BİREYİ TANIMA

TEKNİKLERİ
DERS 7
• Bireyi tanımanın işlevi ve önemi
nedir?
• Birey hakkında toplanan bilgiler
– Okul ortamında
– Pdr hizmetleri içerisinde
– Kamu ve özel sektör hizmetlerinde
– Sanayide çalışanlarda da kullanılmaktadır.
PDR HİZMETLERİ İÇERİSİNDE
BİREYİ TANIMANIN ROLÜ
• HANGİ HİZMET ALANLARI İÇERİSİNDE
BİREY HAKKINDA ELDE EDİLEBİLECEK
BİLGİLERİ İŞLEVSEL BİR ŞEKİLDE
KULLANILABİLİR?
– PSİKOLOJİK DANIŞMA
– BİLGİ TOPLAMA VE YAYMA
– YERLEŞTİRME
– İZLEME VE DEĞERLENDİRME
 BİREYİ TANIMA HİZMETLERİ
KAPSAMINDA ELDE EDİLEN
BİLGİLER KİMLER TARAFINDAN
KULLANILABİLİR?
• YÖNETİCİLER
• ÖĞRETMENLER
• PSİKOLOJİK DANIŞMANLAR
• BİREYİN KENDİSİ
• VELİLER
 BİREYİ TANIMANIN
GEREKÇELERİ
• Bireyin gerçekçi bir benlik yapısı geliştirmesine yardım
etmek
• Bir konuda karar verebilmek için gerekli bilgileri toplamak
• Yetenek ve ilgileri doğrultusunda bireyleri kendilerine en
uygun programlara yönlendirebilmek
• Okulda uygulanacak eğitim programı için bireyleri
özelliklerine göre gruplandırmak
• Evlilik ve eş seçiminde bireylere yardımcı olmak
• Bir kurumun özel amaçları için en uygun kişileri seçmek
• Bireylerin sorunlarına uygun tanıları koymak ve tedavi
planını oluşturma
• Bireyi geleceği hakkında tahminlerde bulunabilmek
 Bireyi tanımada temel ilke ve
anlayışlar
• Asıl amaç bireyin kendisini tanımaısna yardım etmek
• Tüm öğrencilere yönelik olmalı
• Takım halinde çalışmak önemli
• Sürekli bir hizmet olmalı
• Toplanan bilgileirn geçerli ve güvenilir olması
• Bireyi her yönüyle tanıma
• Teknik uygulamak araç haline getirilmelidir.
• Sadece bir araç uygulamak bireyi tanımak için yeterli
dğeildir.
• Bireye mutlaka geribildirim verilmelidir.
 Öğrencilerin tanınması gereken
yönleri
1. bireyin fiziksel yapısı, biyolojik öz.
2. Davranışsal öz. (ilgi ve yetenekleri, tutum
ve deeğrleri, tercih ve beklentileri , benlik
algısı, duygusal ve sosyal uyumu,kişisel
özellikleri
3. Sosyo kültürel ve ekonomik koşulları
(aile yapısı, ailenin eğitim anlayışı,
ailenin SED’i, çevredeki öğrenim ve iş
olanakları)
 Bireyi Tanıma Teknikleri
1. Testler
2. Test dışı teknikler
 Psikolojik ölçme araçlarında
bulunması gereken özellikler
• Amaa uygun olması
• Geçerlik
• Güvenirlik
• Kullanışlılık
• Objektiflik
• Ekonomik
• Testin normları
 • I. Testl

Testler
Testler

Maksimum
Maksimum Davranış
Davranış
Performans
Performans Testleri
Testleri
Testleri
Testleri (envanterleri)
(envanterleri)
Yetenek
Yetenek Başarı
Başarı Kişilik EE
Kişilik İlgi EE
İlgi TutumEE
Tutum
Testleri
Testleri Testleri
Testleri

Genel
Genel Öğretmen
Öğretmen Objektif
Objektif Davranış
Davranış
yetenek
yetenek Yapısı
Yapısı

