Βάνα Δουληγέρη

LIVE
14:47
15/12/1025

ΕΚΤΑΚΤΗ
ΕΙΔΗΣΗ ΤΩΡΑ
Αυτοκράτορας Βασίλειος πέθανε. Τέλος ( Μεσοβυζαντινής ) εποχής!
Ο θάνατος ματαίωσε τα σχέδιά του για την ανάκτηση της Σικελίας
Μόνος ο συμβασιλέας Κωνσταντίνος Η΄ στο θρόνο. Θα σταθεί στο πολιτικό ύψος τ
 Βάνα Δουληγέρη

ΔΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ
Βασίλειος: Μισός αιώνας στο θρόνο
Ένα ειδικό αφιέρωμα στην πολεμική του δράση κάθε μήνα της βασιλείας του
 Βάνα Δουληγέρη

Ο Βασίλειος δεν ήθελε να ταφεί

στους Αγίους Αποστόλους, όπως οι
προκάτοχοί του. Αλλά ως απλός
στρατιώτης, σαν κι εμάς, έξω από
τα τείχη.
Η επιθυμία του εκτελέστηκε.

ΣΗΜΕΡΑ
Θρήνος στην αυτοκρατορική φρουρά
Βυζαντινοί κατάφρακτοι με διάφορα όπλα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Μακεδόνων
 Βάνα Δουληγέρη Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Το Βυζάντιο έχει θριαμβεύσει στα LIVE
Δεν θα ζω πεδία των μαχών, έχει εξελιχθεί σε
πια στη παγκόσμια δύναμη με ευρύτατο 19:52
20/12/1025
σκιά του… διεθνή ρόλο. Τα ταμεία είναι γεμάτα.
Πέθανε ο
θείος;;;

Ζωή, κόρη Κων/νου Η΄

ώνει ο αδελφός του Βασίλειου και συμβασιλέας από το 962, Κωνσταντίνος ο Η΄;
ταφέρει να σταθεί στο πολιτικό ύψος του προκατόχου του;
1025: Το Βυζάντιο εκτείνεται από το Δούναβη ως τη Συρία, από την Ιταλία ως την Αρμενία και την Κασπία
 Βάνα Δουληγέρη
LIVE
19:52
20/12/1025

Χρυσό ιστάμενον
Βασίλειος Β΄και

Ωστόσο, σύντομα παρουσιάζονται σύννεφα στον ορίζοντα… Κωνσταντίνος Η΄

Ποια λάθη έγιναν;

Κρίση: Πολιτικοί αναλυτές του Β3 και Β4 εξηγούν την παρακμή και την εξασθένιση του
Βάνα Δουληγέρη

Η ψευδαίσθηση ότι είχε Παραμέλησε

εξασφαλιστεί το στόλο
αδιατάρακτη και
διαρκής ειρήνη οδήγησε
τη βυζαντινή κυβέρνηση διέλυσε
σε μέτρα σταδιακά τα
αποστρατιωτικοποίησης θέματα και τους
θεματικούς
στρατούς
Βάνα Δουληγέρη και
χρησιμοποίησε
αντικατέστησε την πολλούς ξένους
υποχρεωτική σε ανώτερες
στρατιωτική θητεία μ' θέσεις.
ένα φόρο που
χρησιμοποιήθηκε για τη
στρατολογία ξένων
μισθοφόρων
 Βάνα Δουληγέρη
Κοντά στα οικονομικά Να φανταστείτε:
προβλήματα, στις ταραχές* και σε λιγότερο
τις συγκρούσεις, η πολιτική από 60 χρόνια  
αστάθεια που εκδηλώθηκε ανέβηκαν
γύρω στα 1060 ενίσχυσε την στο θρόνο
αίσθηση ότι η αυτοκρατορία 12 αυτοκράτορες!
είχε περιέλθει
σε γενικευμένη κρίση.

