BAB 1 PENGENALAN KEPADA

REKA BENTUK DAN

TEKNOLOGI
1.1 DUNIA REKA BENTUK
 DEFINISI REKA BENTUK
• Pengetahuan tentang penyusunan
bahan secara terancang untuk
menghasilkan sesuatu produk yang
memberi impak kepada kehidupan.
• (Rujuk buku teks m.s 2)
 DEFINISI TEKNOLOGI

• Pengaplikasian ilmu sains dan

matematik dengan menggunakan
sumber semulajadi
untuk dijadikan alat, tenaga atau
sistem.
• (Rujuk buku teks m.s 2)
 DEFINISI REKA BENTUK DAN
TEKNOLOGI
• Pengetahuan tentang penyusunan bahan
secara terancang dengan
mengaplikasikan pengetahuan sains
dan matematik.
• Tujuannya adalah untuk
memudahkan kehidupan manusia.
 BIDANG REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI

KONKRIT ABSTRAK
• Proses mereka bentuk • Proses mereka bentuk
sesuatu produk yang dapat produk yang boleh dilihat
dilihat dan dipegang. tetapi tidak boleh dipegang.
• Bidang – pembuatan, • Bidang – perkhidmatan
elektronik, pertanian, dan komunikasi
hiasan dalaman
 REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI
PRODUK
KONKRIT ABSTRAK
Teknologi Seni Perkhidmatan Komunikasi
Peralatan Seramik Pengangkutan Bahasa
Mesin Masakan Sewaan Atur cara
Pertanian Lukisan Sistem pembelajaran Bunyi, isyarat dan suara
Pemakanan Alat muzik Proses dan langkah Persuratan
Pakaian Arca Sistem pengairan Pengiklanan
Persenjataan Halus Grafik
Sulaman / anyaman
 ELEMEN REKA BENTUK

• Garisa • Saiz
n • Warn
• Rupa a
• Bentuk • Ruan
• Tekstur g
 GARISA
N
• Merupakan cantuman atau sambungan siri titik yang
mempunyai ukuran panjang dan jarak.
• Dihasilkan menggunakan sebarang alat tulis atau peralatan
(gadget)
• Garisan merupakan unsur terpenting dalam aktiviti melakar,
melukis, menggambar dan menulis
• Digunakan untuk menghasilkan jalinan struktur,
pembentukan objek dan bayangan
 FUNGSI
a) MembahagikanGARISAN
dua ruang kawasan
b) Menunjukkan pergerakan arah atau aliran
c) Menunjukkan perhubungan antara elemen
d) Mewakili ketegangan antara dua titik
e) Menunjukkan kestabilan dan kerehatan
f) Menunjukkan keseimbangan
g) Menunjukkan daya gerakan dan tenaga berpadu
h) Mewakili gerakan dan tenaga berpadu
i) Menunjukkan objek itu dekat dan objek itu jauh.
CONTOH GARISAN DARI OBJEK ALAM
SEMULAJADI
 RUP
A
• Hasil pertemuan antara hujung garisan
dengan permulaannya
• Mempunyai permukaan yang rata dan bergarisan di
luar sebagai sempadan yang mengelilinginya
• Bersifat 2D (tidak berjisim) serta mempunyai luas
• Terdapat dua kategori rupa iaitu rupa geometri dan
rupa organik
 BENTUK

• Objek yang mempunyai ruang, isi padu

dan mempunyai lebih dari satu
permukaan
• Terdapat dua jenis bentuk :
• Bentuk konkrit – mempunyai bentuk dan
boleh dipegang
• Bentuk ilusi – kelihatan 3D
 PERBEZAAN 2D DAN 3D
`BENTUK 2D
Leper
Mempunyai satu permukaan sahaja
Mempunyai lebar dan panjang
Tidak menggambarkan
kedalaman/ketinggian
Menggambarkan keluasan
BENTUK 3D
Menyerupai bentuk sebenar
Mempunyai 3 permukaan
Mempunyai lebar, panjang dan tinggi
Menggambarkan kedalaman atau
ketinggian
Menggambarkan keluasan dan isipadu
PERBEZAAN 2D DAN 3D
 TEKSTUR / JALINAN