Standart
Standart
Özel yetenek
Özel yetenek BaşarıT.
T.
Projektif
Projektif Duygu
Duygu
Başarı

Düşünce
Düşünce
 IIII. .
TestDışı
Test Teknikler
DışıTeknikler
Sosyometrik
Sosyometrik
Kendini anlatma
Kendini anlatma
Gözlem
Gözlem Teknikler
Teknikler Diğer
Diğer
teknikleri
teknikleri
Gözlem
Gözlem
Görüşme
Görüşme

Vakaincelemesi
Vaka incelemesi
Anket
Anket

Problem Tarama
Problem Tarama
envanteri
envanteri

Otobiyografi
Otobiyografi

Anı Defteri
Anı Defteri

Öğrenci Tanıma
Öğrenci Tanıma Formu
Formu
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
1. GÖRÜŞME

Belirli bir amaçla yüz yüze gelen iki veya

daha fazla kişinin belli bir amaçla sözel
yada sözel olmaya iletişim araç ve
tekniklerini kullanmak suretiyle oluşturulan
bir etkileşimdir.
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
1. GÖRÜŞME

GÖRÜŞME TÜRLERİ
*GÜDÜMLÜ GÖRÜŞME
*GÜDÜMSÜZ GÖRÜŞME
*YAPITLI GÖRÜŞME
*YAPITSIZ GÖRÜŞME
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
1. GÖRÜŞME
GÖRÜŞME TEKNİĞİNİN AVANTAJLARI GÖRÜŞME TEKNİĞİNİN DEZAVANTAJLARI
• Birey bilgiler eksiksiz olarak birnci elden o Zaman, para ve emek bakımından
toplanır ekonomik değildir.
• Kullanım alanı çok geniştir o Bireyin verdiği bilgilerin doğruluğunu tam
• Sözel ifadelerin yanısıra beden dili de olarak kestirebilmek mümkün değildir
gözlenir. o Subjektiftir ve elde edilen bilgiler yanlış
• Bilgiler eksiksiz ve tam olarak toplanabilir yorumlanabilir
• Davranışların altından yatan nedenleri o Görüşmeci karşı tarafı etkileyebilir
anlamak için kullanılabilir.
o Uygun yer ve zaman belirlemek sıkıntı
yaratbilmektedir.
• Bireye tanı koymak amacıyla
kullanılabilecek en etkili teknikler arasında
yer almaktadır.
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
2. ANKET
Anket Sorularının Hazırlanmasında Dikkat edilmesi Gereken
Hususlar
• Sorular olabildiğince açık hazırlanmalı
• Sorular önyargılara dayalı olmamalı
• Soru sayısı grubun özelliklerine göre ayarlanmalı
• Soru türleri araştırmanın amacına uygun olarak
seçilmeli
• Bilinen bilgiler ankette soru olarak sorulmamalı
• Kapalı uçlu sorular tercih edilmeli, açık uçlu soru
sorulacaksa kısa cevaplı olmalı
• Sorular hazırlandıktan sonra önce ön deneme yapılmalı
soruların anlaşılıp anlaşılmadığı belirlenmeli ve gerekli
düzeltmeler yapılmalı
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
Kapalı
2. ANKET Uçlu
Sorular

Anketlerd
Kapalı ve
Açık Uçlu e
Açık Uçlu
Sorular Soru
Sorular
Türleri

Derecelen-
dirmeli
Sorular
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
2. ANKET
• Anket Uygulama Türleri (Amaca,
bireylerin niteliğine, sayısına, süreye
ve parasal Koşullara GÖRE
DEĞİŞKENLİK GÖSTEREBİLİR)
• A. Gruplara Uygulama
• B. Bireysel Görüşme Yoluyla
uygulama
• C. Posta /İNTERNET ile uygulama
• D. Telefon ile görüşme
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
3. Problem tarama listeleri
• Genellikle
– Sağlık ve bedensel gelişim
– Okul yaşamı
– Ev ve aile yaşamı
– Başkaları ile ilişki kurma
– Kız erkek arkadaşlığı
– Geleek beklentisi
– Bireyin iç dünyası ile iligli alanlardaki
problemleri kapsar.
Madde
NO SORU CÜMLESİ (ENVANTER MADDELERİ)

