BAB 1:

PENGENALAN KEPADA
REKABENTUK DAN
TEKNOLOGI
 1.1 DUNIA REKA BENTUK
BAB 1

1.2 KEPENTINGAN REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI

1.3 INVENSI DAN INOVASI DALAM REKA BENTUK

1.1.1 METAKRIFKAN REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI

DEFINISI REKA BENTUK :

• Pengetahuan dalam merancang penggunaan

bahan untuk menghasilkan produk yang berguna
kepada manusia.

DEFINISI TEKNOLOGI :

• Aplikasi ilmu sains dan matematik dengan

menggunakan sumber alam semulajadi
untuk dijadikan alat, tenaga, sistem dll
DEFINISI REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI

• Pengetahuan tentang penggunaan bahan yang

dirancang dengan mengaplikasikan ilmu sains dan
metamatik untuk untuk menghasilkan produk /
sistem untuk memudahkan kehidupan manusia.
 BIDANG-BIDANG DALAM REKA BENTUK

KONKRIT ABSTRAK
TEKNOLOGI SENI PERKHIDMATAN KOMUNIKASI
Peralatan Seramik Pengangkutan Bahasa
Mesin Lukisan Sewaan Aturcara
Pertanian Masakan Sistem pembelajaran Bunyi, isyarat dan
suara
Pemakanan Alat muzik Proses dan langkah Pensuratan
Pakaian Arca Sistem pengairan Pengiklanan
Senjata Sulaman Grafik

Konkrit : Sesuatu yang boleh disentuh

Abstrak : sesuatu yang hanya boleh dilihat tapi tidak boleh

dipegang
1.1.2 MENGENALPASTI 7 ELEMEN REKA BENTUK

GARISAN
RUANG
RUPA

7 ELEMEN
WARNA REKA
BENTUK
BENTUK

SAIZ TEKSTUR
 ELEMEN 1 : GARISAN
 Merupakan cantuman satu siri titik
 Garisan merupakan unsur terpenting dalam aktiviti melakar,
melukis, menggambar dan menulis
 Contoh – contoh garisan:
 ELEMEN 1 : GARISAN

1. Menunjukkan dua ruang / kawasan

2. Menunjukkan pergerakan arah / aliran
3. Menunjukkan perhubungan
4. Mewakili ketegangan antara dua titik
5. Menunjukkan kestabilan
6. Menunjukkan keseimbangan
7. Menunjukkan daya gerakan yang dinamik
8. Mewakili gerakan dan tenaga yang berpadu
9. Menunjukkan objek itu dekat atau jauh
FUNGSI GARISAN DALAM LAKARAN
FUNGSI GARISAN DALAM MENGGAMBAR
FUNGSI GARISAN DALAM MENGHASILKAN
JALINAN / RUPA
 ELEMEN 2 : RUPA
 Dibentuk apabila garisan bercantum.
 Ruang yang dikelilingi oleh garisan,warna dan tona

RUPA RUPA
GEOMETRI 2D ORGANIK 2D
 ELEMEN 3 : BENTUK
 Mempunyai lebih daripada satu permukaan - 2D atau 3D
 Mempunyai ketinggian, kelebaran atau kedalaman
 Mempunyai luas atau isipadu
 2 jenis : BENTUK KONKRIT & BENTUK ABSTRAK / ILUSI

Contoh bentuk ilusi – 3D

 ELEMEN 4 : TEKSTUR
 Keadaan permukaan yang boleh dirasai melalui sentuhan dan
visual.
 Contoh : LICIN, KASAR, HALUS, KESAT, LEMBUT,
KERAS, BERKILAT
 ELEMEN 5 : SAIZ

 Ukuran atau dimensi sesuatu objek.

