Chương 2

Chọn mẫu nghiên cứu

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 1

 NỘI DUNG CHƯƠNG 2

Khái quát về chọn mẫu

Các khái niệm cơ bản trong chọn mẫu

Qui trình chọn mẫu

Các phương pháp chọn mẫu theo xác suất

Các phương pháp chọn mẫu phi xác suất

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 2
 Định nghĩa

.... Chọn
Chọnlựa
lựacác
các phần
phầntử tử
(mẫu)
(mẫu)từ từcác
cácnhóm
nhóm(đám
(đám
đông)
đông)và vàkỳ
kỳvọng
vọngthông
thôngtintin
thu
thuthập
thậptừ
từmẫu
mẫucó
cóthể
thểkhái
khái
quát
quát hóa
hóacho
chođám
đámđông.
đông.

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 3

 Định nghĩa

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 4

 Định nghĩa
Thống kê

. . . Dữ liệu sơ cấp được thu

thập từ các phần tử của tổng thể.

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 5

 Lý do chọn mẫu


Cỡ
Cỡmẫu
mẫucàng
cànglớn
lớnthì
thìchi
chiphí
phíthực
thựchiện
hiệnnghiên
nghiêncứu
cứucàng
càngcao
cao

Giảm
Giảm chi
chiphí
phí cho
chomẫu
mẫuthử
thử

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 6

 Lý do chọn mẫu


Kết
Kếtquả
quảnghiên
nghiêncứu
cứucần
cầnthực
thựchiện
hiệntheo
theo đúng
đúng tiến
tiếnđộ
độ

Nghiên
Nghiên cứu
cứutoàn
toàn bộ
bộthị
thịtrường
trườngsẽ
sẽtốn
tốnnhiều
nhiềuthời
thời gian
gian

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 7

 Các loại sai số

Types
Types of
of Error
Error

Sampling
Sampling Nonsampling
Nonsampling

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 8

 Định nghĩa sai số do chọn mẫu

.. .. .. Các
Các loại
loại sai
sai lệch
lệch do
do những
những lỗi
lỗi từ
từ việc
việc
lựa
lựa chọn
chọn các
các đơn
đơn vị
vị chọn
chọn mẫu
mẫu hoặchoặc
xác
xác định
định kích
kích thước
thước mẫu.
mẫu.

Thông tin sai số do chọn mẫu từ website

http://www.statcan.ca/english/edu/power/ch6/sampling/sampling.htm#samplesize

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 9

 Các loại sai số


Gây
Gâyra
rado
doviệc
việcchọn
chọnmẫu
mẫuđể
đểthu
thuthập
thậpdữ
dữliệu
liệu

Xuất
Xuấthiện
hiệnkhi
khimẫu
mẫuđược
đượcchọn
chọn

Khi
Khikích
kíchthước
thướcmẫu
mẫutăng
tăngthì
thìsai
saisố
sốdo
dochọn
chọnmẫu
mẫucàng
cànggiảm
giảm

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 10

 Các loại sai số


Phát
Phátsinh
sinhtrong
trongquá
quátrình
trìnhthu
thuthập
thậpdữ
dữliệu
liệu

Quá
Quátrình
trìnhphỏng
phỏngvấn,
vấn,nhập
nhậpliệu
liệuvà
vàhiệu
hiệuchỉnh
chỉnh

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 11

 Các khái niệm cơ bản trong chọn mẫu


Thị
Thị trường
trường mà
mànhà
nhànghiên
nghiêncứu
cứucần
cầnnghiên
nghiêncứu
cứuđể
đểthỏa
thỏa
mãn
mãnmục
mụcđích
đíchvà
vàphạm
phạm vivinghiên
nghiêncứu
cứucủa
củamình.
mình.

Ký
Kýhiệu
hiệu:: NN

Ví
Vídụ:
dụ: Dự
Dựán
ánnghiên
nghiêncứu
cứumức
mứcđộ
độnhận
nhậnbiết
biếtcủa
của người
ngườitiêu
tiêu
dùng
dùngđối
đốivới
vớithương
thương hiệu
hiệuNOKIA
NOKIAtại
tạiTP.
TP.Hồ
HồChí
ChíMinh
Minhcó
cóđộ
độ
tuổi
tuổitừ
từ 18
18đến
đến35
35

Đám đông nghiên cứu là gì?