1 Sağlıklı bir bedene sahip olmadığımı düşünüyorum.

2 İyi beslenemiyorum.
3 İştahım yok.
4 Halsizlik hissediyorum ve çabuk yoruluyorum.
5 Gözlük kollanmak zorunda olduğum için sıkılıyorum.
6 İyi göremiyorum.
7 İyi işitemiyorum.
8 Uykusuzluk çekiyorum.
9 Okulumuz hiç temiz değil.
10 Okulumuz hiç iyi ısınmıyor.
11 Sınıfımız çok kalabalık, sıkışık oturuyoruz.
12 Okulumuzdaki ders araç - gereçlerini yeterince kullanamıyoruz.
13 Laboratuar, spor salonu, kitaplığımız yok.
14 Başka bir okulda okumak isterdim.
15 Ödevler çok fazla, yetiştiremiyorum.
16 Okulda ufak hatalara ağır cezalar veriliyor.
17 Başarılı olmak için nasıl daha iyi ders çalışmam gerektiğini bilmiyorum.
18 Ders kitaplarını kolayca anlayamıyorum.
19 Öğrenciler arasında ayrım yapılıyor.Öğretmenler daha çok belli öğrenciler ile ilgileniyor.
20 Okulda sıkıntılarımı anlatabileceğim güvendiğim bir kimse yok.
21 Okulumuzda öğrenciler dayakla cezalandırılıyor.
22 Okulumuzda öğrencilere onur kırıcı şekilde davranılıyor.
23 Resim, müzik ve beden eğitimi derslerine gereken önem verilmiyor.
24 Hiçbir derste yeteri kadar başarılı değilim.

25 Düşüncelerimi ve bildiklerimi yazılı olarak anlatmakta güçlük çekiyorum.

26 Düşüncelerimi ve bildiklerimi sözlü olarak anlatmakta güçlük çekiyorum.

27 İstediğim eğitsel kola giremiyorum.

28 Okulumuzda eğitsel kol çalışmalarına gereken önem verilmiyor.

29 Öğretmenimle/ öğretmenlerimle rahatça konuşamıyorum.

