PAGTUKLAS AT PAGPAPAUNLAD

SA MGA ANGKING TALENTO

AT KAKAYAHAN AT
PAGLAMPAS SA MGA
KAHINAAN
 TALENTADO KA BA? LAHAT YATA NGAYON NG
ESTASYON SA TELEBISYON AY MAY PROGRAMANG
ANG TEMA AY PAGTUKLAS NG TALENTO GAYA NA
LAMANG NG PAGKANTA, PAGSAYAW, PAG-ARTE, O
KAYA MGA KAKAIBA SA MGA MATA NG MGA
MANONOOD, KOMEDYA AT MGA KAMANGHA
MANGHANG KASANAYAN O KAKAYAHAN.
Ano nga ba ang
talento?

Magkasing
kahulugan ba ang
talento at
kakayahan?
PAGKAKAIBA NG TALENTO SA KAKAYAHAN
• ANG TALENTO AY ISANG KATANGIANG TAGLAY NG ISANG TAO NA
MAAARING PAMBIHIRANG MAKIKITA SA IBA. TANDAAN NA MAGKAKAIBA
ANG BAWAT TAO MASKI ANG KAMBAL. ANG KATANGIANG ITO AY
NALILINANG HABANG LUMALAKI AT NABUBUHAY ANG ISANG TAO, KAYA
PUWEDENG MAS HUMUSAY PA ITO KAYSA SA DATI.
• ANG KAKAYAHAN NAMAN AY ISA RING MAGANDANG KATANGIANG
TAGLAY NG BAWAT TAO. ITO AY ABILIDAD SA PAGGAWA SA ISA O HIGIT
PANG BAGAY. TANDAAN NA BAWAT TAO AY MAY KAKAYAHAN. PWEDE RIN
ITONG MALINANG TUNGO SA PAGIGING DALUBHASA TULAD NG ISANG
DALUBHASANG KARPINTERO.
KAILANGAN NATING TUKLASIN ANG ATING MGA
TALENTO AT KAKAYAHAN. MATAPOS LUMILOK NI
MICHAELANGELO, ISANG ITALYANONG ISKULPTOR
NG ISANG NAPAKAGANDANG OBRA AY
TINANONG SIYA KUNG PAANO NIYA ITO GINAWA.
TUMUGON SIYA NA ANG OBRA AY NASA BATO
MULA PA SA SIMULA, KINAILANGAN LAMANG
NIYANG UKITIN ANG MGA LABIS NA MGA BAHAGI
NITO.
TULAD DIN NG ISANG OBRA ANG ATING MGA KAKAYAHAN AT TALENTO AY TAGLAY
NA NATIN BUHAT NANG TAYO’Y ISILANG. TAYO ANG GAGAWA NG PARAAN UPANG
TUKLASIN ANG MGA ITO. LAHAT NG SITWASYON AT OKASYON AY OPORTUNIDAD SA
PAGTUKLAS.

ISANG NAPAKAHALAGANG TEORYA ANG BINUO NI DR. HOWARD GARDNER NOONG

1983, ANG TEORYA NG MULTIPLE INTELLIGENCE. AYON DITO, ANG MAS ANGKOP NA
TANONG AY “ANO ANG IYONG TALINO?” AT HINDI “GAANO KA KATALINO?”. AYON SA
KANYA BAGAMA’T LAHAT NG TAO AY MAY ANGKING LIKAS NA KAKAYAHAN, IBA’T IBA
ANG TALINO AT TALENTO. ITO AY ANG MGA SUMUSUNOD:
VISUAL/SPATIAL
ANG TAONG MAY TALINONG VISUAL/SPATIAL AY MABILIS
NATUTUTO SA PAMAMAGITAN NG PANINGIN AT
PAGAAYOS NG MGA IDEYA. NAKAKAGAWA SIYA NG
MAHUSAY NG PAGLALARAWAN NG MGA IDEYA NA
KAILANGAN DIN NIYANG MAKITA ANG PAGLALARAWAN
UPANG MAUNAWAN ITO. KADALASAN MASAYA SILA SA
SINING, ARKITEKTURA O IHINYERA.
VERBAL/LINGUISTIC

ITO ANG TALINO SA PAGBIGKAS O PAGSULAT NG SALITA.