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 12
 Các khái niệm cơ bản trong chọn mẫu


Đối
Đốitượng
tượngcần
cầnthu
thuthập
thậpdữ
dữliệu
liệu

Đơn
Đơnvịvịnhỏ
nhỏnhất
nhất của
củađám
đámđông
đông

Ký
Kýhiệu:
hiệu:nn

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 13

 Các khái niệm cơ bản trong chọn mẫu


Chia
Chiađám
đámđông
đôngthành
thànhcác
các nhóm
nhóm nhỏ
nhỏ

Các
Cácnhóm
nhómnhỏ
nhỏchia
chiathành
thành đơn
đơnvịvịmẫu
mẫu

Ví
Ví dụ:
dụ:Dự
Dựán
ánnghiên
nghiêncứu
cứumức
mứcđộ
độnhận
nhậnbiết
biếtcủa
của người
người
tiêu
tiêudùng
dùngđối
đốivới
vớithương
thươnghiệu
hiệuNOKIA
NOKIAtại
tạiTP.
TP.Hồ
HồChí
Chí
Minh
Minhcó
cóđộ
độtuổi
tuổitừ
từ18
18đến
đến35
35

Đơn vị chọn mẫu là gì?

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 14

 Các khái niệm cơ bản trong chọn mẫ


Danh
Danhsách
sáchliệt
liệtkê
kêdữ
dữliệu
liệucần
cầnthiết
thiếtcủa
củatất
tấtcả
cảcác
cácđơn
đơnvịvịvà
và
phần
phầntử
tửcủa
của đám
đám đông
đôngđể
đểthực
thựchiện
hiệnviệc
việcchọn
chọnmẫu
mẫu

Số
Sốliệu
liệuthứ
thứ cấp
cấphạn
hạnchế
chếvề
vềsố
sốlượng
lượngvà
vàđộ
độtin
tincậy
cậy

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 15

 Phương pháp chọn mẫu xác suất

Probability
Probability Sampling
Sampling

Simple
Simple Random
Random Sampling
Sampling

Systematic
Systematic Random
Random Sampling
Sampling

Stratified
Stratified Random
Random Sampling
Sampling

Cluster
Cluster Sampling
Sampling
1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 16
 Phương pháp chọn mẫu xác suất


Các
Cácphần
phầntử
tửcó
cóxác
xácsuất
suất tham
tham gia
giavào
vàomẫu
mẫubiết
biếttrước
trước

Ưu
Ưuđiểm:
điểm:đơn
đơngiản
giản

Nhược
Nhượcđiểm:
điểm:kích
kíchthước
thướcmẫu
mẫunhỏ
nhỏ dễ
dễbị
bịviviphạm
phạm mức
mứcphân
phân
bố
bốmẫu
mẫu

Sử
Sửdụng
dụnghàm
hàmRANDBETWEEN()
RANDBETWEEN() trong
trongExcel
Excel

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 17

 Phương pháp chọn mẫu xác suất


Tiến
Tiếnhành
hànhsắp
sắpxếp
xếpđám
đám đông
đôngNNtheo
theothứ
thứtự
tựtừ
từ11đến
đếnNN

Tính
Tínhbước
bướcnhảy:
nhảy:SI=
SI=N/n
N/n

Chọn
Chọnngẫu
ngẫunhiên
nhiênmột
mộtđiểm
điểm xuất
xuấtphát
phát(từ
(từ11đến
đếnSI)
SI)

Ưu
Ưuđiểm:
điểm:khắc
khắcphục
phụckhả
khảnăng
năngphân
phânbố
bốkhông
khôngđều
đềucủa
của
phương
phươngpháp
phápchọn
chọnmẫu
mẫungẫu
ngẫunhiên
nhiênđơn
đơngiản
giản

Nhược
Nhượcđiểm:
điểm: khung
khungmẫu
mẫuđược
đượcxếp
xếptheo
theo chu
chukỳ
kỳvà
và tần
tần số
sốcủa
của
nó
nótrùng
trùngvới
vớibước
bướcnhảy  Mẫu
nhảy  Mẫu sẽ
sẽbị
bịchệch
chệch