30 Evimiz okula çok uzak.

31 Ailemin fazla baskısı beni sıkıyor.

32 Ailem hiçbir konuda fikrimi almıyor.

33 Ailemle rahatça konuşamıyorum.

34 Ailem bana harçlık vermiyor.

35 Ailem ağır ev işlerini bana yaptırıyor.

36 Annem ve babam sık sık tartışıp kavga ederler.

37 Evde ders çalışmama yardım eden kimse yok.

38 Kardeşimle / kardeşlerimle iyi geçinemiyorum.

39 Kardeşim / kardeşlerim ders çalışmamı engelliyor.

40 Evde dayak ile cezalandırılıyorum.

41 Ailemden uzakta, akrabalarımla yaşıyorum.

42 Babamın kötü alışkanlıkları beni üzüyor. ( içki, kumar, sigara vb. )

48 Babam üvey.
49 Üvey kardeşlerim var.
50 Evimiz çok dar, ders çalışmak için ayrı bir odam yok.
51 Ailemin maddi durumu iyi değil.
52 Maddi sıkıntılarımız yüzünden, dışarıda çalışıyorum.
53 Ailem her konuda başarılı olmam için beni zorluyor.
54 Sınıfta hiç arkadaşım yok.
55 Arkadaşım olmadığı için üzülüyorum.
56 Bazı arkadaşlarımın benimle alay etmelerine üzülüyorum.
57 Bazı arkadaşlarımın kötü hareket ve sözleri beni üzüyor.
58 Karşı cinsiyetten arkadaşımın olmasını istiyorum.
59 Karşı cinsiyetten bir arkadaşımla konuşurken sıkılıyorum.
60 Ailem ilköğretimi bitirdikten sonra okumamı istemiyor.
61 Ailemin ekonomik durumu iyi olmadığı için ilköğretimi bitirdikten sonra okuyamayacağım.
62 İlköğretimi bitirince çalışmak zorundayım.
63 Gelecekte ne olmak istediğimi bilmiyorum.
64 Geleceği düşündükçe huzursuz oluyorum.
65 Kendimi yalnız hissediyorum.
66 İçine kapanık ,sıkılgan ve utangaç bir insanım.
67 Başka insanların düşüncelerinin çok çabuk etkisi altında kalırım.
68 Konuşurken çok heyecanlanıyorum.
69 Sorunlarımı kimseye anlatmak istemiyorum.
70 Cinsiyetimden utanıyorum
71 Herkesin beni sevmesini istiyorum.
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
4. OTOBİYOGRAFİ
Birey kendi yaşamı ve kendisi hakkındaki bilgileri kendi
kişisel yorum ve değerlendirmesine göre yazlı olarak
anlatmaktadır. Birey hem geçmiş yaşamından hem su
anki yaşadıklarında hem de geleceğe ilişkin
beklentilerinden bahsetmektedir. Otobiyografinin
içeriğinde bireyin kendi benliğini, kişiliğini nasıl
gördüğü,, geçmişte ne gibi gereksinimleri olduğu ve
bunları nasıl doyurduğu, çevredeki kişilerin
beklentilerin nasıl karşıladığı yaşadığı güçlüklerle baş
etme yöntemleri, kimlerden destek gördüğü ile iligli
duygu ve değerlendirmeleri yer almaktadır.
 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
4. OTOBİYOGRAFİ
• Otobiyografi yazma türleri:
• Serbest yazma ( kendini hatırlayabildiği andan itibaren yaşamını kısaca
yazması istenir)
• Planlı yazma ( Bireye anlatması istenen konuların başlıklarını içeren bir
yazım planı verilir) YAZIM planı içerisinde:
Doğum tarihi ve yeri
Ailesi hakkında bilgi ( anne babası sağ/ölü; SED, aile yasantıları)
Okul yaşamı (en son devam ettiği okul, başarı durumu, öğretmen ve
arkadaş ilişkileri, sevilen sevilmeyen dersler vb)
Boş zamanını değerlendirme şekilleri
Genelde hoşlanıp hoşlanmadığı şeyler

