Ηλεκτρονικά λεξικά στο διαδίκτυο

Έλενα Μάντζαρη
emantz@tee.gr

Σεμινάριο διορθωτών/επιμελητών, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Νοέμβριος 2014

 Δομή παρουσίασης

 Μονόγλωσσα ερμηνευτικά ηλεκτρονικά λεξικά ΝΕ

 Μονόγλωσσα ειδικά ηλεκτρονικά λεξικά ΝΕ

 Διαχρονικά ηλεκτρονικά λεξικά ελληνικής

 Δίγλωσσα γενικά και ειδικά ηλεκτρονικά λεξικά

 Πύλες και συλλέκτες (aggregators) με λεξικά της ΝΕ

 Μονόγλωσσα ηλεκτρονικά λεξικά αγγλικής

 Πύλες και συλλέκτες (aggregators) με λεξικά της αγγλικής

 Εργαλείο μεταγραφής ελληνικών λέξεων

 Δυνατότητες δυναμικής αναζήτησης στο Google

 Δομή παρουσίασης

 Γενικά ηλεκτρονικά σώματα κειμένων ΝΕ

 Ειδικά ηλεκτρονικά σώματα κειμένων ΝΕ

 Συστήματα αναζήτησης και διαχείρισης κειμένων

Μονόγλωσσα ερμηνευτικά λεξικά
 Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

 (ΛΚΝ), ΙΝΣ, Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/
triantafyllides/index.html
 Λεξικό ΠΕΜ

 Λεξικό της ελληνικής ως ξένης γλώσσας –

Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων
Μονόγλωσσα ειδικά λεξικά
 Αντίστροφο λεξικό

 Αντίστροφο Λεξικό Αναστασιάδη-Συμεωνίδη:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools
/lexica/reverse/index.html
 Λεξικά της Neurolingo

 Μορφολογικό λεξικό, Συλλαβιστής, Θησαυρός

συνωνύμων και αντιθέτων (Neurolingo)

Εργαλείο Αναζήτησης Λεξισκόπιο:

http://www.neurolingo.gr/online_tools/lexiscope.htm
ορθογράφος, συλλαβιστής, ΜΛ
ορθογράφος ιστοσελίδων
θησαυρός συνωνύμων – αντιθέτων
Λεξικό τοπωνυμίων
Οδολόγιο Αττικής
ακρωνύμια & συντομευμένες μορφές
για ελληνικά
H ελληνική βάση δεδομένων, ακρωνυμίων,
συντομογραφιών, αρκτικόλεξων και συμβόλων

http://www.asas.gr
 Θησαυρός της ελληνικής

 http://www.lexigram.gr/
Διαχρονικά λεξικά
 Λεξικό Κριαρά (μεσαιωνικής ελληνικής)

 Επίτομο λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους

γραμματείας, Εμμ. Κριαρά

http://www.greek-language.gr/greekLang/
medieval_greek/kriaras/search.html?lq=
 Λεξικά αρχαίας ελληνικής
 Λεξικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Α', Β', Γ' Γυμνασίου  Λεξικό
Εξώφυλλο, Σελίδες 1-4, 5-14, 15-114, 115-218, 219-309
http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/

 Βασικό λεξικό της αρχαίας ελληνικής (Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας)

http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/
index.html

 Λεξικό αρχαίας ελληνικής Lindell & Scott (LSJ) (ελληνοαγγλικό) σε

μορφή .pdf
http://books.google.gr/books?id=-
okCAAAAQAAJ&printsec=titlepage&hl=el&source=gbs_summary_r&redi
r_esc=y#v=onepage&q&f=false

 Μέγα Λεξικό της ελληνικής γλώσσης Lindell & Scott (LSJ)

σε μορφή pdf αλλά με δυνατότητα αναζήτησης http://
myria.math.aegean.gr/lds/web/
 Λεξικά αρχαίας ελληνικής

