TEKNİK ANALİZ

 Ürünün imalatının teknik olarak mümkün olup olmadığını, eğer mümkün ise
üretimi gerçekleştirmek için kurulacak tesisin teknik olarak nasıl olması
gerektiğini ve ürünün imalatının gerektirdiği imalat maliyetlerini tahmin etmeyi
amaçlar.
 Teknik analiz aşamasında yapılması gereken faaliyetler, iş planı içeriğindeki alt
bölümlendirme esas alınarak aşağıda açıklanmıştır.
Yer Seçimi

 Bir işletmenin üretim faaliyetinde bulunduğu mekan olarak kuruluş yeri, üretim
maliyetini ve pazarlama etkinliğini doğrudan etkilediği için bir işletmenin
gelecekteki başarısında temel bir rol oynar. Kuruluş yeri bir kez seçilip tesis
kurulduktan sonra hatanın giderilmesi mümkün olmayan uzun dönem sorunlarına
yol açar.
 Kuruluş yeri kararını etkileyen faktörlerin çokluğu ve nitelik farklılığı, bu kararın
alınmasını güçleştirmektedir.
 Kuruluş yeri seçim kararı;
 Genel coğrafik bölgenin seçimi
 Mahalli bölgenin seçimi
 Yer seçimi aşamalarından oluşur.
Bölge Seçimi

 Genel coğrafik bölgenin seçiminde,

 Ekonomik faktörler
 Doğal faktörler
 Ekonomik politikalar etkili olur.
a) Ekonomik Faktörler

 Üretimde kullanılan hammaddelerin fabrikaya ve üretilen ürünlerin de pazara

taşınmasına ilişkin ulaştırma maliyetlerinin en aza indirilmesini amaçlayan
faktörlerdir. Başlıcaları, pazara yakınlık, hammadde kaynakları, ulaşım
olanakları, işgücü kaynakları sayılabilir.
 Pazara Yakınlık : Kuruluş yerinin Pazar bölgelerine yakın olması istenir. Bunun nedenleri;
 Ürünü pazar taşıma maliyeti
 Ürünün çabuk bozulması (Çabuk bozular ürünler – dondurma, et vb - , yüksek maliyetli
özel taşıma araçları ile taşınmayı gerektirir)
 Ürünün üretim sonrasında hacim yada ağırlık olarak büyümesi
 Ürünün hizmet olması (Hizmet üreten işletmelerin kuruluş yeri, müşterilerinin
bulunduğu yer ya da mekan olmalıdır)
 Sipariş ile üretilme durumu
 Hammadde Kaynakları
 Kuruluş yerini hammadde kaynaklarına yakın olması, hammaddesi doğadan
çıkan ürünler (demir-çelik, seramik vb) en önemli faktördür.
 Hammaddeyi işletmeye taşıma maliyeti
 Hammaddenin üretim esnasında ağırlık veya hacim kaybetmesi
 Hammaddenin çabuk bozulması
en önemli etkenlerdir.
 Bölgenin Ulaşım Olanakları
 Kuruluş yeri, kara, demir, deniz, hava yolları olanaklarına, kolayca, sahip
olmalıdır.
 İşgücü Kaynakları
 Kuruluş yeri, işletmenin üretimde ihtiyaç duyduğu işgücünün;
 Nitelik ve nicelik olarak bol olduğu
 Ücret durumunun uygun olduğu bir bölgede olmalıdır.
 Emek yoğun, tekstil, montaj gibi sektörleri düz işgücünün bol ve ucuz olduğu kalabalık
nüfuslu bölgeleri kuruluş yeri olarak seçmeyi tercih ederler. Buna karşın, yüksek nitelikli
beyin gücü yada mühendislik hizmetleri gerektiren sektörler ise eğitim düzeyi yüksek,
üniversite ve araştırma kuruluşlarının yeterli olduğu gelişmiş bölgeleri (illeri) tercih
ederler.
b) Doğal Faktörler

