Professional Documents
Culture Documents
GI
ANTIVIRU
S Farmakologi
III
Ardilla Kemala Dewi, M.S.Farm, Apt
Penyakit infeksi
2
Virus ………………
YOUR NAME
3
VIRUS
Herpesvirus &
Respiratory Virus Hepatic Viral
Cytomegaloviru
Infection Infection s Infection
Fixed Dose
Entry Inhibitors Integrase Inhibitor
Combination
7
ANTIVIRAL DRUGS
Anti Non-retrovirus
8
ANTIVIRAL DRUGS
Anti
Retroviru
s
10
SIKLUS REPLIKASI
VIRUS
Siklus Replikasi
Virus Herpes Simpleks (DNA)
11
SIKLUS REPLIKASI
VIRUS
12
ASIKLOVI
R
Pengubahan asiklovir menjadi
asklovir trifosfat yang menyebabkan
pemutusan rantai DNA
13
ASIKLOVI
R
Mekanisme Kerja:
Dimetabolisme menjadi asiklovir trifosfat, menghambat DNA
polymerase virus.
Target Virus/Penyakit:
Herpes simplex, varicella-zoster, cytomegalovirus.
Efek Samping
Topikal: iritasi lokal.
Oral: sakit kepala (2%), diare (2-3%), mual (2-5%), dan muntah (≤3%)
Intravena: transient renal dysfunction (pada dosis tinggi), mual muntah
(7%), inflamasi/flebitis pada tempat injeksi (9%)
14
PENSIKLOVIR & FAMSIKLOVIR
Pensiklovir:
Analog nukleosida guanin asiklik.
Famsiklovir:
Prodrug diasetil ester dari 6-deoksi pensiklovir dan tidak memiliki aktivitas
antivirus intrinsik, yang dimetabolisme menjadi pensiklovir aktif.
Mekanisme Kerja:
Dimetabolisme menjadi pensiklovir trifosfat, menghambat DNA
polymerase virus.
Target Virus/Penyakit:
Herpes simplex, varicella-zoster.
Analog asiklovir.
Aktivitas 8-20x > melawan CMV.
Mekanisme Kerja:
Menghambat DNA polymerase virus.
Target Virus/Penyakit:
Cytomegalovirus.
Efek Samping:
Dose-dependent
neutropenia (25-
50%).
16
FOSKARNET
Mekanisme Kerja:
Menghambat DNA polymerase virus dan reverse transcriptase di
tempat pengikatan pirofosfat.
Target Virus/Penyakit:
Cytomegalovirus, acyclovir-resistant herpes simplex, acyclovir-
resistant varicellazoster.
Efek Samping:
Nefrotoksisitas (27%, abnormal renal function/decreased CrCl),
anemia (33%), mual (47%), muntah (33%) dan demam (65%).
Hipokalsemia dan hipomagnesia (akibat chelation dengan kation
divalent).
17
FARMAKOKINETIK
Parameter Asiklovir Famsiklovir Gansiklovir Sidofovir Foskarnet
(Pensiklovir
)
BA oral 10-30% 65-77% <10% <5% 9-17%
T1/2elim plasma (jam) 2.5-3 2 2-4 2-3 4-8 (awal)
T1/2elim trifosfat intrasel ~1 7-20 >24 17-65
(jam)
Rasio CSS/plasma (rata-rata) 0.5 Tidak pasti 0.2-0.7 Tidak pasti 0.7
Ikatan Protein 9-33% <20% 1-2% <6% 15%
Penyesuaian Dosis CLcr <50 (i.v) CLcr <60 CLcr <80 Scr >1.5 mg/dl CLcr <58-67
CLcr <25 (p.o) CLcr <55
(KI Gagal Ginjal)
18
INFLUENZA
Global epidemics of flu disease
4 Tipe Virus
Influenza:
1. Influenza A virus
Seasonal epidemics disease (flu season)
2. Influenza B virus
3. Influenza C virus
4. Influenza D virus
20
ANTIVIRUS INFLUENZA
21
ANTIVIRUS INFLUENZA
Inhibitors of Viral
Neuraminidase Inhibitors
Uncoating
Oseltamivir Amantadin
Zanamivir Rimantadin
22
AMANTADIN & RIMANTADIN
Amantadin:1-adamantanamin hidroklorida
Rimantadin:
Turunan a-metil amantadine
Mekanisme Kerja:
Menyumbat saluran ion protein M2 dan
kemampuannya untuk
memodulasi pH intraseluler.
