ANO ANG PAKIKILAHOK NA PANSIBIKO?

MARAMINGDEPENISYON ANG AKTIBONG PANGKAMAMAMAYAN. ITO AY BUNGANG IBA-IBANG

PAGTINGIN NG MGA TAO AT ORGANISASYON SA PAG-AMBAGSA LIPUNAN. TINGNAN NATINANG
TATLONG DEPINISYON NG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYAN.

AYON KAY KATALIN SZEGER NG KURT LEWIN FOUNDATION. ISANG ORGANISASYON NA NAGSUSULONG
NG DEMOKRASYA SA HUNGARY, ANG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYAN AY TUMUTUKOY SA
"PAKIKIBAHAGI NG MGA TAO SA KANILANG LOKAL NA KOMUNIDAD AT SA DEMOKRASYA SA LAHAT NG
ANTAS".
" KABILANG DITO ANG MALILIIT NA MGA GAWAIN TULAD NG PAGLILINIS NG DAAN O MGA MAS
MALALAKING GAWAIN TULAD NG PAGTUTURO NG MGA DEMOKRATIKONG PAGPAPAHALAGA,
KAKAYAHAN, AT PAKIKIBAHAGI SA KABATAAN".

PARA KAY SZEGER, ANG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYAN AY ISA SA PINAKAMAHAHALAGANG

HAKBANG TUNGO SA MASISIGLANG LIPUNAN, LALONGLALONA SA MGA BAGONG-TATAGNA
DEMOKRASYA
TULAD NG BANSANG HUNGARY.
AYON NAMAN SA VICTORIAN ELECTROCALCOMMISSION NG STATE OF VICTORIA SA AUSTRALIA,
ANG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYAN AY TUMUTUKOY SA "MARAMING BAGAY" NAGINAGAWA NG MGA
AKTIBONG MAMAMAYAN UPANGMAPAUNLADANG BUHAY NG IBA,

"ANG MGA AKTIBONGMAMAMAYAN AY NAG-AAMBAG SA KATARUNGANG PANLIPUNAN SA PAMAMAGITAN NG

PAGTUGON SA MGA USAPIN UPANG MAGDULOTNG PAGBABAGO". KINUKUWENTISYON DIN NILA ANG
PAGGAWA SA MGABAGAY-BAGAY.

PARA SA EUROPEANECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE, ANG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYANAY

ISANG MALAWAK NAKONSEPTONG MAHIRAP BIGYANG KAHULUGAN, NGUNITITO AY NAPAKAHALAGA SA
KAPAKANANNG LIPUNAN.
ITO AY MAAARINGILARAWAN BILANG "PAGBABALIKNG ISANG BAGAY" AT PAGKILALA NAANG PAGBIBIGAY
NG POSITIBONG KONTRIBUSYON SA LIPUNAN AY NAKATUTULONG SA MGA MAMAMAYAN.
KAHIT NA MAGKAKAIBA ANG MGADEPINISYON, SANG-AYON SILANGLAHAT SA ISANG BAGAY: TUMUTULONG
SA KOMUNIDADANG MGAAKTIBONG MAMAMAYAN. SA PARTIKULAR, NAG-AAMBAG SILA SA PAMAMAGITAN
NG MGA GAWAING PANSIBIKO O MGA GAWAING TUMUTUGON SA MAHAHALAGANG USAPING PAMPUBLIKO.
USAPING PAMPUBLIKO ANG TAWAG SA MGA ISYUNG LAMPAS SA SARILI NATIN MGA PINAGKAKAABALAHAN,
PATINANG ATINGMGA KAPAMILYA AT KAIBIGAN-SA MADALI'T SABI, ANG ATING PRIBADONG BUHAY.
DAHIL DITO, KASAMA SA PAKIKIBAHAGI SA MGA PAMPUBLIKONG USAPIN ANG PAGTULONG SA MGA TAONG
MAAARINGHINDI NATIN KILALA O WALANG KAUGNAYAN SA ATIN. KUNG GAYON, BAHAGI NG AKTIBONG
PAGKAMAMAMAYAN ANG PAGPAPALAWAK NG ATING ETIKAL NAPAGTANAW.
BAKIT POLITIKAL ANG AKTIBONG
PAGKAMAMAMAYAN ?
LIKAS NAPOLITIKALANG KONSEPTO NG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYAN, ANO MANG-DEPINISYON ANG
GAMITIN PARA DITO. ITINUTULAK TAYO NITONGMAKIBAHAGI SA MGA GAWAINGPOLITIKAL DAHIL
TAYO, BILANG MGAMAMAMAYAN, AY MAHALAGANGBAHAGI NG POLITIKA.
MARAMING TAO ANG NAG-UUGNAY NG POLITIKA SA MARUMINGGAWAIN NG MGA POLITIKO. NGUNIT, SA
KATUNAYAN, NAUUGAT SA POLITIKA ANG ATING KALIKASAN BILANG TAO.

