BİREYİN YAŞAMINDAKİ

GELİŞİM ALANLARI

–Kişisel- Sosyal Gelişi

Eğitsel Gelişim
–Mesleki Gelişim
MESLEKİ REHBERLİK TANIMI

“Gençlerin çeşitli meslekleri tanımaları

ve kendi özelliklerine uygun olan
meslekleri seçmeleri, seçtikleri
mesleklere hazırlanmaları ve mesleki
yönden gelişmeleri amacıyla yapılan
yardım hizmetleridir”.
 MESLEKİ REHBERLİK
HİZMETLERİ 3 AŞAMADA
GERÇEKLEŞİR
1-Bireyi tanıma

2-Meslek Alanlarını Tanıma

3-Kişisel özellikler İle Mesleklerin

Gerektirdiği Özellikler Arasında
Bağlantı Kurma
 MESLEK SEÇİMİ VE ÖNEMİ

MESLEK: Bir kimsenin hayatını kazanmak

için yaptığı, kuralları toplumca belirlenmiş
ve belli bir eğitimle kazanılan bilgi ve
becerilere dayalı etkinlikler bütünü” olarak
tanımlanabilir (Kuzgun 1994).
Meslek para kazanmak amaçlı yürütülen
faaliyetler olarak tanımlansa da Para
kazanmak tek amaç değildir, Çünkü insanlara
mesleğinizden kazandığınız para size hibe
olarak verilse yine de çalışırımsınız?
o/o 80 EVET cevabı vermektedir.
 MESLEK
Birey ile yaşam arasındaki en kuvvetli
bağdır,
Sağlıklı insan sevebilen ve çalışabilen
insandır.

– Meslek Sahibi Olmanın Temelinde

1-Gizli güçleri geliştirme
2-Psikolojik doyum
3-Sosyal gereksinin
Temel Faktörler Vardır
 MESLEK SEÇİMİ
Bir kimsenin kendisine açık olan meslekleri çeşitli
yönleri ile değerlendirip kendi ihtiyaçları ve
beklentileri açısından istenilen yönleri çok,
istenilmeyen yönleri az olan birine yönelmeye karar
vermesidir” (Kuzgun 2000). Çoğu kez kişi bu kararın
ne derece önemli olduğunun farkında olmasa da
meslek seçimi, bireyin yaşamı boyunca verdiği en
önemli kararlardan biri, belki de birincisidir.
Meslek Seçim Kararı Önemlidir
ÇÜNKÜ:
Yaşamımızın ortalama 40 yılı, 10 bin
günü, 80 bin saati mesleğimizle ilgili
etkinliklerle geçmektedir
Başarımızı, Mutluluğumuzu
Evlilik kararımızı, Sosyal çevremizi
Sosyal ve ekonomik statümüzü
Kısacası her şeyimizi
ETKİLEMEKTEDİR
 Meslek Gelişimi

Çocuklukta bir meslek fikrinin oluşmaya

başlamasından itibaren, yetişkinlikte bir
meslek sahibi oluncaya kadar geçen
gelişim evrelerini kapsayan karmaşık bir
süreçtir.
Bu süreçte en önemli görev ve
sorumluluk ÖĞRETMENLERE
düşmektedir.
Mesleki Gelişim Sürecindeki Aşamalar
1- Uyanış ve Farkında Olma
2- Meslekleri Keşfetme ve Araştırma
3- Karar Verme
4- Hazırlık
5- İşe Yerleştirme
1. Uyanış ve Farkında Olma (Awareness)

Bu dönem çocukta meslek bilincinin oluşmaya

başladığı dönemdir. Okul öncesi dönemden
başlayarak ilkokul dönemini kapsar (5-12 yaş
arası). Çocuk bu dönemde, çevresindeki insanların
farklı uğraşları olduğunu, çeşitli mesleklerin
varlığını görmeye ve anlamaya başlar. İlkokulun
son yıllarında ise çocuk, kendisi ve diğer insanlar
arasında ilgiler, yetenekler, amaçlar ve motivasyon
yönünden farklılıkların ve benzerliklerin farkına
varmaya başlar.
 2. Meslekleri Keşfetme ve Araştırma
Bu dönem ortaokul yılları olan 12-15
yaşlarını kapsar. Çocuk bu dönemde
kişilerin ve mesleklerin ortak olan
yönlerini ve farklı nitelikleri üzerinde
daha çok bilgi sahibi olmaya, yeni
yönleri keşfetmeye ve anlamaya başlar.
Meslekleri keşfetme, inceleme ve
araştırma dönemi bir bakıma çoğumuz
için ömür boyu sürer.
3. Karar Verme (Decision Making)

Gencin lise yıllarını, 15-18 yaşları

kapsayan bu dönemde birey artık kendisi
ve meslekler hakkında oluşturduğu
algılara dayanarak, bilgileri
değerlendirerek eşleştirmeye, birbirine
uydurmaya ve geleceğine ilişkin idealler
oluşturmaya başlar. Bu ideal ve
düşünceler başlangıçta geçici olabilir
ancak giderek daha açık ve temel bir plan
yapmaya başlar ve genç mesleki kararını
oluşturur.
 4. Hazırlık (Preparation)
18-23 yaşları arasını kapsayan bu dönemde birey,
seçtiği alan, okul veya yaptığı etkinliklerle mesleğe
hazırlanmaya başlar. Meslekle ilgili beceriler
geliştirmeye, bilgi birikimi oluşturmaya ve o alanda
mesleki tutumlar geliştirerek mesleği icra etmeye
hazır duruma gelir. Aynı zamanda o meslek
alanında iş araştırmaya başlar ve hazırlık dönemini
uzatarak sürdürebilir.
5. İşe Yerleştirme (Employment)

Bireyin iş dünyasında yerini alarak

çalışmaya başladığı dönemdir. Bu
dönemde birey kazandığı bilgi ve
becerileri uygulama alanına koyar.
Mesleği icra ederken bir yandan da
mesleki gelişimi sürdürür.
 PROFESYONEL
İŞ/MESLEK

YÜKSEK 16 Mesleki
ÖĞRENİM 15 ve teknik
14 Akademik eğitim
eğitim Teknik
Eleman
13

ORTA- 12 Beceri
ÖĞRENİM Akademik kazanmış
Mesleki
1011 Lise Teknik ara eleman
Lise
Lise
9
Başlangıç
düzeyindeki
8 eleman
7 Meslekleri keşfetme, araştırma