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 18

 Phương pháp chọn mẫu xác suất

1.
1. Thu
Thuthập
thậpdanh
danhsách
sáchcác
cácđơn
đơnvịvịcó
cókhung
khungchọn
chọnmẫu
mẫucủa
củathị
thị
trường
trườngmục
mụctiêu
tiêu
2.
2. Xác
Xácđịnh
địnhsố
sốđơn
đơnvịvịtrong
trongdanh
danhsách
sáchvà
vàkích
kíchthước
thướcmẫu
mẫu
3.
3. Xác
Xácđịnh
địnhbước
bướcnhảy
nhảy
4.
4. Xác
Xácđịnh
địnhphần
phầntử
tửngẫu
ngẫunhiên
nhiênđầu
đầutiên
tiên
5.
5. Dựa
Dựatheo
theobước
bướcnhảy
nhảyđể
đểxác
xácđịnh
địnhcác
cácphần
phầntử
tửtiếp
tiếptheo
theo

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 19

 Phương pháp chọn mẫu xác suất

.. .. .. phương
phương pháp
pháp chọn
chọn
mẫu
mẫu theo theo xác
xác suất
suất mà
mà
đám
đám đông đông được
được chia
chia
thành
thành các các nhóm
nhóm nhỏ
nhỏ khác
khác
nhau
nhau và và mẫu
mẫu được
được chọn
chọn
từ
từ mỗimỗi nhóm
nhóm đó.
đó.

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 20

 Phương pháp chọn mẫu xác suất


Nguyên
Nguyêntắc
tắcphân
phânnhóm:
nhóm:

 Các
Cácphần
phầntử
tửtrong
trongnhóm
nhómcó
cótính
tínhđồng
đồngnhất
nhấtcao
cao

 Các
Cácphần
phầntử
tửgiữa
giữacác
cácnhóm
nhómcó
cótính
tínhdị
dịbiệt
biệt cao
cao

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 21

 Phương pháp chọn mẫu xác suất

(3)
(3) Kết
Kếthợp
hợpcác
các
mẫu
mẫutừtừmỗi
mỗitầng
tầng
thành
thànhmẫumẫunghiên
nghiên
cứu.
cứu.

(2)
(2) Chọn
Chọncác
cácmẫumẫu
ngẫu
ngẫunhiên
nhiêntừtừ mỗi
mỗi
tầng.
tầng.

(1)
(1) Chia
Chiađám
đámđông
đông
thành
thànhcác
cácnhóm
nhóm
đồng
đồngnhất.
nhất.
1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 22
 Phương pháp chọn mẫu xác suất

Hai
Hai phương
phương pháp
pháp
chọn
chọn mẫu
mẫu phân
phân tầng
tầng

Theo
Theo tỷ
tỷ lệ
lệ Không
Không theo
theo tỷ
tỷ lệ
lệ

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 23

 Phương pháp chọn mẫu xác suất


Chọn
Chọnmẫu
mẫuphân
phântầng
tầngthực
thựchiện
hiệntheo
theotỷ
tỷlệ:
lệ:số
sốlượng
lượngphần
phầntử
tử
chọn
chọncho
chomẫu
mẫutrong
trongtừng
từngnhóm
nhómtỉtỉlệ
lệvới
vớisố
sốlượng
lượngphần
phần tử
tử
của
củanhóm
nhóm

Chọn
Chọnmẫu
mẫuphân
phântầng
tầngthực
thựchiện
hiệnkhông
khôngtheo
theotỉtỉlệ:
lệ:số
sốlượng
lượng
phần
phầntử
tửchọn
chọncho
chomẫu
mẫutrong
trongtừng
từngnhóm
nhóm không
không tỉtỉlệ
lệvới
vớisố
số
lượng
lượngphần
phầntử
tửcủa
củanhóm
nhóm

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 24

 Phương pháp chọn mẫu xác suất

Phương pháp Nhóm Tổng

chọn mẫu I=700 II=400 III=300 IV=600 N=2000

Tỉ lệ 70 40 30 60 n=200
Không tỉ lệ 60 50 20 70 n=200

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 25

 Phương pháp chọn mẫu xác suất

.. .. .. phương
phương pháp
pháp chọn
chọn
mẫu
mẫu theo theo xác
xác suất
suất mà
mà
các
các đơn đơn vị
vị chọn
chọn mẫu
mẫu
được
được chọn chọn theo
theo nhóm.
nhóm.