Bireyin geleceğe yönelik beklentileri

 Test dışı teknikler / Kendini
Anlatma Teknikleri
4. OTOBİYOGRAFİ
• Otobiyografinin Yorumlanmasında dikkate
alınması gereken unsurlar
• Bireyin yansıttığı genel izlenim
• Öyküde yer verilmeyen nemli olay ve kişiler
• Yaşam öyküsünün uzunluğu ve kısalığı
• Anlatımdaki özen ve tutum
• Öykünün genelindeki tutarsızlıklar
OTOBİYOGRAFİ (1)
Adınız Soyadınız:
Sınıfınız:
Numaranız:
Sevgili arkadaşlar,
Sizi daha iyi tanıyabilmemiz ve okul başarınızda yardımcı olabilmemiz için;
Geçmişte yapmak istediklerinizi ve bu konuda karşılaştığınız engelleri,
Sizi sevindiren ve üzen olayları,
c. Yaparken zevk aldığınız ve almadığınız etkinlikleri,
d. Gelecekteki beklentilerinizi, belirten bir kompozisyon yazmanızı istiyoruz.
(Yazmaya lütfen bu sayfadan başlayınız, gerekirse arka sayfayı da
kullanabilirsiniz)
• 5. Başarısızlık Nedenleri Anketi
• Öğrencinin
• Adı, Soyadı:
• Sınıf,No : Tarih:..../...../..........
• Sevgili öğrenciler;
• Bu anket derslerinizdeki başarısızlık nedenlerini öğrenmek için hazırlanmıştır. Niçin çalışamıyor? Neden başarılı olamıyorsunuz? Bu ve benzeri
soruların nedenlerinden bazıları aşağıda sıralanmıştır. Önemli bulduklarınızı ( X ) işaretiyle belirtiniz. Sizce başka nedenler varsa belirtiniz.
• Ankete verdiğiniz cevaplar gizli tutulacaktır. Bu nedenle içtenlikle cevaplamaktan çekinmeyiniz.
• A - Başarısız olduğunuz veya çalıştığınız halde başaramadığınız derslerin adlarını yazınız.
• a)..................................................... e)...................................................
• b)..................................................... f )...................................................
• c)..................................................... g)...................................................
• d)..................................................... h)...................................................
• B - Sizce başarılı olamayışınızın nedenleri aşağıdakilerden hangileridir?
• 1. (....) Ailemden ayrı oluşum yüzünden.
• 2. (....) Ailemdeki huzursuzluk yüzünden.
• 3. (....) Ailemdeki hastalık yüzünden.
• 4. (....) Kardeşlerim yüzünden.
• 5. (....) Ailemin sürekli ders çalış demesinden bıktığımdan.
• 6. (....) Sağlık durumumuz bozuk olduğundan.
• 7. (....) Kimseye açamadığım sorunlarım yüzünden.
• 8. (....) İyi ders çalışma yöntemlerini bilmediğimden.
• 9. (....) Bazı derslere karşı yeteneğim olmadığından.
• 10. (....) Çalışmalarımın takdir edilmeyişinden.
• 11. (....) Başaramayacağım derslere çalışmak istemeyişimden.
• 12. (....) Bazı öğretmenlerimizin bize karşı tutumlarından.
• 13. (....) Dikkatsiz olduğumdan.
• 14. (....) Eve sürekli misafir gelmesinden.
• 15. (....) Sınavlarda çok heyecanlı olduğumdan.
• 16. (....) Evimizin okula uzak olmasından.
• 17. (....) Çalıştığım halde yapamadığımdan.
• 18. (....) Benim için başarılı olmak önemli değil.
• 19. (....) Öğretmenlerimin dersleri monoton bir şekilde anlatmasından.
• 20. (....) Aynı gün ikiden fazla sınavın yapıldığından.
• 21. (....) Ders programında zor derslerin üst üste geldiğinden.
• 22. (....) Bilgilerimin yetersiz olduğundan.
• 23. (....) Bu okulu sevmediğimden.
• 24. (....) Sınavlarda zor soru sorulduğundan.
• 25. (....) Ders dışı konularla ilgilendiğimden.
• 26. (....) Bana ait çalışma odamın olmayışından.
• 27. (....) Yeterince beslenemediğimden.
• 28. (....) Anlayamadığım konularda öğretmenime soru sormaktan çekindiğimden
• Bunların dışında başka nedenler varsa lütfen onları da yazınız.
 6. BOŞ ZAMANLARI
DEĞERLENDİRME ANKETİ
• KULLANIŞ AMACI : Bu anket öğrencilerin boş zamanlarını nasıl
değerlendirdiklerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır . aynı uğraş ve
hobileri paylaşan öğrencileri gruplamada, paylaşma ve beraberlik
duygusunu geliştirmede yararlıdır. Bireylerin boş zamanlarında yaptıkları
etkinlikler hakkında bilgi verir.
• KİMLERE UYGULANIR: İlköğretim 4-5-6-7-8. sınıflar ve ortaöğretim
düzeyindeki bütün öğrencilere uygulanabilir.
• UYGULANIŞI : Okul rehberlik programı dahilinde sınıf
rehber öğretmenleri tarafından her bir anket öğrencilere verilerek
doldurmaları istenir. Öğrenciler yönergeyi okuyarak ve öğretmenlerin
önerileri doğrultusunda anketteki soruları cevaplarlar.,
• DEĞERLENLENDİRME VE YORUMLANMA : Her anket ayrı
ayrı değerlendirilir ve her maddeyi kaç öğrencinin işaretlediği çetele yoluyla
bulunur.
• Öğrenciler tarafından en çok işaretlenen boş zamanları
değerlendirme etkinlikleri belirlenir. Bu etkinlik olumlu ise sınıfta yapılacak
tartışmalar neticesinde desteklenir olumsuzsa olumlu bir etkinliğe
dönüştürülmesi için öneri ve çalışmalarda bulunulur..
 nize uygun veya yaklaşık olduğunu kararlaştırınız. Kararı verdikten sonra,yalnızca bir seçeneğin yanındaki parantez içine ‘X’ işaretini ko