Ηλεκτρονικές εφαρμογές LSG (Liddell – Scott – Jones

Δίγλωσσο λεξικό (αρχαία ελληνικά – αγγλικά):

 Perseus

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?la=greek

 Thesaurus Linguae Graecae (TLG)

http://www.tlg.uci.edu/lsj/#eid=1&context=lsj
Πύλες με υπερσυνδέσεις σε λεξικά της
ελληνικής
 Lexilogos

 http://www.lexilogos.com/english/
index.htm
 Translatum

 http://www.translatum.gr/dics/
gr.htm

 Magic search  Translatum tools

Δίγλωσσα & πολύγλωσσα λεξικά της νέας
ελληνικής (αγγλικά – ελληνικά)
Ειδικά
 INFORTERM

 Βάση Όρων Πληροφορικής INFORTERM

(αγγλ. + γαλλ. + ελλ.)
http://inforterm.cs.aueb.gr/
 
 TELETERM

 Βάση Τηλεπικοινωνιακών Όρων

TELETERM (αγγλ. + γαλλ. + ελλ.)
http://www.moto-teleterm.gr/

 
 Λεξικά ιατρικών όρων
 Οντολογία Βιοϊατρικών όρων Ιατρολέξη

http://www.iatrolexi.gr/iatrolexi/webtools/ontology_bro
wser/index.html

 Θησαυρός όρων ιατρικής (ΕΚΤ)

http://public.ekt.gr/pls/thesaurus/thesaurus.main
 Γλωσσάρια γλωσσολογίας

 Λεξικό γλωσσολογικών όρων – Πύλη για την ελληνική

γλώσσα
http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/glossology/i
ndex.html

 Αγγλοελληνικό γλωσσάρι όρων γλωσσολογίας

http://users.uoi.gr/gjxydo/lexicon/glossary.html
 IATE

 Πολυγλωσσική Τράπεζα Όρων της ΕΕ IATE:

http://iate.europa.eu

 
γενικά
 wordreference
  http://www.wordreference.com/engr/
 glosbe
  http://glosbe.com/
(με παραδείγματα χρήσης σε παράλληλα
κείμενα)
Μονόγλωσσα λεξικά της αγγλικής
 Oxford dictionaries online
http://oxforddictionaries.com/

 Cambridge Dictionaries Online

http://dictionary.cambridge.org/

 Longman Dictionary of Contemporary English Online

http://www.ldoceonline.com/

 Macmillan Dictionary
http://www.macmillandictionary.com/thesaurus/american/

 Collins English Free Dictionary

http://www.collinsdictionary.com/

 Oxford Collocation Dictionary

http://www.ozdic.com/

 Merriam Webster’s Online Dictionary

http://www.m-w.com/

 Visual Dictionary Online

http://visual.merriam-webster.com/

 Wordnet: συνώνυμα, υπερώνυμα, υπώνυμα, μερώνυμα

http://wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn
 Πύλες και συλλέκτες
 OneLook dictionary search
http://www.onelook.com/

 yourdictionary (εκτενής κατάλογος με ποικίλα είδη λεξικών: μονόγλωσσα, πολύγλωσσα,

ανά θεματικό τομέα)
http://www.yourdictionary.com/diction1.html

 ProZ.com
http://www.proz.com/about/overview/terminology/

 
 ετυμολογικά λεξικά

 Online Etymology Dictionary

http://www.etymonline.com/

 
 εργαλείο μεταγραφής ελληνικών
χαρακτήρων
Σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ 743
http://www.lexicon.com.gr/el/tools
/elot743.php
 Δυναμική αναζήτηση στο google!
Αναζητήστε “αυτολεξεί”:
Αναζητώ τη λέξη “κτήριο” και επιλέγω από τα Εργαλεία Αναζήτησης το μενού “Όλα τα αποτελέσματα” και μέσα
σε αυτό επιλέγω “Αυτολεξεί”.

