ARTI I RENESANSES

PUNUAR NGA : EDON FETAJI

Rilindja ishte një periudhë artistike dhe kulturore e historisë së Evropes, që u zhvillua duke nisur
nga Firenca ne Itali ,  midis fundit të Mesjetës dhe fillimit të kohës modern .
Zhvillimi i saj filloi me nisjen Kohës Moderne, të karakterizuar nga konsolidimi i shteteve evropiane,
udhëtimet transoqeanike që lidhnin Evropën dhe Amerikën, shpërbërja e feudalizmit, ngritja e borgjezisë
dhe afirmimi i kapitalizmit. Megjithatë shumë nga këto fenomene u zhvilluan në një shtrirje kohore më të
madhe sesa vetëm periudha e Rilindjes . Rilindja, e përjetuar nga pjesa më e madhe e protagonistëve të saj
si një kohë ndryshimi, çoi në një mënyrë të re konceptimi të botës dhe vetëvetes, nëpërmjet ideve
të humanizmit, të lindur në letërsi në shekullin e 14 nga interesi i rilindur për studimet klasike, mbi të gjitha
të Françesko Petrarkës duke arritur të ndikonte për herë të parë si artet pamore ashtu dhe mentalitetin
mbizotërues. Eksponentët e sajë kryesorë i përkasin fushës së arteve, megjithëse pati edhe rinovim të
shkencave, si ato natyrore ashtu dhe shoqërore. Qyteti i Firences, në Itali ishte vendi i lindjes dhe zhvillimit
të kësaj lëvizjeje, që u shtri në të gjithë Evropën
 PIKTURA
Arti i Rilindjes shënon një rilindje kulturore në afërsi të mesjetës dhe ngritjes së botës moderne. Një nga tiparet
dalluese të artit të Rilindjes ishte zhvillimi i tij me perspektivë lineare mjaft realiste. Giotto di Bondone (1267-
1337) vlerësohet se trajtimin e parë të një pikture si një dritare në hapësirë, por demonstrimet e arkitektit Filippo
Brunelleschi (1377-1446) dhe shkrimet pasuese të Leon Battista Alberti (1404–1472)ishin shkaqet qe ajo
perspektivë u zyrtarizua si një teknikë artistike . Zhvillimi i perspektivës ishte pjesë e një prirje më të gjerë drejt
realizmit në arte. Piktorët zhvilluan teknika të tjera, duke studiuar dritën, hijen dhe, e njohur në rastin e Leonardo
da Vinci, anatomia njerëzore. Në themel të këtyre ndryshimeve në metodën artistike ishte një dëshirë e përtërirë për
të përshkruar bukurinë e natyrës dhe për të zbuluar aksiomat e estetikës, me veprat e Leonardo DaVincit,
Michelangelos dhe Raphaelit që përfaqësonin majat artistike që u imituan shumë nga artistë të tjerë. Artistë të tjerë
të shquar përfshijnë Sandro Botticelli, duke punuar për Medici në Firence, Donatello, një tjetër Firence, dhe mbi të
tjera Titian në Veneci .
DISA PIKTURA TE RENESANCES
 ARKITEKTURA

Në arkitekturë, Filippo Brunelleschi ishte më kryesorja në studimin e mbetjeve të

ndërtesave të lashta klasike. Me njohuri të rizbuluara nga shkrimtari i shekullit të pare -
Vitruvius dhe disiplinën e matematikës, Brunelleschi formuloi stilin e Rilindjes që emuloi
dhe përmirësoi në format klasike. Bëma kryesore e tij e inxhinierisë ishte ndërtimi i kupolës
së Katedrales së Firences. Një ndërtesë tjetër që demonstron këtë stil është kisha e Shën
Andrew në Mantua, e ndërtuar nga Alberti. Puna e jashtëzakonshme arkitekturore e
Rilindjes së Lartë ishte rindërtimi i Bazilikës së Shën Pjetrit, duke ndërthurur aftësitë e
Bramante, Michelangelo, Raphael, Sangallo dhe Maderno.

Basilika e Shën Pjetrit

Artistët e Rilindjes nuk ishin paganë, megjithëse admironin
antikitetin dhe ruanin disa ide dhe simbole të së kaluarës
mesjetare. Nicola Pisano imitoi format klasike duke
portretizuar skena nga Bibla. Shpallja e Tij, nga Pagëzimi në
Pizë, tregon se modelet klasike ndikuan në artin italian
përpara se Rilindja të merrte rrënjë si një lëvizje letrare