Target Virus/Penyakit:
Influenza A
23
AMANTADIN & RIMANTADIN
Efek Samping
Amantadin (immediated-release):
Mual, pusing, insomnia (5-10%)
Rimantadin:
Pusing (2%), sakit kepala (1%), insomnia (2%), mual (3%), muntah (2%), anoreksia (2%)
24
OSELTAMIVIR & ZANAMIVIR
Zanamivir:
Analog asam sialat.
Oseltamivir:
Analog asam sialat pada keadaan transisi.
Oseltamivir Fosfat:
Prodrug bentuk etilester yang tidak memiliki aktivitas antivirus.
Oseltamivir karboksilat:
Memiliki suatu spektrum dan potensi antivirus yang sama dengan zanamivir.
Oseltamivir menghambat virus influenza A yang resisten terhadap amantadin dan rimantadin, serta
beberapa varian yang resisten terhadap zanamivir.
25
OSELTAMIVIR & ZANAMIVIR
Mekanisme Kerja:
Menghambat neuraminidase virus.
Target Virus/Penyakit:
Influenza A, B
Efek Samping
Oseltamivir:
Abdominal pain, konjungtivitis, gangguan telinga, epistaksis,
insomnia, mual, muntah, vertigo (1-10%).
Zanamivir:
Sakit kepala (13-24%), sakit tenggorokan/tonsil (8-19%),
batuk (7-
17%).
26
FARMAKOKINETIK
Parameter Amantadin Rimantadin Zanamivir Oseltamivir
Tipe Influenza A A A,B A,B
Rute/formulasi Oral Oral Inhalasi (serbuk) Oral
BA oral 86-90% >90% <5% ~80%
(Absorpsi sistemik 4-17% (Oseltamivir karboksilat
setelah inhalasi) yang aktif sebagai antivirus)
Virus hepatitis:
1. Hepatitis A
2. Hepatitis B
Penyebab paling umum hepatitis kronis, sirosis, karsinoma hepatoseluler
3. Hepatitis C
4. Hepatitis D
28
HEPATIC VIRAL INFECTION
Most viral hepatitis deaths were due to chronic liver disease (720 000 deaths due to cirrhosis) and
primary liver cancer (470 000 deaths due to hepatocellular carcinoma
Globally, ±257 million people were living with chronic HBV infection and 71 million people with chronic
HCV infection.
30
ANTIVIRUS HEPATITIS
31
ANTIVIRUS HEPATITIS
Lamivudin
Interferon
Adefovir
Entecavir
Telbivudin
Tenofovir
32
INTERFERON
33
INTERFERON-Α
Mekanisme Kerja:
Induksi enzim seluler yang mengganggu sintesis protein
virus.
Target Virus/Penyakit:
Hepatitis B & C
34
LAMIVUDIN
Mekanisme Kerja:
Penghambatan virus DNA polimerase dan reverse transcriptase.
Target Virus/Penyakit:
Hepatitis B, immunodeficiency virus type-1
Efek Samping:
Batuk, diare, sakit kepala, mual, muntah, peripheral neuropati (>10%)
35
ADEFOVIR
Adefovir:
Analog nukelotida asiklik.
Mekanisme Kerja:
Menghambat DNA polimerase HBV, penghambatan memblokir akivitas transcriptase yang pada
akhirnya mengurangi sintesis DNA virus.