İLK-
6 Meslek bilincinin oluşmaya başlaması
ÖĞRENİM
5
4
3

2
1 UYANIŞ

OKULÖNCES EĞİTİM SİSTEMİ

İ EĞİTİM
 MESLEKİ GELİŞİM KURAMLARI

Mesleki gelişim kuramları, bireylerde meslek

fikrinin nasıl doğup geliştiği, mesleki seçim ve
kararın nasıl oluştuğu, bu seçimi etkileyen
etmenlerle birlikte bu süreci açıklamaya
çalışan görüşlerdir.
GEİNZBERG VEARKADAŞLARININ
GELİŞİM KURAMI
Meslek seçiminin yalnızca belirli bir
anda gerçekleşen bir olay değil,
çocuktan ergenliğe, oradan da erken
yetişkinliğe kadar uzanan dönemi
kapsayan bir gelişim süreci olduğunu
ileri süren ilk kuramdır.
Meslek seçimi bir SÜREÇTİR
Bu süreç geri dönülmezdir.
Seçim süreci daima bir uzlaşmayı içerir
Ginzberg’in Mesleki Gelişim Dönemleri Yaşlar
1. Fantezi Dönem 5-11
2. Geçici Seçim (Deneme) Dönemi 11-17
İlgi Aşaması 11-12
Kapasite (Yetenek) Aşaması 13-14
Değer Aşaması 15-16
Geçiş Aşaması 17
3. Gerçekçi Dönem 17-23
Keşfetme Aşaması 17-18
Billurlaşma Aşaması 19-21
Belirleme 21-22
 Super’in Benlik Kuramı
Super’e göre meslek seçimi, belli bir
gelişim süreci içinde birey ile çevrenin
etkileşimi sonucu oluşan benlik
tasarımının bir mesleğe yansıması ve
ifadesidir (Super 1968).
Super’e göre bir mesleğin seçilmesi,
bireyin yaşamında, onun benlik kavramını
oldukça kesin bir biçimde belirttiği bir
noktadır. Birey meslek tercihini ifade
ederken “ben şu ya da bu biçimde bir
insanım” demektedir.
Super Mesleki Gelişimi Beş
Evreye Ayırmaktadır
– 1.Büyüme Evresi (Doğumdan 14.yaş)

– Bu döneme ilişkin Super’in açıklamaları

Ginzberg ve arkadaşlarınınkinden pek farklı
değildir. Büyüme aşamasında çocuğun mesleki
benlik kavramı daha önce söz edildiği gibi
özdeşleşme gibi süreçlerle oluşmaya başlar. Bu
dönemin başında fantezi (hayali) ihtiyaçlar
önemli olmakla beraber, giderek ilgiler ve
kapasite (yetenekler) daha önemli olmaya
başlar.
2. Araştırma (Keşfetme) Evresi
(14-24 yaşlar)
Genç bu aşamada kendi özelliklerini,
başkalarının mesleki rollerini ve iş dünyasını
keşfetmektedir. Bu evre, kendini tanıma, rol
denemeleri, meslek incelemeleri ve sınama
gibi etkinliklerin sürdürüldüğü bir dönemdir.

Bu dönem kendi içinde şu alt

basamaklara ayrılır:
 a. Deneme Basamağı (14-17 yaş):
Bu dönem daha çok gerçekçi olmayan fantezi seçimlerin
yapıldığı ve sık sık değiştirildiği, bir bakıma “geçici
denemeler” basamağıdır.

b. Geçiş Basamağı (18-21 yaş): c. Sınama ve İzleme Basamağı

Belirli bir meslek alanına
hazırlayan bir eğitime başlayan
genç durumu daha gerçekçi
olarak değerlendirmeye başlar.
Artık benlik kavramını
uygulamaya koyma
çabasındadır.
(22-24 yaş):
Bu basamakta okulu bitirip,
kazandığı yeterlilikleri sınamak
üzere bir mesleğe adım atılır.
Benlik kavramı ile işin gerektirdiği
roller arasında bir uyum
sağlamaya ve durumu izleyip
değerlendirmeye çalışır.
3. Yerleşme Evresi (25-44 yaşlar)

Bu evreler genç yetişkinlik ve olgunluk

dönemlerini kapsar. Artık denemeler
azalmıştır, işe bağlanma artar. Bir
uzlaşma sağlamaya ve işinde yerleşmeye
başlar. Sosyal yaşamını da işine göre
düzenlemeye çalışır. Mesleki benlik
kavramı kararlılık kazandıkça, ilerlemek
ve iş dünyasında güvenli bir yer edinmek
için daha çok çaba harcanır.
4. Koruma Evresi (45-64 yaş)

Birey artık olgunlaşmıştır ve bu aşamada

kendinden beklenen, artık yeni bir temel
oluşturmaktan çok, varolan benlik
kavramını başarılı bir şekilde korumaktır.
Bu aşamada genel olarak bireyin
umutlarını gerçekleştirmesi ve doyuma
ulaşması mümkündür.
5. Çöküş Evresi (65 yaş ve sonrası)
Fiziksel ve zihinsel süreçlerin
yavaşlaması ve enerjinin azalması
nedeniyle çalışma etkinlikleri değişime
uğrar. Bu evrede yapılması gereken
görev, bir yaşam boyu oluşan ve uzun
bir süre sabit kalan benlik kavramını
çalışma alışkanlıkları bakımından
değiştirerek yeni bir benliğe uyum
sağlamaktır.
Holland’ın Kişilik Kuramı
J. Holland, eğitsel, askeri ve psikiyatrik
kurumlarda çalışan bir meslek danışmanıdır.
Ona göre, meslek seçimi; kişiliğin iş
dünyasında ifade bulan bir yansımasıdır.
Holland, insanların, tanımladığı 6 kişilik
tipinden birine sahip olduğunu ve ona uygun
mesleklerden birini seçtiğini savunur (Holland
1973). Mesleki doyum; bireyin kişilik tipi içinde
yer alan özelliklerin, bu tiplere uygun olarak
tanımlanan iş çevresine uyumu ile pozitif
ilişkilidir.
 Holland, Kuramının 4 Temel Varsayımı

1. Birçok insan, benzerlikler dikkate

alındığında, altı kişilik tipinden birine
yerleştirilebilir. Bunlar; gerçekçi, araştırıcı,
artistik, sosyal, girişimci ve geleneksel
tipleridir.
2. Altı kişilik tipinin karşılığı olan altı tür
mesleki çevre vardır.
3. İnsanlar sahip oldukları, beceri, yetenek,
tutum ve değerleri kullanmalarına olanak
sağlayacak çevreleri ararlar.
4. Bireyin meslek seçimi davranışını; kişilik
tipi ve çevrenin özellikleri arasındaki
etkileşimi belirler.
 Gerçekçi Araştırıcı

Geleneks Artistik
el

Girişimci Sosyal
Roe’nun İhtiyaç Kuramı
Roe (1986)’ya göre; meslekler,
psikolojik ihtiyaçları karşılamak üzere
seçilirler. Bireyin çocukluk
döneminde, evde ihtiyaçlarını
karşılama derecesi ve yöntemleri
onun ilerde meslek seçiminde
belirleyici rol oynayan iç uyarıcıları
oluşturur.
Roe kuramını, Maslow’un ihtiyaçlar
hiyerarşisine dayandırmıştır.
 Maslov’un temel ihtiyaçları
öncelik sırasına göre
sıraladığımızda şu liste oluşur

Fiziksel ihtiyaçlar (yiyecek, su, hava, boşaltım,

uyku
Güvenlik ihtiyacı (korunma, güven içinde olma)
Ait olma ve bağlılık (sevgi) ihtiyacı.Öz saygı,
kendine değer verme, önemli olma, bağımsızlık
Kendini gerçekleştirme ihtiyacı
Bilme, bilgi sahibi olma ihtiyacı
Anlama (anlam bulma) ihtiyacı, yaşamın
anlamını kavrama
Estetik ihtiyaç
 Roe, bu ihtiyaç hiyerarşisine esas
olarak bazı hipotezler ileri sürmüştür
– Bu görüşe göre; hayatın ilk yıllarındaki yaşantılar, hangi
ihtiyacın öncelik kazanacağını veya hangisinin diğerine göre
daha güçlü olacağını belirler. Bu yönelişler hayatın ilk yıllarında
bilinçdışıdır ve yetişkinlikte de bilinçdışı kalabilir.

