TERNAKAN UDANG HARIMAU

PENGENALAN

• Ternakan utama Asia –Penaeus

monodom (udang harimau/black
tiger) dan p. orientalis (white
taisho).

• Ternakan utama Amerika Latin – p.

Vannamei (Pacific white shrimp).

• 70% udang terhasil di kawasan timur.

• Udang harimau – 60% pengeluaran udang

dunia.
 MENGAPA UDANG HARIMAU?
a) Teknologi ternakan dan pembenihan
yang terbukti dengan purata
pengeluaran melebihi 3 tan
matrik/hektar/pusingan bagi
penghasilan yang tinggi di antara 1-3
tan metrik/hektar/pusingan bagi
penghasilan yang rendah.

b) Permintaan serta harga yang tinggi

dalam dan luar negara.
c) Ciri-ciri biologi yang sesuai seperti cepat
membesar, boleh hidup antara kemasinan
0-40 ppt, tahan lasak dan induk yang
banyak terdapat di perairan tempatan
bagi bekalan benih.

d) Terdapat banyak kawasan yang

berpotensi untuk ternakan serta iklim
yang sesuai yang membolehkan ternakan
dijalankan sepanjang tahun, oleh kerana
udang harimau cepat membesar, 2-3
pusingan ternakan dapat dijalankan
dalam setahun.

e) Khidmat sokongan kerajaan yang

lengkap seperti khidmat pemgembangan,
latihan, insentif dan pinjaman.
 PENGENALAN
 Ternakan utama Asia – Penaeus monodon
( udang harimau/black tiger) dan p.
orientalis (white taisho)

 Ternakan utama Amerika Latin –

P.Vannamei (Pacific white shrimp).

 70% udang terhasil di kawasan timur.

 Udang harimau – 60% pengeluaran udang

dunia.
 KAEDAH TERNAKAN
Pemilihan Tapak

 Ciri-ciri pemilihan tapak:

- Tanah yang berkualiti
- Senang mendapat bekalan air
laut
yang bersih.
- Kecerunan tapak yang sesuai
– paras
dan kebersihan air terkawal.
 Kajian yang perlu dilakukan:
- Pemerhatian
- Dapatkan pandangan pakar
- Dapatkan maklumat cuaca,
angin, arus dan pasang surut air.
 Pusat penetasan- kemasinan air
ialah 28ppt sepanjang tahun.
 Kolam pebesaran – kemasinan air
ialah 10 hingga 25 ppt.
 KAEDAH TERNAKAN
Pembinaan dan Rekabentuk Kolam
 Untuk pembinaan kolam, faktor-faktor
berikut perlu diambil kira:
- Tanah seeloknya bebas daripada asid
sulfat dan tapak tidak mengalami
masalah hakisan dan banjir.
- Perlu pengetahuan kejuteraan awam
terhadap konsep, rekabentuk kolam
dan saluran air.
- Pembinaan empangan, kolam, ban,
pintu air dan pembetung (culvert)
memerlukan teknik kejuteraan awam
yang canggih.
 Ternakan udang harimau boleh dijalankan di
dalam kolam air payau (kemasinan air 10-25
ppt) tetapi penggunaan air masin sepenuhnya
digalakkan.
 Saiz sebuah kolam -0.2 hingga 0.4 hektar.

 Rekabentuk kolam:
- Dasar kolam curam sedikit ke arah pintu air.
- Pintu air masuk dan keluar dibina berasingan.
- Paras air dikekalkan pada kedalaman 1 meter.
 Bentuk bulat digalakkan kerana:
- Arus whirl mengekalkan kuantiti sedimen yang
rendah semasa tempoh ternakan.
- Pertukaran air dapat dikawal-mengelakkan kematian
plankton/alga.
- Pembinaannya lebih mudah dengan kos yang murah
 Batas kolam dibina cukup tinggi bagi mengelakkan

banjir.
 Zon penampan perlu dibina mengelakkan hakisan
pantai-jarak kolam dari pantai yang disyorkan oleh
Jabatan Perikanan ialah 400 meter.
 Dua jenis kolam selalu digunakan- kolam yang digali
dan kolam tertambak (levee pond).
 Kolam yang digali bergantung kepada air pasang-surut
untuk penukaran air.
 Kolam tertambak lebih digemari oleh penternak
kerana:
 PENGURUSAN SISTEM TERNAKAN
 Sistem Pengeluaran Rendah
- Pengeluaran udang 1-3 tan
metrik/hektar/pusingan
- Kadar penebaran 10-25 ekor/meter
persegi.