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 26

 Phương pháp chọn mẫu xác suất


 Nguyên
Nguyêntắc
tắcphân
phânnhóm:
nhóm:

 Các
Cácphần
phầntử
tửtrong
trongnhóm
nhómcó
cótính
tínhdị
dị
biệt
biệtcao
cao

 Các
Cácphần
phầntử
tửgiữa
giữacác
cácnhóm
nhómcó
có
tính
tínhđồng
đồngnhất
nhấtcao
cao

 Lưu
Lưuý:ý:khi
khichưa
chưacó
cókhung
khungchọn
chọnmẫu
mẫu
thì
thìphương
phươngpháp
phápnày
nàytiện
tiệnlợi
lợinhất
nhất

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 27

 Phương pháp chọn mẫu xác suất


Chọn
Chọnmẫu
mẫucó
cókích
kíchthước
thướcn=200
n=200từ
từđám
đámđông
đôngN=2000
N=2000

 Chia
Chiađám
đámđông
đôngthành
thành20
20nhóm
nhóm

 Chọn
Chọnngẫu
ngẫunhiên
nhiên10
10nhóm
nhóm

 Dùng
Dùngphương
phươngpháp
pháphệ
hệthống
thốngchọn
chọn200
200phần
phầntử
tửtừ
từ10
10nhóm
nhóm

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 28

 Phương pháp chọn mẫu phi xác suấ

Nonprobability
Nonprobability Sampling
Sampling

Convenience
Convenience Sampling
Sampling

Judgment
Judgment Sampling
Sampling

Quota
Quota Sampling
Sampling

Snowball
Snowball Sampling
Sampling
1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 29
 Phương pháp chọn mẫu phi xác suấ


Tiếp
Tiếpcận
cậnmẫu
mẫutheo
theophương
phươngpháp
phápthuận
thuậntiện
tiện

Ví
Ví dụ:
dụ:chọn
chọnmẫu
mẫucó
cókích
kíchthước
thước200
200từ
từthị
thịtrường
trườngTP.HCM,
TP.HCM,
gồm
gồm nam
nam và
vànữ,
nữ,có
cóđộ
độtuổi
tuổitrung
trungbình
bình18-35,
18-35,có
cóthu
thunhập
nhập
trung
trungbình
bình

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 30

 Phương pháp chọn mẫu phi xác suấ


Nhà
Nhànghiên
nghiêncứu
cứuphán
phánđoán
đoánsự
sựthích
thíchhợp
hợpcủa
củaphần
phầntử
tửđể
để
mời
mờihọ
họtham
thamgia
gia vào
vàomẫu
mẫu

Tính
Tínhđại
đạidiện
diệncủa
củamẫu
mẫu phụ
phụthuộc
thuộcvào
vàokiến
kiếnthức
thức và
vàkinh
kinh
nghiệm
nghiệm của
củanhà
nhànghiên
nghiêncứu
cứu

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 31

 Phương pháp chọn mẫu phi xác suấ


Nhà
Nhànghiên
nghiêncứu
cứuchọn
chọnngẫu
ngẫunhiên
nhiênmộtmột số
sốphần
phầntử
tử cho
chomẫu
mẫu

TừTừcác
cácmẫu
mẫuban
banđầu
đầu giới
giớithiệu
thiệucáccácphần
phầntử
tửkhác
kháccho
chomẫu
mẫu

Phù
Phùhợp
hợpcho
chocác
cácthị
thịtrường
trườngrấtrấtítítcácphần
cácphầntửtửvà
vàkhó
khóxác
xácđịnh
định
các
cácphần
phầntử
tử

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 32

 Phương pháp chọn mẫu phi xác suấ


Dựa
Dựavào
vàocác
cácđặc
đặctính
tínhkiểm
kiểm soát
soát

Các
Cácphần
phầntử
tửtrong
trongcùng
cùngnhóm
nhómcó
cótính
tínhđồng
đồngnhất
nhấtcao
cao

Sử
Sửdụng
dụngtrong
trongcác
cácthị
thịtrường
trường chưa
chưacó
có khung
khung chọn
chọnmẫu
mẫu

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 33

 Phương pháp chọn mẫu phi xác suấ

Độ tuổi Tổng
20-30 (30%) 31-40 (40%) 41-50 (30%)
30 40 30 100

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 34

 Phương pháp chọn mẫu phi xác suấ

Độ tuổi Giới tính Tổng (độ tuổi)

Nam (50%) Nữ (50%)