...........................................
Erkek ( )
..............................................................
nda toplanır ?
( ) Çeşitli Eğlenceler
( ) Aile,dernek,kulübe yapılan hizmetler
( ) Sinema,Tiyatro
( ) Diğer (yazınız ................................)

( ) Hayır

( ) Spor
( ) Seyahat
( ) Çocuk Kitapları
( ) Diğer (yazınız................................)

( ) Türkiye
( ) Milliyet
( ) Cumhuriyet
( ) Diğer (yazınız................................)

( ) Moda
( ) Roman ve Hikaye
( ) Politika
( ) Makale ve Fıkra
( ) Diğer (yazınız...............................)

( ) Hayır

( ) Magazin
( ) Bilim Teknik
( ) Bilgisayar
( ) Araba
( ) Diğer (yazınız.................................)
 Test dışı teknikler / gözlem
1. GÖZLEM

Tanım: Bir nesnenin, olayın, bir kişi veya

gurubun gerçek durumunu ve niteliklerini
bilmek amacı ile yapılan dikkatli ve planlı
incelemedir.
 Test dışı teknikler / gözlem
1. GÖZLEM
GÖZLEM TÜRLERİ
• Gelişigüzel ( Denetimsiz ) Gözlem:
• Sistemli (denetimli) Gözlem:
• Katılımlı Gözlem:
• Katılımsız Gözlem:
 Test dışı teknikler / gözlem
1. GÖZLEM
GÖZLEM TÜRLERİ
• Gelişigüzel ( Denetimsiz ) Gözlem:
Önceden, neyin nerede, nasıl
gözleneceğinin planlanmadan olay veya
davranış kendiliğinden ortaya çıktığı zaman
doğla koşullarda rastlantısal olarak yapılan
gözlemlerdir.
• Örn: Tenefüslerde öğretmenlerin
öğrencileri gözlemlemesi
 Test dışı teknikler / gözlem
1. GÖZLEM
GÖZLEM TÜRLERİ
• Sistemli (denetimli) Gözlem:
• Bireylerin belirli davranışlarının planlı ve sistemli olarak
kontrollü koşullar altında davranışın nedenlerini, sebep
sonuç ilişkilerini bulmayı amaçlayan gözlemlerdir.
• Denetimli gözlemler bireyin bulunduğu doğal koşullarda
yapılabileceği gibi özel olarak hazırlanmış yapay koşullarda
a da bir laboratuar ortamında da gerçekleştirilebilir.
• Gözlenen kişi gözlem yapıldığını bilebilir veya bilmeyebilir.
Denetimli ve planlı bir gözlem için de gözlem formları
oluşturulur.
 Test dışı teknikler / gözlem
1. GÖZLEM
GÖZLEM TÜRLERİ
• Katılımlı Gözlem:
• Gözlemci kişinin standart bir gözleme ve bilgi toplama
aracı kullanmadan gözlenen kişi ile birlikte olması ya da
bu amaçla olay veya faaliyete katılarak gözlemde
bulunmasıdır. Katılımlı gözlemde gözlemci kişi kimliğini
belli etmeden grubun bir üyesi olmaya çalışır. Böylelikle
davranışlar spontan bir şekilde gözlenebilir, gözlemci,
• gözlenen kişinin duygu ve düşüncelerini paylaşma olanağı
bulacağından dolayı dışarıdan kolayca anlaşılmayan
• davranışları anlamlandırabilir veya bunların nedenlerini
daha iyi anlayabilir. Ancak gözlem sırasında bir ölçme
• aracı kullanılmaması nedeniyle subjektif bir yöntemdir.
 Test dışı teknikler / gözlem
1. GÖZLEM
GÖZLEM TÜRLERİ
• Katılımsız Gözlem:
• Gözlemci, gözlenen grup veya olayın
dışında kalarak kişiyi ya da grubu dışarıdan
objektif olarak gözlemlemektedir ve
gözlediği bilgileri kaydedebilmektedir.
 Test dışı teknikler / gözlem
Vaka kaydı (anekdot)