*Ψάξτε
για τη
στάση του
Λέοντος
Τορνικίου
25-28 Σεπ 1047
 Βάνα Δουληγέρη
LIVE
11.00
ΑΠΡΙΛΙΟΣ-
1071

ΕΚΤΑΚΤΗ
ΕΙΔΗΣΗ ΤΩΡΑ
ΟΙ ΝΟΡΜΑΝΔΟΙ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΟ ΜΠΑΡΙ!
ΠΩΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΑΝ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ;
 LIVE
11.00
4/ 1071

ΜΠΑΡΙ ΤΩΡΑ

ΟΡΜΑΝΔΟΙ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΟ ΜΠΑΡΙ

οχωρούν οι βυζαντινές δυνάμεις
 Βάνα Δουληγέρη
LIVE
19.00
26/19-8-
1071

ΕΚΤΑΚΤΗ
ΕΙΔΗΣΗ ΤΩΡΑ
Ο ΑΛΠ ΑΡΣΛΑΝ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ ΣΕ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΚΤΗΣΕΙΣ
 ΜΟΙΡΑΣΜΕΝΟΣ Ο ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ- Ο ΡΩΜΑΝΟΣ Ο Δ΄ Ο
ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ
LIVE
18:47

Διπλό χτύπημα για το

 Βάνα Δουληγέρη
LIVE
19.00
26/19-8-
1071

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ
ΠΛΑΝΑ ΤΩΡΑ
ΡΙ – ΜΑΤΖΙΚΕΡΤ: 2 ΗΤΤΕΣ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΧΡΟΝΙΑ;
 Βάνα Δουληγέρη
LIVE
19.00
26/19-8-1071

ΕΚΤΑΚΤΗ
ΤΩΡΑ
ΕΙΔΗΣΗ
ΜΑΧΗ ΜΑΤΖΙΚΕΡΤ-ΠΑΝΩΛΕΘΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ -Σκληρές
εικόνες
η αρχή του τέλους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας;
 Βάνα Δουληγέρη
LIVE
14:44

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ
ΤΩΡΑ
η φορά σιδηροδέσμιος Βυζαντινός Αυτοκράτορας στα χέρια του εχθρού
Ο Ρωμανός ο Δ΄ ο Διογένης συλλαμβάνεται αιχμάλωτος και οδηγείται στον Αλπ Αρσλάν
 Βάνα Δουληγέρη
LIVE
14:50

Ποια θα είναι η τύχη του Ρωμανού; Η απάντηση στο επόμενο μάθημα από τους
Βάνα Δουληγέρη
ΕΙΔΙΚΟ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΕΛΤΖΟΥΚΩΝ: ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΩΣ ΕΔΩ;

Βάνα Δουληγέρη

Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΕΛΤΖΟΥΚΩΝ

Βάνα Δουληγέρη
β. Οι στρατιωτικές αποτυχίες
    Την ίδια περίοδο νέοι
εχθροί άρχισαν να απειλούν
την εδαφική ακεραιότητα του
κράτους. Στην Ανατολή,
εμφανίστηκαν οι Σελτζούκοι,
τουρκικό φύλο που στη μάχη Με την ίδια ταχύτητα οι σκανδιναβικής
του Ματζικέρτ, κοντά στη καταγωγής Νορμανδοί αφαίρεσαν από το
λίμνη Βαν της Αρμενίας Βυζάντιο τις ιταλικές του κτήσεις. Το 1071 έπεσε
(1071), συνέτριψε τα στα χέρια τους το τελευταίο βυζαντινό οχυρό της
μισθοφορικά στρατεύματα Ιταλίας, η πόλη Μπάρι, στις ακτές της
του Βυζαντίου. Η έλλειψη Αδριατικής. Το γεγονός αυτό σήμανε το τέλος της
Βυζαντινής Ιταλίας. Επικίνδυνοι αντίπαλοι
οπλισμού, πειθαρχίας και
αποδείχτηκαν και οι Ούγγροι και οι Σέρβοι στα
ηθικού ήταν οι κυριότεροι* βόρεια σύνορα του κράτους.
παράγοντες της ήττας.     
Βάνα Δουληγέρη
Συνολικά, τα χρόνια, που μεσολαβούν ανάμεσα στο
θάνατο του Βασιλείου Β' και την άνοδο στο θρόνο της
δυναστείας των Κομνηνών, αποτελούν μια κρίσιμη και
μεταβατική περίοδο, μια φάση στασιμότητας και
υποχώρησης της βυζαντινής δύναμης.
Βάνα Δουληγέρη

Να ερευνήσετε
ποιοι άλλοι παράγοντες,
εκτός από αυτούς που
αναφέρονται στο βιβλίο,
προκάλεσαν την ήττα
στο Ματζικέρτ
Βάνα Δουληγέρη

