prodhuara nga qeveria, të dhënat e personelit,
historiku financiar i kompanive/organizatave, kanë tendencë
të jenë më të shpejta.
 Burime të dhënash sekondare
5

Shih, URL-të e mëposhtme:

 http://w.worldbank.org/

 http://wwscotland.gov.uk/

 http://dir.yahoo.com/Government/

 http://w.who.int/

 http://w.census.gov/

 http://hdr.undp.org/hdr2006/statistics

 http://esa.un.org/unpp/

 http://w.esds.ac.uk/search/searchStart.asp

 http://w.measuredhs.com/countries/

 Probleme me të dhënat sekondare
6

 A janë vërtet të vlefshme ato për studimin tone.

 A janë ato me të vërtetë përfaqësuese?

 Përparësitë e përdorimit të dhënave
sekondare
7

1. Mund të ketë më pak kërkesa burimesh- kursimi i madh në burime,

sidomos kursim në kohë dhe para. Eshtë më pak e kushtueshme
përdorimi i të dhënave sekondare sesa mbledhja e tyre
2. Modestia – Mblidhen shpejt , janë mbledhur më përpara
3. Studimet gjatësore mund të jenë praktike - të dhënat sekondare
sigurojnë mundësinë e vetme për të ndërmarrë studime gjatësore
duke përdorur një set të dhënash të shumëfishta ekzistuese apo
duke krijuar një të tillë ( mund të bëhen studime krahasuese )
4. Mund të sigurojë të dhëna krahasuese dhe kontekstuale - mund të
jetë e dobishme të krahasoni të dhënat e mbledhura me të
dhënat sekondare
 Përparësitë e përdorimit të dhënave
sekondare
8

5. Mund të rezultojnë në zbulime të paparashikuara - lidhjen midis

pirjes së duhanit dhe kancerit të mushkërive si një shembull i
zbulimeve rastësore
6. Qëndrueshmëria e të dhënave- janë përherë të disponueshme në
një mënyrë të thjeshtë ,janë të hapura për studime publike.
7. Janë të disponueshme mostra të mëdha përfaqësimi përtej burimeve
të kërkuesit
8. Mbështesin dokumentacionin dhe shpjegimin e metodologjisë,
strategjinë e marrjes së mostrave dhe kodifikimin e të dhënave
9. Kërkuesi mund të përqendrohet në analizën dhe interpretimin e
këtyre të dhënave
 Disavantazhet e përdorimit të
dhënave sekondare
9

 Përputhshmëria e të dhënave- a përputhen të dhënat me qëllimin

e kërkuesit?
 Grumbullimet dhe përkufizimet mund të mos jenë të përshtatshme -
grumbullimet mund të mos jenë shumë të përshtatshme për
kërkimin dhe objektivat e tij. Përcaktimet e variableve të të
dhënave gjithashtu mund të mos jenë të përshtatshme për pyetjet
dhe objektivat e kërkimit tuaj
 Jo një kontroll i vërtetë mbi cilësinë e të dhënave- Jo gjithnjë setet
e të dhënave dytësore të disponueshme nga ana e qeverive janë
të një cilësie të lartë krahasuar me ato që ju vetë mund të
mblidhni.
 Disavantazhet e përdorimit të
dhënave sekondare
10

 Qëllimi fillestar mund të ndikojë në prezantimin e të dhënave- nëse

përdoren të dhëna nga një raport, duhet të dimë qëllimin e tij
dhe impaktin që ai do të ketë në mënyrën sesi ato të dhëna janë
prezantuar.
 Mbulimi i të dhënave - a i mbulon informacioni të gjitha subjektet
apo grupet e kërkimit tuaj?
 Mund të ketë kufizime të thella lidhur me prirje ose rastësi në një
periudhë kohore, por mund të mos ketë të dhëna të disponueshme
për të lejuar hetimin e arsyeve apo pasojave
 A vjen informacioni nga të gjitha periudhat kohore apo a ka
zbrazëti?
 Disavantazhet e përdorimit të
dhënave sekondare
11

 Konsistenca e serive kohore.

 Mund të jenë të dhëna historike dhe për pasojë nuk mund të jenë të
rëndësishme për çështjet aktuale.

