Sindromi Asperger

Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 1

0
 Çka është Sindromi Asperger
• Sindromi i Aspergerit është paaftësi që bën
pjesë në spektrin autistik. Diagnoza u jipet atyre
që shpesh konsiderohen në shkallë të lartë të
spektrit.
• Diagnozat tjera në këtë spektër përfshijnë
autizmin dhe autizmin me funksionim të lartë.
Sindromi i Aspergerit dhe autizmi me funksion të
lartë dhe shpesh ndërlidhen. Sindromi i
Aspegerit është i klasifikuar si çrregullim
depërtues që zhvillohet, kjo dë të thotë që
ndikon në çdo aspekt të jetës tonë.

Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 2

0
 Çfarë probleme kanë njerzit me
SA?
• Sindromi i Aspergerit është një gjendje e
padukshme – e padukshme dhe njerëzit
ndonjëherë na keqkuptojnë. Për shkak që është
e padukëshme është vështirë të jepet diagnoza.
Shpesh përshkruhet si ‘dëmtime në tri grupe’ –
tri lloj vështërsi:
– vështërsi me marrëdhënie shoqërore
– vështërsi me komunikim
– vështërsi me imagjinatë
• Shpesh njerëzit me sindrom të Aspergerit janë të
interesur në gjëra të posaqme dhe shqetësohen
shumë nëse rregulli ditor ju prishet.

Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 3

0
Vështërsi në marrëdhënie shoqërore

• Kisha pasur shumë dëshirë ta bëjë një ndejë, por nuk di si

mund ta organizojë.”
• “Unë e kam më vështirë se njerëzit e tjerë të bëjë
shoqe/shokë.”
• “Shoqërimi me njerëz nuk është gjë natyrale për ne – ne duhet
të mësohemi.”
• “Ne ndonjherë i keqkuptojmë situatat dhe shenjat.”
• “Ndjehemi sikur të jemi pasë një murri të padukshëm.”
• “Ndjehemi si bletë në qyp të mjaltit.”
• “Kam mësuar për marrëdhënie nga filmat. E di që këto lidhje
janë jo reale.”
• “Kam vështërsi t’i mësojë shenjat shoqërore dhe si të veprojë
nëse gaboj diçka.”
• “Unë neveritem nga pamundësia të marrë pjesë.”
• “Ne ndonjherë kemi vështërsi të qëllojmë moshën apo statusin
e dikujt vetëm me shikim.”
• “Ndonjëher e kemi vështirë të vazhdojmë biseden.”
• “Ne ndonjherë e kemi më lehtë të shoqërohemi me njerëz në
shtete
Tuesday, të 24,
November tjera.”
202 Sindromi Asperger 4
0
 Vështërsi në komunikim
• “Ndonjëherë ne kemi vështirë të kuptojmë çka flasin
personat tjerë.”
• “Ne e kemi vështirë t’i kuptojmë thëniet si p sh ‘një edhe
një bëjnë dy’.”
• “Ne zakonisht i kuptojmë gjërat fjalë për fjalë.”
• “Ndonjëherë ne mund të flasim pa u ndal dhe nuk
kuptojmë se personi tjetër nuk është i interesuar.”
• “Ne e kemi vështirë të presim rradhën tonë.”
• “Ndonjëherë ne kemi vështërsi të flasim që të tjerët të na
kuptojnë.”
• “Nëse vuani nga sindromi i Aspergerit kuptimi i bisedave
është njejtë si të kuptoni gjuhë të huaj.”
• “Ndonjëherë ne e kemi vështirë por edhe është
bezditëse t’i shikojmë njerëzit në sy, kështu që hasim në
mosmarrëveshje, njerëzit mendojnë se jemi të jo-
sinqertë dhe mashtrues.”
Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 5
0
 Vështërsi me imagjinatë
• “Pjesa me e vështirë që e kemi është për t’i imagjinuar
ndjenjat e të tjerve.”
• “Në fëmijëri ne ndonjëherë kishim vështërsi të
bashkangjitemi fëmijëve të tjerë në tregime imagjinitive
dhe shaka. Këto i kemi mësuar duke u rritur’.
• “E kemi problem të kuptojmë se çfarë diturie njerëzit
tjerë kanë. E kemi shumë vështirë të qëllojmë se çka
mendojnë njerëzit tjerë.”
• “E kemi vështirë të kuptojmë lojrat dhe tregimet.”
• “Ndonjëherë e kemi vështirë të identifikojmë ndjenjat e
njerëzve të tjerë.”
• “Emocionet e padukshme dhe grimasat e fytyrës janë
shumë vështirë të kuptohen nga ne – nëse dikush
buzëqesh me gojëplotë atëherë është e qartë mirëpo
ndjenjat më pak të qarta janë më vështirë të kuptohen
nga ne.”
Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 6
0
• “Njerëzit duhet ta dinë që jo vetëm ata me
sindrom të Aspergerit kanë vështërsi me
komunikim dhe marrëdhënie shoqërore.
Çdokush mund të ketë vështërsi me këto
gjëra në njëfarë mënyre dhe në disa
situata, por njerëzit me sindrom të
Aspergerit kanë më shumë vështërsi
poashtu sikurse situata e jetës së tyre
është posaqërisht e vështirë”.

Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 7

0
 Intereset e posaqme

• “Është e mundshme për ne të kemi interesime të

posaçme të cilat na sundojnë jetën.”
• “E kam veshtire te çkyqem nga interesi im i posaqëm kur
kam nevoje.”
• “Ndonjëherë interesimet e posaqme mund të zhvillohen
kështu që ne mund t’i studjomë apo punojmë me ato.”
• “Të tjerët nuk janë të interesuar ne interesin tim per
flamuj.”
• “Unë kënaqem kur kaloj kohë duke i shikuar shtyllat e
rrymës elektrike dhe konstrukcionin e tyre’

Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 8

0
 Gjërat ditore

• Ne e kemi më vështire se të tjeret ta

ndërrojme rutinen ditore .”. Vajtjen në
pushime e ben gjë të vështirë , apo të jemi
me kohë në punë të re.”

