STRATEGJIA TEKNOLOGJISE PROÇESIT(TP)

1. Çfare eshte STP?

2. Karakteristikat kryesore te TP
3. Ndikimi Volum & Varietet i tregut ne TP
4. Matricat Produkt /Proçes & Sherbim /P –
per vendimet TP
5. Vendimet kryesore te STP
6. Vleresimi TP
7. Metoda zhvillimit te STP
Teknologjia ka ndikim thelbesor te operacionet.
Duhet njihen:
1) Karakteristikat teknike & menaxheriale te saj–
per vleresimin e per te qene ne gjendje pet tju
drejtuar pyetje eksperteve si:
a) Çfare ben ≠ kjo teknologji nga teknol. e
tjera ngjashme dhe si e ben?
b) Çfare kapaciteti mundesohet me ane saj?
c) Me çfare kushtezimesh lidhet perdorimi
saj?
 d) Sa eshte kohezgjatja parashikuar per
teknologjine?
e) Çfare aftesish kerkohen nga stafi operac.
qe te operohet me kete teknologji?
2) Te qartesohet ekzaktesisht ‘si’ investimet
ne TP mund te japin avantazh strategjik.
çfare duhet bejne menaxheret qe keto
investime te implementohen per te mos u
shpenzuar kot potenciali i TP.
‘TP – aplikimi shkences per çdo proçes te
operacioneve’
 ÇFARE ESHTE STP?
Paketa vendimeve qe percaktojne:
Rolin strategjik qe TP direkte apo indirekte
mund te luaje ne Strategj. e Operacioneve.
Direkte – lidhet direkt ne prodhimin P/Sh;
Indirekte (ose infrastrukturore) – teknologjite
e informacionit qe ndihmojne kontrollin &
koordinojne proçeset direkte transformimit.
Karakteristikat e pergjithshme – qe ndihmojne
per vleresimin teknologjive alternative.
 Klasifikimi TP
Bazuar inputin kryesor qe perpunohet mund jete:
Perpunimi materialeve (operacionet prodhimit) çdo
teknologji qe
• ≠ formen fizike (perpunimi metaleve,plastikes,etj)
• asemblon pjeset per te prodhuar produktin,
• transporton gjate rrjetit te furnizimit, apo
• magazinon.
Perpunimi informacionit ose IT (sherbimet
financiare)
 Mbledhjen, ruajtjen, manipulimin,
shperndarjen e informacionit (teknologjia
bazuar ne internet si e-biznes). Rrit numrin e
klienteve qe arrihen, artikujve qe prezantohen
dhe informacionit per to.

Perpunimit klientit (operacionet e transportit,

hotelet, shitjes me pakice).
Teknologjite elektronike rezervimit - check-in,
ATM, pajisjet diagnostikimit mjekesor, etj.
Volumi & Varieteti – bejne dallimin ndermjet
Teknologjive te ≠ te Procesit.
TP qellimit pergjithshem – kryejne varietet
aktivitetesh perpunimi me varietet te larte
kerkese. Per proçese volum ulet & varietet
larte.
TP te dedikuara – per nje game teper ngushte
kerkesash perpunimi. Per proçese me volum
larte & varietet ulet.
3 karakteristika TP tentojne te variojne me
volumin & varietetin.
1) Shkalla e Automatizimit
2) Kapaciteti Teknologjise Proçesit
(permasat ne lidhje me kapacitetin)
3) Masa e Integrimit apo lidhjes fizike
me teknologjite e tjera.
 TP te ≠ per kombinime ≠ volum- varietet
Lart Varieteti Ulet
Shkalla Permasat, Integrimi me
Automatiz. Kapaciteti tekn.tjera Ulet Volumi Lart
Ulet Ulet E ndare
E qellimit pergjithsh,
fleksibile,
permasave te vogla

E automatizuar, e
dedikuar, permasave
te medha, jo fleksibile
Lart Lart E integruar
1) Lart Automatizimi
Problemet …..
Kosto larte kapitali
Perseritje pambarim e detyrave me saktesi
e shpejtesi
Mund mos arrihen kursimet nga
Kosto automatizimi
te larta direkte nese sistemi eshte kompleks
e kerkon mirembajtje rregullt e kushtueshme.
Nivel me te larte te kontrollit dhe
gjykimit apo kreativitetit njerezor
Jane
Kosto me e uletshume
e kapitalit me pak fleksibile e te gatshme te

ndryshohen ne krahasim me ato me harxhim

Jane me fleksibile e me te gatshme qe te
ndryshohen

intensiv te punes se gjalle.

 Automatizimi Ulet
Problemet …..