KADALASAN ANG MGA TAONG MAY TAGLAY NG TALINONG ITO AY
MAHUSAY SA PAGBASA, PAGSULAT, PAGKUKUWENTO AT
PAGMEMEMORYA NG MGA MAHAHALAGANG SALITA O PETSA. MAS
MADALI SIYANG MATUTO KUNG NAGBABASA, NAGSUSULAT,
NAKIKINIG O SA PAKIKIPAGTALASTASAN. MAHUSAY SIYA SA
PAGPAPALIWANAG, PAGTUTURO, PAGTATALUMPATI O PAGGANYAK
SA PAMAMAGITAN NG PANANALITA. KADALASAN ANG MGA
TAONG ITO AY MAGALING SA LARANGAN NG PAGSULAT,
ABOGASYA, JOURNALISM, PAGTULA O PAGTUTURO.
MATHEMATICAL/LOGICAL
TAGLAY NG TAONG ITO ANG TALINONG GANITO ANG MABILIS NA
PAGKATUTO SA PAMAMAGITAN NG PAGLUTAS NG MGA SULIRANIN
(PROBLEM SOLVING). ITO AY MAY KAUGNAYAN SA LOHIKA,
PAGHAHALAW AT NUMERO. GAYA NG INAASAHAN ANG TALINONG
ITO AY MAY KINALAMAN SA MATEMATIKA, CHESS O COMPUTER
PROGRAMMING. KADALASAN ANG MGA TAONG ITO AY MASAYA
SA PAGIGING SCIENTIST, MATHEMATICIAN, DOKTOR, EKONOMISTA
AT IHINYERO.
BODILY/KINESTHETIC
ANG TAONG MAY GANITONG TALINO AY NATUTUTO SA
PAMAMAGITAN NG MGA KONGKRETONG KARANASAN O
INTERAKSIYON SA KANYANG KAPALIGIRAN. MAS
NATUTUTO SIYA SA PAMAMAGITAN NG PAGGAMIT NG
KANYANG KATAWAN. KADALASAN ANG MHA TAONG ITO
AY MAHILIG SA PAGSAYAW, ISPORTS, PAG-
AARTISTA,OPERATION DOCTOR, KONSTRUKSIYON,
PAGPUPULIS O DIN NAMAN KAYA NA SUNDALO.
MUSICAL/RHYTHMIC

ANG TAONG NAGTATAGLAY NG TALINONG ITO AY

NATUTUTO SA PAMAMAGITAN NG PAG – UULIT, RITMO O
MUSIKA. HINDI LAMANG PAGKATUTO SA PAMAMAGITAN
NG PANDINIG KUNDI RIN SA PAG UULIT NG KARANASAN.
GAYA NG INAASAHAN, ANG MGA TAONG ITO AY MGA
MUSICIAN, COMPOSER, PRODUCER O DISK JOCKEY.
INTRAPERSONAL

SA TALINONG ITO, NATUTUTO ANG TAO SA PAMAMAGITAN

NG DAMDAMIN, HALAGA AT PANANAW. ITO AY TALINO NA
KAUGNAY NG KAKAYAHANG MAGNILANG AT
MAGSALAMIN ANG KALOOBAN. KARANIWAN SA MGA
TAONG ITO AY MALIHIM AT MAPAGISA O INTROVERT.
KADALASAN ANG MGA TAONG ITO AY MASAYA SA
PAGSULAT NG NOBELA, RESEARCH AT NEGOSYO.
 INTERPERSONAL

ANG TALINO SA INTERAKSIYON O PAKIKIPAG-UGNAYAN SA IBANG

TAO. ITO ANG KAKAYAHAN NA MAKIPAGTULUNGAN AT MAKIISA SA
ISANG PANGKAT. ANG TAONG MAY MATAAS NA INTERPERSONAL
INTELLIGENCE AY KADALASANG BUKAS SA PAKIKIPAGKAPUWA. SIYA
AY KADALASANG EPEKTIBO BILANG LIDER O TAGA-SUNOD MAN.
KADALASAN ANG MGA TAONG MAY INTERPERSONAL INTELLIGENCE
AY MASAYA SA LARANGAN NG POLITIKA, KALAKALAN,
PAMAMAHALA, PAGTUTURO AT SOCIAL WORK.
NATURALIST