 Boleh menunjukkan jarak, tinggi, panjang atau kedalaman
objek

Ukuran dan dimensi

 ELEMEN 6 : WARNA
 Warna boleh memberi kesan kepada mata, emosi dan psikologi

kuning
Merah
jambu warna asas
Biru
/ primer
turqoise
merah
Warna 3 kategori 3 kategori
Emas warna warna
tertier Merah +
kuning
Merah
ungu Merah + Warna
biru sekunder
Merah
jingga Biru +
kuning
WARNA SEJUK :
• Memberi kesan
redup, tenang, WARNA PANAS :
damai • Terang dan jelas
• Suasana ceria, riang dan
• Warna ungu hingga bersemangat
hijau
• Warna merah hingga kuning
 7. RUANG
RUANG NYATA / FIZIKAL:
• Ruang sebenar di antara dua objek yang berhampiran

RUANG ILUSI:
• Objek ruang gambar yang terhasil apabila dua objek
tersebut dihasilkan dalam bentuk lukisan
 Terangkan 7 elemen reka bentuk yang ada pada
produk dibawah.
GARISAN DAN RUPA
SAIZ Rupa 3D yang
Ukuran mouse yang geometri
sesuai dengan saiz
tapak tangan
TEKSTUR
Kesat sesuai untuk
menyokong
pergelangan tangan

RUANG
Menunjukkan
perbezaan bahagian
atas dan bahagian
bawah mouse

BENTUK
Bentuk yang sesuai WARNA
dengan ergonomic Warna tertier - sejuk
tangan manusia
1.1.3 MENJELASKAN 7 PRINSIP REKA BENTUK

KESEIMBANGAN

HARMONI

PENGULANGAN

7
PRINSIP
REKA
KERINGKASAN
BENTUK KONTRAS

KESATUAN
KEPELBAGAIAN
 PRINSIP 1: KESEIMBANGAN

KESEIMBANGAN KESEIMBANGAN
SIMETRI / FORMAL ASIMETRI / TIDAK
FORMAL
• Sama di kedua-dua
• Tidak sama tetapi lebih
bahagian
menarik
 Kenal pasti jenis keseimbangan pada gambar di bawah

Keseimbangan asimetri Keseimbangan simetri

 PRINSIP 2 : PENGULANGAN
MAKSUD : Objek disusun secara berulang-ulang dari
segi saiz atau bentuk

TUJUAN : untuk menghasilkan pola atau corak

 PRINSIP 3 : KONTRAS
MAKSUD:
Perbezaan dari segi ; tekstur, kedudukan, warna, saiz,
bentuk dll

TUJUAN:
Untuk menunjukkan perbezaan, menarik perhatian,
memberi fokus
 PRINSIP 4 : KEPELBAGAIAN
MAKSUD:
Aplikasi pelbagai gaya, nilai dan idea yang
berbeza.

TUJUAN:
Untuk menambah daya tarikan
 PRINSIP 5 : KESATUAN

MAKSUD:
Semua elemen reka bentuk bergabung untuk membentuk
imej / idea yang sempurna
 PRINSIP 6 : KERINGKASAN
MAKSUD:
Idea yang ringkas tetapi sangat menarik
 PRINSIP 7 : HARMONI
MAKSUD:
Dapat memberikan keamanan dan kedamaian
 Terangkan 7 prinsip reka bentuk yang ada pada
produk dibawah.
KESEIMBANGAN
KERINGKASAN SIMETRI
Bentuk kerusi yang Bentuk yang sama di
ringkas biasa kedua-dua bahagian

HARMONI
Tidak Nampak
harmoni dari segi KEPELBAGAIAN
warna dan corak Kepelbagaian
daripada segi saiz
penyandar, tempat
KESATUAN duduk dan juga warna
Tiada kesatuan
kerana setiap
bahagian kerusi
kelihatan berbeza

KONTRA
PENGULANGAN Corak bulat berwarna
Pengulangan dari segi putih menjadi tumpuan
corak
1.1.4 MENGAPLIKASIKAN PRINSIP-PRINSIP REKA BENTUK DALAM
MEREKA BENTUK OBJEK ASAS

CUBA LAKAR REKA

BENTUK PASU ANDA
DALAM BENTUK 2D dan
3D DAN LABELKAN
PRINSIP REKA BENTUK
YANG ADA

Contoh lakaran 2D
Contoh lakaran 3D
Bincangkan: ELEMEN KETERANGAN PRINSIP KETERANGAN
a) Apakah
Garisan Keseimbangan
elemen dan
prinsip
Rupa Pengulangan
rekabentuk
yang
digunakan
Bentuk Kontras
dalam logo
di bawah?
Tekstur Kepelbagaian