Kosto me te larta te punes gjalle

Aftesi kontrolli apo kreativitetit njerezor
kerkohet (per mirembajtjen).
 Kosto me e ulet kapitali.
 Si teknologji me harxhim intensiv te punes
se gjalle jane me fleksibile e me te gatshme
te ndryshohen.
Sa automatizuar duhet jete proçesi? Matrica P/P
Sa me poshte ne

Lart
Projekt
diagonale eshte
proçesi aq me i
larte niveli Job
automatiz.
Me parti
Varieteti

Zgjedhja nivelit
automatizimit Linear
drejtohet nga lloji
P/Sh qe firma Vazhdushem
Ulet

ofron.
Ulet Volumi Lart
 Matrica Shërbim - Proçes
Pershtatja me kerkesat (koha kontaktit me klientin)
Ulet Larte
Ulet Shërbim
Fabrike masiv
Sherbimi ShërbimSherbimi
Repart profesional
•Linjat ajrore (+) •Spitalet (+)
Harxhimi punes gjalle

•Llojet ≠ transportit •Pikat servisit automj.

njerezve & mallrave. •Restorantet
•Hotelet
Fabrikë shërbimi Repart shërbimi
Sherbim masiv Sherbime Profesionale
•Supermarketet •Klinikat mjekesore
•Sherbimet telekom. •Firmat ligjore
•Bankat tregtare •Firmat e projektimit
Lart
Fabrikat e Sherbimit (linjat ajrore) &
Repartet e Sherbimit (Spitalet)
– kane shkalle me te madhe ‘automatizimi’
se Sherbimet masive (dyqanet e shitjes) &
Sherbimet profesionale (firmat ligjore) – ku
intensiteti harxhimit te punes gjalle
eshte me i larte.
Pra, zgjedhja nivelit Automatizimit per cdo proces
– do drejtohet nga
Lloji P/Sh qe firma ofron.
 4 grupe problemesh
ne vendimin Automatizimit
Te Biznesit - Pershtatja me SB, duke fokusuar ne
 Kthimin nga investimet - Kursimi kostos punes
gjalle
 Fleksibilitetin & pershtatjen
 Konkurushmerine me konkurentet
Shperndarjen me shpejtesi prod.reja
Te operacioneve –
 Efektet ne kosto (ekon.shkalles),
 Efektet ne cilesi, siguri – Perseritshmëria,
Precizioni procesit
 Efekti ne disponibilitet (p.sh mjaft shpejt)
Social & politike – ndikimi te burimet njerezore dhe
aftesite qe kerkohen
Komforti me teknologjine
Thjeshtësia detyrave per operatorin
Siguria ne pune, perpjekjet per ritrajnim
Standartet rregullatore & shkalla e kontrollit
Perputhshmëria me rregullat
Grumbullimi i te dhenave, analiza, raportimi
(Industria farmaceutike - kerkesat rregullatore si
Axhensi mbrojtjes Mjedisit, Mbrojtjes shendetit e
sigurise, etj)
 2) Madhesia - Kapaciteti Teknologjise
Pak pajisje teknologjike >....
Problemet:
Sa me e > pajisja aq me > kosto kapitalit te
teknologjise, por kosto me e ulet / njesi
kapaciteti.
Kosto funksionimi / njesi – me te uleta per
makinerite me te medha, pasi Kosto
Fikse shperndahet ne nje volum me te
madh.
 E veshtire pershtatja me kerkesen per TP te
>, pasi rritjet > kapacitetit shfrytezojne ekon.
shkalles por nuk pershtasin plotesisht
kapacitetin me kerkesen.
Veshtire cdo lloj rregullimi (per te vijuar me tej
apo mbyllur) nese kerkesa s’eshte e sigurte.
Limitohet perdorimi ideve reja teknologjise
pasi kryerja investimeve ne pak pajisje te >
ben qe ≠ te mos behen shpesh.
 Disa pajisje teknologjike <....
Kosto e ulet kapitali por kosto e larte per njesi
kapaciteti.
E mundshme pershtatja kapacitet – kerkese
per pajisjet e < TP, por ekon. te vogla shkalle.
Reduktohen risqet mundshme te investimit
per pajisje me te > te teknologjise.
Pajisjet < e fleksibile po konsiderohen gjithnje
e më teper më me perfitim dhe per opsionet e
reja teknologjise.
 3) Shkalla lidhjes / integrimit – lidhja fizike ndermjet
pjeseve te pajisjeve
Tekn. integruar Larte LIDHJA Ulet Tekn.ndare

Problemet ...... Problemet ......

Kosto larta kapitali Kosto me e ulet kapitali
Sinkronizim me i mire duke Sinkronizim i mire nuk
reduktuar punen proçes dhe eshte i mundshem
koston Veshtiresi kontrolli
Nese ka deshtim ne ndonje
faze kjo ekspozohet shume
me shpejt.
P. Sh.
Sistemet IT te lidhura – lejojne qe shume
furnitore te kene akses ne portalin e te dhenave
ne lidhje me shitjen e produkteve ne te gjitha
dyqanet.
Keto sisteme mundesojne qe kompanite
furnizuese te modifikojne skedulet e tyre te
prodhimit – qe te permbushet kerkesa ne menyre
sa me te sakte dhe per te garantuar mbarim te
rezerves sa me te paket.
 Matrica Produkt - Proçes
Karakteristikat Teknologjise
Qellimi matrices eshte te demonstroje 2 çeshtje:
1. Qe ka nje diagonale natyrale / vije pershtatje
ndermjet Produktit & Karakteristikave Teknol.
Kompanite mund çvendosen duke kaluar poshte
pergjate diagonales nderkohe qe avancojne
gjate ciklit jetes produktit, ose zgjedhin te
perqendrohen ne nje pozicion te veçante te
diagonales.
2. Çdo devijim larg diagonales ka pasoja ne
Kosto.
Nese Teknologjite jane te < e fleksibile – ka
harxhim intensiv te punes gjalle per volumin
& varietetin e produktit prodhuar e pra kosto
me te larte prodhimi.
Nese jane te > – harxhim intensiv kapitali
e teknologji teper e ngurte qe çon ne
kosto ekstra apo humbje te mundesive.
 Volum i ulet Volum i larte
Varietet i larte Varietet i ulet
Teknologji Shume
ndare Ulet njesi < Kerkesat e Tregut
Lart Kosto Ulet
Siper diagonales