 
 Δυναμική αναζήτηση στο google!
Αναζητήστε με filetype:
π.χ.
[filetype:pdf] or [filetype:.pdf]
Εδώ θα δείτε τα είδη των αρχείων που υποστηρίζει η google:
http://support.google.com/webmasters/bin/answer.py?hl=en&answer=35287

 
 Δυναμική αναζήτηση στο google!
Αναζητήστε με site:
π.χ.
χρέος site:tanea.gr

 
 Δυναμική αναζήτηση στο google!
Αναζητήστε σε περιορισμένο χρονικό εύρος:
π.χ.

Αναζητώ το λεκτικό σύνολο “ισοδύναμα μέτρα” στον ιστότοπο της εφημερίδας Καθημερινή και επιλέγω από τα Εργαλεία Αναζήτησης
το μενού “Οποιαδήποτε στιγμή” και μέσα σε αυτό επιλέγω τον περιορισμό “Προηγούμενη εβδομάδα”.

 
 Δυναμική αναζήτηση στο google!
Αναζητήστε σε βιβλία:
π.χ.

Αναζητώ τη λέξη Παπανδρέου και επιλέγω βιβλία στο μενού “περισσότερα”

1 2

 
 Περισσότερα μυστικά αναζήτησης στο
google
Εδώ:
http://www.google.gr/intl/el/insidesearch/tipstricks/basics.html

 
 Το google ως πηγή επιστημονικών
συγγραμμάτων!
Πληκτρολογήστε:
http://scholar.google.com

 
 Ηλεκτρονικά σώματα κειμένων και
συμφραστικοί πίνακες
 Συμφραστικός πίνακας (concordance):
 Κατάλογος όλων των συγκειμένων (συμφραζομένων) στα οποία
απαντά μια λέξη, έτσι ώστε να μπορούν να αναλυθούν η χρήση και
η συμπεριφορά της και να εντοπιστούν τα συχνότερα σχήματα
συνεμφάνισή της με άλλες λέξεις.
 Εργαλείο συμφραστικού πίνακα (concordancer):
 Λογισμικό, που τρέχει σε ηλεκτρονικά κείμενα και παρουσιάζει
καταλόγους λέξεων που βρίσκονται στο κέντρο μιας γραμμής
συγκειμένου. Αυτό το μορφότυπο παρουσίασης είναι γνωστό ως
KWIC (Keyword in context).
 Αλφαβητική ταξινόμηση των λέξεων που βρίσκονται αριστερά ή
δεξιά της αναζητούμενης λέξης
 Στατιστικές πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος του κειμένου, τον
αριθμό των λέξεων, τη συχνότητα των λέξεων κ.ο.κ.
 Δυνατότητα πρόσβασης σε ευρύτερο τεμάχιο του κειμένου (περίοδο,
παράγραφο) στο οποίο εντοπίστηκε η λέξη, ακριβή στοιχεία της
ταυτότητας του κειμένου (τίτλο, συγγραφέα, χρονολογία κτλ.)
 Ειδικά σώματα κειμένων

 Εργαλείο συμφραστικών πινάκων για

αναζήτηση βιοϊατρικών όρων
http://www.iatrolexi.gr/iatrolexi/webtools/co
ncordancer/index.html

 Μηχανή αναζήτησης στο Σώμα Βιοϊατρικών

Κειμένων του
«Ιατρολέξη»