Το κόμικ του Π. Ζάχαρη είναι

σύγχρονο (2020)
1.Ποια βυζαντινή πολιτική
καυτηριάζει;
2. Μπορείτε να δημιουργήσετε
δικό σας κόμικ με αφόρμηση
την ενότητα, που εξετάζουμε;
Βάνα Δουληγέρη

Πηγές
 Βάνα Δουληγέρη

Η εξάπλωση των Σελτζούκων

Βάνα Δουληγέρη

Η εξάπλωση των Σελτζούκων

Βάνα Δουληγέρη
 Ιστορικές πηγές σχολικού
Βάνα Δουληγέρη

1
εγχειριδίου
Ποια ήταν, σύμφωνα με το παράθεμα, η κατάσταση του
βυζαντινού στρατού στις παραμονές της μάχης του Ματζικέρτ;
Πού αποδίδεται από το χρονογράφο Κεδρηνό;.
Ο στρατός του Ρωμανού Δ' Διογένη,
που ηττήθηκε στη μάχη του Ματζικέρτ
     Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με
στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων αλλά
ήταν χαρακτηριστικός των καιρών, αφού αποτελούνταν από
Βουλγάρους, Όζους και άλλους ξένους που έτυχε να
βρίσκονται εκεί, όπως Φράγκους και Βαράγγους. Όλοι αυτοί
[...] δεν ήταν παρά λίγοι άντρες τσακισμένοι από τη φτώχεια
και το άγχος και άοπλοι [...].
     Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε
επιχειρήσει εκστρατεία, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και
άχρηστοι και στερημένοι από μισθό και τις συνηθισμένες
προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν
ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη [...]. Αντίθετα οι
στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι
και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο.
Κεδρηνός II, 668-669.
 Ιστορικές πηγές σχολικού
Βάνα Δουληγέρη

2 εγχειριδίου
Ποια άποψη πρεσβεύει ο στρατηγός Κεκαυμένος για τους ξένους και σε ποια επιχειρήματα τη στηρίζει;
Οι ξένοι και η διοίκηση του κράτους
    Στους ξένους, αν δεν κρατάνε από βασιλική γενιά στη χώρα
τους, να μην απονέμεις μεγάλους τίτλους ούτε να τους
εμπιστεύεσαι μεγάλες εξουσίες. Κάνοντας κάτι τέτοιο, σίγουρα
και τον εαυτό σου θα μειώσεις αλλά και τους ρωμαίους
άρχοντές σου. Διότι, όταν θα τιμήσεις έναν ξένο που έχει έλθει
από ταπεινή γενιά με το αξίωμα του πριμικηρίου ή του
στρατηγού, ποια αντάξια στρατηγία θα δώσεις στον Ρωμαίο;
Σίγουρα θα τον κάνεις εχθρό.
    Αλλά και στη χώρα του, αν ακούσουν ότι αυτός ανέβηκε σε
τέτοιους τίτλους, όλοι θα γελάσουν και θα πουν: «Εμείς εδώ
δεν τον είχαμε άξιο για τίποτα, κι όταν πήγε στη Ρωμανία
κατάφερε να πάρει τέτοιο αξίωμα. Φαίνεται ότι στη Ρωμανία
δεν υπάρχει κανένας ικανός άνθρωπος, γι' αυτό ανέβηκε τόσο
ψηλά ο δικός μας [....]».
    Πολύ συμφέρει τη Ρωμανία, κύριέ μου, να μην τιμά τους
ξένους με μεγάλα αξιώματα [...].
Κεκαυμένος, Στρατηγικό, σετ. Δ. Τσουγκαράκης, εκ. Κανάκε, Αθήνα 1996, 250.
Βάνα Δουληγέρη

