ภาษาไทย ม.

๓
กลุ่มคำและประโยค

1
แต่ งประโยคความเดียว
เศรษฐกิจพอเพียง ทำมาหากิน ผักสวนครัว

ื นวนิ ยาย
หนังสอ ื
เขียนหนังสอ

2
๒. ประโยคซับซ้ อน
ประโยคที่เราใชส ้ ่อ
ื สารกันในชีวต
ิ ประจำวัน
สว่ นใหญจ่ ะเป็น
ประโยคความ
เดี ยว

ประกอบดว้ ย
ประธาน + กริ ยา + (สว่ นขยาย)
ประธาน + กริ ยา + กรรม + (สว่ นขยาย)
สว่ นขยายจะเป็นเพียงคำหรื อกลุม
่ คำเล็ก ๆ
เพียงคำเดียวหรื อกลุม
่ เดียว

3
 ๒. ประโยคซับซ้ อน
ประโยคความ
ประกอบดว้ ย
รวม
ประโยคความ ประโยคความ
+
เดียว เดียว
ประโยคความ
ซ้อน
ประกอบดว้ ย
ประโยคหลัก + ประโยคยอ่ ย
(มุข (อนุ
ประโยค) ประโยค)
แตใ่ นการส่อ
ื สารในชีวติ ประจำวัน การใชภ ้ าษามีความซั บซ้อนมาก
ขึ้น มีการใชป้ ระโยคยาว ๆ ที่มีสว่ นขยายซั บซอ
้ นยิง่ ขึ้น 4
 ๒. ประโยคซับซ้อน
ประโยคซั บ คือ ประโยคที่มีโครงสร้างซั บซ้อนยิง่ ขึ้น ซ่ึงมี
ซ้อน ลักษณะดังนี้

ภาคประธานหรื อภาคแสดงถูกขยายดว้ ย
ประโยคความ
คำหรื อ
เดียว
กลุม ่ คำที่ยืดยาวขึ้น
ประกอบดว้ ยประโยคยอ่ ยหรื อประโยค
ประโยคความ
เล็กหลาย ๆ
รวม
ประโยค
ประกอบดว้ ยประโยคหลักและประโยค
ประโยคความ
ยอ่ ย
ซอ้ น
ที่ซับซอ้ น 5
. ประโยคซับซ้อน

๒.๑ ประโยคความเดี ยวซับซ้อน

ประโยคความเดี ยว
ประโยคความเดี ยว
ซับซ้อน

บทประธาน + บทกริ ยา บทประธาน + บทกริ ยา

บทประธาน + บทกริ ยา + บท บทประธาน + บทกริ ยา + บท
กรรม กรรม
สว่ น สว่ น
• คำเพียงคำเดียว • กลุ่มคำที่ยดื ยาว
ขยาย ขยาย
• กลุ่มคำสั้น ๆ • ขยายเพียงบทใดบทหนึ่ง
• ขยายเพียงบทใดบทหนึ่ง หรื อหลาย ๆ บทก็ได้
หรื อหลาย ๆ บทก็ได้

สว่ นขยายที่นำมาขยายในประโยคความเดียวซั บซอ ้ งไมเ่ ป็น6

้ นจะตอ
๒. ประโยคซับซ้ อน

๒.๑ ประโยคความเดียวซับซ้ อน

้ นที่ภาคประธาน
ซั บซอ

ประโยคความเดี ยว
ซับซ้อน

ซั บซ้อนที่ภาคแสดง

7
. ประโยคซับซ้อน

๒.๑ ประโยคความเดี ยวซับซ้อน

๑) ประโยคความเดี ยวซับซ้อนที่
ภาคประธาน
่
๑. สว่ นขยายเป็นกลุม ่ คำที่มีคำ
บุพบทนำหน้า
 เครื่ องปั้นดินเผาของชุ มชนเกาะเกร็ด จังหวัดนนทบุ รีเป็นที่
นิ ยมของนักทอ่ งเที่ยวชาวตา่ งประเทศ
 ตัวแทนเยาวชนจาก ๓ จังหวัดชายแดนภาคใต้ประมาณ ๕๐
คน จะเดินทางมาเยี่ยมชมทำเนี ยบรัฐบาล
๒. ประธานเป็นกลุม ่ คำที่มีคำวา่ “การ” หรื อ
“ความ” นำหน้า
 ความสามัคคี ปรองดองของคนในชาติ เป็นปัจจัยแหง่ ความ
สงบสุข
 การสง่ เสริมการออกกำลังกายของผู้ สูงอายุ ชว่ ยใหส
้ ุขภาพ 8
แข็งแรง
. ประโยคซับซ้อน

๒.๑ ประโยคความเดี ยวซับซ้อน

๑) ประโยคความเดี ยวซับซ้อนที่
ภาคประธาน
๓. ประธานมีสว่ นขยายเป็นคำหรื อกลุม
่
คำปะปนกัน

