MYŚL PEDAGOGIKI KORCZAKA

Ewa Mądrzańska & Julia Grycan

 ŻYCIORYS I
TWÓRCZOŚĆ

Janusz Korczak właśc. .Henryk

Goldszmit, „ Stary Doktor” lub
„ Pan Doktor” – polsko-żydowski
lekarz, pedagog, pisarz, publicysta
i działacz społeczny.
Ur. 22.07.1878 w Warszawie
Zm.05.08.1942 w obozie zagłady
w Treblince.
 ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ

Pochodził ze spolonizowanej rodziny Goldszmitów. On sam jako

Żyd-Polak, poczuwał się do podwójnej identyfikacji narodowej.
Jak dziecko nie był najlepszym uczniem, ale od zawsze
interesował się literaturą. Dorastał w trudnych warunkach.
Choroba i śmierć ojca wpłynęły na złą sytuację materialną
rodziny. Młody Henryk zmuszony był do  udzielania korepetycji,
aby finansowo wspomóc matkę i siostrę Annę.
 ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ C.D

W roku 1896 zadebiutował pisarsko w tygodniku satyrycznym „Kolce”

publikując humoreskę „Węzeł 
W 1898 roku zdał maturę i rozpoczął studia medyczne  na Cesarskim
Uniwersytecie Medycznym.
W tym czasie powstała jego pierwsza powieść „Dzieci ulicy”
opublikowana w 1901 roku.
W latach 1900-1907 aktywnie pracował z dziećmi jako wychowawca min.
kolonii letnich co było podstawą późniejszej pracy pedagogicznej.
W 1905 roku otrzymał dyplom lekarza i podjął pracę w żydowskim
szpitalu dla dzieci im. Bersonów i Baumanów w Warszawie. W latach
1905-1906 zdobywał doświadczenie jako lekarz wojskowy na froncie
wojny rosyjsko-japońskiej, 1907-1908 pogłębiał wiedzę w Berlinie a w
1910 w Paryżu.
 ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ C.D

W 1911 roku przebywał miesiąc w Londynie, tam podjął decyzję że nie

założy własnej rodziny i poświęci się pracy z dziećmi.
W 1912 roku został dyrektorem żydowskiego Domu Sierot gdzie wdrażał
autorskie koncepcje pedagogiczne i obserwował rozwój psychiczny
dziecka.
W 1914 roku został powołany do wojska jako ordynat polowego szpitala
na Ukrainie. Podczas wojny napisał jedna z najważniejszych książek pt.
„ Dziecko w rodzi nie”-pierwszą część tetralogii „Jak kochać dziecko” 
W 1926 roku wydał tygodnik dla dzieci i młodzieży „Mały przegląd”.
Pismo to całkowicie tworzone przez dzieci swój ostatni nr wydało 01.09.
1939 roku. Od 1932 roku mieszkał z siostrą i pracował m.in. jako biegły
sądowy w sprawach dzieci przy Sądzie okręgowym, związany był z
Polskim Radiem.
 II WOJNA ŚWIATOWA I ŚMIERĆ W
TREBLINCE

Korczak to niezawodny autorytet moralny. W pierwszych dniach wojny

dyżurował noc i dzień w Domu Sierot. We wrześniu 1939 ostatni raz przemówił
w Polskim Radiu. Latem 1940 udało mu się wyjechać jeszcze z dziecmi na
kolonię.
Od 1941 roku przebywał w getcie warszawskim gdzie opiekował się sierotami i
zaczął pisać „Pamiętnik” . Świadomie odrzucał propozycje pomocy w
opuszczeniu getta. Przewieziony waz z dziećmi do Treblinki najprawdopodobniej
nie zdawał sobie sprawy z tego że jest to obóz śmierci.
Ostatni marsz Korczaka i dzieci na Umschlagplatz wszedł do legendy.
 UTWORY JANUSZA KORCZAKA

• Bankructwo małego Dżeka (1924

• Bezwstydnie krótkie (1926)
• Bobodo (1914)
• Dzieci ulicy (1901)
• Dziecko salonu (1906)
• Feralny tydzień (1927)
• Godziny dzieciństwa (antologia wraz z Żmichowska Narcyza, Orzeszkowa Eliza,
Sienkiewicz Henryk (1846-1916) i inni) (1980)
• Jak kochać dziecko (1919)
• Jak kochać dziecko: Internat, kolonje letnie, dom sierot (1921)
 UTWORY JANUSZA KORCZAKA C.D

• Józki, Jaśki i Franki (1911)

• Kajtuś czarodziej (1934)
• Kiedy znów będę mały (1925)
• Koszałki-opałki (1905)
• Król Maciuś na wyspie bezludnej (1923)
• Król Maciuś Pierwszy (1923)
• Momenty wychowawcze (1924)
• Mośki, Joski i Srule (1910)
• Myśli (1987)
• Pamiętnik (1958)
• Pamiętnik i inne pisma z getta (2012)
 UTWORY JANUSZA KORCZAKA C.D

• Pedagogika żartobliwa: Moje wakacje; Gadaninki radiowe starego doktora (1939)

• Prawidła życia (1930)
• Prawo dziecka do szacunku (1928)
• Sam na sam z Bogiem: Modlitwy tych, którzy się nie modlą (1922)
• Uparty chłopiec: Życie Ludwika Pasteura (1938)
• Woda żywa: Baśnie pisarzy polskich (antologia wraz z Zmorski Roman,
Kraszewski Józef Ignacy, Urbanowska Zofia i inni) (1956)

Wszystkie swoje prace wydawał w warszawskim wydawnictwie Jakuba Mortkowicza

 KORCZAK
PEDAGOG

1.„ Nie ma dzieci, są ludzie”

2„Prawo dziecka do szacunku”
3„Prawo by było czym jest”
Hasła które trafnie ujmują
korczakowskie credo
wychowawcze.
 „NIE MA DZIECI, SĄ LUDZIE”

Korczak w swoich pismach unika definicji, zasad, recept na wychowanie.