– Roe, çocukluk yaşantılarını incelerken özellikle, ana-babaların

çocuklarına karşı tutumlarını esas belirleyici olarak almış ve
ana-baba ile çocuk ilişkilerinin farklı mesleki seçimlere neden
olduğunu ileri sürmüştür. Ona göre ana-baba tutumları özellikle
3 boyutta incelenebilir (Roe 1986):
1. Çocuğun üzerine aşırı derecede düşme:

Bu tutumda çocuk anne-babanın her şeyidir.

Çocuğun üzerinde yoğun bir duygusal odaklaşma söz
konusudur. Bu tutumun bir ucunda aşırı koruyuculuk, öbür
ucunda aşırı beklenti ve isteklilik söz konusudur. Her iki
durum da sağlıksız bir tutumu ifade eder. Aşırı korunan
çocuklar bağımlı bir kişilik geliştirirler ve başkalarının
kendileri hakkındaki görüşlerine çok önem verirler, sürekli
onay ve destek beklerler. Bağımsız iş yapmayı tercih
etmezler.
2. Çocuğa soğuk davranma:
Bu tutum iki şekilde ortaya çıkar; red
etme veya ihmal etme.
Red etme de duygusal bir soğukluk
vardır. Çocuğun temel fizyolojik ihtiyaçları
doyurulsa bile sevgi, ilgi, kabul, bağlılık gibi
ihtiyaçlardan yoksun bırakılır.
“İhmal etme de bilinçli ya da bilinçdışı bir
kasıt yoktur, sadece ihmalkârlıktan çocuğun
ihtiyaçları aksatılır.
3. Çocuğu kabul etme:
Bu tutum da iki şekilde görülebilir.
Birincisi, çocuğun ihtiyaçlarını karşılayan ve onun
gelişimine müdahale etmeyenlerdir. Yeterince vakit
ayırmadıkları için çocuğu serbest bırakan ana-
babalardır.
İkinci grup ise çocuğun temel fizyolojik ve
psikolojik ihtiyaçlarını sağlıklı bir şekilde doyuran,
onun doğal gelişimine ve bağımsızlığını
kazanmasına izin veren ve bunu bilinçli olarak
destekleyen ana babalardır.
Mesleki Gelişim Görevleri ve Mesleki
Rehberlik Hizmetleri
Kuramcıların görüşlerinde de izlendiği gibi
gib
bir meslek edinme ve sürdürme süreci
yaşam boyu devam ediyor. Bu sürecin
sağlıklı yaşanması için her dönemde
başarılması gereken “mesleki gelişim
görevleri” bulunmaktadır.
İşte bu anlayış, mesleki rehberlik
hizmetlerinde de gelişimsel yaklaşımın
benimsenmesine yol açmıştır
•Mesleki Rehberlik
Hizmetlerinin

Gelişimsel bir yaklaşımla ömür boyu

sürebileceği söylenebilir. Çünkü bu hizmetler, eğitim
süreci içinde bireyin kendini ve meslekleri tanıyarak
eğitsel ve mesleki tercihlere yönelmesine olduğu
kadar; iş ve meslek yaşamına uyum, verimi artırma, iş
değiştirme, emekliliğe hazırlık gibi yönlerden çalışma
yaşamında da devam eden hizmetlerdir.
 MESLERKİ REHBERLİK
AÇISIMDAN TEMEL EĞİTİM
Son 30-40 yıl boyunca mesleki gelişim ile ilgili yapılan
araştırmaların bulguları yaşam boyu süren mesleki gelişim
sürecinde çocukluk döneminin anlamlı bir yeri olduğunu
göstermektedir
İlkokul yılları, çocuğun kişilik gelişimi açısından kritik bir öneme
sahiptir. Bu dönemde, özgüvenin gelişimi, kendini kabul, benlik
tasarımı, içsel denetimin gelişmesi gibi boyutlar bireyin mesleki
gelişimi açısından da bu dönemin sağlıklı bir şekilde
yaşanmasının gereğini ortaya koymaktadır (Dinkmeyer 1973).
 Çocukluk döneminde oluşan
tutumlar, değerler ve algılar
eğitimsel ve mesleki doğurgularla
yüklüdür. Örneğin mesleklerin
statüsüne ilişkin yargılar, cinsiyet-
meslek ilişkisine ilişkin değer
yargılarının bu dönemde oluştuğu
ve ilerde bu ön yargıların meslek
seçiminde özgürlüğü sınırladığı
gözlenmektedir (Yeşilyaprak 1995).
ANAOKULU VE İLKÖĞRETİMİ KAPSAYAN
MESLEKİ GELİŞİM GÖREVLERİ (5-12 Yaş)
 İş yaşamı ve çalışmaya ilişkin olumlu tutumlar
geliştirme
 Kişisel nitelikleri ile meslekler/işler arasındaki ilişkileri
anlamaya başlama
 Meslekleri keşfetme ve tanıma
 Boş zamanlarını değerlendirme alışkanlıkları geliştirme
 Birlikte iş yapma/işbirliği ve paylaşmayı öğrenme
 Toplum yaşamında çalışmanın önem ve gereğinin
farkına varma
 Karar verme, amaç belirleme, plan yapma stratejileri
geliştirme
 MESLEKİ GELİŞİM
TEMEL İLKELERİ (5-12 Yaş)
1. Mesleki gelişim bir süreçtir. Okulöncesi dönemden başlar
değişik evrelerle yetişkinlik dönemine dek sürer
2. Her birey tek ve benzersizdir. Her çocuğun kalıtımla
getirdiği özellikleri, yetenekleri, güçlü ve zayıf yönleri vardır.
3. Bu Dönemdeki Kişilik Gelişimi gençlik dönemindeki
mesleki seçim kararını etkilemektedir
4. Anaokulu öğretmenleri ve anne-babalar gerek sahip
oldukları mesleklere ilişkin olarak, gerekse diğer meslekler
açısından olumlu mesleki tutum ve doğru rol modelleri
sunmalıdır.
5. Çocuğu “kendini anlama ve keşfetme”nin temelini oluşturmak
üzere bireysel farklılıklarını görmesi, güçlü ve sınırlı yönlerini
anlamasına fırsat verecek yaşantılar sağlanmalıdır.
6. “Kendini kabul” değişkeni mesleki kararı etkiler.
7. Okulöncesi dönemde çocuğa “karar verme” stratejileri öğrenmesi
mesleki gelişimini etkiler
8. Mesleklere SAYGI Çocuğun bu dönemde, bütün mesleklerin
gerekli ve önemli olduğunu
9. “İnsanlar birbirinden farklıdır. Meslekler de birbirinden farklıdır.
Her insanın iyi yapabileceği işler/meslekler vardır”
10. Mesleki gelişim süreci içinde eğitim ile iş ve meslek arasında
ilişkileri kurma
11. ÖNYARGILAR ‘ın özellikle cinsiyete ilişkin önyargıların
oluşumunu önlemek gerekir
Anaokulundan başlanarak bu eğitim süreci
içinde (5-12 yaş dönemi) çocuğa
mesleki gelişim açısından
Çevresini
iş ve çalışma dünyasını
İnsanlar arasındaki farklılıkları
Eğitim ile iş yaşamı arasındaki ilişkileri
Kendi özelliklerini
– TANIMAYA, ANLAMAYA,
– KEŞFETMEYE BAŞLAMASI
– AMAÇLANIR
lköğretimin I. Döneminde Öğrencilere Kazandırılaca
Yeterlilikler ve Hedefler