AYON SA PILOSOPONG GRIYEGONA SI ARISTOTLE, POLITIKA NA NILALANG ANG TAO. TAO LAMANG
ANG MAY KAKAYAHANG MAGBUO NG KOLEKTIBONG LIPUNAN KASAMA ANG ISA'T ISA.
ANO-ANO ANG MGA KATANGIAN NG
ISANG AKTIBONG MAMAMAYAN ?
MARAMING KATANGIAN NG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYAN ANG KARANIWANG NABABANGGIT SA MGA
NAISULAT TUNGKOL SA SIBIKONG KULTURA. KASAMA NA RITOANG PAGIGINGMAALAM, MALAYA,
MAGALANG, AT PAGKAKAROON NG KAMALAYAN HINGGIL SA IKABUBUTI NG NAKARARAMI, KATAPATAN
SA MGA PRINSIPYO NG DEMOKRASYA, PAG-AAMBAGAT PAGKALAPNG IMPORMASYON TUNGKOL SA
MGA POSIBLENG EPEKTONG MGA DESISYONG GAGAWIN SA NGALAN NG MGAMAMAMAYAN.

1. "MAALAM" ANG MGA AKTIBONG MAMAMAYAN. SIYEMPRE, BUKAL NG KAALAMAN ANG

PAGTATANONG. KAYA NAMAN MAHILIG MAGTANONG TUNGKOL SA MGA ISYU AT PROBLEMA NG
KANILANG LIPUNANANG MGA AKTIBONGMAMAMAYAN.
2. "MALAYA" ANG MGAAKTIBONGMAMAMAYAN. IBIG SABIHIN, KAYA NILANG GUMAWA NG
SARILING PAGPAPASYA. KAHIT NAKUMOKONSOLTA AT NAKIKIPAG-USAP SILA TUNGKOL SA MGA ISYU
SA KANILANGKAIBIGAN, PAMILYA, ORGANISASYON, RELIHIYOSONG GRUPO, AT IBA PA, SINISIGURO
NILANG HINDI TALIWAS SA SARILING PAGPAPAHALAGA AT PANINIWALA ANG
KANILANGMGADESISYON.

3. "MAGALANGAT MAY KAMALAYAN HINGGIL SA IKABUBUTI NG MAS NAKARARAMI" ANG

MGA AKTIBONGMAMAMAYAN. HINDI LANG SARILING INTERESANG INIISIP NILA. ISINASA ALANG-
ALANG DIN NILA ANG INTERES NG MAS NAKARARAMI (COMMON GOOD).

4. "TAPAT SA MGA PRINSIPYO NG DEMOKRASYA" ANG MGAAKTIBONGMAMAMAYAN.

SIYEMPRE, KOMPLIKADONG TERMINOLOHIYAANG DEMOKRASYANA NANGANGAILANGAN NG MAS
MALAWAK NA PAGTATALAKAY.
5. "NAG-AAMBAG" ANG AKTIBONG MAMAMAYAN. GINAGAMIT NILA ANG NAKUKUHANG, KAALAMAN
UPANG MAGMUNGKAHI NG SOLUSYON SA MGA PROBLEMANG LIPUNAN.