Lart
•Fleksibilitet
A
larte
•Aftesi te teperta
•Kosto e larte
Madhesia
Automatizimi

Fleksibiliteti
Lidhja

Posht diagonales
C
• Fleksibilitet i ulet
• Aftesi te pamjaftueshme
Ulet

Teknologji e Larte Pak njesi • Kosto e larte

integruar te >
Nisur nga Kerkesat Tregut –
Kompanite me Volum te > e Varietet < vleresojne
çmimin ulet. Pra:
 Teknologji proçesi te permasave te >
 Te automatizuara
 Te integruara
me Volum te < e Varietet > teknol. procesit duhet
 Te permasave vogla,
 Fleksibile
 Me nderhyrje > te burimeve njerezore
ne teknologji.
 Karakteristikat TP ndikojne
Kosto & Fleksibiliteti

Lart MADHESIA Ulet

Lart AUTOMATIZIMI Ulet

Lart LIDHJA Ulet

Performanca fleksibilitetit
Performanca kostos
 Lart MADHESIA Ulet

Performanca fleksibilitetit
Performanca kostos

TP permasave > – aq me teper harxhim kapitali

se pune gjalle, (produkte
standarte me kosto ulet) – jo
fleksibilitet
TP permasave < te kombinuara me staf aftesuar
– me fleksibile – varietet
produkti, kosto me e larte.
 Presionet TREGUT –
per kompromis Fleksibilitet - Kosto
Ne shume sektore
 Fragmentimi ne rritje i tregut, dhe
 Kerkesa per pershtatje me kerkesat e klientit - ka
reduktuar volumet e çdo lloj P/Sh.
Dhe
Shkurtimi ciklit jetes P/Sh – çon ne ndryshime te
kerkesave per TP te tij.
Kjo redukton mundesine e perdorimit teknol. >,
jo fleksibile, ndonese me kosto ulet/njesi.
Ne te njejten kohe presioni per konkuruar
mbi bazen e kostos ulet – kerkon venjen
theksit me te madh te Automatizimi e
perdorimi teknologjive te medha.

Tregjet duket se kerkojne dhe

Fleksibilitet & Kosto ulet
ne te njejten kohe nga TP.
Kjo eshte mjaft e veshtire per te mos thene
e pamundur.
 VENDIMET e Strategjise TP
Pyetjet qe ngrihen jane:

Sa i Automatizuar apo Fleksibel duhet jete

proçesi?
Firma duhet jete Lider apo Ndjekese ne TP?
Duhet ta zhvilloje TP B-B saj apo Outsourcing
Ne situata me shume vendndodhje duhet te
standartizohen proçeset ne te gjitha keto
vendndodhje apo TP mund te varioje?
 Sa Automatizuar / Fleksibel duhet jete
proçesi?
Matricat - orientojne per fleksibilitetin e proçesit.

Matrica Produkt /P fokusohet ne

kompromisin Fleksibilitetit & Kosto

Matrica Sherbim /P ne
Shkallen pershtatjes me Kerkesat klienteve &
Intensitetin punes gjalle.
Matrica Produkt / Proçes
Karakteristikat e produktit
Lloji i Produkt i nje Volum i ulet, Volum Volum i larte, Produkte me
proçesit lloji shume mesatar, produkt volume te
produkte produkte te standart, jo larta, të
shumta varietet standartizuar
produkti
Projekt

Job shop

Me parti

Linear

Vazhdueshem
Ne matricen P/P me levizjen poshte pergjate
diagonales nga proçesi projekt te ai i
vazhdueshem,
fleksibiliteti ulet & efiçenca rritet.
Fleksibiliteti diktohet ne mase te madhe nga
varieteti produktit qe firma do ofroje.
Ne themel te ketij vendimi qendron
kompromisi fleksibilitet – efiçence.
 Rritja Fleksibilitetit kerkon KOSTO:
Investime ne Teknol. Fleksibile Avancuara per
reduktuar kohet pregatitjes (set-up) apo ≠.
Investime ne Teknol. Informacioni me te
Sofistikuara, apo
 trajnim te njerezve
Pra rritja fleksibilitetit kerkon te vleresohet kosto e
arritjes tij – veçanerisht ajo qe lidhet me TP.
 MATRICA PROÇES - SHERBIM
Përshtatja me Përshtatja me
kërkesat klientit kërkesat klientit
Ulët Larte
Fabrikë shërbimi Repart shërbimi
Intensiteti Linja ajrore Spitalet
punës gjallë Hotelet Riparimi automjeteve
Ulet Transport me automjete Shërbime tjera riparimi

Shërbim masiv Shërbime profesion.

