Λήθη- Αμνησία

 
Η αμνησία είναι διαταραχή του ψυχονοητικού συστήματος που
οφείλεται σε αλλοίωση της λειτουργίας της μνήμης και θεωρείται
φαινόμενο παθολογικό.

Αντίθετα, η λήθη είναι κατάσταση φυσιολογική.

Πρόκειται για τη μεμονωμένη αποτυχία να ανακαλέσουμε μια εμπειρία

ή μια γνώση την ώρα που τη θέλουμε. Ως ένα βαθμό η λήθη των
πληροφοριών και η αντικατάστασή τους από νέες πληροφορίες μας
βοηθά στην αύξηση της γνώσης καθώς εμπλουτίζει τις πληροφορίες
που ήδη έχουμε και στην ουσία τις αναβαθμίζει ποιοτικά.
Η λήθη προκαλείται κυρίως από τους παρακάτω
λόγους:

Αναδρομική και προδρομική παρεμπόδιση: η λήθη δημιουργείται όταν υπάρχει σύγχυση μεταξύ μιας
νέας πληροφορίας που λαμβάνουμε και μιας παρόμοιας πληροφορίας που προϋπάρχει. Σε αυτή την
περίπτωση είτε παρεμποδίζεται η ανάκληση της παλιότερης πληροφορίας (αναδρομική), είτε
ξεχνάμε τη νέα πληροφορία λόγω ομοιότητας με την παλιότερη (προδρομική). 

Φθορά του μνημονικού ίχνους: κάθε μάθηση αφήνει ένα «μνημονικό ίχνος» στον εγκέφαλο, το
οποίο όμως εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου. Για να μην εξασθενήσει αυτό το ίχνος χρειάζεται
επανάληψη ή συχνή χρήση της πληροφορίας. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για κινητικές δεξιότητες
(π.χ. εάν μάθουμε ποδήλατο, το θυμόμαστε και μετά από χρόνια, ακόμη και χωρίς εξάσκηση).
Ισχύει όμως για την ανάκληση και χρήση μιας ξένης γλώσσας.
Παθολογικές Μορφές Λήθης: Οφείλονται στην πάροδο της ηλικίας, γεροντική άνοια, νόσο
Alzheimer. Αντιμετωπίζεται με : Άσκηση, κοινωνικότητα, δημιουργική απασχόληση, σωματική
άσκηση, σωστή διατροφή, αποφυγή αλκοόλ – ηρεμιστικών.

Άλλα αίτια της λήθης μπορεί να είναι η έλλειψη προσοχής κατά τη πρόσληψη των πληροφοριών, η
αποτυχία να καταλάβω τι ακριβώς μου λένε ώστε να το συγκρατήσω και η έλλειψη ερεθισμάτων
που βοηθούν την ανάκληση της γνώσης.
 
Τέλος, ορισμένες φορές η λήθη φαίνεται να είναι αναγκαία σε περιπτώσεις όπου το άτομο έχει
βιώσει γεγονότα ή καταστάσεις οδυνηρά ή δυσάρεστα ή ενοχοποιητικά. Αυτές οι αναμνήσεις αν και
μη ενεργές υπάρχουν και μπορούν να ανασυρθούν με κάποια αφορμή που έχει ορισμένη
συναισθηματική σύνδεση με αυτά τα γεγονότα. Η λήθη τέτοιων αναμνήσεων λέγεται απώθηση.
Μέσω του μηχανισμού τους απώθησης , ο οποίος διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Freud, οι
αναμνήσεις έχουν απωθηθεί στο ασυνείδητο από μια εσωτερική δύναμη, επειδή η ανάκλησή τους
και η διατήρησή τους στη συνείδηση θα μας προκαλούσε δυσφορία ή άγχος. (Οι επώδυνες εμπειρίες
απωθούνται στο ασυνείδητο (ΕΚΕΙΝΟ) και η πρόσβαση είναι πολύ δύσκολη. Το άτομο «ξεχνά
αυτές τις εμπειρίες για να απαλύνει την κατάσταση», γεγονός που αποδέχεται και η γνωστική
ψυχολογία).
 Τρόποι βελτίωσης της μνήμης

 Εσωτερική επανάληψη μιας πληροφορίας για μεγάλο χρονικό διάστημα.

 Η οργάνωση του υλικού σε ομαδοποιήσεις των πληροφοριών. Μια ομαδοποίηση πληροφοριών είναι
για παράδειγμα η σβωλωποίηση, δηλαδή η δημιουργία νοηματικών ομάδων ή «σβώλων» , που ο
καθένας θα αποτελούσε ένα στοιχείο κάθε φορά (π.χ. η απομνημόνευση ενός εξαψήφιου αριθμού
μπορεί να γίνει με σβωλοποίηση του αριθμού ανά τριάδες, οπότε το άτομο θα πρέπει να θυμηθεί
δύο στοιχεία- δυο τριψήφιους αριθμούς- αντί για 6 στοιχεία- έξι μονοψήφιους αριθμούς).
 Η χρήση όσο το δυνατόν περισσότερων αισθήσεων που συνδέονται με μια πληροφορία που
θέλουμε να θυμόμαστε.
 Η αποφυγή της υπερσυγκέντρωσης πληροφοριών που παρέχονται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα
και της κόπωσης.

• Συσχετισμός παλιάς και νέας γνώσης