ALAN
N

MESLEKİ
GELİŞİM

İHTIYAÇ

ÇALIŞMAYI
ÖĞRENME

HEDEFLER
KAZANILACAK YETERLİLİKLER
A- Kişisel Nitelikleri ile çalışma ve iş yaşamı
arasındaki ilişkileri anlama
B- Karar Verme, Amaçları Belirleme ve
Uygulamaya Geçme
C- Meslekleri Keşfetme
D-Boş Zamanlarını Nasıl Değerlendireceğini
Öğrenme
E- Birlikte Çalışmayı (İşbirliğini) Öğrenme
F- Toplumsal Gelişmenin İş Yaşamını Nasıl
Etkilediğini Anlama
Anasınıfı ve ilköğretimin I. Döneminde Yapılabilecek
Mesleki Rehberlik Etkinlikleri
AMAÇ: Çevreyi Tanıma

1) Okulun krokisini çizin ve nerede kimler çalışır, sorun

ve resimlerini çizerek krokiye yerleştiriniz (Aşçı,
öğretmen, bakıcı ...
2) Hasta olunca nereye gideriz? Orada kimler çalışır?
Neler yaparlar?
3) Bulmaca tipi oyunlar: Çalışanlar ve çalışma yerlerini
eşleştirme ( Örn: Doktor-hastane, trafik polisi-
cadde, öğretmen-okul vb).
4) Bir polisle-hemşireyi hemen ayırd etmemizi
sağlayan nedir?
5)Okulda görev yapan farklı kişilerin (öğretmen, müdür,
sekreter, hizmetli vd.) yaptıkları işler ve
sorumluluklarını tanımlamalarını isteyiniz.
– 6) Kendilerini sevdiklerini bir yerde, bir iş elemanı olarak
resimlemelerini isteyin ve yaptıkları resimleri sergileyip
tartışınız.
– 7) Günlük ihtiyaçlarımızı karşılamak için çevremizde bulunan iş
yerlerini listelemelerini isteyiniz (Örn. PTT, kuaför, market ...
– 8) Bir köy/çiftlik yaşamı ile kent yaşamının benzerliklerini ve
farklılıklarını bulmalarını isteyiniz.
– 9) Çevrelerindeki resmi binaları listeleyip onların resimlerini
yapmalarını isteyin ve buralarda verilen kamu hizmetlerini
araştırmalarını sağlayınız.
– 10) Sevdikleri, kendilerine ilginç gelen meslekleri
listelemelerini isteyin. Ne derece farklı listeler çıktı, tartışınız.
– 11) Toplumda halka verilen hizmetler ve veren kişilerle ilgili
bulmaca hazırlatınız (Örn: Öğretmen=Eğitim hizmeti, Doktor
– 12) Aynı şekilde hizmet çeşidi ve yeri konusunda bulmacalar
geliştirilebilir
 AMAÇ: İŞ VE ÇALIŞMA
DÜNYASI ANLAMA
– ETKİNLİKLER:
1)Büyüyünce ne olmak istersiniz? Buna göre drama etkinlikleri ile
meslekteki rolleri canlandırmaları.

2)Bir dilim ekmek elimize gelinceye kadar kimlerin elinden geçiyor, o

kişilerin yaptıkları? (Çiftçi, değirmenci, fırıncı, dağıtımı yapanlar vb.)

3)Bir işyerini ziyaret edip, çalışmaları izleme.

4)Bir meslek elemanını sınıfa davet ederek yaptığı çalışmalar ile ilgili
sorular sorma, bilgi alma.

5)Anne, baba ve yakınlarının mesleklerinden birini seçip o meslekle

ilgili onlardan bilgi alıp sınıfta sunmaları.
6) Meslekler, verilen hizmetler, hizmet verilen yerler ile ilgili
domino/bulmaca/eşleştirme gibi oyunlar hazırlamak üzere
grup etkinlikleri.
7) Bir meslekler listesi hazırlayıp önce kur’a çekerek, “kime
hangi meslek çıktı”, sonra ise kendi tercihlerine göre “kim ne
olmak ister” oyunu (drama).
8)Dergilerden iş/mesleklerle ilgili resimleri inceleyerek kadın
ve erkekler için geleneksel olan ve geleneksel olmayan
meslekleri bulmalarını isteme.
9) Bir meslek elemanı ile görüşme yaparak, yaptığı işleri
birlikte belirleyip listelemelerini isteyin.
10)Toplumda en popüler olan meslekleri sorun. Onlara göre
“popülerliği” sağlayan şeyin ne olduğunu tartışınız.
11)Bir çalışanla görüşüp iş yeri kurallarını öğrenmelerini
isteyin. Bu kuralların neden önemli olduğunu tartışınız.
 AMAÇ: İNSANLARIN FARKLI
OLDUKLARINI ANLAMA