Intensiteti Shitje me pakice Doktorët
punës gjallë Shitje me shumicë Juristet
Larte Shkollat Arkitektet
Kontabilistet
Rep. Sherbimit & Sherbimet Profesionale -ofrojne
me teper pershtatje e Fleksibilitet se Fabrikat
Sherbimit & Sherbimet Masive.
Hotelet – pak pershtatje sherbimeve per kliente
individuale por shpenzime > kapitale per ndertimin
e mbajtjen e godinave.
Rep. Sherbimit – shpenzime > kapitale per te
ruajtur aftesite e tyre e pershtatur kerkesave te
klienteve sipas nevojave, krahasuar me Fabrikat e
Sherbimit
 Inovator Vs Ndjekes
1) Teknologji te Re e më Inovative
duke qene lider ne teknologji te pa provuara
me pare?
Apo???

2) Teknologji te Provuar e mire njohur –

duke qene thjesht ndjekes ne perdorimin e
saj, tashme te perdorur apo qe eshte hequr
dore pjeserisht nga te tjeret ?
 Inovator
Pozicioni lider - investimi ne Teknol. Inovative
i siguron firmes avantazh konkurues te
rendesishem.
Jo gjithmone investimet ne Teknol. avancuar
çojne ne permiresim performance pasi risqet
shpesh mund t’i kapercejne perfitimet.
 Teknol. avancuara mund nxisin fleksibilitetin
ne rritje ne te ardhmen.
 Ndjekes
Investimet ne Teknologji te provuara –
kane risk me te ulet & fitime me te
sigurta por mund te mos sigurojne
avantazh konkurues te rendesishem.
Mundet ndihmojne ne reduktimin kostos,
apo permiresimin e cilesise.
 Zhvillimi TP B-B apo jashte?
Kompania duhet vendose nese:
Zhvillimi i TP eshte kritik per arritjen e AK te
firmes dhe AK lidhet me koston, cilesine,
etj?
Nese burimi per AK eshte nje teknologji e re
unike qe veshtire te gjendet ne treg – ka sens qe
ta zhvilloje vete teknologjine ose te kete kontroll
te konsiderueshem mbi zhvillimin e saj.
Per nje Teknologji unike e te veshtire
- zhvillimi B-B eshte i rralle, e ne shume raste
mund te jete jo me perfitim.
Kompania arrin permiresim nga adaptimi
Teknol. standarte tashme provuar sipas
nevojave specifike?
Me e zakonshme - blerja nga burim jashtem.
Sigurisht duhet kete nevoje mjaftueshme
per teknologjine qe te mund perballohet
investimi i konsiderueshem.
Zhvillimi TP B-B apo jashte - sa inovative jemi?
TP INOVATIVE TP PROVUARA
Zhvillimi TP E kushtueshme E rralle. Jo me
B-B por çon ne avantazh perfitim ri-sajimi
konkurues te dickaje qe tashme
konsiderueshem eshte ne dispozicion

Blerja nga Veshtire te mbahet E zakonshme.

jashte AK mqse shitesit e Shpesh kompanitë
ndajnë teknol. me blejnë Tekn.
klientë te tjerë Standarte,adaptojnë
për përdorimin B-B.
 Varion TP ne Vendndodhje ≠?
 Ne Vendndodhje me volum larte – mund te
perdore shkalle me te larte automatizimi ose
teknologji me te specializuar se ne nje tjeter
me volum te ulet.
 Ne nje Vend ndodhje te Zhvilluar me kosto
larte punes gjalle zgjedh shkalle me te larte
automatizimi se ne nje VN me pak zhvilluar e
me kosto ulet punes gjalle.
 Nje kompani qe prodhon/shperndan
1) per nje Treg te Maturuar
mund te investoje ne Teknologji Jo
Fleksibile - qe lejojne operimin me
kosto te ulet, ndersa
2) per nje treg qe po del ne pah
mund investoje ne Teknologji me
Fleksibile qe e lejojne te jete me
reaguese kundrejt tregut ne ndryshim.
 STANDARTIZIMI TP NE NJE RRJET ME
SHUME VEND NDODHJE?
Varet nga
1) Sa standarte jane produktet e kompanise?
2) Sa standarte/stabel eshte TP qe perdoret?
3) A ka ≠ ne volum & permasa ndermjet
Njesive te ≠ Prodhimit ne dislokime te ≠ ?
4) Disponibiliteti & Kosto punes gjalle
ne dislokime te ≠ ?
1) Sa standarte jane produktet kompanise?
- nese jane standarte - proçeset standarte
jane mundshme

(p.sh industria automjeteve ndonese ka shkalle

larte standartizimi per disa nga komponentet
(motorat) prape dhe keto ≠ sipas tregut.
Ai Amerikan do qe motorat te jene me te
medhenj e fuqishem se ato qe kerkohen ne
Europe)
2) Sa stabel eshte TP?

