BAB 1 PENGENALAN

KEPADA REKA BENTUK

DAN TEKNOLOGI
1.1 DUNIA REKA
BENTUK
 DEFINISI REKA BENTUK
• Pengetahuan tentang
penyusunan bahan secara
terancang untuk menghasilkan
sesuatu produk yang memberi
impak kepada kehidupan.
• (Rujuk buku teks m.s 2)
 DEFINISI TEKNOLOGI

• Pengaplikasian ilmu sains dan

matematik dengan
menggunakan sumber
semulajadi untuk dijadikan
alat, tenaga atau sistem.
BAHAN MENTAH BAHAN BOLEH GUNA

• (Rujuk buku teks m.s 2)

 DEFINISI REKA BENTUK
DAN TEKNOLOGI
• Pengetahuan tentang
penyusunan bahan secara
terancang dengan
mengaplikasikan pengetahuan
sains dan matematik.
• Tujuannya adalah untuk
memudahkan
 BIDANG REKA BENTUK DAN
TEKNOLOGI
KONKRIT ABSTRAK
•Proses mereka bentuk •Proses mereka bentuk
sesuatu produk yang produk yang boleh
dapat dilihat dan dilihat tetapi tidak boleh
dipegang. dipegang.
•Bidang – pembuatan, •Bidang – perkhidmatan
elektronik, pertanian, dan komunikasi
hiasan dalaman
 REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI
PRODUK
KONKRIT ABSTRAK
Teknologi Seni Perkhidmatan Komunikasi
Peralatan Seramik Pengangkutan Bahasa
Mesin Masakan Sewaan Atur cara
Pertanian Lukisan Sistem Bunyi, isyarat dan
pembelajaran suara
Pemakanan Alat muzik Proses dan Persuratan
langkah
Pakaian Arca Sistem Pengiklanan
pengairan
Persenjataan Halus Grafik
Sulaman /
anyaman
 1.1.2 ELEMEN REKA
BENTUK
• Garis • Saiz
an • War
• Rupa na
• Bentu • Rua
k ng
• Tekst
 GARISAN
• Merupakan cantuman satu siri titik
• Dihasilkan menggunakan sebarang alat tulis
atau peralatan
(gadget)
• Garisan merupakan unsur terpenting dalam
aktiviti melakar, melukis, menggambar dan
menulis
• Digunakan untuk menghasilkan jalinan
struktur,
 Fungsi Garisan:
• Membahagi dua ruang kawasan
• Menunjukkan pergerakkan arah atau aliran
• Menunjukkanperhubungan antara elemen
• M ewakili ketegangan antara 2 titik
• Menunjukkan kestabilan dan kerehatan
• Menunjukkan keseimbangan
• Menunjukkan daya gerakan yang dinamik
• Mewakili gerakan dan tenaga yang berpadu
• Menunjukkan objek itu dekat
CONTOH GARISAN DARI OBJEK
ALAM
SEMULAJADI
 RUPA
• Hasil pertemuan antara hujung garisan
dengan permulaannya
• Mempunyai permukaan yang rata dan
bergarisan di luar
sebagai sempadan yang mengelilinginya
• Bersifat 2D (tidak berjisim) serta mempunyai
luas
• Terdapat dua kategori rupa iaitu rupa
geometri dan rupa
 BENTUK
• Objek yang mempunyai ruang, isi
padu dan mempunyai lebih dari
satu permukaan
• Terdapat dua jenis bentuk :
• Bentuk konkrit – mempunyai bentuk
dan boleh
dipegang
• Bentuk ilusi – kelihatan 3D
 PERBEZAAN 2D DAN 3D
`BENTUK 2D BENTUK 3D
Leper Menyerupai bentuk sebenar
Mempunyai satu permukaan Mempunyai 3 permukaan
sahaja
Mempunyai lebar dan panjang Mempunyai lebar, panjang
dan tinggi
Tidak menggambarkan Menggambarkan kedalaman
kedalaman/ketinggian atau
ketinggian
Menggambarkan keluasan Menggambarkan keluasan
dan isipadu
PERBEZAAN 2D DAN 3D
 TEKSTUR
• Keadaan fizikal sesuatu permukaan.
• Ia boleh dilihat dan dirasa melalui
sentuhan.
• Contoh tekstur ialah kasar, licin,
lembut, keras, berkilat dan
sebagainya.
• Memberi identiti pada sesuatu
CONTOH TEKSTUR
 SAIZ
• Ukuran atau dimensi bagi sesuatu
objek.
• Boleh digunakan untuk
menunjukkan kesan perbezaan
jarak, panjang, tinggi dan
kedalaman objek
SAIZ
 WARNA
• Merupakan kesan pembalikan cahaya ke
atas sesuatu objek
yang dapat dikesan melalui deria penglihatan
• Terbahagi kepada 3 bahagian iaitu warna
asas, warna sekunder dan warna tertier.
• Terdapat 2 suhu warna iaitu: Warna panas
dan Warna sejuk
 WARNA
(i) Warna panas - Merupakan warna yang
mempunyai kesan cahaya yang tinggi
•- Memberi kesan terang, garang seperti api dan
merangsang penglihatan
(ii) Warna sejuk - Merupakan warna yang
mempunyai kesan cahaya yang rendah
•- Memberi kesan redup, tenang dan damai
menyejukkan mata memandang
Warna Warna Warna
primer sekunder tertier
 RUANG
• Kawasan kosong dikelilingi oleh elemen
garisan
• Terbahagi kepada dua jenis iaitu ruang
nyata (fizikal) dan
ruang ilusi (tampak)
• Ruang
Ruang Positif negatif iaitu yang bewarna putih
Ruang negatif