E rëndësishme:

Në mbledhjen e të dhënave sekondare mos harroni PROD

(Plann, read, observe, document ), dmth., Planifikoni, lexoni,
vëzhgoni dhe dokumentoni!
 Vlerësimi i burimeve të dhënave
sekondare.
12

 Ato duhet t’i japin përgjigje pyetjeve të kërkimit tuaj

dhe do të përputhen me objektivat tuaja;
 Përfitimet nga përdorimi i tyre do të jenë më të
mëdha se kostoja e tyre;
 Juve do t’ju jepet aksesi i të dhënave
 Matja e vlefshmërisë
13

 Të dhënat sekondare, që nuk mund të sigurojnë

informacionin e duhur për t’i dhënë përgjigje pyetjeve
të kërkimit tuaj dhe nuk përputhen me objektivat tuaja
çojnë në rezultate të pavlefshme.
 Kur përdoren të dhëna sekondare nga sondazhet
vërejmë që matjet e kryera pothuajse nuk përputhen me
nevojat tona.
 Nuk ka një zgjidhje konkrete për matjen e
pavlefshmërisë, por duhet të marrim vendim sipas
vlerësimit të shkallës së vlefshmërisë së tyre
 Mbulimi dhe variablat e pamatura
14

 të sigurohemi që të dhënat e padëshiruara të

përjashtohen

 të siguroheni që të ngelen të dhëna të mjaftueshme për

të bërë analiza në momentin që të dhënat e
padëshiruara janë përjashtuar.
 Besueshmëria dhe vlefshmëria
15

 Të dhënat sekondare të mbledhura me anë të një kërkimi që ka

pasur impakt të gjerë janë më të besueshme se ato me përqindje
të ulët të impaktit.

 Fakti që ju nuk i keni mbledhur vetë as keni qenë prezent kur këto
të dhëna janë mbledhur, do të ndikojë gjithashtu në analizën tuaj

 Vlefshmëria dhe besueshmëria e metodave të mbledhjes për të

dhënat e sondazhit do të jenë më e lehta për tu vlerësuar në ato
raste kur keni një paraqitje të qartë të teknikave të përdorura
për mbledhjen e të dhënave
 Gabime në matje
16

Dy arsye:

 Shtrembërimi i qëllimshëm i të dhënave

 Ndryshimet në mënyrën e mbledhjes së të dhënave.
 Shtrembërimi i qëllimshëm
17

- ndodh kur të dhënat regjistrohen me qëllim në mënyrë të

papërshtatshme, dhe është një fenomen i hasur më shpesh për
burimet sekondare të dhënave, si p.sh të dhënat organizacionale
- Raportet e sondazheve të kënaqësisë konsumatorë mund të mos
përfshijnë komentet negative në mënyrë që të paraqesin shërbimin
e tyre të duket më mirë në sytë e audiencës (të menaxhereve e
aksionarëve),
- Verifikim i kryqëzuar - nëse të dhënat e dy apo më shumë
burimeve të pavarura sugjerojnë konkluzione të ngjashme, mund
të bindemi se të dhënat në të cilat po bazoheni nuk janë të
shtrembëruara
 Kostot dhe përfitimet
18

 Në kosto përfshihen si koha ashtu edhe burimet

financiare që do të nevojiten për mbledhjen e të
dhënave.

 Të dhënat nga kompanitë për kërkimin e tregut apo

tabela të veçanta nëpërmjet sondazheve qeveritare do
të duhet të porositen dhe do t’ju faturohen: rrjedhimisht,
këto të dhëna do të jenë relativisht të kushtueshme

 Përfitimet nga të dhënat mund të maten në termat e

masës në të cilën ato do t’ju ndihmojnë t’ju përgjigjeni
pyetjeve të kërkimit tuaj e të arrini objektivat tuaja
 AFTËSIA PËR TË KËRKUAR NË
WEB
19

 Lundrimi është një shfletim i pastrukturuar, ku lidhjet

ndiqen nga faqja në faqe dhe gjatë rrugës bëhen
gjetje të ndryshme për të arritur në informacionin e
dëshiruar

Mjetet e kërkimit ndahen në dy kategori:

1. shfletimi përmes direktorive të subjekteve dhe

2. kërkim fjalësh duke përdorur motorët e kërkimit
 Hyrje në mjetet e kërkimit
20