 İklim, coğrafik yapı (dağlık, deprem bölgesi olması) ve doğal su kaynakları

açısından uygun olmalıdır.
 Üretim sürecinin belli bir sıcaklığı veya nemi gerektirdiği sektörler, bu
koşulun uygun olduğu bölgelerde kurulmalıdır.
 Öte yandan, kağıt, maden, seramik gibi sektörler için doğal su kaynaklarının
bolluğu en önemli faktördür.
c) Ekonomik Politikalar

 Çeşitli bölgelere sanayi yatırımlarını çekmek için, hükümetlerin uyguladıkları

doğrudan veya dolaylı teşvikler de kuruluş yeri seçiminde göz önünde
bulundurulması gereken önemli faktörlerdir.
 Vergi muafiyeti, SSK muafiyeti, düşük fiyatlı enerji kullanımı vb hükümetin
teşvikleridir. OSB’de alt yapısı kurulmuş ücretsiz arsa, düşük fiyatlı su kullanımı
vb belediyelerin (yerel yönetimlerin) teşvikleridir.
 Kamu otoritelerinin tüm alt yapısını hazırladığı ve uygun bir bedelle işletmelere
kuruluş yeri olarak sundu Organize Sanayi Bölgeleri muhtemel kuruluş yeri
alternatifleridir.


 Mahalli bölgenin seçiminde etkili olan faktörler (Sarıaslan, 2014);
 Mahalli bölgenin toplumsal koşulları (okul, hastane, eğlence yeri vb gibi
çalışanların toplumsal ihtiyaçlarını karşılama düzeyi)
 Şehir içi ve dışı ulaşım ve haberleşme olanakları
 Su, enerji ve atıkların atılması gibi altyapı olanakları
 Yan sanayinin varlığı

 Arazi büyüklüğü ve toprak yapısı
 Arazi maliyeti ve inşaat hazırlama maliyeti
 Tüm bu faktörleri birlikte göz önüne alıp değerlendirebilecek ve en uygun
kuruluş yeri seçiminde yardımcı olabilecek genel bir kuruluş modeli yoktur.
Çünkü;
 Bazı faktörler birbiri ile çelişmektedir.
 Bazılarını sayısallaştırmak mümkün değildir.
Kuruluş Yeri Seçim

 Puanlama Yöntemi
 Parasal olarak ifade edilemeyen nitel faktörlerin önemli olması halinde, bu
faktörleri de dikkate alan puanlama yöntemi, kuruluş yeri seçiminde
kullanılabilir.
 Kuruluş yerini etkileyen temel faktörler belirlenir.
 Her faktöre, önemine göre bir ölçek (10 puan gibi) üzerinden ağırlık puanı verilir
(Faktör ağırlık puanı).
 Her aday kuruluş yeri, aynı ölçek üzerinden, her bir faktör için puanlanır (Aday
kuruluş yeri faktör puanı).
 Faktör ağırlık puanı, Aday kuruluş yeri faktör puanı ile çarpılarak ağırlıklı faktör
puanı bulunur.
 Örnek- İç Anadolu Bölgesi’nde pazarlanmak üzere, Eskişehir, Bilecik ve
Bursa illerinden birinde Çimento Fab. kurulmak istenmektedir.
 Kuruluş yeri seçiminde etkili olan en önemli faktörleri dikkate alarak hangi ilde
çimento fab. kurulması gerektiğini belirleyiniz.
  Kuruluş Yeri Puanı Kuruluş Yeri Faktör Puanı