antara dua objek

 1.1.3 PRINSIP REKA
BENTUK
• Keseimban • Kesatuan
gan • Keringka
• Pengulang san
an • Harmoni
• Kontras
• Kepelbagai
 KESEIMBANGAN
• Terdapat dua jenis;
• Keseimbangan simetri (formal)
• Mempunyai persamaan pada kedua-dua belah
bahagiannya
• Keseimbangan asimetri (tidak formal)
• Tidak ada persamaan pada kedua-dua bahagian
tetapi kelihatan
menarik dan mempunyai daya tarikan tersendiri
 KESEIMBANGAN

SIMET ASIMET
RI RI
 PENGULANGAN
• Penyusunan semula objek secara berulang-ulang dari
segi saiz dan bentuk
• Boleh berlaku dalam bentuk bersudut (pola), susunan
bersiri, selari atau
berjejari
 KONTRAS
• Perbezaan ketara pada ciri elemen (warna, saiz, tekstur
dan sebagainya) yang digunakan
• Tujuannya untuk menyerlahkan perbezaan dan menarik
perhatian.
 KEPELBAGAIAN
• Dihasilkan dengan menggunakan elemen-elemen reka
bentuk.
• Penggunaan pelbagai gaya, nilai dan idea yang berbeza
dalam reka bentuk.
• Tujuannya adalah untuk menambah daya tarikan
sesuatu rekaan.
 KESATUAN
• Bermaksud semua bahagian bergabung untuk
membentuk imej, terma atau idea yang sempurna.
 KERINGKASAN
• Reka bentuk yang mudah dapat mengurangkan
kekeliruan dan tumpuan orang yang melihatnya.
 HARMONI
• Bermaksud melihat sesuatu yang dapat memberikan
keamanan dan
kedamaian.
• Susun atur, penggunaan ton warna dan alam semula jadi
memainkan peranan penting dalam mewujudkan keadaan
harmoni.
1.1.4 Aplikasi prinsip-prinsip reka
bentuk dalam mereka
bentuk objek asas
Prinsip reka bentuk adalah
tunggak utama dalam
penghasilan sebuah reka
bentuk.
Reka bentuk yang baik adalah
reka bentuk yang dihasilkan
dengan menggunakan prinsip-
Aplikasi prinsip-prinsip reka
bentuk dalam mereka
bentuk
Langkah 1: Pilihobjek asas
elemen rupa yang
sesuai. Lakarkan
elemen itu
Langkah 2 : Pastikan
lakaran
mengikut prinsip reka
1.1.5 Membanding beza prinsip
dan elemen reka
Elemen reka bentuk
bentuk adalah perkara-
perkara yang terlibat ketika
menghasilkan sesebuah reka bentuk. Ia
dapat dilihat dan dikenal pasti dengan
mudah.
Prinsip reka bentuk adalah peraturan,
panduan, falsafah yang memandu
penghasilan sesebuah projek.
Membanding beza prinsip dan
elemen reka bentuk dalam
Nama Produk :
bentuk
Bil Elemen jadual
Tandakan Prinsip Tandakan √
√
1 Garisan Keseimbangan
2 Rupa Pengulangan
3 Bentuk Kontras
4 Tekstur Kepelbagaian
5 Saiz Kesatuan
6 Warna Keringkasan
7 Ruang Harmoni
1.1.6 Kriteria reka bentuk
yang baik
Reka bentuk yang baik bukan
hanya kelihatan cantik. Ia mestilah
boleh berfungsi, memenuhi tujuan