1
Ιστορικές πηγές εκτός σχολικού
εγχειριδίου
Παρά τα προστατευτικά για τους ελεύθερους μικροκαλλιεργητές μέτρα των Μακεδόνων
αυτοκρατόρων, οι κάτοχοι των μεγάλων γαιοκτησιών, από τον δέκατο κυρίως αιώνα, άρχισαν σταδιακά
να κυριαρχούν στην ιδιοκτησία της γης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οικογενειών μεγάλων
γαιοκτημόνων προέρχονται από την περιοχή της Μικράς Ασίας. Κάτοχοι μεγάλων κτηματικών
εκτάσεων και υψηλών θέσεων στην επαρχιακή και στρατιωτική διοίκηση, ήταν σε μεγάλο βαθμό
υπεύθυνοι για τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα στη Μικρά Ασία πριν από τις
εισβολές των Σελτζούκων Τούρκων.
Οι Φωκάδες, οι Σκληροί, οι Μαλεϊνοί αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα οικογενειών που
έλεγχαν ουσιαστικά τα αυτοκρατορικά στρατεύματα των επαρχιών, ενώ ταυτόχρονα χάρις στη μεγάλη
περιουσία τους διατηρούσαν και μεγάλους ιδιωτικούς στρατούς. Μεγάλη εντύπωση είχε προκαλέσει
στο Βασίλειο Β' (976-1025), μετά από εκστρατεία του στη Μικρά Ασία (995), η δύναμη και ο πλούτος
που είχαν συσσωρεύσει οι οικογένειες αυτές και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που τον ώθησαν
στην έκδοση της περίφημης "Νεαράς" του υπέρ των αδυνάτων (996). Η επαρχιακή αυτή αριστοκρατία
μπορούμε να πούμε ότι ενίσχυσε την άμυνα του Βυζαντίου στην Ανατολή, για την οποία φρόντιζαν ήδη
οι λεγόμενοι ακρίτες των εκεί βυζαντινών συνόρων, όσο καιρό η κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης
μπορούσε να ελέγχει τις καταχρήσεις της. Από τον 11ο αιώνα ωστόσο, η τάξη αυτή έπαιξε βασικό ρόλο
στην παρακμή του κράτους, καθώς συντέλεσε στην σταδιακή εξασθένιση της περιοχής και την απώλειά
της από τους Τούρκους.
http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/867/main/k9a1.html
 Βάνα Δουληγέρη
2α Ιστορικές πηγές εκτός σχολικού
Το Δολάριο του Μεσαίωνα
εγχειριδίου
Από το 312, που πρωτοεμφανίζεται, ως τα μέσα του 11ου αι., το βυζαντινό νόμισμα θα μείνει σταθερό και καθαρό. Ίσως δεν
είναι ανάγκη να αναζητήσουμε άλλη εξήγηση για τον πρωταρχικό ρόλο που έπαιξε στη μυθική ιστορία του Βυζαντίου, αλλά
και στο μαζικό υποσυνείδητο των λαών του Μεσαίωνα.
Ο Κοσμάς Ινδικοπλεύστης (6ος αι ) θα στηρίξει τη θεωρία του για την αιωνιότητα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στο "ότι με
το νόμισμα αυτών (δηλαδή των Βυζαντινών) εμπορεύονται όλα τα έθνη και είναι δεκτό σε κάθε τόπο από το ένα ως το άλλο
άκρο της γης και θαυμάζεται από κάθε άνθρωπο και κάθε βασιλική εξουσία. Και τέτοιο νόμισμα δεν υπάρχει σ' άλλο κράτος
« Ο Χλαμυδοφόρος αυτοκράτορας, κρατώντας στο χέρι σφαίρα σταυροφορούσα και σκήπτρο, εστεμμένος από Αγγελο
Κυρίου ή από τον ίδιο το Χριστό με χαραγμένα τα ηχηρά ονόματα της (αυτοκρατορικής) εξουσίας... κυκλοφορούσε, χάρη
στο νόμισμα, από τη μια γωνιά της αυτοκρατορίας στην άλλη, περνούσε στα χέρια ανθρώπων κάθε τόπου, διαλαλώντας τη
στρατιωτική ισχύ της αυτοκρατορίας (σύμβολό της η χλαμύδα), το θεοστήρικτο της αυτοκρατορικής αρχής ( ο θεόστεπτος
βασιλεύς είναι τοποτηρητής του Χριστού στη γη ), το παγκόσμιο και οικουμενικό της θεοπρόβλητης εξουσίας ( σημάδια
τους το σκήπτρο και η σφαίρα) και τέλος τα βυζαντινά αναφαίρετα δικαιώματα στη ρωμαϊκή κληρονομιά
Ε. Αρβελέρ, Αρχαιολογία, 1, (1981),
39-40.