Öğretmenler ve yöneticilerin tanık

oldukları ve önemli gördükleri iyi veya
kusurlu olduğunu düşündükleri öğrenci
davranışlarının sürekli olarak objektif ve
ayrıntılı bir biçimde kaydedilmesi ve
saklanmasıdır.
Herkesin yararlanabilmesi için yapılan
gözlemlerin vaka kayıt formlarının belirli
 Test dışı teknikler / gözlem
Vaka kaydı (anekdot)
• Vak’a kayıt formunda bireyin davranışları kısa öz ve
önemli kısımlarını yansıtan bir rapor olarak belirtilir.
• Her bir formda yalnızca bir olay anlatılır.
• Biriken vak’a kayıtları belli sürelerde kronolojik sıra
gözetilerek özetlenir ve bu bilgiler öğrenci toplu
dosyasında saklanır.
• Vak’a kayıtlarının olayın hemen ardından tutulması daha
sağlıklıdır.
• Bu yöntem öğretmenin öğrencilerini daha iyi tanımasına
sağlar
• Vak’a kayıtlarında sadece olumsuz olaylar değil olumlu
olaylara da yer verilmelidir.
 Vak’a İncelemesi:
• Problemi olan bir kişinin test ve test dışı
tekniklerden yararlanarak bireyin probleminin
niteliği ve nedenlerine ilişkin teşhis koyma ve
gerekli tedavi planının hazırlanarak iyileştirici
önlemler alınmasıdır.

• Vak’a incelemesi yöntemi özellikle çocukların

problemlerini incelemede yararlı ve etkili bir
yöntemdir.
• Ayrıca vak’a incelemesi yapılabilmesi için
uzmanlık gerekmektedir. Bu nedenle de kullanım
alanı sınırlıdır.
• Vaka incelemesi ve vaka kaydı
arasındaki fark ?
 Test dışı teknikler / Sosyometrik
Teknikler
1. sosyometri
• Dolaylı olarak sunulan bir ölçüte göre bir gruptaki
bireylerin birbirleri ile olan sosyal ilişkilerini tutum ve
eğilimlerini grup içersindeki örgütlenme biçimini ortaya
çıkarmaya yarayan bir yöntemdir. Bu yöntemden
yararlanılarak gruplar yeniden yapılandırılabilir.
• Uygulama Alanları:
• Göç amacıyla yer değiştiren ailelerin uygun yerlere
yerleşimini sağlamak
• Endüstri Kuruluşlarında
• öğretim kurumları
 Test dışı teknikler / Sosyometrik
Teknikler
1. sosyometri

• Sosyometride İzlenmesi Gereken Adımlar

• 1- Tercihlerin belirtilmesi:
• 2- İlişkilerin Çizelge Halinde gösterilmesi:
• 3- Sosyogramın hazırlanması:
 Test dışı teknikler / Sosyometrik
Teknikler
1. sosyometri
• Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• Gruptaki Üyelerin birbirlerini yeterince iyi
tanımaları (en az altı ay)
• Zorlama olmadan bireyler tercihlerini serbestçe
belirtebilecekleri bir ortam sağlanmalı
• İlköğretim ikinci sınıfın ortalarında itibaren
uygulanabilir.
• Mutlaka bir ölçüt belirtilmesi ve aynı ölçüt için
belirli aralıklarla değerlendirme yapılması
SOSYOMETRİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
ÖRNEK 1 Tarih
:...../...../.........
Adınız, soyadınız : ...................................................................................
Sınıfınız numaranız : ...................................................................................
Sınıfınızda en çok birlikte oturmak istediğiniz üç (3) arkadaşınızın ismini önem sırasına göre yazınız
Adı Soyadı
1. ...................................................................................
2. ...................................................................................
3. ...................................................................................
Lütfen tercih ettiğiniz üç arkadaşınızın ismini önem sırasına göre belirtiniz.