ia direka dan membuatkan orang
terpegun melihatnya.
Sesebuah reka bentuk boleh jadi
hasil inovasi atau hanya untuk
menjalankan sesuatu kerja.
Kriteria reka bentuk yang
baik
Reka bentuk yang baik
mestilah
memenuhi kriteria
berikut:
1. Inovasi
Menjadikan produk itu
unik dan lebih berdaya
saing daripada produk
Kriteria reka bentuk yang
2. Kreativiti
baik
Melibatkan idea baru
dalam menghasilkan
produk reka bentuk serta
dapat memperbaiki
fungsi produk sedia ada
bagi memberi manfaat
yang lebih baik
Kriteria reka bentuk yang
3. Keaslian baik
Sebuah reka bentuk yang
baik bersifat asli iaitu tidak
meniru produk yang sedia
ada. Ia menekankan unsur
simbolik, emosi dan
estetika (membuatkan
orang kagum)
Kriteria reka bentuk yang
baik
4. Kualiti (ketahanan
&
kebolehpasaran)
Produk yang dihasilkan
mempunyai ciri
ketahanan (tidak mudah
rosak) dan mudah
memasuki pasaran
Kriteria reka bentuk yang
5. Ergonomik
baik
Suatu ciri keselesaan
yang ada pada produk.
Ciri ini biasanya
menjadi pilihan
pengguna.
 1.1.7 Membina objek
asas
Idea boleh dizahirkan dalam bentuk
lukisan atau model. Model boleh
diperolehi melalui prinsip dan
elemen reka bentuk. Bentuk-bentuk
asas (geometri) ini jika digabungkan
boleh membentuk objek baru.
Gabungan ini boleh dilakukan sama
ada bentuk alami atau asas
(geometri) yang sama atau
 Membina objek asas
Bentuk asas
geometri adalah
bentuk-bentuk
yang ada di
sekeliling kita
tanpa melibatkan
perubahan atau
pengubahsuaian.
 Teknik Pembinaan
Objek
Teknik-teknik pembinaan objek baru
Terdapat empat jenis teknik
pembinaan objek baru iaitu :
•Pembenaman ( intersect )
•Pembuangan ( substract )
•Penyatuan ( union )
•Peleraian ( explode )
 Teknik pembinaan objek
A. Pembenaman
Pembenaman ( intersect ) Apabila
sesuatu objek asas dimasukkan ke
dalam objek yang lain
terbentuklah satu objek baru.
 Teknik pembinaan objek
B. Pembuangan
Objek asas boleh dibuang dengan
pelbagai cara. Antaranya ialah melalui
potongan lurus secara serong
(chamfer) pada bahagian bucu objek
asas, melalui pemotongan lengkung
(fillet) pada bahagian bucu dan
melalui penebukkan (drilling) pada
bahagian permukaan.
Teknik pembinaan
objek
B. Pembuangan
 Teknik pembinaan objek
C. Penyatuan
Objek-objek asas jika dicantumkan
secara terus dengan objek asas
yang lain pada mana- mana
bahagian boleh membentuk satu
objek baru.
 Teknik pembinaan
objek
D. Peleraian
• Sebahagian daripada bentuk objek
asas dileraikan akan membentuk
objek bar
SEKIAN, TERIMA KASIH
Rujukan : Buku Teks RBT
Tingkatan 1