• “Nuk më pengojnë ndryshimet nëse më

janë të paralajmëruara, por duhet të jenë
të planifikuara dhe jo të më befasojnë”

Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 9

0
 Shkaqet
• Ekzistojne disa teori të cilat shkaktojnë
sindromin e Aspergerit, si faktorët e
ambientit,demtimi i trurit, vështërsitë gjatë lindjes
apo sëmundjet si foshnje. Asnjeri nuk është i
sigurtë për shkaqet të cilat e shkaktojnë. Ka teori
të ndryshme për shkaqet e sindromit të
Aspergerit si faktorët e ambijentit, dëmtim i trurit,
vështërsi gjatë lindjes së foshnjes apo
sëmundjes si foshnje. Momentalisht askush nuk
është i sigurt për shkaqet. Studimet vazhdojnë
por mendohet që gjenet individuale luajnë rol të
madh..

Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 10

0
 Perhapja
• Sindromi i Aspergerit shfaqet në të gjitha kulturat dhe
pengesat gjuhësore. . Ndodh më shpesh në meshkujt se
në femra. Njerëzit e kane vështirë të dallojnë problemet
shoqërore në femrat me sindrom të Aspergerit.Mund të
kenë më shumë vështërsi për të dalluar vështërsitë
shoqërore që femrat i përjetojnë me sindromin e
Aspergerit.

• “Nga popullata në përgjithësi, njerëzveme sindrom

tëAspergerit zakonisht I bashkangjiten problemet tëtjera
si Disleksia (vështërsi në të lexuar apo mësim),
Dyspraksia, problemet me tretjen e ushqimit apo
shëndetit mendor. Është më shumë e mundshme që
njerëzit me sindromin e Aspergerit të kenë probleme të
tjera më shumë se popullata e përgjithësi si disleksi,
(Disleksia është një paaftësi ku njerëzit kanë vështërsi
në lexim), probleme me tretjen e ushqimit dhe probleme
me shëndet mendor.”
Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 11
0
 Cilat janë të mirat tona?

• Të vuani nga sindromi i Aspergerit është shqetësuese dhe

brengosëse, por ka gjëra në të cilat jemi më të mirë se populli në
përgjithësi. Shumë prej ne jemi intelegjent dhe kemi nivel të lartë të
koficientit të intelegjencës. Mëposhtë janë të shënuara gjërat që
njerëzit në grupin tonë janë të mirë:

• “Unë kam kujtesë të mrekullueshme për fakte dhe shifra – për

shembull numrat në pllakat e veturave dhe tabelën e
shumëzimit.Unë kurrë nuk kam nevojë të shkruaj numrat e telefonit.
Unë i mbaj në mend shumë mirë shakatë, anekdotat edhe tekstet e
filmave në tërsi.”

– “Unë mund të mbaj në mend hollësirat më të vogla të bisedave që i

kam pasur para dhjetë vjetëve. (Kjo mund të shkaktojë
mosmarrëveshje kur personi tjetër harron që ka thënë diçka!)”
– “Unë mund ti gjykoj gjërat shumë mirë”
– “Unë kam prirje për kompjuterë”
– “Unë kam prirje të mësoj gjuhë të huaja”
Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 12
0
 Çka na ndihmon?
• “Njerëzit duhen ti kuptojnë njerëzit me sindrom të
Aspergerit.”
• “Ne na duhet përkrahje për të mësuar – për shembull në
kolexh një punëtor më ka mësuar se si ti bëjë disa gjëra të
posaqme.”
• “Ne duhet të ushtrojmë për t’i mësuar gjërat.”
• “Ne na duhet përkrahje për t’i mësuar gjërat shtëpiake, dhe
si të punojmë me ndjenja dhe shokë/shoqe.”
• “Njerëzit mund të na ndihmojnë duke biseduar në mënyrë të
qartë – duke i spjeguar gjërat mirë kështu që janë lehtë të
kuptohen dhe duke na ofruar përkrahje për t’i bërë disa
gjëra.”
• “Njerëzve ju nevojitet ndihma për të gjetur punësim.
Përkrahja për të gjetur punësim dhe përkrahja gjatë punës
ka qel dyer në jetën time.”
• “Ne na duhet ndihma edhe kur punojmë për vetën.”
Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 13
0
 Vazhdim
• “Njerëzit duhet të na sqarojnë gjërat qartësisht dhe t’i
shmangen sarkazmit. Njerëzit duhen të jenë t’i
përmbahen dhe të mbajnë në mend çka kanë thënë.”
• “Do të ishte ndihmë për ne nëse njerëzit e pranojnë dhe
janë tolerant për gjendjen tonë dhe ndonjëherë për
sjelljet tona të çuditshme.”
• “Do të ishte ndihmë për ne njerëzit të kuptojnë se ne
ndonjëherë nuk mund të ia fillojmë shoqërisë me dikend
por mund të ju bashkangjitemi në mënyrën tonë dhe me
përkrahje.”
• “Ne duhet të na spjegohen rregullat qartësisht. Ne duhet
të na tregohet se çka mund dhe çka nuk mund të bëjmë
kur jemi me shoqëri.”
• “Është shumë e dobishme për ne nëse jeni të qartë dhe
direkt por të ngrohtë.”
• “Koncentrohuni në kualitetet e mira dhe talentet tona.”
Tuesday, November 24, 202 Sindromi Asperger 14
0