 Termi “motor kërkimi” zakonisht përdoret për të përshkruar

si motorët e kërkimit të vërtetë, ashtu edhe direktoritë e
subjekteve, megjithatë dallimi në mes tyre është te mënyra e
përpilimit të listave të tyre
 Direktoritë e subjekteve janë indekse të organizuara të
kategorive të subjekteve që lejojnë të kërkoni nëpër listat e
faqeve sipas subjektit.
 Ndërkohë, makinat e kërkimit kanë indekset e tyre të
krijuara automatikisht nga softueri i njohur si “spider”,
“robot” ose “crawlers” që lundrojnë në internet për të
zbuluar dhe mbledhur burime.
 Direktoritë e subjekteve
21

 Këto hartohen dhe mbahen nga njerëzit, kështu kanë

tendencë të jenë më të vogla se ato të motorëve të
kërkimit, që do të thotë se listat e rezultateve kanë
tendencë të jenë, gjithashtu më të vogla.
 Disa shembuj direktorish:
22
 mmmmmm
23

P.sh.: rruga për të marrë informacion mbi ndermarrjet

tregatre Viva Fresh Store eshtesi më poshtë:
……………………..
 Motorët e kërkimit
24

 Makinat e kërkimit i lejojnë përdoruesit të futë fjalë

kyçe që i janë drejtuar një baze të dhënash që është
krijuar automatikisht nga “spiders” ose “robot”.

 Të gjithë motorët e kërkimit veprojnë në këtë parim, por

në rezultatet për secilin ndikojnë shumë faktorë të
ndryshëm .

 Madhësia e bazës së të dhënave, frekuenca e

azhornimit, aftësia e kërkimit, dizajni dhe shpejtësia
mund të çojnë në rezultate të ndryshme.
 Disa motorë kërkimi janë renditur
më poshtë
25
 AltaVista http://www.altavista.com
 Excite http://www.excite.com
 Google http://www.google.com
 HotBot http://www.hotbot.com
 FAST http://www.alltheweb.com
 Infoseek http://infoseek.go.com
 Northern Light http://www.northernlight.com
 Mjetet e specializuara të kërkimit
35

 Ka edhe motorë kërkimi të dedikuar të cilët vijnë në

ndihmë për tema që ose përdorin bazat e tyre të
dedikuara të të dhënave (shpesh të mëdha) ose
kërkojnë në internet, nëpërmjet motorëve të tjerë të
kërkimit
 Këshilla për kërkimin
36

 Shkruani, së pari, termin më të rëndësishëm në kërkimin tuaj.

 Asnjë mjet kërkimi nuk është tërësisht i plotë, prandaj zgjidhni më
të përshtatshmin nga tre llojet kryesore: direktoritë, motorët e
kërkimit dhe metamotorët e kërkimit.
 Faqet e mira të internetit kanë një seksion “lidhje
përkatëse”(related links) i cili liston faqet e tjera të internetit që
ofrojnë, ose kanë të bëjnë me tema të ngjashme.
 Sa më specifike kriteret që vendosen, aq më të mira rezultatet.
 Nëse nuk dini hollësi të mjaftueshme për temën e zgjedhur, gjeni
një faqe të përgjithshme dhe, pasi të keni zbuluar më shumë rreth
temës, filloni një kërkim më të saktë.
 Këshilla për kërkimin
37

 Nëse e dini saktësisht se çfarë kërkoni, duhet të gjendet në radhë

të parë adresa në internet.
 Kërkimi mund harxhojë kohë, prandaj duhet të përpiqeni të mos
lexoni gjithçka që hasni.
 Nëse nuk jeni i sigurt për drejtshkrimin e termit që dëshironi të
kërkoni, bëjeni këtë duke përdorur disa simbole si psh një *, për
shembull, kërkoni për “organi*” ( organization, organize...)
 Motorët e mëdhenj të kërkimit po ndryshojnë dhe përditësojnë
vazhdimisht aftësitë e tyre.
 Mos harroni të përdorni funksionin “bookmarking”, mos u
mbështetni në kujtesën tuaj (mos i besoni, thjesht, memories, mbaj
shënime elektronike)
38

FALEMINDERIT!