Saiz Kesatuan

Warna Keringkasan

Ruang Harmoni
1.1.5 MEMBANDING BEZA ANTARA PRINSIP DAN
ELEMEN REKABENTUK

Bezakan prinsip dan elemen bagi dua produk kotak

pensil dalam jadual bagi soalan no. 13

RAJAH A RAJAH B
ELEMEN RAJAH A RAJAH B PRINSIP RAJAH A RAJAH B

Garisan Keseimbangan

Rupa Pengulangan

Bentuk Kontras

Tekstur Kepelbagaian

Saiz Kesatuan

Warna Keringkasan

Ruang Harmoni
1.1.6 MENEROKA KRITERIA REKABENTUK YANG BAIK

• Lebih unik dan berdaya saing

INOVASI
• Tambah ciri-ciri atau fungsi yang sedia ada

• Idea baru
KREATIVITI • Lain dari yang lain

• Tidak meniru produk sedia ada

KEASLIAN • Ada unsur simbolik, emosi dan estetika
 • Mesra alam, mesra pengguna
• Boleh menjadi pilihan
KUALITI &
KEBOLEHPASARAN pengguna

• Keselesaan, sesuai, mudah

ERGONOMIK
digunakan
TEKNOLOGI DAHULU TEKNOLOGI SEKARANG

Inovasi • Lebih banyak fungsi dan masak lebih cepat

Kreativiti • Idea baru yang lebih bermanfaat

Keaslian reka bentuk • Reka bentuk yang berbeza dan lebih menarik

Kualiti & kebolehpasaran • Tebal, tidak berkarat, tahan lamadan mudah dipasarkan

Ergonomik • Pemegang yang lebih mudah dan selamat

 1.1.7 MEMBINA OBJEK ASAS

Contoh
bentuk-
bentuk asas.
Lakarkan
bentuk-bentuk
asas ni dalam
buku lakaran
anda
Apakah gabungan
bentuk asas yang
ada pada aiskrim
ini?

Terdapat 4 teknik
pembinaan yang
anda boleh gunakan
untuk menghasilkan
objek baru anda
sendiri.
 4 TEKNIK PEMBINAAN OBJEK
4 TEKNIK PEMBINAAN CONTOH
1) Pembenaman

• Apabila sesuatu objek

dimasukkan ke dalam
objek yang lain

2) Pembuangan

• Buang bahagian yang tidak

dikehendaki
 TEKNIK PEMBINAAN OBJEK
4 TEKNIK PEMBINAAN CONTOH

3) Penyatuan
• Mencantumkan objek
dengan menggunakan
paku, rivet, skru dan glu.

4) Peleraian

• Objek asas dileraikan

sehingga menjadi objek
baharu yang lebih menarik
 penyatuan

Pembuangan

Pencantuman

Peleraian
Lakarkan satu reka bentuk kabinet tv yang
ter.diri daripada gabungan asas geometri
dengan mengaplikasikan 4 teknik
pembinaan yang dipelajari.
1.2.1 MENYENARAI KEPENTINGAN REKA BENTUK DAN
TEKNOLOGI
Menyumbang kepada
perkembangan teknologi
moden

Memenuhi keperluan dan

kehendak masyarakat

KEPENTINGAN REKA BENTUK DAN Pengubahsuaian produk

TEKNOLOGI untuk memudahkan manusia

Menyumbang pembangunan
social, sains dan teknologi

Memupuk nilai invensi,

inovatif dan kreatif
Kepentingan reka bentuk dan teknologi mengikut bidang
pengguna dan sektor.
BIDANG SUB BIDANG
Industri Kewangan, mesin, pembinaan, pengilangan dan
perlombongan

Kejuruteraan Bangunan, penjagaan alam sekitar, kejuruteraan

awam, bahan, biokimia, bioperubatan, elektrik,
elektronik, kimia, komputer, mekanikal,nuklear,
ruang angkasa, kaji logam, pembuatan, perisian
komputer, pertanian, dan petroleum

Kesihatan dan Bioinformatik, bioteknologi, farmaseutikal,

Keselamatan bioperubatan, keselamatan, kimia formatik,
kesihatan, perlindungan kebakaran, pemakanan,
dan pakaian