MAAARINGMAG-AMBAGANG MGA AKTIBONGMAMAMAYAN SA PAMAHALAAN AT SA KALAKHANG LIPUNAN

GAMITANG IBA'T IBANG ANYONG PAGPAPAHAYAGTULAD NG PAGSUSULAT SA PAHAYAGAN AT MGA
PLATPORMANG ONLINE, O PAKIKIPAG-UGNAYAN SA MGA HALAL NA OPSIYAL. MAY MGA PAGKAKATAONG
NAKAPAG-AAMBAG DIN ANG MGA MAMAMAYAN SA PAMAMAGITAN NG PAGMAMARTSA AT PAKIKIBAHAGI SA
MAPAYAPANG PROTESTA.

6. "NAGHAHANAP NG IMPORMASYON" ANG MGAAKTIBONGMAMAMAYAN . NAUUGNAY ANG

PANGHULING KATANGIANG ITO SA PANINIWALASA MGA DEMOKRATIKONG PRINSIPYO. NAKASALALAY ANG
DEMOKRASYA SA BUKASNA PAMPUBLIKONG IMPORMASYON.
SA ALING MGA GAWAIN NAKIKIBAHAGI
ANG MGA AKTIBONG MAMAMAYAN ?
SINUSURI NG MGA AKTIBONG MAMAMAYAN ANG KANILANG TALENTO AT INTERES AT NAGHAHANAP SILA NG
MGA PARAAN PARA MAGAMIT ANG MGA ITO SA PAGTULONG SA LIPUNAN.

HALIMBAWA, PUWEDENG MAGPAKITA NG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYAN ANG ISANG MANUNULAT SA

PAMAMAGITAN NG PAGSUSULAT SA MGA PAHAYAGAN O INTERNET TUNGKOL SA KAWALAN NG
KATARUNGAN. PUWEDENG MAGBOLUNTARYO ANG ISANG GRAPHIC DESIGNER NAMAGDISENYO NG
WEBSITE PARA SA ISANG ORGANISASYONG NAKAKAWANGGAWA. PUWEDENG MAGTURO ANG ISANG
MAHUSAY NAATLETA NG ISPORTS SA MGA BATA SA MAHIHIRAP NAPAMAYANAN. KAHIT ANG ISANG TAO NA
MAHILIG MAG-ALAGA NG BATA AY PUWEDENG MAGBAHAGI NG KANIYANGKAKAYAHAN SA ISANG INFANT-
FEEDING PROGRAM.
ANO-ANO ANG MGA EPEKTO NG
PAKIKIBAHAGI NG MGA
MAMAMAYAN SA LIPUNAN ?
ANG AKTIBONG PAGKAMAMAMAYANAY NAGDUDULOTNG MARAMINGEPEKTO SA LIPUNAN.
ANG ILAN SA MGA EPEKTONGITO AY NASUSUKAT, HABANG ANG IBANAMAN AY MAHIRAP SUKATIN. SA
IBINIGAY NA HAILMBAWANG PAKIKILAHOK SA ISANG INFANT-FEEDING PROGRAM, ISANG NASUSUKAT
NAEPEKTONA DULOT NITOANG PAGBAWAS SA BILANGNG NABABANSOT NA SANGGOL.
PAANO NAKIKIPAG-UGNAYAN SA
PAMAHALAAN ANG MGA AKTIBONG
MAMAMAYAN ?
UNA, SUMUNOD SA BATAS ANG MGA AKTIBONG MAMAMAYAN. SILA AY NAGBABAYADNG BUWIS,
SUMUSUNOD SA BATAS-TRAPIKO, UMIIWAS SA KATIWALIAN, AT GUMAGANAPNG IBA PANG TUNGKULIN
NG MABUBUTING MAMAMAYAN.

SINUSUWAY LAMANGNG MGAAKTIBONG MAMAMAYAN ANG MGA BATAS SA MGA BIHIRANG

PAGKAKATAONG NANGANGAILANGANNG MARANGALNAPAGSUWAT AT PAGTUTOL.
ISA PANG HALIMBAWA ANG PAGTULOGSA COMMISSION ON ELECTIONS SA PAMAMAGITAN NG PAGSALI
SA MGA GRUPONGNABABANTAY KAPAGMAY ELEKSIYON.
PANGHULI, MAY MGA AKTIBONG MAMAMAYAN NATUMUTULONG SA PAMAHALAANBILANG
MGAEMPLEYADO
O HALAL NAOPISYAL.