 สน ิ คา้ นานาชนิ ดหลากหลายรู ปแบบจากร้านค้า

ชุ มชน แสดงถึงภูมิปัญญาของชาวบา้ นเป็นอยา่ งดี
ประธาน คือ สน ิ คา้
หลากหลายรู ปแบบ ขยายกลุม ิ คา้ นานาชนิ ด
่ คำ สน
จากร้านคา้ ชุมชน ขยายกลุม
่ คำ สนิ คา้ นานาชนิ ดหลาก
หลายรู ปแบบ

9
แต่ งประโยคความเดียวซับซ้ อนทีภ่ าคประธาน
ความรับผิดชอบในหน้าที่เป็นสงิ่ ที่คนใน
ความรับผิด
ชาติพึงมี
ชอบ
ขนมขบเคี้ยวที่เด็ก ๆ ชอบรับประทานไมม
่ ี
ขนมขบเคี้ยว
ประโยชน์

การใชช้ ีวต
ิ ในเมืองใหญม
่ ีความเร่งรี บ
ในเมืองใหญ่
มาก

ชายหาดดา้ นทิศตะวันออกลมพัดเย็นมาก ดา้ นทิศตะวัน

ออก
10
๒. ประโยคซับซ้ อน

๒.๑ ประโยคความเดียวซับซ้ อน
๒) ประโยคความเดียวซับซ้ อนทีภ่ าคแสดง
๑. กริ ยาหรื อตัวแสดงเป็นก
ลุม
่ คำ
 นักกีฬาวิ่งกระโดดกระโจนข้ามรัว้ ดว้ ยความดีใจ
 ชาวบา้ นพยายามจ้องมองดู ตน
้ ไมป
้ ระหลาดดว้ ยความสนใจ
๒. กริ ยาหรื อตัวแสดงมีสว่ นขยายอยูห ่ ลาย
แหง่ ในประโยค
 ทุกเชา้ กอ ่ นเขา้ เรี ยนครู ตรวจการแตง่ กายนักเรี ยนอยา่ ง
ละเอียดหน้าแถว
ประโยคนี้ กริ ยา คือ ตรวจ
ทุกเชา้ กอ่ นเขา้ เรี ยน อยูต่ น
้ ประโยค ขยาย ตรวจ
อยา่ งละเอียดหน้าแถว อยูท ่ า้ ยประโยค ขยายกริ ยา ตรวจ 11
๒. ประโยคซับซ้ อน

๒.๑ ประโยคความเดียวซับซ้ อน
๒) ประโยคความเดียวซับซ้ อนทีภ่ าคแสดง
๓. กริ ยาหรื อตัวแสดงมีสว่ นขยายตอ่ เนื่ องกันหลาย
ทอด
 นักเรี ยนค่อย ๆ จัดดอกกุหลาบใสแ
่ จกันบนโต๊ะครู
ประโยคนี้ กริ ยา คือ จัด
คอ่ ย ๆ ขยายกริ ยา จัด
ใส ่ ขยายกริ ยา จัด

12
พิจารณากลุ่มคำว่ าทำหน้ าทีข่ ยายคำใด
๑. นักทอ่ งเที่ยวชาวตา่ งชาติชอบมาเที่ยวประเทศไทยในช่วง
เทศกาลสงกรานต
ขยายคำ เที่ยว ์
๒. วพระที า่ .........................
่นั่งพิศาลสาครเป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็ จ
พระมงกุ
ขยายคำฎเกล ที่ ้ าเจ้าอยู ่หัว
๓. วแม ประท ั บ ้ างบา้ นย่านสี ลมและลาดพร้าวหลาย
า่ .........................
ข่ องสมศรี รับสร
หลขยายคำ
ั งแลว้ บา้ น
๔.วอาหารที ่เรารั บประทานในแตล่ ะวั นมีสารปนเปื้ อนที่เป็น
า่ .........................
อันตรายตอ่ ร่างกาย
ไม่มากกสารปน ็ น้อย
ขยายคำ
๕. วคนไทยในชนบทนิ เปื้ อนยมรับประทานผักพืน้ เมืองที่หาเองได้ตามธรรมชาติ
า่ ..........................
ขยายคำ รั บประทาน 13
สรุปความรู้
ประโยคความเดี ยว
ซับซ้อน
ประโยคความเดี ยวซับ ประโยคความเดี ยวซับ
ซ้อน ซ้อน
ที่ ภาคประธาน ที่ ภาคแสดง

สว่ นขยายเป็นกลุม ่ คำที่มี กริ ยาหรื อตัวแสดงเป็นก

คำบุพบทนำหน้า ลุม
่ คำ
ประธานเป็นกลุม ่ คำที่มี กริ ยาหรื อตัวแสดงมี
คำวา่ “การ” หรื อ สว่ นขยายอยูห ่ ลายแหง่
“ความ” นำหน้า ในประโยค
กริ ยาหรื อตัวแสดงมี
ประธานมีสว่ นขยายเป็น
สว่ นขยายตอ่ เนื่ องกัน
คำหรื อกลุม่ คำปะปนกัน หลายทอด 14