Target Virus/Penyakit:
Hepatitis B Kronis
Efek Samping:
Hematuria (11%), astenia (13%), hepatitis eksaserbasi (25%)
36
ENTECAVIR
Mekanisme Kerja:
Menghambat DNA polimerase HBV selektif dan reverse transcriptase, yang kemudian akan
mengurangi sintesis DNA virus.
Target Virus/Penyakit:
HBV, Hepatitis B Kronis
Efek Samping:
Kelelahan (1-3%), sakit kepala (2-4%), pusing (1-10%), mual (1-10%)
37
TELBIVUDIN
Telbivudin:
Timidin analog.
Mekanisme Kerja:
Telbivudin difosforilasi menjadi trifosfat secara intraseluler, berkompetisi dengan timidin trifosfat
endogen untuk dimasukkan ke DNA atau DNA virus.
Berfungsi untuk menghentikan perpanjangan rantai DNA lebih lanjut.
Target Virus/Penyakit:
HBV
Tidak aktif menangani HIV atau virus lainnya.
38
TENOFOVIR (DF VS AF)
Tenofovir:
Analof nukelotida, NRTI (nucleotide reverse transcriptase inhibitor).
Tenofovir Disoproxil Fumarate 300 mg sekali sehari bioekivalen TAF 25 mg sekali sehari.
Tenofovir Alafenamide:
Bentuk tenofovir yang lebih bertarget, efektivitas antivirus > TDF, dosis <10x dari TDF, profil keamanan ginjal
dan tulang yang lebih baik.
Prodrug yang diserap lebih cepat dibanding TDF dan menghasilkan kadar obat aktif yang lebih tinggi
(tenofovir difosfat) dalam sel.
Oleh karna itu, dapat diberikan dalam dosis yang lebih kecil sehingga menurunkan kadar obat dalam darah
dan mengurangi paparan di ginjal, tulang dan organ lainnya.
Hill A, et al. 2018. Tenofovir Alafenamide versus tenofovir disoproxil fumarate: is there a true difference in efficacy and safety. J Virus Erad. 2018 Apr; 4(2): 72-79. 39
TENOFOVIR (DF VS AF)
Target Virus/Penyakit:
HIV, Hepatitis B
40
TENOFOVIR (DF VS AF)
41
FARMAKOKINETIK
Parameter Lamivudin Adefovir Entecavir Tenofovir AF Tenofovir DF
Metabolisme 5.6% menjadi Rapidly Inducer/ Diubah menjadi tenofovir melalui Tidak oleh CYP.
metabolit trans- converted to hidrolisis terutama oleh karboksi Diubah secara intraseluler
sulfoksid adefovir inhibitor esterase 1 (CES1) di hepatosit melaui hidrolisis menjadi
(active) from CYP450 primer. tenofovir kmd difosforilasi
diester prodrug Tenofovir intraseluler difosforilasi menjadi bentuk aktif,
oleh kinase seluler menjadi tenofovir difosfat.
metabolit aktif tenofovir difosfat.
Ekskresi Urin Urin Urin <1% urin 70-80% urin via filtrasi dan
31.7% feses sekresi aktif, terutama
sebagai unchanged tenofovir
Penyesuaian Dosis CLcr <50 mL/min CLcr <50 CLcr <50 - CLcr <50
42
REFERENSI
CDC. 2019.Types of influenza viruses.
Cowan, MK. Microbiology a systems
Mcgraw-hill
approach. companies
Dasar Farmakologi Terapi Goodman & Gilman
Hill A, et al. 2018.Tenofovir alafenamide versus
tenofovir disoproxil fumarate: is there a true
difference
and Safety.inJ efficacy
virus erad. 2018 apr; 4(2): 72-
79. Pharmacology 5th Ed. Lippincott
WHO hepatitis global report 2017
Question …….…
YOUR NAME
44