Kur eshte stabel – standartizimi mund te jete

me i thjeshte per tu zbatuar ne disa vend
ndodhje.

Kur tenton avancoje ne menyre konsiderushme

– Standartizimi mund te jete i veshtire -
kompanite mund te ndjehen me mire duke
lejuar teknologji te pavarura.
 3) ≠ ne volum & permasa i TP ndermjet
Njesive ≠ Prodhimit?
Nj.P me permasa te ≠ mund te kene sejcila
nevoje per teknologji ne permasa ≠.

(p.sh permasat fabrikave montimit automjeteve

lidhen me tregjet lokale duke ulur transportin
automjeteve te perfunduara nga nje vend ne nje
tjeter. Keto permasa reflektojne permasat
tregjeve lokale e diktojne TP qe perdoret)
 4) Disponibiliteti & kosto punes gjalle ne
dislokime te ≠ ?
Kompanite, proçeset e te cilave kerkojne
shkalle larte standartizimi,
pak pune te gjalle
arrijne pak avantazh nga modifikimi Teknologjise per
te perfituar nga kosto punes gjalle.
Ato qe mund zgjedhin procese me shkalle te ≠
harxhimi PGJ – perdorin proçese me harxhim
intensiv PGJ aty ku PGJ s’eshte e kushtueshme.
 Vleresimi ‘TP’
1)Fizibiliteti – INVESTIMET
Sa e veshtire (menaxheriale &
eshte? financiare) qe do
nevojiten?
Kriteret e 2)Pranushmeri
vleresimit PERFITIMET Vleresimi i
Sa e vlefshme pergjithsh.
koncepteve qe mundesohen?
eshte? konceptit

3)Risku RISQET
Çfare mund te (do ndeshen nese
shkoje jo siç gjerat nuk shkojne
duhet? sic duhet?)
1) Investimet duhet jene realizueshme
Nese ato qe kerkohen per TP jane me te >
se ato ne dispozicion ose mund arrihen,
teknologjia nuk eshte fizibel.
Pyetjet:
a) Çfare ‘aftesish teknike /njerezore’ kerkohen
per zbatuar TP?
(Nese proçesi ngjan me ate ekzistues –
aftesite nevojshme jane prezent.
Nese eshte i ri duhet identifikohen aftesite
qe kerkohen e pershtaten me ato ekzistuese).
b) Çfare ‘sasie burimesh’ kerkohen per
zbatuar TP ne varesi te kohes?
(njerezit, fasilitetet, hapesira, etj.) Krahasohet
ngarkesa e punes qe kerkohet per tu kryer
gjate kohes me kapacitetin ekzistues.
c) Cilat jane kerkesat per financim?
Investimi qe kerkohet mund te dominoje
konsiderimet e tjera –kemi para mjaftueshme?
2) Pranushmeria – perfitimet qe priten nga
operacioni?
Aftesite burimeve Kerkesat e tregut
Operacioneve
Si ndikon TP tek:
Kontributi ne AGJ TP Cilesia?
operacioneve Shpejtesia?
Propozuar
TP eshte: Siguria?
E veshtire per tu kopjuar? Fleksibiliteti?
E veshtire per tu zv.?
Kosto?
Impakti financiar
Mundeson TP nje
fitim pranueshem
kundrejt investimeve
per adaptimin e saj?
Pranushmeria – deri ne ç’ mase permbushen
objektivat kompanise ne
lidhje me Aftesite Burimeve
Operacioneve
TP duhet siguroje ato aftesi burimeve qe japin
avantazh qendrueshem –
kontribojne ne Aftesite AGJ te operacioneve
duke qene
 e veshtire per tu kopjuar
 e veshtire qe te Zv.
Pranushmeria - Burimet Operacioneve
Sa prej TP do zhvillohet B-B? Nëse është
unike dhe zhvillohet B-B, atëhere burime të
tilla nuk mund të aksesohen lehtësisht pa
blere firmen.
Sa e fortë është mbrojtja ligjore? Patentat
ofrojnë mbrojtje ndonëse proçesi është i gjatë,
shpesh i kushtueshëm.
A mundson TP arritjen e ndonjë avantazhi? Sa
prej kësaj TP nuk zotërohet nga konkurentët?
 Pranushmeria - Kerkesat Tregut
Cilësia Përmirësohen specifikimet P/Sh?
Mundsohet diçka ≠ apo më e mirë qe
klientët vlerësojnë?
Shpejtsia Mundeson reagim më shpejtë ndaj
klientëve?
Ulet koha nga marrja kërkesës deri
ne plotesimin e saj ?
Shpejtohet kryerja e proçeseve B-B?
Siguria Mundsohet shperndarje më e sigurtë
e P/Sh?
Fleksi- Lejon TP te ≠ operacioni në përgjigje
biliteti te ≠ të kërkesave të klientit?
≠ mund te jene per nivelin & natyren e
kerkeses.