FAKTÖRLER Ağırlık A B C A B C
Pazara yakınlık 8 5 6 4 40 48 32
Hammadde taşıma 10 6 7 6 60 70 60
Ulaşım olanağı 4 7 7 5 28 28 20
Enerji 2 4 7 6 8 14 12
İşgücü 5 6 6 7 30 30 35
Kalifiye İşgücü 6 3 4 7 18 24 42
Toplumsal koşullar 6 7 7 6 42 42 36
Teşvikler 4 6 6 7 24 24 28
Yan sanayi 5 6 5 7 30 25 35
Atıklar 3 4 4 5 12 12 15
İnşaat maliyeti 1 3 4 4 3 4 4
İklim koşulları 1 2 3 4 2 3 4
Arazi durumu 1 3 3 5 3 3 5
Güvenlik 2 3 5 7 6 10 15
        Toplam 306 337 342
 Aday illerin toplam puanları Eskişehir 306, Bilecik 337 ve Bursa 342 puan olup,
tesisin Bursa’da kurulması uygun görülmektedir.
Maliyet Karşılaştırma Yöntemi

 Aday kuruluş yerleri arasında, sayısallaştırılabilen kuruluş yeri faktörlerinin

neden olduğu yıllık maliyetlere göre en düşük maliyetli olanın seçimidir.
 Maliyetler sabit (yatırım tutarı gibi) veya yıllık (taşıma maliyeti gibi) olabilir.
 Sabit maliyetler, kuruluş yerine bağlı olarak fazla değişiklik göstermez. Benzer
şekilde, bazı faktörlerin yıllık maliyetleri de değişiklik göstermez. En önemli
kalem, taşıma maliyetleri olmasından dolayı, yalnızca hammadde ve mamül
taşıma maliyetlerini enküçükleyen kuruluş yeri seçilir.
Taşıma Maliyetine Dayalı Kuruluş Yeri Seçimi

 En uygun tesis yeri, bir dönemde (yılda vb) hammadde getirme ile üretilen
ürünleri talep eden müşterilere ulaştırılması için yapılan taşıma maliyetleri
dikkate alınarak belirlenebilir.
 Bu çözümleme yaklaşımında, tesisin bir bölgede kurulması halinde;
 Bir dönemde her bir bölgeden kaç kez hammadde taşınacağı,
 Kaç km yol kat edeceği ve
 1 km için kaç TL taşıma bedeli ödeneceği
bilgileri elde edilerek, dönemlik taşıma maliyeti hesaplanır.
Fabrika İçi Yerleşim

 Fabrika içi yerleşim, genel olarak, üretim sisteminde yaratılan değerin maksimum
düzeye çıkarılması için makine, araç-gereç, personel, malzeme ve yardımcı
hizmetlerin fabrika içindeki yerleşiminin en uygun bir biçimde belirlenmesini
amaçlar.
 İyi bir fabrika içi yerleşim düzeninin gerçekleştirilmesinde aşağıdaki özel
amaçlar göz önünde bulundurulmalıdır:
 Üretim sürecinde malzeme taşımasına ilişkin maliyetleri ve zamanı en az
düzeye indirmek,
 Çalışanlara yönelik tehlike ve kazaları en alt düzeyde tutmak,
 Üretim sürecinde denge sağlayarak darboğazların ortaya çıkmasını engellemek,
 Makinaların çalışanlar üzerindeki olumsuz etkilerini (toz, duman, gürültü vb) en
aza indirmek,
 İyi bir çalışma ortamı sağlayarak çalışanların moralini yükseltmeli ve etkin
çalışmalarını sağlamalıdır.
 İnşaat ve arazi maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle uygun büyüklükte bir
yerleşim alanı ve bina hesabı yapılmalı ve tamamı kullanılmalıdır.
 İleride yapılabilecek yeniden yerleşim düzenlemelerinde kolaylık sağlayabilecek
esneklikte olmalıdır.
 Fabrika içi eniyi yerleşim, Tesis Planlaması teknikleri ile belirlenebilir. Genel
olarak, birimler;
 Giriş kontrol
 Otopark
 Spor alanı ve bahçe
 İdari bina
 Hammadde stok ambarı
 Malzeme ambarı
 Mamül stok ambarı

 Hurda ambarı
 Atölyeler (Üretim Alanları)
 Kar basım, Soyunma ve giyinme, WC
 Trafo
 Kazan dairesi sayılabilir.
Üretim Planı