ETKİNLİKLER
1-)Çevrelerindeki kişilerin (komşuları, tanıdıkları, anne-
babaları) sahip oldukları meslekleri sorarak listeleyin..
Daha sonra ikisi arasındaki benzer ve farklı yönleri
vurgulayınız.
2)Kendini keşfetme grubu oluşturun. Herkes nelerden
hoşlandığını, ilgilerini benzer ve farklı.
3)Meslek elemanı bir anneyi iş yerinde ve evinde ziyaret
ediniz. Evde ne işler yapıyor, iş yerinde neler yapıyor?
Gözlemleyip tartışınız. Aynı şeyi bir baba için yapınız.
4)Eğer istediğiniz bir kişi olmak elinizde olsaydı kim olmak
isterdiniz? Neden? Tartışınız.
5)Kızları ve erkekleri iki gruba ayırın. Her gruptan kendi
cinsleri için uygun olan ve olmayan meslekleri sıralamalarını
isteyiniz. Sonra kızların ve erkeklerin listelerini karşılaştırın
ve tartışınız.
6)“Bir iş arkadaşı olarak birlikte çalışmak istediğiniz kişide
hangi özellikleri ararsınız? sorusunu yöneltiniz
7)Hava koşullarına göre yaptıkları işler değişen iş/meslek
gruplarındaki çalışanları belirlemelerini isteyiniz (Tarım
alanlarında çalışanlar, balıkçılar, inşaat
 8) Gazete ve dergilerden farklı meslek
elemanları ile ilgili fotoğrafları biriktirmelerini
isteyiniz. Sınıfta bunları sergileyip
hoşlandıkları ve hoşlanmadıklarını,
9) İnsanlar birlikte nasıl çalışır?
İşbölümü ve işbirliğinin gereği nedir?
Açıklayın ve gösteriniz (Örn: bir köpek
kulübesini 3 kişi birlikte yapacaklar,
aralarında nasıl bir işbölümü yaparlar.
10) Kişilik özellikleri ile mesleki
uyumun önemini tartışın
AMAÇ: EĞİTİM İLE İŞ DÜNYASI
ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ GÖRME
ETKİNLİKLER:
1)Okuldaki etkinliklerden en çok neleri sevdiğini sorun ve
bu etkinliklerle ilgili hangi meslekler var bulmalarını
sağlayınız.
2)Bir meslek elemanını sınıfa davet edin. Hangi okullarda
okuyup o mesleğe nasıl hazırlanmış? Okulda öğrendiklerini
meslek yaşamında nasıl kullanıyor anlatmasını sağlayınız
3)Çalışanları sembolize eden “şapkalar” ile bir oyun
düzenleme yapılabilir.
4) İlgilerini çeken bir meslek/işteki becerileri listelemelerini
isteyiniz. Sonra da bu becerileri nasıl kazanabileceklerini
tartışınız.
5) Arkadaşlarına hangi mesleği edinmek istediklerini sorup onun
ihtiyacı olan becerileri tanımlamalarını isteyiniz.
6) Anne-babalarının evde yaptıkları günlük etkinlikleri sıralamalarını
isteyiniz.
7)Okulda aldıkları dersler/öğrendikleri konular ile iş yaşamında
gerekli olacak beceri alanları arasındaki ilişkiyi gösterin.
8)Okuma alışkanlığı, iyi bir dilbilgisi, kuvvetli bir matematik becerisi,
yaratıcılık vb. gerektiren meslekleri tanımlatın.
9)Bir bina inşa etmek için kimler çalışır? Neler yapar? Hangileri
bunları eğitimle kazanmıştır? (Mimar, inşaat, işçi..
10)Çeşitli meslek elemanları ile ilgili resimler toplayıp her biriyle ilgili
olarak okulda kazanabilecekleri bilgi ve becerileri tartışın ve
canlandırmalarını sağlayınız.
 İlköğretimin II. Döneminde
Mesleki Rehberlik
Bu dönemde de mesleki rehberlik
çalışmalarının odak noktasını, önceki
dönemde olduğu gibi, çocuğun ya da gencin
bir meslek tercihi yapması değil, onun
mesleki gelişimiyle ilgilenmek oluşturur. 12-
15 yaş dönemine ilişkin mesleki gelişim
görevlerini başararak bu süreci sağlıklı
yaşamasına yardım, çalışmaların temel
amacı olmalıdır.
 Mesleki Gelişim Görevleri ve
Öğretmenin Sorumlulukları
GERÇEKÇİ BENLİK KAVRANI GELİŞTİRMEK
MESLEKİ GELİŞİMLERİ İLE İLGİLİ UYGUN DÖNÜT VERME
VERM
FARKLI LİSE PROHRAMLARINI TANITMA
EĞİTİM İLE MESLEK ARASINDA İLİŞKİ KURMA
ENDÜSTRİ VE İŞ ALANINDAKİYENİ GELİŞMELERLE İLGİL
İLGİ
BİLGİLENDİRME YAPMAK
KARAR VERME VE PLAN YAPMA BECERİSİ
ÖĞRENCİLERİ TANIMA ÇALŞIŞMASI YAPMA
ÖĞRENCİ İLE AİLESİNİ UZLAŞTIRMA
 Bir Mesleki Gelişim Görevi Olarak
Karar Verme ve Problem Çözme
1-Amaçların belirlenmesi
2-Amaçlara ulaşmak için alternatif yolların belirlenmesi
3-Hangi alternatifin daha uygun olduğunu saptamak için doğru ve yeterli
bilgilerin toplanması
4-Toplanan bilgilerin ışığında en uygun görünen alternatifin seçilmesi ve
uygulamaya konması
5-Seçilen alternatifin amaca ulaşmada işe yarayıp yaramadığının
değerlendirilmesi
6-Eğer amaca ulaşılamadı ise “d” basamağına dönerek yeni bir
alternatifin seçilip uygulamaya konması.
 İlköğretimin II.
Döneminde
Yapılabilecek Mesleki
Rehberlik Etkinlikleri
 AMAÇ: KARAR VERME VE PROBLEM
ÇÖZME BECERİLERİNİ ÖĞRENME
ETKİNLİKLER.
1-Karar verme modeli aşamalarını sununuz
2-Öğrencileri gruplara ayırarak bazı problemlerin çözümü için
kimlerden ve hangi kaynaklardan bilgi
3-Problem çözme ve karar vermede fal açmak, yazı-tura
atmak, rüyaya yatmak vb. yollar ile bilimsel yöntemleri
karşılaştırmalarını isteyiniz.
4-Öğrencilere ilgi duydukları 3 meslek belirlemelerini, sonra bu
mesleklerden birini, karar verme modeline göre seçmelerini
isteyiniz.
5-Lise eğitimleri için (hangi liseyi/hangi branşı) bir eğitimsel
plan yapmalarını isteyin.
 AMAÇ: KENDİ ÖZELLİKLERİ İLE
EĞİTİM/MESLEKİ AMAÇLARI ARASINDAKİ
İLİŞKİYİ GÖRME
1) Benlik kavramı, kendini kabul, kendine değer verme, öz saygı gibi
kavramları açıklayınız. Bu kavramlarda eğitimsel ve mesleki planlarının
ne gibi ilişkisi olabileceğini tartışmaya
2) Kendi kişilik özelliklerini tanımlamalarını isteyin (sözlü/yazılı olarak).
Mümkünse bir kişilik envanteri uygulayınız. Kendi kişilik özellikleri ile iş
yaşamındaki belli mesleki ortamları karşılaştırmalarına çalışınız
3) Öğrenim yaşamları boyunca en başarılı oldukları dersleri ve başarılı
olamadıkları dersleri listelemelerini isteyiniz. Öğrenilerek kazanılmış
becerilerin onların kişilik özellikleri, ilgi ve yetenekleri ile ilişkisini
tartışınız.
 AMAÇ: GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLERİNİ,
YETENEKLERİNİ TANIMA VE KEŞFETME