ANG TALINO NA ITO AY KADALASAN SA PAG-UURI, PAGPAPANGKAT AT

PAGBABAHAGDAN. MADALI NYANG MAKILALA ANG MUMUNTI MANG
KAIBAHAN SA KAHULUGAN. HINDI LAMANG ITO ANGKOP SA KALIKASAN KUNDI
SA LAHAT NG LARANGAN. KADALASANA ANG MGA TAONG MAY TAGLAY NG
GANITONG TALINO AY MGA BOTANIST, ENVIRONMENTALIST, O DI NAMAN
KAYA AY MGA MAGSASAKA.
EXISTENSIAL
ITO AY ANG TALINO SA PAGKAKAIBA-IBA SA PAG-
KAKAUGNAY NG LAHAT SA DAIGDIG. ANG TALINONG
ITOAY NAGHAHANAP NG PAGLALAPAT AT
MAKATOTOHANANG PAG-UNAWA ANG MGA BAGONG
KAALAMAN SA MUNDONG ATING GINAGALAWAN.
KADALASAN ANG MGA TAONG ITO AY MGA PHILOSOPHER
AT THEORIST.
KAILANGAN PAUNLARIN ANG ATING MGA
TALENTO AT KAKAYAHAN. LIKAS ANG MGA
TALENTO AT KAKAYAHAN NGUNIT KAILANGAN
ITONG PAUNLARIN SA PAMAMAGITAN NG PRAKTIS
(PRACTICE). WIKA NGA SA INGLES “PRACTICE MAKES
PERFECT”. BUKOD DOON KAILANGAN DIN NA MAY
HILIG O INTERES SA LARANGANG IYONG PINASOK.
KAILANGAN MALAMPASAN ANG MGA KAHINAAN.
DAHIL ANG ATING KAHINAAN AY MAGSISILBING
HADLANG SA ATING BUHAY. ISA ITONG MALAKING
PAGSUBOK SA ATIN, DAPAT NATIN ITONG
MALAMPASAN UPANG MAKALAYA TAYO SA ATING
MGA KAHINAAN AT UPANG MAGING MATAPANG
TAYO SA MGA IBA PANG PAGSUBOK NA DADATING
SA ATING BUHAY.
SA KABILANG DAKO, NAKAKALUNGKOT ISIPIN NA MARAMI
SA ATIN ANG SA UNANG PAGSUBOK PA LAMANG AY
SUMUSUKO NA. DAHIL ITO SA KAWALAN NG TIWALA SA
SARILI O SELF CONFIDENCE. ANO NGA BA ANG TIWALA SA
SARILI O SELF CONFIDENCE?

Ito ay tiwala sa ating sariling kakayanin na

matapos ang isang gawain na may kahusayan.
ANG ILAN SA KAILANGAN NATING MALAMAN
TUNGKOL SA TIWALA SA SARILI AY ANG
SUMUSUNOD.
A. ANG TIWALA SA SARILI AY HINDI NAMAMANA. ITO AY
NATUTUTUNAN
B. HINDI ITO PANGKALAHATAN. BAGKUS AY MAY IBA’T
IBANG SITWASYON AT GAWAIN
C.NAGBABAGO SA PAGLIPAS NG PANAHON
D. HINDI ITO NAKASALALAY SA MGA BAGAY NA LABAS SA
ATING SARILI
ANG PAG-UNLAD NG MGA KAKAYAHAN AY NAGSISIMULA RIN
SA ATING MGA SARILI. ANG TUNAY NA KABIGUAN NG ISANG
TAONG HINDI KUMILOS UPANG PAUNLARIN ANG KANIYANG
SARILI. ISANG MABISANG PARAAN UPANG MASIMULAN ANG
DAAN SA PAGPAPAUNLAD NG SARILI AY ANG PAGGAWA NG
PLANO SA PAGKAMIT NITO. SABI NGA NI COVEY ISANG
AMERICAN EDUCATOR, “BEGIN WITH THE END IN MIND”. ISANG
HALIMBAWA AY ANG PAGGAWA NG PLANO SA
PAGPAPAUNLAD NG SARILI.
PLANO SA PAGPAPAUNLAD NG SARILI
UNA, DAPAT NATING TUKUYIN KUNG NASAAN NA TAYO NGAYON: ANO ANG
ATING KALAKASAN/KAHINAAN

IIKALAWA, TUKUYIN KUNG SAAN NATINNAIS O KAILANGANG TUMUNGO.

ANONG ASPETO ANG KAILANGANG PAUNLARIN, ALIN ANG DAPAT UNAHIN

HULI, AY DAPAT ITONG LAPATAN NG PARAAN KUNG PAANO ISASAGAWA ANG

MGA PAGBABAGO.