 Üretim Teknolojisinin Belirlenmesi

 Üretim, bir imalat veya hizmet ortaya çıkarma veya bir değer katma sürecidir.
Teknoloji, bir ürünün üretimi ya da bu amaçla bir tesisin kurulması için gerekli
mevcut bilgi, beceri ve deneyimin toplamıdır.
 Bir ürünün üretimi için alternatif teknolojiler olabilir.
 Topluma mal olmuş ve genel kullanıma sunulmuş teknolojiler
 Özel izinleri (lisans sözleşmesi) gerektiren teknolojiler
Patent

 Buluş sahibinin buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya
ithal etme hakkı olan belgedir. Buluşu yapılan bir ürün ya da sistemin bütün
hakları patent sahibine ait olur ve ondan izinsiz kullanılamaz.
 Patent, ürün veya buluş sahibine, icat ettiği ürünün satışı, pazarlanması,
çoğaltılması, bir benzerinin üretilmesi gibi alanlarda ayrıcalıklar getiren resmi bir
belge ve unvandır. Makineler, araçlar, aygıtlar, kimyasal bileşikler ve işlemleri ile
her türlü üretim yöntemleri, patent korumasının kapsamındadır.
 Türkiye'de patent verme yetkisi, Türk Patent Enstitüsü'ne aittir.
 Bir buluşa patent verilirken bazı şartlar aranır. Başkası tarafından tasarlanmış
olmaması, genellikle bir yenilik taşıması, ilgili olduğu alanda önemli bir ilerleme
getirmiş olması arzu edilir. Temelsiz buluşlara patent verilmez.
 Patent, bir çeşit şahsi mülktür. Satılabilir, ipotek edilebilir ve miras olarak
kalabilir. Patent sahibi, ürettiği malının başkaları tarafından imalini, kullanımını
ve satılmasını engelleme hakkına sahiptir. Dilediği kimselere buluşunun imal,
kullanım veya satış haklarından herhangi birini bir lisans aracılığı ile devredebilir.
 Buna karşılık imtiyaz hakkı veya başka çeşit karşılık alır. Patentli bir mamülden
yetkisiz olarak faydalanmaya kalkışanlar mahkeme kararıyla tazminat ödemek
zorunda kalırlar. Buluşların kalitesine göre patent süreleri farklı olmakla birlikte
çoğu ülkede 16-20 yıl arasında değişir (http://www.nedir.com/).
Know-How

 Know-how, tam Türkçe karşılığı olmasa da bir şeyi yapabilme bilgisi olarak ifade
edilebilir. Üretimin başından sonuna kadar nasıl yapılacağını gösteren teknik
bilgidir.

 Bir firmanın kendi imalât ve işletme usullerini aynı iş kolunda çalışan veya
çalışmaya hazırlanan bir başka kuruluşa açıklamasıdır
(http://www.iktisatsozlugu.com/)
 Bir işletme tarafından, o işletmenin üretim yöntemlerinin ya da teknolojisinin,
aynı dalda çalışan veya aynı işi yapmaya hazırlanan bir başka firmaya satılması,
ya da kiralanmasıdır.
 Lisanstan farkı, lisansın sadece bir hakkı kullanma izni olmasına karşılık know-
how, bunu satın alan ya da kiralayan kuruluşa faydalanma olanağını fiilen
hazırlamayı amaçlar.
 Bir ilacın formülünü, bileşimini vererek üretim izni verme patenttir. Bu ilacın
hangi tezgahlarda, nasıl üretileceğini (üretim teknolojisi) verme ise know-
how’dır.
 Seçenek teknolojilere ilişkin olarak aşağıdaki bilgiler toplanır;
 Teknolojilerin mevcut ve potansiyel kullanımları
 Patentli olanların sahipleri ve başka firmalarla yapılan lisans sözleşmeleri
 Kullanılan hammadde, yarımamül ve malzemeler