Χρυσό ιστάμενον με τις 2 κόρες του Κων/νου - αυτοκράτειρες Ζωή και Θεοδώρα Χρυσό ιστάμενον με τον Κων/νο Πορφυρογέννητο
 Βάνα Δουληγέρη
Ιστορικές πηγές εκτός σχολικού εγχειριδίου
2β

Οικονομική κρίση; Ποια η θέση του Βυζαντίου στις διεθνείς

ηαγορές;
αρχή του τέλους της Βυζαντινής Οικονομίας;
Οι οικονομικοί αναλυτές του τμήματος σχολιάζουν την οικονομική κρίση βάσει
 Ιστορικές πηγές εκτός σχολικού
Βάνα Δουληγέρη

3
εγχειριδίου
1. Ποιες συμβουλές δίνει ο συντάκτης για την αντιμετώπιση
Οι συμβουλές του Κεκαυμένου αποτελούν ενδείξεις για τις
των στρατιωτών ;
επαναστατικές κινήσεις την περίοδο 1025-1081;
2. Υπάρχουν ενδείξεις στο απόσπασμα για τα προβλήματα
"Αν κάποιος επαναστατήσει και αναγορεύει τον εαυτό του
που προκαλούσαν οι μισθοφόροι τον 11o αιώνα;
αυτοκράτορα, να μη συνταχθείς μαζί του, αλλά να
απομακρυνθείς από αυτόν. Κι αν μπορείς να τον πολεμήσεις
"Τους στρατιώτες σου να τους φροντίζεις πολύ. Να μην τους
και να τον καταβάλεις, πολέμησε υπέρ του αυτοκράτορα και
περικόπτεις το μισθό τους, γιατί ο στρατιώτης που πληρώνεται
της γενικής ειρήνης· αν αντίθετα δε μπορείς να τον
από σένα σου πουλάει το αίμα του. Να τους δίνεις αξιώματα,
πολεμήσεις, να απομακρυνθείς από αυτόν, όπως είπα, κι
όχι βέβαια σε όλους, αλλά στους δραστήριους. Οι ξένοι και οι
αφού με τους ανθρώπους σου γίνεις κύριος κάποιου οχυρού,
Ρωμαίοι που υπηρετούν στην αυτοκρατορική φρουρά, να μη
να γράψεις στον αυτοκράτορα και να αγωνίζεσαι όσο μπορείς
στερούνται τίποτε, αλλά να λαμβάνουν τα σιτηρέσιά τους
να του προσφέρεις υπηρεσία, για να τιμηθείς κι εσύ και τα
ανελλιπώς κάθε μήνα και τις ζωοτροφές τους και τους μισθούς
παιδιά σου και οι άνθρωποί σου. Αν πάλι δε διαθέτεις
τους ολόκληρους. Να τους αμείβεις και δεν πρόκειται να σε
ανθρώπους για να καταλάβεις κάποιο οχυρό, να
επιβουλευτούν. Ανόμως στερούνται, σίγουρα θα θελήσουν να
εγκαταλείψεις τα πάντα και να καταφύγεις στο βασιλιά".
πάνε εκεί όπου θα μπορέσουν να χορτάσουν, κι αν πάνε, θα
Κεκαυμένος, Στρατηγικόν, Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια Δημ. Τσουγκαράκης, γίνουν άσπονδοι εχθροί σου".
Αθήνα 1993, 212.
Κεκαυμένος, Στρατηγικόν, Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια Δημ.Τσουγκαράκης,
Αθήνα 1996, σελ. 248.
 Βάνα Δουληγέρη
Ιστορικές πηγές εκτός σχολικού εγχειριδίου
4 Εγώ θα με περιέγραφα έτσι:
Η Ζωή δεν υπάκουσε ποτέ στα
Τι γνώμη σχηματίζετε για την Αυτοκράτειρα με βάση το απόσπασμα; γυναικεία στερεότυπα της
Ο Μιχαήλ Ψελλός για την αυτοκράτειρα Ζωή (1042): μια αρωματοποιός του εποχής. Αφοσιώθηκε στην
Βυζαντίου. επιστήμη της Χημείας και
τόλμησε 3 γάμους μέχρι να βρει
"Τις γυναικείες δουλειές η Ζωή τις απέφευγε συστηματικά: ούτε το αδράχτι
τον κατάλληλο για το θρόνο.
έπιασε ποτέ στα χέρια της, ούτε βέβαια κάθισε να υφάνει, ούτε κάποιο άλλο
γυναικείο έργο. Αδιαφορούσε μάλιστα εντελώς ακόμη και για τους
καλλωπισμούς που ταίριαζαν σε αυτοκράτειρα -δεν ξέρω αν το έκανε αυτό και
στα νιάτα της, πάντως στα γεράματά της απέβαλε εντελώς κάθε φιλαρέσκεια. Το
μόνο που την ενδιέφερε και το μόνο, για το οποίο ξόδευε όλη της την
ενεργητικότητα ήταν πώς να μεταλλάξει τις φύσεις των αρωμάτων, να φτιάχνει
αρώματα, να τα επινοεί, να τα βελτιώνει και να τα επεξεργάζεται.
Έτσι, ο ιδιαίτερος κοιτώνας της δεν είχε καλύτερη εμφάνιση από τα εργαστήρια
της αγοράς, όπου χειρώνακτες και οι σιδεράδες δουλεύουν τη φωτιά, γιατί και
στο δωμάτιό της έκαιγαν γύρω γύρω πολλά μαγκάλια, και από τις υπηρέτριες η
μια μετρούσε τις ποσότητες των αρωμάτων, η άλλη τα ανακάτευε, και όλες
έκαναν κάτι σχετικό".