 Sistem Pengeluaran Tinggi:

- Kadar penebaran 25-30 ekor/meter
persegi bagi kedalaman kolam 1.2
meter.
- Jangkaan hasil 3-5 tan
metrik/hektar/pusingan.
 TEKNOLOGI TERKINI TERNAKAN UDANG
Sistem Ternakan

Sistem Kitaran/Pusingan Semula
 Komponen dalam sistem kitaran terdiri
daripada:
- Kolam takungan -> 20%
- Kolam ternakan ->60%
- Kolam mendapan -> 10%
- Kolam rawatan -> 10%

 Sistem Kolam Tertutup

- Tidak melibatkan pertukaran air sepanjang
ternakan.
- Sesuai bagi kawasan ternakan yang tidak luas.
 Sistem tertutup tanpa rawatan
- Penebaran disyorkan – 15 hingga 20PL/m2.
- Kipas pengudaraan tidak digunakan
sepanjang dua bulan pertama.
- Pemberian makanan dikurangkan.

 Sistem tertutup dengan rawatan

- Penebaran disyokan 20PL/m2
- Kupang dan rumpai laut diternak dalam
kolam untuk merawat air mulai bulan kedua
- Pengudaraan minima diperlukan dalam
bulan
kedua
 HALANGAN/MASALAH DAN
CADANGAN PENYELESAIAN
Penyakit
 Punca penyakit – kualiti alam
sekitar yang terlalu rendah ekoran
daripada aktiviti ternakan udang
yang tidak mesra alam.

 Penyakit paling merbahaya ialah

binti putih (white spot)- mampu
menyebabkan kematian udang
100% dalam tempoh 3-5 hari.
 Cara mencegah penyakit bintik putih:

- Pastikan kolam tidak mengandungi

agen-agen pembawa virus seperti
udang-udang liar dan ketam.

- Bersihkan kotoran-kotoran dalam

kolam – gunakan kapur yang betul
dan rawat air dengan klorin
(300kg/ha) untuk membunuh agen-
agen pembawa penyakit.
 STATUS TERNAKAN UDANG HARIMAU

Cara ternakan – pam, kolam ‘levee-type’ dan
penggunaan benih yang dikeluarkan daripada
pusat-pusat hatceri.


Tahun 2000, lebih kurang 2,960 tan udang
laut (>95% udang harimau) bernilai RM51.4
juta telah dikeluarkan daripada 1,700 ha.
Kawasan kolam air payau yang melibatkan
lebih kurang 650 peternak.


Pengeluaran ternakan udang laut
Cuma 2.3% daripada perikanan.

Pengeluaran akuakultur tahun 2000 –
79,699 tan (ternakan uang laut 3.7%)
 PUNGUTAN HASIL
 Pungutan hasil dilaksanakan apabila:
- Terdapat permintaan.
- Ternakan mencapai saiz pasaran
(berat 20-30gram; tempoh
ternakan 3 ½-4 bulan).

 Cara pungutan – mengeringkan kolam

atau menggunakan pukat tangguk.
 Pasaran secara hidup:
- Penternak menggunakan kontena
yang terbuka dengan alat
pengudaraan.

- Mengekalkan suhu yang rendah

untuk mengurangkan tekanan.

- Perbelajaan tinggi tetapi harga

pasaran 30% lebih tinggi daripada
pasaran udang mati.

- Permintaan terhad.

Pasaran secara mati:

- Permintan lebih besar daripada

pasaran secara hidup.

- Perlu disimpan segera ke dalam

bekas berais selepas dipungut
bagi mengelakkan pembiakan
bakteria.
 KEMAPANAN
 Kod Amalan Ternakan Udang Laut:
- Ditujukan kepada kumpulan sasaran seperti
penternak dan khidmat sokongan.
- Mengambil kira isu-isu penting seperti:
- Pemilihan tapak
- Sumber air
- Pembinaan dan reka bentuk ladang
- Pengurusan dan operasi ladang
- Pungutan hasil dan pengendalian selepas
pungutan hasil.
- Pungutan data an merekod.