 Kapasite büyüklüğü
 Maliyete ilişkin bilgiler
 Bakım ve onarım maliyetleri
 Gerekli nitelikli işgücü ve istihdam etme imkanları
 Seçenek teknolojiler arasında en uygun teknolojinin belirlenmesinde
aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır;
 Sermaye ihtiyacı derecesi
 Mevcut yerli ve mahalli hammaddelere uygunluğu
 Gerektirdiği kıt işgücü teminindeki güçlükler
 Enerji ihtiyacı ve tüketim düzeyi

 Araç-gereç, bakım-onarım sağlamada dışa bağımlılık derecesi
 Talebi karşılayacak üretim kapasitesi
 Mevcut ve potansiyel durum (modası geçmiş olma ve çabuk değiştirme
durumu)
 Üretimde yerli yan sanayinin destek derecesi
 Çevresel etkileri, emniyet ve sağlık tehlikeleri
 İstihdama katkısı
Üretim Kapasitesi Tayini

 Kapasite Kavramı
 Genelde, Kapasite, bir işletmenin belli bir zaman dönemi içinde
gerçekleştirebileceği üretim miktarını ifade eder. İşletmelerde kapasite
hesaplamasında karşılaşılan zorluklar, kapasite konusunda değişik yaklaşımların
takip edilmesini gerekli hale getirmiş olup, bu duruma bağlı olarak çeşitli
kapasite türleri ortaya çıkmıştır. Bu kapasite çeşitlerinden en fazla ve yaygın
olarak kullanılanları, teorik kapasite, pratik kapasite, fiili kapasite, maksimum
kapasite, optimum kapasite, minimum kapasite, normal kapasite ve tam
kapasitedir.
Teknik (Maksimum) (Teorik) Kapasite

 Makine diğer üretim araçlarının hiçbir duraklama olmaksızın çalışmasıyla ve

üretim sürecinde yetenekli işgücü kullanılmasıyla ulaşılabilecek maksimum
üretim miktarına teorik kapasite ya da maksimum kapasite denir. Bir başka
deyişle, teorik kapasite, ideal koşullarda ulaşılabilecek olan arzu edilen
maksimum üretim miktarına işaret eder. Bu üretim hacminde duraklamalar ve
arızalar için pay ayrılmamıştır.
Pratik Kapasite

 Makinelerin, diğer üretim araçlarının ve işgücünün teorik kapasite düzeyinde

çalışmaları mümkün değildir. Üretimde, koruyucu bakım, makine hazırlık gibi
faaliyetler için zaman harcanması gerekebilir; iş görenlerle makineler arasında
tam denge sağlanamayabilir; beklenmeyen makine arızaları meydana gelebilir;
üretim hataları oluşabilir; iş gören devamsızlığı, elektrik kesintileri, malzeme
yetersizliği gibi durumlarla karşılaşılabilir ve bütün bu nedenlerden ötürü üretim
genellikle, teorik kapasitenin altında gerçekleşir.
Fiili Kapasite

 Pratik kapasite işletmenin her zaman üretebileceği mamül miktarını

göstermektedir. İşletmelerin belirli bir sürede elde ettiği üretim miktarının yeterli
talep olması durumunda satılan kısmına fiili kapasite denir. Ortaya çıkan tüm
duraksamalar (yeterli sipariş alınamaması, iş akışında hatalar, tedarike ilişkin
sorunlar, beklenenin üzerinde tamir-bakım ve onarım vb) sonucu gerçekleştirilen
üretim miktarıdır.
 Atıl Kapasite

 Pratik kapasitenin kullanılmayan kısmı atıl kapasitedir. İşletmenin belirli bir

dönemdeki üretim miktarı normal kapasitenin altında ise, aradaki fark atıl
kapasitedir. Bu durum maliyetleri yükseltir, fazla stok bulundurulmasını
gerektirebilir veya işletme atıl kapasiteden kurtulmak için daha az karlı ürünlerin
üretimine yönelebilir. Atıl kapasite nedeniyle, işletmenin, talebi harekete
geçirmek üzere fiyatları düşürmesi de söz konusu olabilir.
Optimum Kapasite