Kosto Mundson TP përpunimin materialeve,

informacionit apo klientëve në mënyrë
më efiçente?
Mundson një efektivitet më të madh të
proçeseve të operacioneve?
 Pranushmeria – Vleresimi Financiar
Krahasohen Investimet per Blerjen TP me Perfitimet
Financiare qe mund arrihen.
Si ‘kosto investimit’ & ‘perfitimet’qe rezultojne
- duhet perfshijne çdo gje qe influencon te
investimet (inflacioni, kursi kembimit, etj).
Duhet pare kosto dhe si kosto oportune –
çfare mund arrihet duke e investuar kete
shume ne nje alternative investimi me fizibel.
Vleresimi RISKUT
Risku ekziston se s’mund parashikohen 3 probleme:
1. Si do ndikoje TP ne performancen e operacionit si
i tere?
2. Kushtet e jashtme qe do mbizoterojne mbasi
investimi te kryhet – p.sh. volumi kerkeses ose
norma interesit
3. Reagimi kompanive te tjera ndaj investimit – p.sh.
nese konkurentet kane gjasa te bejne investime
te ngjashme.
 Metoda zhvillimit STP
1. Njohja SB & Mjedisit - Kompania fokusuar te
Kosto & eficenca duhet :
 Standartizoje proceset ne vend ndodhjet
 Teknologji automatizuar & Varietet teper vogel
 Dislokim ne vendndodhje me kosto ulet punes gjalle
Cilesia duhet :
 Proçese automatizuara - output konsistent gjate
gjithe kohes
Fleksibiliteti duhet:
 Teknologji fleksibile e qe kane kohe te shkurtra pregatitje
dhe ndryshimi.
2. Njohja tendencave teknologj. ne industri
Fotografim i mjedisit te jashtem per te ditur
 Çfare teknologjish perdorin konkurentet
 Sa te kenaqur jane klientet me outputin
teknologjise ekzistuese
Vleresim stabilitetit TP industrise per
 Identifikuar tendencat teknologjike
 Impaktin e tyre ne industri, treg dhe per firmen
Njohja se me çfare lidhet AK
 Me pronesine e teknologjise
 Aftesine per arritur ekonomi me te > shkalle
 3. Njohja e aftesive brendshme organizates
Si kompania menaxhon zhvillimin, zbatimin &
permiresimin e TP:
 Çfare teknologjie ka tani organizata?
 Çfare ekspertize i duhet te zhvilloje teknologj.?
 Eshte e mire ne adaptimin teknologjive te reja dhe
ne perdorimin e tyre me efektivitet?
 Ç’ lloj marrdheniesh ka me prodhuesit e
teknologjise saj?
4. Vleresimi alternativave per TP perfshijne
Morine Teknol. qe zhvillohen brenda apo jashte
industrise
≠ shkalles automatizimit sipas intensitetit harxhimit
kapitalit apo punes gjalle
Zgjedhja TP limitohet nga pozicioni qe firma
zgjedh ne matricen P/Sh-P & nga Cikli jetes P/Sh
Sa automatizuar/fleksibel nevojitet jete procesi
Ku pozicionohet kompania ne konkurim?
A do arrije pozicionin e lidershipit kompania me
teknologjine qe do perdore?
5. Hartimi i planit zbatimit
Teknologjite e reja mund te kerkojne:
 ≠ organizative
 ≠ aftesive qe kerkohen
 ≠ ne rrjetin e Nj.P - me pak por me te medhaja.
6. Zbatimi, vleresimi dhe matja rezultateve
 Arrin plani qellimet e biznesit per koston, cilesine,
shpejtesine, etj?
 Eshte plani konsistent me elementet e tjere te SO
(p.sh strategjine IV)?
 Eshte ne perputhje dhe suportiv me SF
Analiza - Fabrika e çokollatave BONKERS
Teknologjia me hinkë - teknologji e përpunimit direkt të
materialit në proçesin prodhimit të çokollatës.
Ajo ndikon në cilesite fizike të çokollatës likuide e ka
impakt kryesor në karakteristikat e produkteve
përfundimtare (mbas kalimit në një sërë proçesesh
sekondare).
Produktet e përfunduara ndahen në: 
 produkte tradicionale (sikurse çokollatat Bonkers 80
vjeçare) dhe
 produkte të reja inovative që ndryshojnë shpejt
(10% treguesi i suksesit).
Analiza
Për të evidentuar rëndësinë e vendimit në lidhje me
investimet, Bordi Menaxhimit të firmës duhet të
marrë vendimin final por realisht nuk ka një
marrëveshje ndërmjet manaxherëve të ndryshëm.