Maklumat dan Grafik, komunikasi, pengimejan dan muzik

Komunikasi
 BIDANG SUB BIDANG
Kediaman Peralatan di rumah seperti periuk, sudu, pinggan
Olahraga dan Alatan perkhemahan, sukan, permainan
Rekreasi
Kesihatan dan Bioinformatik, bioteknologi, farmaseutikal,
Keselamatan bioperubatan, keselamatan, kimia formatik, kesihatan,
perlindungan kebakaran, pemakanan, dan pakaian

Maklumat dan Grafik, komunikasi, pengimejan dan muzik

Komunikasi
Pengangkutan Ruang pengangkutan darat, udara dan air
angkasa, lautan, kenderaan bermotor,
Sains Gunaan- Elektronik, fizik kejuruteraan, kecerdasan buatan,
bahan optik, seramik, mikro, nano

Ketenteraan Bom,, senjata api dan kelengkapan tentera

kejuruteraan angkatan laut, darat dan udara
 1.2.2 MENGENALPASTI PERANAN REKA BENTUK
Peranan reka bentuk memberikan penekanan kepada 3 kelompok
sasaran;

INDIVIDU
 Memberikan kebebasan memilih kepada pengguna
mengikut keperluan dan kemampuan.

 Menjadikan pengguna lebih kreatif, mudah melakukan

tugas, dan menerima manfaat daripada sumber alam
ciptaan tuhan.

 Menggunakan sumber alam secara terhad dengan bijak

dan optimum tanpa menyebabkan pembaziran

 Memupuk sikap bersyukur kerana kehidupan semakin

dipermudah
 Menghasilkan reka bentuk yang serba boleh dan kaya
dengan idea
MASYARAKAT

 Melindungi dan memelihara etika sosial.

 Menyokong, melindungi dan mempelbagaikan
etika budaya
 Melahirkan nilai-nilai estetika.
 Melahirkan masyarakat yang kreatif dalam
penggunaan sumber
 Membentuk masyarakat yang lebih bertamadun
dan berdaya maju
PENGELUAR DAN NEGARA

 Mengeluarkan produk berjenama negara

 Melindungi hak cipta rakyat
 Meningkatkan pendapatan negara
 Menjadi aset harga yang berharga
 Menjaga maruah dan keselamatan negara
 Menjadi penanda aras negara maju
1.2.3 MENERANGKAN 5 ETIKA DALAM REKA BENTUK

DEFINISI ETIKA

• Nilai murni yang menjadi pegangan dan amalan

seseorang pereka bentuk supaya hasil ciptaan tidak
memudaratkan diri dan pengguna.

Mesra Selamat
Memberi
Keaslian Jujur alam digunaka
manfaat
sekitar n
JUJUR KEASLIAN
Jujur dalam menentukan
harga produk untuk Mereka produk
mencari keuntungan tanpa dengan usaha sendiri,
membebankan pengguna. bukan memplagiat
Produk sewajarnya tidak hasil usaha orang lain
mempunyai agenda lain
yang terlindung.
BERMANFAAT MESRA ALAM SEKITAR
Produk yang Menggunakan sumber semula
dihasilkan dapat jadi tanpa menjejaskan alam
memberikan manfaat sekitar.
kepada pengguna.
Gunakan alatan atau bahan
yang dikitar semula
SELAMAT DIGUNAKAN
Menghasilkan produk yang selamat diguna dan
tidak memberi kesan sampingan kepada
pengguna
1.2.4 MENEROKA KERJAYA DALAM BIDANG
REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI

i. Arkitek – merancang reka

bentuk dan plan
pembangunan

Pereka bentuk automatif –

mereka bentuk badan
kenderaan dan keselesaan
memandu
iii. Pereka bentuk kejuruteraan –
Mereka bentuk litar elektrik mesin dan
jentera

iv. Pereka bentuk grafik –

mereka bentuk iklan, logo
dan lukisan

iv. Pereka bentuk fesyen –

mereka bentuk fesyen
pakaian manusia dan
haiwan serta hiasan
 iv. Pereka bentuk permainan
- Mereka bentuk alat, muka
dan muka permainan
computer

iv. Pereka bentuk

persembahan makanan –
Mereka bentuk
persembahan kek dan roti
viii.Pereka bentuk industri –
Mereka bentuk peralatan
dan sistem

viii.Pereka bentuk pengajaran

– Mereka bentuk langkah
pengajaran
viii.Pereka bentuk hiasan
dalaman – Mereka bentuk
hiasan dalam bangunan dan
bilik

viii. Seni bina landskap – Mereka

bentuk hiasan taman
 xii. Pereka bentuk lampu –
mereka bentuk lampu dan
cara pemasangannya.