1)Öğrencilere kendilerinde güçlü olan, zayıf olan yönleri ile

yeteneklerini listelemelerini isteyiniz.
2)Kendi ilgi ve yeteneklerine uygun buldukları birkaç mesleği
listeleyip küçük gruplarda paylaşmalarını sağlayınız.
3)Meslekler ile ilgi ve yeteneklerin ilişkini tartışınız. Her öğrenciyi
(veya grupları) bir meslek seçip onun hakkında etraflı bilgi
toplayıp sınıfta sunmak üzere görevlendiriniz.
4)Öğrencilerden ilgilendikleri bir meslek alanında çalışan bir
eleman ile ilgili gözlem yapmalarını isteyiniz (Çalıştıkları ortam
nasıl, ne gibi araçlar kullanıyorlar,....)
AMAÇ: MESLEKLERİ KEŞFETME
1) Meslekleri listeleyin (sınıfın katılımıyla yapılabilir veya
hazır bir liste kullanılabilir.) sonra bazı yönlerden grupla
maya çalışınız
2) Öğrencilere kendilerine çekici ve itici gelen bir mesleğe
ilişkin, olumlu ve olumsuz duygularının nedenlerini açıklayan
kısa bir kompozisyon yazmalarını isteyiniz.
3) Çalışma/iş deneyimi olan öğrencilerin bu yaşantılarını
anlatmalarını isteyiniz.
4) Öğrencilere belli yetenekler gerektiren 10 meslek adı
sıralamalarını isteyiniz (örneğin fiziksel güç, zeka gücü,
yaratıcılık, mekanik yetenek, sosyal yetenek... vb.) Kendi
yeteneklerine uygun buldukları 3 mesleği seçip
arkadaşları ile paylaşmalarını isteyiniz.
5)Mümkünse kısa bir süre (birkaç gün/saat) bir iş yerinde
çalışmalarını, gözlem yapmalarını isteyin ve izlenimlerini
sınıfta paylaşınız.
6) Yediğimiz bir hamburgerin hazırlanması için gerekli
olan meslekler/işler ile ilgili kısa bir hikaye yazmalarını
isteyiniz.
7) Farklı meslek elamanlarını sınıfa davet ediniz .
 AMAÇ: CİNSİYET/MESLEK ALANINDAKİ ÖN
YARGILARI FARKETME VE SORGULAMA

1) Toplumda çoğunlukla kadınların yürüttüğü meslekleri ve çoğunlukla erkeklerin

yürüttüğü meslekleri listelemelerini isteyiniz. Sonuçları paylaşınız..
2) Toplumda cinsiyet ayrımcılığının nerelerden kaynaklandığını tartışınız.

3) Gazete ve dergilerden kadınların ve erkeklerin yer aldığı resimli reklamları

kesip getirmelerini isteyin. Kadınlar ve erkekler ne gibi reklamlarda, hangi
mal/hizmetler için ve nasıl bir roldedir.
4) Geleneksel olarak kadın mesleği kabul edilen bir alanda çalışan bir erkek
meslek elemanıyla görüşme yapmalarını isteyin (aynı şeyi karşı cins için isteyin
Sonuçları sınıfta paylaşınız.
İlköğretim Sonunda “Yöneltme”
(Yönlendirme) Hizmeti

Eğitim süreci içinde öğrencinin ilgi, eğilim ve yetenekleri

doğrultusunda, aynı zamanda ülkenin ihtiyaç ve koşulları
da dikkate alınarak, üst öğrenime, belli eğitim ve
iş/meslek alanlarına yönlendirilmeleri rehberlik
hizmetlerinden beklenen en önemli işlev olmuştur.
Özellikle 8.Milli Eğitim Şûrasından günümüze dek
toplanan eğitim şûralarında bu işlev önemle vurgulanmış,
okul rehberlik hizmetlerinden bu yönde etkin olması
beklenmiştir.
 Ortaöğretim Döneminde
Mesleki Rehberlik (15-18 Yaş
Genel olarak 15-18 yaşlar arasını kapsayan lise yılları, gencin
kendisi ve meslekler hakkında oluşturduğu algılara dayanarak,
bilgileri değerlendirerek eşleştirmeye; birbirine uydurarak geleceğe
ilişkin mesleki kararını oluşturmaya çalıştığı bir dönemdir.
Genç, ergenlik döneminin değişimlerini ve uyumunu yaşarken,
kimliğini-kişiliğini bulma krizi içindedir. Bu kriz doğal olarak mesleki
kararlar almasında da bir takım güçlükler yaratır.
Kuşkusuz bu dönemde öğretmenlere önemli görev ve
sorumluluklar düşmektedir.
 Mesleki Olgunluk
Mesleki olgunluk kazanmak her bir
mesleki gelişim basamağında karşılaşılan
bir takım tipik ve gerekli problem çözme
yaşantıları (mesleki gelişim görevleri) ile
karşılaşmak, bir sonraki basamakta
karşılaşılacak gelişim görevlerine hazır
olabilmek için gerekli temel becerileri
edinmek demektir
 Mesleki Olgunluğun Boyutları
1. BOYUT: Meslek Seçimine Planlı
Yöneliş
Bu boyut her bireyin bir işi/mesleği olması
gerektiğini, bu nedenle kendisinin de bir
karar vermesi gerektiğini kabullenmesi.

a) Seçme/tercih konusu ile ilgilenme

b) Bu amaçla çeşitli kaynaklardan yararlanma
 2. BOYUT: Mesleki Bilgilerin
Belirginleşmesi ve Planlama Yapma
– Genç olgunlaştıkça mesleklere ilişkin bilgilerinin
daha doğru ve gerçekçi olması beklenir..
– 1-Tercih edilen meslek hakkında özgül
bilgileri saptama

– 2-Tercih edilen mesleğe hazırlanma ve

girişi daha özgül olarak planlama

– 3-Planlama faaliyetlerini genişletme ve

eyleme koyma
3. BOYUT: Meslek Tercihlerinin Tutarlılığı
Genç tek ve kesin bir meslek üzerinde
kararını vermese de, tercihi belli alanlara
yönelik olarak belirginleşmelidir. .

1-Alanlar açısından meslek tercihlerinin

tutarlılığı

2-Düzeyler açısından meslek tercihlerinin

tutarlılığı

3-Alanlar ve düzeyler dahilinde meslek

tercihlerinin tutarlılığı
4. BOYUT: Özelliklerin Billurlaşması
1- Ölçülen ilgilerin kristalleşme derecesi
2- İlgi olgunluğu (ilgilerinde tutarlılık)
3- Çalışma/iş yapmaya karşı güdülenme
4- İş değerlerinin belirginleşme derecesi
5- Çalışma ve işin insan yaşamında sağladığı ekonomik,
sosyal ve psikolojik doyumları kabul etme (kavrama)
6- Seçme ve planlama sorumluluğunun kabullenilmesi
(üstlenme)
7- Meslek seçiminde bağımsızlık
5. BOYUT: Meslek Tercihlerinde Akılcılık