Zakładał możliwość mylenia się i popełniania błędów przez rodziców- twierdził że z błędów
wynika wiedza.
Jego książki to wręcz pytania które mają skłonić do refleksji rodziców i wychowawców.
W „ Jak kochać dziecko” krytykuje zakazy nakazy jako pozorną troskę o dziecko, namawia
do miłości i wyczulenia na potrzeby dzieci.
Kluczowe założenie Korczaka- każde dziecko jakieś już jest. Nie można ukształtować
dziecka zgodnie ze swoimi wyobrażeniami.
System wychowawczy Korczaka- wychowanie zespołowe i samowychowanie dzieci.
W Domu Sierot wprowadził wiele nowatorskich pomysłów jak: sejm, sąd koleżeński,
system dyżurów dzieci, komisja opiekuńcza, gazetka, tablica ogłoszeń, skrzynka na listy,
zakłady.
„PRAWO DZIECKA DO SZACUNKU”

Punktem wyjścia korczakowskiej pedagogiki jest prawo

dziecka do szacunku.
- zauważył że dziecko ma paradoksalny, niepełny status-
niby jest ale nie do końca.
- aby umieć szanować dziecko należy wytężyć pracę nad
sobą
JAK DALEKO JESTEŚMY OD MĄDROŚCI KORCZAKA
WYSTARCZY PRZECZYTAĆ AJKĄ MIAŁ WIZJĘ
POKOJU DZIECIĘCEGO CO OPISAŁ W „JAK KOCHAĆ
DZIECKO”
 ANTYPEDAGOGIKA
KORCZAKA

Stosował kary cielesne-

wymierzał tzw. łapę
Zabawy nie uważał za naturalny
przywilej dziecka
 MASONERIA I TEOZOFIA

Korczak oprócz działalności społecznej, publicystycznej,

literackiej i lekarskiej znajdował także czas na angażowanie
się w działalność loży masońskiej Le Droit Humain.
W związku z intensywnymi poszukiwaniami swojej
duchowej ścieżki uczęszczał na spotkania teozoficzne. Na
nich poznał wielu wybitnych przedstawicieli inteligencji,
którzy podobnie jak on doszukiwali się w teozofii
spełnienia i drogi do samorealizacji. Był masonem.
Wartościami, które wciągnęły Korczaka do grona
polskiej masonerii była idea skupienia ludzi wszystkich ras,
religii i narodowości, którzy chcą wpływać na moralną
odbudowę, w przekształcenie złego świata w świat lepszy.
 CIEKAWOSTKI O JANUSZU
KORCZAKU

Na skutek zwykłej literówki, jego pseudonim artystyczny w pierwszych

twórczych latach brzmiał Janasz Korczak.
Korczak przekonany był, że dzieci potrzebują w swoim życiu kontaktu z
Bogiem, a szczególnie te skrzywdzone przez los.
Uciechy jakie sprawiał dzieciom: w czasie świąt przebierał się za mikołaja i
rozdawał im podarunki, epatując świąteczną radością. Prosił o
udostępnienie specjalnego pomieszczenia do modlitw dla dzieci, gdzie będą
mogły być same ze swoimi myślami.
Redagowany przez Korczaka „Mały Przegląd” stał się forum, na którym
dzieci formułowały swoje dziecięce problemy i bolączki, które okazały się
tak naprawdę problemami świata. Na przestrzeni pierwszych 10 lat
działania do redakcji przychodziło średnio 4000 listów rocznie – było około
3 tysięcy stałych korespondentów. Do reporterów i korespondentów gazety
należeli, m.in. przyszły wybitny pisarz Józef Hen czy filozof Zygmunt
Bauman.
 JANUSZ KORCZAK - CYTATY

• „Wszystko, co osiągnięte tresurą, naciskiem, przemocą, jest nietrwałe,

niepewne, zawodne.”
• „Zawarłem z życiem umowę: nie będziemy sobie przeszkadzać wzajemnie.”
• „Szu­kaj włas­nej dro­gi. Poz­naj siebie, za­nim zechcesz dzieci poz­nać. Zdaj so­bie
sprawę z te­go, do cze­go sam jes­teś zdol­ny, za­nim dzieciom poczniesz wyk­
reślać zak­res praw i obo­wiązków. Ze wszys­tkich sam jes­teś dziec­kiem, które
mu­sisz poz­nać, wycho­wać i wyk­ształcić prze­de wszystkim.” 
• „Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie – naucz, jeśli nie wie – wytłumacz,
jeśli nie może – pomóż.”
 BIBLIOGRAFIA

• https://muzeumtreblinka.eu/informacje/biografia/
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Janusz_Korczak
• https://culture.pl/pl/tworca/janusz-korczak