Psikolojik Danışmanlıkta Etik ve

Yasal Konular

Tim Bond & Binnur Yeşilyaprak

 KISIM III

PSİKOLOJİK DANIŞMAN ve DİĞERLERİ

 Kısım III
PSİKOLOJİK DANIŞMAN ve
DİĞERLERİ
• 10. Bölüm: Kendine, Meslektaşlara ve Topluma Yönelik
Sorumluluk
• 11. Bölüm: Psikolojik Danışma Süpervizyonu
• 12. Bölüm: Kayıtların Saklanması
• 13. Bölüm: Psikolojik Danışma Hizmetlerini Yönetme
 10. Bölüm
Kendine, Meslektaşlara ve Topluma Yönelik
Sorumluluk
• Kendine Karşı Sorumluluk

• Mesleğin Saygınlığını Korumaya Yönelik Sorumluluk

• Meslektaşlara Yönelik Sorumluluk

• Topluma Yönelik Sorumluluk

• Sonuç
 Düşünme Kutusu

Bir psikolojik danışman olarak, travma sonrası danışma

hizmetleri vermekten psikolojik çöküntü yaşıyorsunuz.
Üstelik devlete kızan danışanlarınız sizi "aracı" gibi görüp,
öfkelerini size yöneltiyor. Risk altındasınız... Sorumlu bir
psikolojik danışman olarak nasıl davranmalı, ne
yapmalısınız?
 Psikolojik Danışman Olarak Kendine Karşı
Sorumluluk

• Mesleği seçme ve sürdürme yönünde bir tercih…

• Özerklik ilkesi psikolojik danışmanlara da uygulanabilir.

 Psikolojik Danışman Olarak Kendine Karşı
Sorumluluk

• Mesleği sürdürürken danışmanların da kendileriyle

ilgilenme yükümlülüğü vardır.

• Acılarla ve başkalarının
sorunlarıyla yakından
çalışırken, her zaman duygusal
olarak tükenme riski vardır.
 Psikolojik Danışman Olarak Kendine Karşı
Sorumluluk

• Yoğun çalışmaktan kaçınma,

• Düzenli olarak psikolojik danışma süpervizyonu alma,

• Gerekiyorsa kişisel psikolojik danışma hizmeti alma,

 Psikolojik Danışman Olarak Kendine Karşı
Sorumluluk

• Kendi tepkilerini izleme ve kendi iyi oluşunu koruma,

• Hizmet sunmanın yaşam kalitesini zenginleştirip

zenginleştirmediğini ya da doyum sağlayıp
sağlamadığını değerlendirme.
 Psikolojik Danışman Olarak Kendine Karşı
Sorumluluk

Bunların yanı sıra;

• Tazminat sigortası yapılması ve

• Kişisel güvenliğin (fiziksel ya da cinsel saldırıya karşı

vb.) sağlanması da gereklidir.
Psikolojik Danışman Olarak Kendine Karşı
Sorumluluk

Sizce bir psikolojik danışman kişisel güvenliğini sağlamak için ne

gibi tedbirler almalıdır? (bkz. s. 213-214)
Psikolojik Danışmanın Güvenlik için Alabileceği
Önlemler
• Danışanı boş bir binada görmekten kaçınmak
(tanınmayan veya saldırı riski olan bir danışanı)
• Danışma odalarında dış hatla bağlantılı
telefonların bulunması
• Bir alarm ya da panik düğmesi yerleştirme
• Birilerinin önceden belirlenmiş danışma
zamanını bilmesini sağlama
– 3. bir kişiyle bir zaman belirleme vb..
 Psikolojik Danışman Olarak Kendine Karşı
Sorumluluk
• Saldırı fikri olmadan oluşan tehlike hissi varsa bu önemsenmeli,
süpervizyonda tartışılmalı.
• Tehlike hissi;
– gerçek de olabilir,
– danışmanın danışanın hissettiği tehlike duygusunu kendine çekmesiyle
– psikolojik danışmanın geçmişindeki bazı şeylerin yeniden uyarılmasıyla
ortaya çıkabilir.
• Psikolojik danışmanın bu duyguları provoke eden bir danışanı
görmeye devam etmesi için zorlayan bir etik zorunluluk yoktur.
• Psikolojik danışman danışanı başka bir danışmana sevk edebilir.
 Danışma İlişkisi Dışında Psikolojik
Danışmanı Rahatsız Eden Danışanlar