1- Yetenek ve tercihler arasında uyuşma

2- Ölçülen ilgiler ile tercihler arasında

uyuşma

3- Yetenek düzeyi, ölçülen ilgiler ve

meslek düzeyi arasında uyuşma

4- Tercihlerin sosyo-ekonomik açıdan

erişilebilirliği (koşullarına uygunluğu)
 Ortaöğretim Döneminde
Mesleki Rehberliğin Amaçları
1. Lisedeki programlar içinden kendine uygun branşı/dalı
seçmesine, kendi ilgi ve yeteneklerine uygun seçmeli dersleri ve
ders dışı etkinlikleri seçmeleri.
2. Kendi ilgi, yetenek, özellik ve koşullarına uygun üst öğrenim
alternatifleri hakkında bilgi edinmeleri.
3. Kendi ilgi, yetenek ve özelliklerine uygun meslek/iş alternatifleri
ve koşulları hakkında doğru ve geçerli bilgiler edinmeleri.
4. Eğitsel ve mesleki kararlarını uygulanabilirlik ve kendine uygunluk
açısından gerçekçi olarak değerlendirebilmeleri.
 Ortaöğretim Döneminde
Mesleki Rehberliğin Amaçları
1. Lisedeki programlar içinden kendine uygun branşı/dalı
seçmesine, kendi ilgi ve yeteneklerine uygun seçmeli dersleri ve
ders dışı etkinlikleri seçmeleri.
2. Kendi ilgi, yetenek, özellik ve koşullarına uygun üst öğrenim
alternatifleri hakkında bilgi edinmeleri.
3. Kendi ilgi, yetenek ve özelliklerine uygun meslek/iş alternatifleri
ve koşulları hakkında doğru ve geçerli bilgiler edinmeleri.
4. Eğitsel ve mesleki kararlarını uygulanabilirlik ve kendine uygunluk
açısından gerçekçi olarak değerlendirebilmeleri.
5. Düşündüğü üst öğrenim ve meslek alternatifleri
açısından kendi güçlü ve sınırlı yönlerinin farkında
olmaları.
6. Mesleki karar vermede kişisel değerlerin
(önceliklerin) önemini kavramaları.
7. Mesleki kararda bizi sınırlayan etkenleri (ülkedeki
eğitim-iş olanakları, bölgesel farklılıklar, bireysel
özellikler vb.) dikkate almaları.
8. Üniversite sınavına hazırlanmaları.
 – 9. Liseden sonra iş yaşamına atılacaklar için iş
olanakları araştırma, işe girme ve yerleşmeleri.
10.-Yaptığı seçim/aldığı kararları gerçekleştirmede
bireysel sorumluluklarını kabul etme ve üstlenmeleri.
11. Mesleki sorumlulukların getireceği stresleri, iş
yaşamının güçlüklerini anlamaları.
12. Mesleki kararların aileyi de içermesine çalışma
çıkabilecek çatışmaları önleme, uzlaşmalarına
yardım.
 Ortaöğretim Döneminde
Yapılabilecek Mesleki Rehberlik Etkinlikleri
AMAÇ: KARAR VERME VE PROBLEM ÇÖZME
BECERİLERİNİ ÖĞRENME
1) Bir amaç belirleme, buna yönelik bir plan yapma ve planı
uygulamada önemli olan kişisel faktörleri tartışınız
2) Küçük gruplar içinde “plan yapma”, “yaşamda başarılı
olmanın yolları”, “kazananlar ve kaybedenler”, “yaşamımızdaki
yakın ve uzak hedefler” gibi konuları
3) Eğitsel ve mesleki kararlarında bilgi almak için kimlere ve
nerelere başvurabileceklerini araştırmalarını isteyiniz.
.
4) Otobiyografi yazdırın. İsteklilere sınıfta okutun ve
kişisel özellikleri ile karar verme becerisi arasındaki
ilişkileri

5) Karar verme süreci aşamalarını tartışın ve ilgili

bir uygulama yapmalarını isteyiniz (Ek. 6).

6)Bir veya birkaç meslek elemanıyla görüşme

yaparak mesleki kararlarını nasıl verdiklerini ve
sonuçlarını öğrenmelerini isteyiniz. Sınıfta
izlenimlerini paylaşınız
AMAÇ: MESLEKLERİ İNCELEME VE
MESLEKİ TERCİHİNİ BELİRLEME
1- İlgi duyduğu ve düşündüğü meslekleri listelemelerini
isteyiniz.
2- Bu meslekleri araştırmalarını, gerekli bilgileri toplamalarını
isteyiniz (gerektirdiği nitelikler, ön koşullar, çalışma ortamı,
kazanç, eğitim vb.
3- Kendi özellikleri ve koşulları açısından incelediği
meslekleri yeniden değerlendirmelerini isteyiniz.
4- Mesleki kararlarını (varsa) rehberlik uzmanı ile ve aileleri
ile birlikte gözden geçirmelerini isteyiniz.
5- Meslek tercihine bağlı olarak yapacakları hazırlıkları
planlamalarını isteyiniz.
AMAÇ: ÇALIŞMA ALIŞKANLIKLARI VE İŞBİRLİĞİ
YAPMA BECERİLERİNİ GELİŞTİRME
1)Öğrencilerden bazı meslek elemanlarını gözlemleyerek o
meslek için gerekli becerileri ve çalışma alışkanlıklarını
saptamalarını isteyin ve sınıfta tartışınız.
2)İşveren ve çalışanın birbirinden beklentilerini
karşılaştırmalarını isteyiniz.
3)Farklı performans gösteren elemanlara işverenin nasıl
davranacağını canlandırmalarını (role-playing) sağlayınız.
4)Görevine sürekli gecikerek gelen veya sık sık gelmeyen bir
elemanın durumunu ve sonuçlarını tartışınız.
AMAÇ: KİŞİSEL-SOSYAL BECERİLERİ
OLUŞTURMA VE GELİŞTİRME
1)Öğrencilerden halen yapmakta oldukları rolleri listelemelerini
isteyiniz (öğrenci, evlat, arkadaş vb.). Gelecekteki rollerinin neler
olacağını tanımlamalarını ve küçük gruplarda tartışmalarını isteyiniz
(eş, ana-baba, iş
2)Filmlerde, reklamlarda cinsiyet rollerine ilişkin kalıp yargıları
tartışınız. İş/meslek yaşamına bu durumun nasıl yansıdığını ve
sonuçlarına dikkat çekiniz.
3)Gazete ve dergilerden kestikleri resimlerle toplumda belli sosyal
rollere uygun davranışlar ve giyim biçimine ilişkin algıları tartışınız.

4)İş yaşamında başarıya götürücü kişisel ve sosyal becerilerin neler

olabileceğini tartışınız (işbirliği yapma,...
AMAÇ: YAŞAM TARZI VE BOŞ ZAMAN ETKİNLİKLERİ İL
MESLEK TERCİHİ İLİŞKİSİNİ KURMA
1) Boş zaman etkinliklerinin önemini tartışınız. Mesleki tercihlerine yönelmede
bu etkinliklerin rolü oldu mu? Nasıl?
2) Hoşlandıkları boş zaman etkinliklerini listelemelerini isteyiniz. Hangi meslekler
bu etkinlikler için gerekli zamanı sağlayama uygundur? Hangi meslekler değil?
Tartışınız.
3) Hoşlandıkları etkinlikler ile ilgili broşür ve bilgi toplamaya yöneltiniz.
Gelecekte bu alanda neler yapmak istediklerini
4) Değerlerimizin mesleki kazanımızı nasıl etkilediğini tartışınız. Önem verdikleri
üç değeri ifade etmelerini ve bunları tercih ettikleri üç meslekle
karşılaştırmalarını
5)Öğrencinin “yaşam tarzı” kavramının iş/meslek sorumlulukları,, aile çevresi ve
görevleri ile yapmayı planladığı bütün projelerinin bir uyuşma/uzlaşma içinde
olmasının önemini kavraması için tartışma açınız, örneklendiriniz.
AMAÇ: İŞ ARAMA VE İŞ BULMA
YOLLARINI ÖĞRENME
1) İş arama ilanlarının hangi gazete ve dergilerde olduğunu
araştırmalarını ve sınıfa getirmelerini isteyiniz.
2) İş ve işçi bulma kurumunun işe yöneltme ve yerleştirme
konusunda yaptığı hizmetleri araştırmalarını isteyiniz.
3) Bir iş ilanına uygun olarak iş veren acentaya gidip koşulları
öğrenmek için görüşme yapmalarını isteyiniz. Yaşantıları sınıfta
paylaşınız.
4) İş ilanlarındaki eğilimleri saptamalarını ve hangi alanlarda hangi
özelliklerin daha çok arandığını tartışın.
5) Bir iş görüşmesi nasıl yapılır, başvuru dilekçesi nasıl yazılır,
özgeçmiş nasıl hazırlanır? Bunlarla ilgili uygulamalar yapınız.
Mesleki Rehberlikte Öğrencileri Tanıma