Μιχαήλ Ψελλός, Χρονογραφία, Ζωή

Kazhdan, A.P.-Wharton Epstein, Α., Αλλαγές στον Βυζαντινό πολιτισμό κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, Αθήνα 1997, σ. 420-1
(μετάφραση Δ.Τσουγκαράκης).

• Ο Μιχαήλ Ψελλός ήταν φιλόσοφος, λόγιος, πολιτικός. Διετέλεσε Βασιλικός Υπογραμματέας του 2 ου συζύγου της Ζωής, Μιχαήλ Δ’
του Παφλαγόνος και ήταν έμπιστος του …3ου συζύγου της, Κωνσταντίνου Θ’ Μονομάχου
Βάνα Δουληγέρη

5 Ιστορικές πηγές εκτός σχολικού εγχειριδίου

Ο Μιχαήλ Ψελλός για τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β' (976-1025)

"Στους περισσότερους ανθρώπους της γενιάς μας, που γνώρισαν τον

αυτοκράτορα Βασίλειο, ο βασιλιάς αυτός έδινε την εντύπωση ενός
στρυφνού και άξεστου στη συμπεριφορά ανθρώπου, οξύθυμου, επίπονου,
λιτοδίαιτου, που αποστρεφόταν κάθε είδους μαλθακότητα. Όπως όμως εγώ
ο ίδιο συμπέρανα από τους ιστορικούς που έγραψαν γι' αυτόν, δεν ήταν
καθόλου τέτοιος κατ' αρχάς, αλλά από μια ζωή φιλήδονη και τρυφηλή,
μεταβλήθηκε σε άνθρωπο ενεργητικότατο, σαν να εστύφισαν τον χαρακτήρα
του οι περιστάσεις, αφού τόνωσαν τη δύναμή του και αποδυνάμωσαν τη
χαυνότητα, μεταμορφώνοντας όλη του τη ζωή."

"Χρονογραφία", κεφ.4 μετάφραση Β. Καραλής, εκδ. 'Aγρωστις Αθήνα 1992, σ. 45-6

www.fhw.gr/chronos/09/gr/sources/index.html
 6
Βάνα Δουληγέρη
Ιστορικές πηγές εκτός σχολικού εγχειριδίου

ΔΡΟΜΟΙ
ΕΜΠΟΡΙΟΥ
ΠΟΙΕΣ ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΟΥ ΜΑΤΖΙΚΕΡΤ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ
 Διδασκαλία του πεζικού κατά τη διάρκεια της μακεδονικής δυναστείας. Angus McBride
Βάνα Δουληγέρη

7
Βάνα Δουληγέρη

8 Ιππότης με αλυσιδωτή εξάρτυση,

στρογγυλή ασπίδα, ακόντια και δόρυ

Επίσκοπος

Λοχίας με πρωτόγονο
τόξο, συχνά μισθοφόρος

Νορμανδοί του 11ου αιώνα: Πίνακας του Angus McBride

Βάνα Δουληγέρη

ΝΕΟΙ ΕΧΘΡΟΙ
β. Οι στρατιωτικές αποτυχίες