20-30 (30%) 15 15 30
31-40 (30%) 15 15 30
41-50 (40%) 20 20 40
Tổng (giới tính) 50 50 n=100

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 35

Các yếu tố ảnh hưởng đến thiết kế mẫ

Mụctiêu
Mục tiêunghiên
nghiêncứu
cứu Mứcđộ
Mức độchính
chínhxác
xác

Nguồnlực
Nguồn lực Khungthời
Khung thờigian
gian

Đám đông
Đám đông nghiên
nghiên cứu
cứu Phạmvivinghiên
Phạm nghiêncứu
cứu

Cácyêu
Các yêucầu
cầuphân
phântích
tíchthống
thốngkê
kê

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 36

 Quy trình chọn mẫu

Xác định thị trường nghiên cứu

Xác định khung chọn mẫu

Xác định kích thước mẫu

Xác định phương pháp chọn mẫu

Tiến hành chọn mẫu

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 37

 Quy trình chọn mẫu

Xác định thị trường nghiên cứu


Xác
Xácđịnh
địnhđối
đốitượng
tượngcần
cầnthu
thuthập
thập

Ví
Vídụ:
dụ:Dự
Dựán
án nghiên
nghiên cứu
cứu mức
mức độ
độ nhận
nhậnbiết
biết của
của người
người
tiêu
tiêudùng
dùngđối
đốivới
vớithương
thương hiệu
hiệuNOKIA
NOKIAtại
tạiTP.
TP. Hồ
HồChí
Chí
Minh
Minhcó
cóđộ
độtuổi
tuổitừ
từ18
18đến
đến35
35
Thị trường nghiên cứu?

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 38

 Quy trình chọn mẫu

Xác định khung chọn mẫu


Ví
Vídụ:
dụ: Dự
Dựán
ánnghiên
nghiêncứu
cứumức
mứcđộ
độnhận
nhậnbiết
biếtcủa
của người
người
tiêu
tiêudùng
dùngđối
đốivới
vớithương
thươnghiệu
hiệuNOKIA
NOKIAtại
tạiTP.
TP.Hồ
HồChí
Chí
Minh
Minh có
cóđộ
độ tuổi
tuổitừ
từ18
18đến
đến35
35

Khung chọn mẫu?

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 39

 Quy trình chọn mẫu

Xác định kích thước mẫu

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 40

 Quy trình chọn mẫu

Xác định kích thước mẫu


Khoảng
Khoảngtin
tincậy
cậy


Khoảng
Khoảngdao
daođộng
động


Kích
Kíchthước
thướcmẫu
mẫu
1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 41
 Quy trình chọn mẫu

Một số yếu tố khi xác định kích thước mẫu


Tài
Tàichính
chính


Giá
Giátrị
trịthống
thốngkê
kê


Quản
Quảnlýlý

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 42

 Quy trình chọn mẫu

Các cách để xác định kích thước mẫu


Kinh
Kinhnghiệm
nghiệm

Ngân
Ngânsách
sách

Mức
Mứcđộ
độchính
chínhxác
xácmong
mongmuốn
muốn

Giá
Giátrị
trịthống
thốngkê
kê

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 43

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 44
 Quy trình chọn mẫu

Một số công thức xác định kích thước mẫu online

• Sample Size
http://www.dssresearch.com/toolkit/sscalc/size.asp

• Sample Error
http://www.dssresearch.com/toolkit/secalc/error.asp

1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 45

 Quy trình chọn mẫu

Xác định phương pháp chọn mẫu

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU

THEO XÁC SUẤT PHI XÁC SUẤT

Ngẫu nhiên đơn giản Thuận tiện
Hệ thống Phán đoán
Phân tầng Phát triển mầm
Theo nhóm Định mức
1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 46
 Quy trình chọn mẫu

Tiến hành chọn mẫu


Chọn
Chọncác
cácphần
phầntử
tửtheo
theophương
phươngpháp
phápđã
đã chọn
chọn

Lưu
Lưuý:
ý:

 Thời
Thờigian
gianlấy
lấymẫu
mẫu

 Phạm
Phạmvivinghiên
nghiêncứu
cứu

 Ngân
Ngânsách
sách

 Kinh
Kinhnghiệm
nghiệm

 Mức
Mứcchính
chínhxác
xácmong
mongmuốn
muốn
1/1/2013 704004- Chọn mẫu nghiên cứu 47