 İşletmenin hedeflediği amacı (kâr enbüyüklemesi, maliyet enazlaması vb)

gerçekleştirmek için gerekli üretim miktarıdır.
 Belli bir tesis, üretime geçtikten sonra, üretim hacmi yükseldikçe ortalama birim
maliyetler düşer. Maliyetlerdeki bu düşüş, sabit maliyetlerin giderek daha fazla
ürüne dağılmasından, büyük partiler halinde üretim nedeniyle makine hazırlık
maliyetlerindeki düşüşten ve sağlanan diğer tasarruflardan kaynaklanır.

 Üretim hacmi yükseldikçe belli bir noktaya kadar düşüş devam eder. En iyi
faaliyet düzeyi, yani optimal kapasite noktasından sonra, maliyetler bu kez
artmaya başlar.
 Tesis içinde baş gösteren ve verimliliği düşüren karmaşa; programlama güçlüğü;
tedarik güçlükleri; yönetim, haberleşme ve denetimde etkinliğin kaybedilmesi; iş
gücü moralinin olumsuz etkilenmesi; fazla mesai kullanımı; bakım
programlarının engellenmesi; arızaların sıklaşması ve diğer nedenler, maliyetlerin
artmasına neden olan faktörlerdir.
Kapasite Seçimini Etkileyen Faktörler

 Optimum kapasitede tesis kurmak akılcı bir yol olmayabilir. Kimi durumlarda atıl
kapasiteli tesis kurulması daha ekonomik bir yatırım kararı olabilir. Çünkü
kapasite seçim kararlarını etkileyen başka faktörler de vardır.
Talep

 Üretim kapasitesi talebe bağlıdır. Talebin zaman içinde artması halinde, her
istendiğinde istenildiği kadar kapasite artışı yapılması mümkün olmayabilir.
Küçük kapasitelerin kurulabildiği durumlarda talebin gelişim eğilimine göre
küçük kapasiteli tesisler kurmak ve duruma göre genişletmeye gitmek uygun
olabilir.
Teknoloji

 Mevcut teknolojinin kapasite büyüklüğü, başlangıç kapasiteyi zorlar. Örneğin,

petro-kimya endüstrisinin mevcut teknolojisi ve ilişkili maliyeti büyük kapasite
seçimini zorunlu kılar. Otomasyona dayalı üretim sistemlerinde belli bir
kapasitenin altında üretimde bulunulamaz.
Finansman

 Yatırımcının mevcut finansman gücü (öz sermaye) ve yabancı sermaye (kredi)

bulma olanakları, arzu edilen büyüklükte bir kapasitenin gerçekleştirilmesi için
yeterli olmayabilir. Bu nedenle küçük kapasiteli bir tesis kurmaya zorlanır. Küçük
kapasiteli tesis kurmak ekonomik ise zamanla kapasite artışları yapılabilir. Bu
mümkün ise yatırıma girilebilir.
Hammadde Ve İşgücü

 Üretimin gerektirdiği miktar ve nitelikte işgücü ve hammadde, üretim

kapasitesinin istenilen düzeyde üretim miktarını gerçekleştirmesini sınırlayan bir
faktördür.
Kuruluş Yeri

 Kuruluş yerinin sağladığı faydalar olan pazar durumu, hammadde ve işgücü,

taşıma gibi maliyet azaltıcı faktörler, kuruluş yerine bağlı olarak, kapasite
büyüklüğünün sağladığı faydaları etkisiz kılabilir.
Ekonomik Politikalar

 Hükümetin zaman zaman çeşitli amaçlarla uyguladığı vergilendirme,

kredilendirme ve dış ticaret politikaları, kapasite seçimini etkilemektedir.
Üretim Tipinin Belirlenmesi
Yığın Üretim