En iyi meslek, bireyin özellik ve koşullarına en uygun

olan, onu en çok tatmin edecek ve tüm yetenek ve
kapasitesini kullanarak kendini gerçekleştirebileceği
meslektir. O nedenle önce kendimizi çok iyi tanımamız
gerekir. İşte öğretmenin görevi öğrencileri tanıyarak
onların kendilerini tanımalarına yardımcı olmak, kendi
özellikleri hakkında “farkındalık” derecelerini
yükseltmektir.
 Mesleki Rehberlikte Öğrencileri Tanımada
Gerekli Bilgiler
1- Bireyin fiziksel özellikleri.
2- Kişisel nitelikleri: Kişilik yapısı, karakter, huy ve mizaç,
benlik tasarımı, duygusal olgunluk düzeyi,.
3- Akademik (genel) yetenek.
4- Özel yetenekler: resim, müzik, spor vb. alanlarda.
5- İlgileri: Hangi alanlara ve etkinliklere ilgi duyduğu.
6- Okul ve okul-dışı yaşantıları: Okulda başarılı ve başarısız
olduğu alanlar, sosyal etkinliklere katılım, özel becerileri.
7- Ailesel durumu: Ailenin sosyo-ekonomik ve kültürel düzeyi.
Unutulmamalıdır ki öğretmenin eğitim
sistemindeki önemli bir rolü, öğrenciye
güçlü ve sınırlı yönlerini, ilgi ve
yeteneklerini ortaya koyması, tanıması
ve geliştirmesine yardımcı olmaktır.
Öğretmenin öğrenciyi tanımada en çok
kullanabileceği teknik “gözlem” dir.
 Öğrencinin Yetenek ve İlgilerini
Değerlendirme Ölçütleri

1-Başarıyı/Yeteneği Değerlendirmede Göz önüne

Alınabilecek Ölçütler

2- Bir Derse Karşı İlgiyi Değerlendirmede

Gözönüne Alınabilecek Ölçütler
 Başarıyı/Yeteneği Değerlendirmede
Gözönüne Alınabilecek Ölçütler
1. Konu ile ilgili terimleri, tarihleri, tanımları belleyebilme.
2. Daha önce bilinen bir kavram veya olgunun, yeni
öğrenilen bir kavram veya olgu ile ilişkisini kurabilme.
3. Belli bir olayın artması veya azalması ile olabilecek
gelişmeleri tahmin etme.
4. Bir kavramı örneklendirebilme.
5. Bir konu alanında öğrenilen bir kuralı veya bir ilişkiyi
kullanarak günlük yaşamdaki bir problemi çözebilme .
6. Daha önce benzeri sınıfta çözülmüş veya
tartışılmış bir problemi çözebilme
7. Konu ile ilgili ilke ve kavramları kullanarak,
bir soruna çözüm önerileri üretebilme.
8. Bir olayın nedenlerini analiz edebilme.
9. Özgün fikirler ortaya atabilme.
10. Bir olayın sonuçlarını tahmin edebilme.
Bir Derse Karşı İlgiyi Değerlendirmede Göz
Önüne Alınabilecek Ölçütler
1- Derste anlamadığı bir kısmın yeniden anlatılmasını
isteme.
2- Bir derste anlatılan konu hakkında daha ayrıntılı
bilgi isteme
3- Ödevleri zamanında gösterme
4- Ödevlere özen gösterme
5- Derste tartışma konusu ortaya atma ve
tartışmalara katılma
6- Konu ile ilgili öğrenme ortamının hazırlanmasında
öğretmene yardım etmeye istekli olma
7- Ders kitabı dışında başka kaynaklara da başvurma
8- Öğretmenin eksiğini veya hatasını farkedebilme
9- Ders materyalini yanında bulundurma ve derse
hazırlıklı gelme
10- Derste önemli noktaları kaydetme
 Meslekleri İnceleme
İkinci aşama, gencin çeşitli meslekleri
tanıması için yardım etmektir. Çünkü birey
kendini ne kadar iyi tanırsa tanısın, meslekler
hakkında doğru ve yeterli bilgiye sahip
değilse uygun bir mesleki seçim yapamaz.
Bir Meslek İle İlgili Bilinmesi Gereken Bilgiler
1. Mesleğin gerektirdiği faaliyetler, yapılan işin özellikleri... İşte
gereken sorumluluklar, görevler, güçlükler nelerdir? Bu meslek
ne gibi etkinlikleri kapsamaktadır?..
2. Çalışma ortamı ve koşulları?
3. Bu meslekte çalışanlarda aranan nitelikler Yaş, cinsiyet, boy,
ağırlık, duyu organlarının hassaslığı gibi nitelikler
4. Mesleğe hazırlanma ve giriş nasıl olmaktadır? Meslek nasıl
bir eğitim gerektiriyor? Eğitimi veren kurumlar, süresi,
5. Meslekte ilerleme ve kazanç durumu vb. Mesleğin
başlangıçtaki kazanç ve statüsü nasıldır?, Emeklilik koşulları
nasıldır?
 Bu bilgilerin nerelerden ve nasıl sağlanabilir
- Mesleklerle ilgili basılı malzemelerin toplanması (çeşitli kurumlar/
meslekler hakkında yazılmış katalog, kitap, dergi, broşür vb.
- İşyerlerine ziyaret, gözlem ve incelemeler
- Meslek elemanları ile görüşme, konferanslar
- Kısa süreli iş tecrübesi (yarım günlük veya hafta sonları o işyerinde
çalışma, ya da izne bağlı deneme çalışmaları)
- Öğrencilerden ‘meslek inceleme grupları’ oluşturarak araştırma
yapma
- Meslek seminerleri
- İş ve İşçi Bulma Kurumu, Meslek Rehberlik Merkezinden yararlanma
 Mesleki Rehberlik Hizmetlerinde
Bilgisayarlardan Yararlanma
1- Bireyin kendini tanıması, kendi psikolojik
dünyasını anlaması (özellikleri, ilgi ve yetenekleri,
sınırlılıkları vb.)
2- İş ve meslek dünyasını tanıma-
3- Seçenekleri geliştirme, tercihleri belirleme ve
karar verme
4- Plan yapma, hazırlık ve yürütme