Teşekkür Ederiz
ÖRNEK I1 Tarih
:...../...../.........
Adınız, soyadınız : ...................................................................................
Sınıfınız numaranız : ...................................................................................
“Bir kır gezisine giderken sınıfınızda yanınızda yanınız da olmasını istediğiniz üç arkadaşınızın ismini önem
sırasına göre aşağıya yazınız.”

Adı Soyadı
1. ...................................................................................
2. ...................................................................................
3. ...................................................................................
Lütfen üç arkadaşınızın isminden başka isim yazmayınız.
 Test dışı teknikler / Sosyometrik
Teknikler
2. Kimdir bu?
• Birbirlerini tanıyan bir grup içerisindeki bireylerin diğer grup üyeleri hakkındaki
görüşlerini ve belirli özellikleri olan tipleri belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.
• Teknik bireylerin en belirgin ve en temel kişilik özelliklerini ortaya koymaya
çalışır. Bireyler hem kendilerini nasıl değerlendirdiklerini hem de başkaları
tarafından nasıl değerlendirildiklerini değerlendirerek görüşler arasında ne
derece tutarlılık/ farklılık olduğunu öğrenir.
• Görüşler arasındaki farklılıklar bireyin kişisel ve sosyal uyum problemlerini
yansıtır.
• Kimdir bu içerisinde yer alan davranış ve özellikler hem olumlu hemde olumsuz
olacak şekilde seçilmelidir.
• Genellikle 10-30 arasında maddeye yer verilmektedir. Uygulamadaki amaç
bireylerin birbirleri hakkındaki yargılamaları belirlemek değil sadece gruptaki
belirli tipleri ortaya koymak ise cevaplandıran kişi kendi ismini yazmayabilir.
• Elde edilen sonuçları değerlendirmek için önce grafik hazırlanır ardından ise
çapraz dağlım tablosu oluşturulur.
 Not:Sağ tarafta bazı karekterler verilmiştir.Öğrencinin isminin bulunduğu satıra,öğrencinin durumunu yansıtan karekterin numarasını veya ilgili harfi yazınız.Birden fazla karekter
yazabilirsiniz.

KENAN YILMAZ                                       1- Derslerine Çalışıyor.

İBRAHİM AYDOĞAN                                       2- Arkadaşlarıyla Uyumlu

ALİ                                       3- Saygılı

KENAN                                       4 - Sosyal , girişken biri

SACİT BACARAN                                       5 - Olgun ve seviyeli

TUĞBA BAYKAL                                       6 - Sorumlu

AHMET KOCABIYIK                                       7 - Düzenli

FATİH ARABACI                                       8 - Sevilen

HAYRULLAH KALIN                                       9 - Lider Vasıflı

ÖMER AVCI                                       OLUMLU ÖZELLİKLER 10 - Güvenilir.

FATİH POLAT                                       a - Sınıfın huzurunu bozan

YASEMİN KARADAŞ                                       b - Arkadaşlarınca Sevilmeyen

HÜMEYRA SUBAŞIOĞLU                                       c- Arkadaşlarıyla Uyumlu Değil

ESMANUR TEMEL                                       d- Derslerine Çalışmıyor.

UĞUR TEZCAN                                       e- Sinirli

ÖMER AKDEMİR                                       f - Sorumsuz

TALHA KESKİN                                       g - Güvenilmeyen

ESAT EKİCİ                                       h - Dersleri sabote eden

BATIN AVCI                                       k - Alıngan

OLUMSUZ
AYSAN KADİR GÜVEN                                       ÖZELLİKLER m- Dikbaşlı,kavgacı

RAHMİ KÜÇÜKERGÖR                                      

EMİNE                                      

                                       

Örnek : Ali 1 2 5 9 k h m a d