 Aynı tip ve çok sayıda ürünün üretildiği bu tür üretim sistemlerinde aynı işlem
tekrarlarının fazla olması sonucu, işlemlerde uzmanlaşma ve özel amaçlı makine,
araç ve gerecin kullanılması nedeniyle üretim hızı çok yüksektir. Başlangıç
yatırım tutarı (kuruluş maliyeti) oldukça yüksektir. Dolayısıyla, yatırıma
girilebilmesi için talep miktarının çok fazla ve sürekli olması şarttır. Otomobil,
kağıt, petro-kimya, ilaç, buzdolabı ürünlerinin üretimi yığın üretimdir.
Kafile Üretim

 Belirli büyüklükte ve süreklilik gösteren siparişleri karşılamak amacıyla, benzer

veya aynı türden ürünleri kafile ya da gruplar (partiler) biçiminde üretmek için
düzenlenen bu sistemlerde genel ve özel amaçlı makine ve araç-gereçler birlikte
kullanılır. Sipariş büyüklüğü arttıkça özel amaçlı tezgahlar kullanılır. Üretim hız
daha düşüktür. Birim maliyet (kafile üretimdekine göre) yüksektir. Aynı türden
ama çok tip ürün vardır. Konfeksiyon, jant, soba, mobilya ürünleri üretimi gibi.
Parça Üretimi

 Ürün çeşitliliğinin çok fazla, müşteri sipariş miktarının genellikle az sayıda ve

dolayısıyla aynı işlem tekrarlığının az olduğu üretim sistemleridir. Bir çok değişik
işlem ya da işleri yapan genel amaçlı makine ve araç-gereçler kullanılır. Ürünler
bir kez ve az sayıda üretilir. Üretim hızı çok daha düşüktür. Atıl kapasite çok
fazladır.
İş Akış Şeması

 Ana Hat İş Akış Şeması

 Ana hat iş akış (süreç) şeması, bir ürünün üretimi esnasında başından geçmiş olan
faaliyetleri gerçek sırası ile ve yalnızca ana parçaların görmüş olduğu işlemleri ve
muayeneleri göstererek hazırlanmış bir şemadır (Kahya, 2015b).
 Şema, ayrıntıya girmeden, üretim sürecinin tümünü birden görme imkanı
sağlamaktadır. Bir özet niteliği taşır ve ürünün tüm parçalarının geçtiği faaliyetler
zincirini gösterir. Şemada, sadece, işlem ve kontrol faaliyetleri yer alır. Bu
özelliği nedeniyle, işlemlerin sırasını değiştirme ve birleştirme gibi iyileştirmeler
için oldukça faydalı bir şemadır.

 Şemanın sağ kesiminde ana parçanın işlemleri sıralanır. Diğer malzeme ve
parçalar, ana parçaya monte sırasına göre solunda yer alır. Ana parçadan itibaren,
işlem ve kontrol faaliyetlerine sıra numarası verilir. Bir alt parçanın montajı söz
konusu ise, sıralama bu alt parçanın işlemlerine geçer.
 Şemanın üst kısmında, şema ile ilgili genel bilgiler (ürün, hazırlayan vb) ile işlem
ve kontrol faaliyetlerine ilişkin özet bilgi (faaliyetlerin sayısı, süresi vb) yer alır.
Eğer faaliyetlerin süresi biliniyor ise, her faaliyetin önüne süresi (dk) de
yazılabilir.
Yönetim Planı

 Örgütsel Yapı
 Üretim sisteminin örgütsel yapısı ve gerekli personel sayısı projeye göre farklılık
göstermesine karşın, genel olarak yönetim hizmetleri;
 İdari-Mali İşler
 Muhasebe
 Pazarlama
 Personel (İnsan Kaynakları)
 Satın alma
 Teknik İşler
 Üretim
 Montaj
 Bakım
 Planlama
 Kalite güvence
 Bilgi işlem
şeklindedir.
 Bu genel çerçeve içinde, projenin gerektirdiği yönetsel personel, nitelik, ve
nicelik olarak belirlenmeli ve yönetimin yapısını gösteren organizasyon şeması
hazırlanmalıdır (Şekil-4.5).