• Merupakan satu teknik yang memberikan impak atau kesan

terhadap orang yang melihat sesuatu permukaan pada lukisan
atau objek
• Ia boleh dilihat dan dirasa melalui sentuhan.
• Contoh tekstur ialah kasar, licin, lembut, keras, berkilat dan
sebagainya.
CONTOH TEKSTUR
 SAI
Z
• Ukuran atau dimensi bagi sesuatu objek.
• Boleh digunakan untuk menunjukkan kesan
perbezaan jarak, panjang, tinggi dan
kedalaman objek
SAI
Z
 WARN
A
• Merupakan kesan melalui pembalikan cahaya ke atas
sesuatu objek
• Kesan secara langsung kepada mata, emosi dan
psikologi
• Terbahagi kepada 3 bahagian iaitu warna asas,
warna sekunder dan warna tertier.
• Terdapat 2 suhu warna iaitu: Warna panas dan
Warna sejuk
 WARN
A
(i) Warna panas - Merupakan warna yang mempunyai kesan
cahaya yang tinggi
• - Memberi kesan terang, garang seperti api dan
merangsang penglihatan
(ii) Warna sejuk - Merupakan warna yang mempunyai kesan
cahaya yang rendah
• - Memberi kesan redup, tenang dan damai menyejukkan
mata memandang
Warna Warna Warna
primer sekunder tertier
 RUAN
G
• Kawasan kosong dikelilingi oleh elemen garisan bagi
menampakkan objek dengan lebih jelas.
• Terbahagi kepada dua jenis iaitu ruang nyata (fizikal)
dan ruang ilusi (tampak)
• Ruang negatif iaitu yang bewarna putih antara dua
objek
 PRINSIP REKA BENTUK

• Keseimbanga • Kesatuan
n • Keringkasa
• Pengulangan n
• Kontras • Harmoni
• Kepelbagaian
 KESEIMBANGA
N
• Terdapat dua jenis;
• Keseimbangan simetri (formal)
• Mempunyai persamaan pada kedua-dua belah bahagiannya
• Keseimbangan asimetri (tidak formal)
• Tidak ada persamaan pada kedua-dua bahagian tetapi
kelihatan menarik dan mempunyai daya tarikan tersendiri
 KESEIMBANGA
N