http://www.iatrolexi.gr/iatrolexi/webtools/se
arch_engine/index.jsp
Παραδείγματα αναζητήσεων
(συμφραστικοί πίνακες)
 Δυνατότητα λημματοποίησης του όρου αναζήτησης.
 Δυνατότητα αναζήτησης "πολυλεκτικών όρων", δηλ.
συνάψεων που να περιέχουν όλες αυτές τις λέξεις με την
ίδια σειρά που εμφανίζονται στο ερώτημα.
 Δυνατότητα αναζήτησης με βάση τα μορφοσυντακτικά
χαρακτηριστικά, π.χ.:
 το ερώτημα ιατρικός ΟΥΣ θα επιστρέψει όλες τις συνάψεις
όπου η λέξη ιατρικός ακολουθείται από κάποιο ουσιαστικό
 το ερώτημα ΟΥΣ ΟΥΣ/ΓΕΝ θα επιστρέψει όλες τις συνάψεις
όπου ουσιαστικό ακολουθείται από ουσιαστικό σε γενική
 το ερώτημα ΕΠΘ ασθένεια/ΠΛΗ (συνδυασμένο με
λημματοποίηση) θα επιστρέψει όλες τις συνάψεις όπου
κάποιο επίθετο ακολουθείται από τύπους του πληθυντικού
της λέξης ασθένεια.
Γενικά σώματα κειμένων

ΕΘΕΓ, ΙΕΛ (http://hnc.ilsp.gr)

 γραπτά κείμενα (1976-σήμερα)
 περισσότερες από 47.000.000 λέξεις
 ποικίλα κειμενικά γένη

Σώμα Ελληνικών Κειμένων (ΣΕΚ):

(http://www.sek.edu.gr)

SketchEngine:(http://www.sketchengine.co.uk/ )
Sketch Engine για τα ελληνικά
 Greek corpus: Συλλογή κειμένων
για τα ελληνικά
GkWaC is a 100 million word collection of
POS-tagged texts downloaded from the
Internet, prepared by Milos Husak of
Masaryk University, Brno, for Lexical
Computing Ltd., in collaboration with the
Greek publishers Patakis and the Greek
software company Neurolingo.
Τι μπορώ να κάνω χρησιμοποιώντας το
Sketch Engine για τα ελληνικά;

1. Εργαλείο συμφραστικών πινάκων.

2. Word sketches: εντοπίζει τις γραμματικές σχέσεις στις οποίες

συμμετέχει μία λέξη, π.χ. αντικείμενα σε αιτιατική,
συμπληρώματα με προτάσεις_ότι κτλ.

3. Sketch differences: βρίσκει τις ομοιότητες και τις διαφορές

στη συμπεριφορά δύο σημασιολογικά σχετιζόμενων λέξεων.

4. Thesaurus: βρίσκει σημασιολογικά σχετιζόμενες λέξεις με

βάση το γειτονικό περιβάλλον, π.χ. σκοτώνω και δολοφονώ.
Μορφολογικές παραλλαγές
χθεσινός - χτεσινός
ανοιχτός - ανοικτός
Σύνταξη
γνωρίζω: συντακτικά συμπληρώματα
γνωρίζω: συντακτικά συμπληρώματα
Σημασίες
τρελός
Σημασιολογικές προτιμήσεις
σκοτώνω (1)
σκοτώνω (2)
Συνώνυμα
Συνώνυμα του «νιώθω»
Σημασιολογική προσωδία:
περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ορισμένες λέξεις που
είναι φαινομενικά ουδέτερες μπορούν να εκληφθούν με
θετικό ή αρνητικό περιεχόμενο
συμβάλλω: συμμετέχω στη
διαμόρφωση μιας κατάστασης
προκαλώ: γίνομαι η αιτία να συμβεί κάτι
Εκφράσεις
παίρνω φωτογραφία
βγάζω φωτογραφία
τραβάω φωτογραφία
Εργαλεία συμφραστικών πινάκων και σώματα
κειμένων
(για τα βρετανικά και αμερικανικά αγγλικά)

 Wordbanks by Collins:
http://www.collinslanguage.com/content-
solutions/wordbanks

 Simple Search of BNC-World 100 εκατ. λέξεις:

http://www.natcorp.ox.ac.uk/

 Corpus of Contemporary American English (COCA):

450 εκατ. λέξεις από το 1990-2013

 CORPUS OF GLOBAL WEB-BASED ENGLISH (GloWbE)

1,9 δισ. λέξεις
http://corpus2.byu.edu/glowbe/