Inxhinjeringu ka propozuar një teknologji inovative

‘B-B’ ndërsa
Prodhimi kërkon kapital për të blerë një hinkë
shtesë që do të rrisë kapacitetin me 25% (një hinkë
të pestë)
Avantazhet Tek. Re nga Dpt. Inxh.:
Reduktim përmbajtjes kalorive (për 50%
produkteve) pa ndikuar në shije.
Kjo është vlerësuar që krijon kursime deri në rreth
60.000 $. Kursimi KostosTV do jetë rreth 280.000 $.
Materialet mund të pastrohen nga makineria në
më pak se gjysëm ore e kështu mundsohet rritja
e fleksibilitetit dhe përmirësimi i cilësisë. Kursimi
nga reduktimi harxhimit kot materialit gjatë
ndryshimeve vlerësohet 160.000 $.
Proçesi ri lejon prodhimin e një gamë më të gjërë
çokollatash që prodhohen me viskozitet më të lartë e
lejojne përmirësim cilësisë dhe veshje me te mire
nga jashtë çokollatës.
Teknol. mund përshtatet sipas kërkesave të klientit
duke punuar në ‘madhësi’ të ndryshme: nga 10% deri
në 200% të përmasës së hinkës aktuale.
Pajisja e re është më e < , zë rreth 150 m katror,
ndersa tekn.vjetër okupon rreth 600 m katror (200 në
3 nivelet). Kjo vlerësohet të ndikojë me 40.000 $
koston oportune.
Kursimet në koston punës gjallë janë < , 20.000$
Dis/Avantazhet
Plan zbatimi më i ngadalshëm (12 -15 muaj krahasuar
me 6 muaj) që do thotë që firma nuk do plotësoje
rritjen e parashikuar kërkesës.
Teknol. standarte lejon fleksibilitet të stafit në hinkat
e ≠ dhe mbajtjen e pjesëve këmbimit standarte.
Konkurenca me prod. ri do të thotë që ndonjë
shqetësim i prodhimit duhet shmanget nëse është e
mundshme. (p.sh. Mbajtja kostos ulët dhe përmbushja
synimeve prodhimit)
I njëjti nivel kapaciteti produktiv duke përdorur
proçesin e ri do kushtojë rreth 4 mil.$ ndaj 3mil.$
Cila është pyetja & opsionet perkatese?
Rasti kërkon konsiderimin

‘A duhet fabrika të bleje tekn. Re në vënd

të blerjes të një hinke shtese tashmë në
perdorim?’
Opsioni A – Mos bërja e asgjëje.  
Opsioni B – Po
Opsioni C – Jo
Opsioni D – Po & Jo
Opsioni A – Mos bërja e asgjëje.
Shtyrja vendimit derisa kërkesat tregut për zgjedhjen e
teknologjise të bëhen më të qarta.
Avantazhi - shmang/minimizon konfliktin menaxherial por
firma duhet ta shohe koston investimit si nje ‘opsion real’
per zhvillimin e teknologjise në një kohe të ardhme.
Pra firma mund presë derisa pasiguria tregut zgjidhet më
mirë e risqet që lidhen me investimin final mund të
minimizohen.
Sfida në këtë rast - të vendoset sa kohë mund të pritet
(për shkak veprimit të konkurenteve, etj.)
Opsioni B – Po, të zbatohet zgjidhja teknologjike e
të konsiderohet risku zhvillimit
Përbën opsionin e zakonshëm & ‘opsionin strategjik’ (pra
arritjen e avantazhit nëpërmjet investimit që lidhet me
operacionet).
Ka avantazhe që lidhen me karakteristikat e T.Re :
 nivele të larta fleksibiliteti (ndryshime shpejta)
 kontrolli (veshjet e jashtme te cokollatës, etj) duket
se janë kritike për shkak të tendencës ku produktet
inovative me çokollatë priren të dominojnë tregun.
Opsioni B – Po,
Ndonëse T. Ekzistuese demonstron kursim kosto (te
punës gjallë direkte dhe kostove tjera indirekte),
mundësitë për automatizimin e mëtejshëm proçeseve me
volum të larte prodh. janë të reduktuara me rritjen e
varietetit. Sikurse testimet provuan, sistemi ri nuk duhet
ndikojë te shijet kryesore çokollatave Bonkers.
Por duhet njihen e adresohen shqetësimet MF te tjere
Përse duan opsionin më të shpejtë,
Cili do jetë impakti në shtimin e kapacitetit?
Konsiderimi vendimit në lidhje me koston investimit është
mjaft i rëndësishëm.
C – Jo, blihet 1 hinke tjetër si ato ekzistuese
Shqetësimi kryesor eshte - A do materializohet kërkesa e
parashikuar?
Nëse theksi do vihet te pasiguria lidhur me zhvillimin
(zbatimi merr 24 – 36 muaj) ky eshte risk papranueshëm
per plotësimin kërkesave tregut.
Nëse pasiguria tregut – shihet burim më i madh risku -
opsioni do jetë i veshtirë të argumentohet.
Disa nga argumentat - aftësitë ekzistuese, shkëmbimi
stafit, pjesëve mekanike, etj. janë jo kritike, të tjerat –
skedulimi prodhimit, rritja rezervave, etj. reflektojnë
analizën dobët përfitimeve te teknol.‘ndërmarë’.
Opsioni D – Po & Jo.
Të blihet 1 makinë tjetër për të plotësuar kërkesat afat-
shkurtëra dhe të vazhdohet të investohet për T.Re. Ky
përfshin
(1) shtyrjen investimit kryesor, me shpresë se do
mundësohet qartësimi më i mirë kërkesave tregut,
(2) ngritjen e dyshimeve për investime më të vogla
duke e lejuar firmën që të abandonojë projektin e
saj të zhvillimit per disa probleme teknike të
pakapërcyeshme apo probleme tregu që mund të
dalin.
 Njohja si kompania menaxhon zhvillimin,
zbatimin dhe permiresimin e TP:

3. Njohja e  Çfare teknologjie ka tani organizata?

aftesive  Çfare ekspertize i duhet organizates qe te
brendshme zhvilloje teknologjine?
organizates
 A eshte firma e mire ne adaptimin e
teknologjive te reja dhe ne perdorimin e
tyre me efektivitet?
 Çfare lloj marredheniesh ka firma me
prodhuesit e teknologjise saj?
 Opsionet e TP perfshijne:
Morine e teknologjive qe zhvillohen brenda apo
4. jashte industrise
Identifikimi ≠ shkalles automatizimit sipas intensitetit
& vleresimi harxhimit kapitalit apo punes gjalle
alternativ. te Zgjedhja e TP limitohet nga pozicioni qe firma
investimit zgjedh per te zene ne matricen P/Sh-P & nga
per TP
Cikli jetes P/Sh qe firma ofron.
Sa automatizuar e fleksibel nevojitet te jete
procesi?
Ku pozicionohet kompania ne konkurim?
A do arrije pozicionin e lidershipit kompania me
teknologjine qe do te perdore?
 Tekn. e reja:
5. Hartimi i
planit  Mund te kerkojne ≠ organizative
zbatimit  ≠ te aftesive qe kerkohen dhe ≠ ne rrjetin
e Nj.P duke çuar ne me pak por me te
medhaja.
6. Zbatimi,
 A arrin plani qellimet e biznesit per koston,
vleresimi
cilesine, shpejtesine, etj?
dhe matja
rezultateve  A eshte plani konsistent me elementet e
tjere te SO (p.sh strategjine IV)?
 A eshte plani ne perputhje dhe suportiv me
SF (marketingun, burimet njerezore,)
 Fotografim i mjedisit te jashtem per te ditur
 Çfare teknologjish perdorin konkurentet
 Sa te kenaqur jane klientet me outputin e
teknologjise ekzistuese
2. Njohja
tendencave Vleresim stabilitetit TP industrise per te
teknologjise identifikuar
ne industri  Tendencat e rendesishme teknologjike
 Vleresuar impaktin e tyre ne industri, treg
dhe per firmen
Njohja se me çfare lidhet AK:
 Me pronesine e teknologjise
 Aftesine per te arritur ekonomi me te
medha shkalle
 Inovacioni Proçesit & Inovacioni P/Sh
Shkalla e ndryshimit te
Me shume produktit/sherbimit Me pak

Produkte Produkte Shtesë per Derivative

ose apo produktin
sherbime te sherbime te apo familjen
reja gjenerates e produktit
tjeter
Proçeset e
reja
Projekte
Me teper krejt te reja
Proçeset e
gjenerates Projektet platforme
tjeter
Shkalla e
ndryshimit Ndryshime
te proçesit per nje
pakete te
vogel Projektet derivative
aktivitetesh

Ndryshim ne
Me pak rritje (p.sh i
nje aktiviteti
te vetem)
Vlerësimi
Përpara adresimit opsioneve specifike konkuruese është e
vlefshme të mundësohet njohja më e mirë e teknol. re.
Në Kend veshtrimin e operac., ka disa mënyra
interpretimi te këtyre konkluzioneve konfliktuese.
Ndikimet produkteve tradicionale dhe inovative,
ndaj OP (cilësia, shpejtësia, siguria, kosto).
Krahasohen produktet që do prodhohen (me vafer,
bajame, të krijuara në forma të vecanta, me kalori
të kontrolluara) me ato tradicionale (çokollatat
klasike solide me qumësht)
Mund të konsiderohet fleksibiliteti gamës
produktit, volumi dhe reagimi apo shpejtësia.
Karakteristikat sugjerojnë që T.Re është një investim
dukshëm me përfitim, rasti ilustron sa i rëndësishëm
është të qënit në gjëndje për të artikuluar në mënyrë të
plotë perfitimet konkuruese të T.Re (pra, jo vetëm
mbeshtetja te kursimet kostos).
Kjo është veçanërisht e rëndësishme kur ekzistojnë
pasiguri të konsiderueshme që rrethojnë zbatimin final të
teknollogjisë së re.
Sigurisht është e mundshme të aplikohet analiza që
bazohet tek 1) kërkesat e tregut dhe 2) burimet.
Presionet TREGUT– Fleksibilitet & Kosto
Presionet konkuruese
per reduktim kosto Kapërcimi
kompromisit për
Fleksibiliteti Larte përformance
larta te të dyjave

‘Diagonalja’
kosto -
fleksibilitetit
Ulët

Fragmentimi
tregut -
Larte Kosto Ulët
fleksibiliteti më
i vlefshëm
TP reja kane ≠ kompromisin kosto-fleksibilitet
Volum i ulët Volum i lartë
Varietet lartë Varietet i ulët
Teknollogji Shume
e ndarë Larte njesi të
vogla Kërkesat e tregut
Lart Ulët
Kosto

Lartë
Automatizimi

Përmasat

Fleksibiliteti
Lidhja

Ulët

Teknollogji Ulët Pak njesi

e integruar të mëdha