SIMETR ASIMETR
I I
 PENGULANGAN
• Penyusunan semula objek secara berulang-ulang dari segi saiz dan
bentuk
• Boleh berlaku dalam bentuk bersudut (pola), susunan bersiri, selari
atau berjejari
 KONTRA
S
• Perbezaan ketara pada ciri elemen yang digunakan.
• Contoh perbezaan bagi elemen tekstur, warna, saiz, bentuk dan ruang.
• Tujuannya untuk menyerlahkan perbezaan dan menarik perhatian.
 KEPELBAGAIAN
• Aplikasi penggunaan pelbagai gaya, nilai dan idea yang berbeza dalam
reka bentuk
• Dihasilkan dengan menggunakan elemen-elemen reka bentuk.
• Tujuannya adalah untuk menambah daya tarikan sesuatu rekaan.
 KESATUAN
• Bermaksud semua bahagian bergabung untuk membentuk imej, tema
atau idea yang sempurna.
 KERINGKASAN
• Idea kompleks perlu diolah semula dalam bentuk visual yang lebih
ringkas
• Reka bentuk yang mudah dapat mengurangkan kekeliruan dan
tumpuan orang yang melihatnya.
 HARMONI
• Bermaksud melihat sesuatu yang dapat memberikan keamanan
dan kedamaian.
• Susun atur, penggunaan ton warna dan alam semula jadi memainkan
peranan penting dalam mewujudkan keadaan harmoni.
Aplikasi prinsip-prinsip reka bentuk
dalam mereka bentuk objek asas
Prinsip reka bentuk adalah tunggak
utama dalam penghasilan sebuah reka
bentuk.
Reka bentuk yang baik adalah reka
bentuk yang dihasilkan dengan
menggunakan prinsip-prinsip reka
bentuk
Aplikasi prinsip-prinsip reka bentuk
dalam mereka bentuk objek asas
Langkah 1: Pilih elemen
rupa yang sesuai. Lakarkan
elemen itu
Langkah 2 : Pastikan
lakaran mengikut prinsip
reka bentuk
Membanding beza prinsip dan elemen
reka bentuk
Elemen reka bentuk adalah perkara-perkara yang
terlibat ketika menghasilkan sesebuah reka
bentuk. Ia dapat dilihat dan dikenal pasti dengan
mudah.
Prinsip reka bentuk adalah peraturan,
panduan, falsafah yang memandu
penghasilan sesebuah projek.
Membanding beza prinsip dan elemen
reka bentuk dalam bentuk jadual
Nama Produk :
Bil Elemen Tandakan √ Prinsip Tandakan √
1 Garisan Keseimbangan
2 Rupa Pengulangan
3 Bentuk Kontras
4 Tekstur Kepelbagaian
5 Saiz Kesatuan
6 Warna Keringkasan
7 Ruang Harmoni
Kriteria reka bentuk yang
baik
Reka bentuk yang baik bukan hanya
kelihatan cantik. Ia mestilah boleh
berfungsi, memenuhi tujuan ia direka dan
membuatkan orang terpegun melihatnya.
Sesebuah reka bentuk boleh jadi hasil
inovasi atau hanya untuk menjalankan
sesuatu kerja.
Kriteria reka bentuk yang
baik
Reka bentuk yang baik
mestilah memenuhi kriteria
berikut:
1. Kecenderungan Inovasi
Menjadikan produk itu unik
dan lebih berdaya saing
daripada produk sedia ada.
Kriteria reka bentuk yang
baik
2. Kreativiti
Melibatkan idea baru dalam
menghasilkan produk reka
bentuk serta dapat memperbaiki
fungsi produk sedia ada bagi
memberi manfaat yang lebih
baik
Kriteria reka bentuk yang
baik
3. Keaslian Reka Bentuk
Sebuah reka bentuk yang baik
bersifat asli iaitu tidak meniru
produk yang sedia ada. Ia
menekankan unsur simbolik,
emosi dan estetika (membuatkan
orang kagum)
 Kriteria reka bentuk yang
baik
4. Kekuatan Kualiti &
Kebolehpasaran
Produk yang dihasilkan
mempunyai ciri ketahanan (tidak
mudah rosak) dan mudah
memasuki pasaran
Kriteria reka bentuk yang
baik
5. Ergonomik
Suatu ciri keselesaan yang
ada pada produk. Ciri ini
biasanya menjadi pilihan
pengguna.
 Membina objek
asas
Idea boleh dizahirkan dalam bentuk lukisan
atau model. Model boleh diperolehi melalui
prinsip dan elemen reka bentuk. Bentuk-
bentuk asas (geometri) ini jika digabungkan
boleh membentuk objek baru. Gabungan ini
boleh dilakukan sama ada dalam bentuk asas
(geometri) yang sama atau berlawanan.
 Membina objek
asas
Bentuk asas geometri
adalah bentuk-bentuk
yang ada di sekeliling
kita tanpa melibatkan
perubahan atau
pengubahsuaian.
 Teknik Pembinaan
Objek
Teknik-teknik pembinaan objek baru
Terdapat empat jenis teknik pembinaan objek
baru iaitu :
1) Pembenaman ( intersect )
2) Pembuangan ( substract )
3) Penyatuan ( union )
4) Peleraian ( explode )
 Teknik pembinaan
objek
A. Pembenaman
Pembenaman ( intersect ) Apabila sesuatu
objek asas dimasukkan ke dalam objek
yang lain terbentuklah satu objek baru.
 Teknik pembinaan
objekB. Pembuangan
Objek asas boleh dibuang dengan pelbagai
cara. Antaranya ialah melalui potongan lurus
secara serong (chamfer) pada bahagian bucu
objek asas, melalui pemotongan lengkung
(fillet) pada bahagian bucu dan melalui
penebukkan (drilling) pada bahagian
permukaan.
Teknik pembinaan
objekB.
Pembuangan
 Teknik pembinaan
objekC. Penyatuan
Objek-objek asas jika dicantumkan secara
terus dengan objek asas yang lain pada
mana- mana bahagian boleh membentuk
satu objek baru.
 Teknik pembinaan
objek D. Peleraian
• Sebahagian daripada bentuk objek asas
dileraikan akan membentuk objek bar
SEKIAN, TERIMA KASIH
Rujukan : Buku Teks RBT
Tingkatan 1