xii. Pereka bentuk produk –

Mereka bentuk peralatan
untuk kegunaan awam
xii. Pereka bentuk perkhidmatan
– Menyediakan perkhidmatan
yang boleh diberi kepada orang
ramai
1. Kenalpasti ahli kumpulan yang mempunyai minat kerjaya
yang sama.
2. Bentukkan kumpulan – 3 orang satu kumpulan
3. Murid diminta membuat 3 lakaran produk berdasarkan
kerjaya yang dipilih.

4. Setiap kumpulan perlu membentangkan hasil kerja yang

merangkumi:
i. kerjaya
ii. produk yang dipilih
iii. kebaikan dan kelemahan produk dalam dunia reka
bentuk. (Contohnya rupa bentuk, saiz, kos, mesra alam dan
sebagainya).
 1.3.1 MENTAKRIF INVENSI DAN INOVASI
DALAM REKA BENTUK
Definisi invensi :
• Idea baru yang diilhamkan oleh pereka dalam mencipta
produk, konsep, ilmu, perkhidmatan (PROkip) atau
proses yang baharu yang belum pernah wujud
sebelumnya.
• Namun begitu produk ini tidak lagi dipanggil invensi
apabila usianya melebihi 10 tahun atau banyak orang
telah menggunakannya. Contoh radio, computer, alatan
untuk memasak

Definisi inovasi:

• adalah sebagai proses pengubahsuaian dan

penambahbaikkan kepada produk sedia ada
1.3.2 MENGAPLIKASIKAN PRINSIP INVENSI DAN INOVASI
DALAM KERJAYA REKA BENTUK
i. Masjid Putra merupakan salah satu inovasi bentuk
geometri

ii. Pemacu pena (pendrive) adalah inovasi yang dicipta

oleh rakyat Malaysia itu Datuk Pua Khein Seng.
 1.3.3 MENEROKA INVENSI DAN INOVASI
DALAM REKA BENTUK TERKINI
A. Pertahanan

• Rekabentuk senjata, peralatan komunikasi, pengawasan,

pengangkutan dan sebagainya.
B. Pendidikan

Antara produk inovasi dan invensi dalam rekabentuk ialah Kamus digital,
tablet pembelajaran, LCD, OHP, Laptop dan sebagainya.
C. Kesihatan

• Antara produk inovasi dan invensi dalam bidang kesihatan

ialah :
• Peranti pengukuran tekanan darah mudah alih,
• ubat-ubatan
• jam pengukur degupan jantung.

Jam pengukur degupan jantung.

D. Pembuatan

• Bahan baharu dicipta menggantikan bahan lama yang kurang

cekap.
• Contohnya gentian karbon digunakan untuk menggantikan
logam dalam pembuatan kereta. Teknologi pencetak 3D dan
pen 3D dicipta untuk memudahkan proses pembuatan model
kereta
.

Mesin pencetak 3D
E. Teknologi Maklumat

• Penciptaan telefon pintar juga memudahkan proses komunikasi,

pemantauan dan kawalan.
• Pelbagai jenis software yang memudahkan urusan manusia
seperti waze, mirror go dll.

Telefon pintar
A. Telefon pintar pengesan gempa bumi

Ahli seismologi dan pemaju aplikasi telah bergabung tenaga untuk

menghasilkan satu aplikasi baharu dengan menggunakan telefon
pintar bagi mengesan gempa bumi yang dikenali sebagai
MyShake. Aplikasi ini boleh mengambil dan mentafsir aktiviti
gempa bumi, menganggarkan lokasi gempa bumi dan menyatakan
magnitud pada masa sebenar.
.

telefon pintar pengesan gempa bumi

B. Pengesan ergo (ergo sensor)

Pengesan ergo dapat menunjukkan sama ada kedudukan

badan anda lurus atau bengkok semasa menggunakan skrin
computer. Ini dapat mengelakkan punggung, pinggang dan mata
menjadi letih. Alat ini juga dapat memaparkan maklumat untuk
memberitahu anda masa yang sesuai untuk berdiri dan
berehat.

Jarak terlalu dekat Jarak dan ketinggian yang betul