• Rahatsız edici telefon görüşmeleri,

• Gece geç saatlerde sürekli telefonla arama,

• Sürekli istenmeyen yazışmalar,

 Danışma İlişkisi Dışında Psikolojik
Danışmanı Rahatsız Eden Danışanlar

• Psikolojik danışmanın meslektaşlarını ya da

arkadaşlarını arayıp bulma,

• Psikolojik danışmanın evine uygunsuz

ziyaretlerin yapılması,

• Psikolojik danışmanın söylemediği şeyleri ona atfetme

gibi…
 Danışma İlişkisi Dışında Psikolojik Danışmanı
Rahatsız Eden Danışanlar
• Süpervizyon duygusal destek sağlar ve eylemin çeşitli yönlerini gözden geçirme fırsatı sunar.
• Danışanla ilgili tıbbi ve hukuki görüş aranabilir.
• Danışan doğru olmayan ve danışmana zarar veren bir kamu açıklaması yapıyorsa, danışana yazılı
tebligat yoluyla şu şartlar yazılabilir:
– Danışan tarafından yapılan hareketlerin tekrarı, danışanın konuyu bundan böyle gizlilik gerektiren
bir durum olarak görmediğinin bir işareti olarak ele alınacaktır.
– Psikolojik danışman doğrudan dahil olanlara hikayenin kendi tarafını ortaya koyma hakkı
hissedecektir.
– Psikolojik danışman gerektiğinde avukat, polis, doktor ya da ilgili kişilerle bağlantıya geçebilecektir.
• Psikolojik danışmanın mektubundan sonra da danışan davranışlarında ısrar
ederse, psikolojik danışmanın avukatlarla veya gerekiyorsa polisle iletişime
geçmesi uygundur.
• Psikolojik danışma ilişkisi dışında ya da psikolojik danışma ilişkisinin
sonlanmasının ardından gerçekleşen olaylara gizli durumlar olarak
yaklaşılmasına gerek yoktur.
 Danışma İlişkisi Dışında Psikolojik
Danışmanı Rahatsız Eden Danışanlar

«Psikolojik danışmanım ayrılmamız

gerektiğini söylüyor.»
Mesleğin Saygınlığını Korumaya
Yönelik Sorumluluk
 Tartışma

Bir psikolojik danışman, psikolojik danışmayla ilişkisiz

faaliyetlerle, alanın adını lekeleyebilir mi?
Psikolojik Danışmanlığa
Olan Güvenin
Zayıflatılması
Psikolojik danışmaya
yönelik kamu itibarı,
güvenilir ilişkilerin
kurulmasını kolaylaştıran
Diğer üyeler tarafından görevin kötüye kullanımının bildirilmesi,

ya da zorlaştıran koşullar
Görevi kötüye kullanan üyelerin ihraç edilmesi,
İyi uygulamaların desteklenmesi.

yaratabilir.
Bir çok psikolojik danışma
organizasyonu, mesleğin
 Meslektaşlara ve Yardım Meslekleri Üyelerine
Yönelik Sorumluluk

Başkalarına hesap Mesleki anlayışı

verebilir olma arttırmaya yönelik
yükümlülüğü sorumluluğu
 Topluma Yönelik Sorumluluk

Serdar, birisinin yaralanmasına neden olan bir hırsızlık eylemi ile

ilgili yaşadığı zor bir durumdan bahsetmektedir. Aynı zamanda,
bir haftalık süre içerisinde yapacağı başka bir hırsızlık planına
değinmektedir. Psikolojik danışman burada ne yapmalıdır?
Psikolojik danışmanın işlenen suçu bildirme yükümlülüğü
var mıdır?

Psikolojik danışmanın suçu önlemek için bir yükümlülüğü

var mıdır?
 Topluma Yönelik Sorumluluk

Psikolojik danışman farkında olmadan bir danışanın

eylemleri için yükümlülük altına girebilir mi?

Psikolojik danışman dürüstçe ama yanılgıyla, 15

yaşındaki bir erkek danışanının aynı yaşta başka
biriyle, rızasıyla cinsel birleşmeyi de kapsayan özel bir
ilişkiye girmesinin yasa dışı olmadığına inanmaktadır.
Sonuç olarak, psikolojik danışman danışanını "ev
ödevinin" bir parçası olarak bu nitelikteki cinsel
deneyim için cesaretlendirmekte ve
desteklemektedir.
 Topluma Yönelik Sorumluluk

• Psikolojik danışmanın bu durumda tahrik suçlusu olarak

kabul edilmesi için, eyleminin kendisi için bir suç teşkil
edebileceğini bilmemesi mazeret değildir.

• Psikolojik danışmanın yasa hakkındaki hatasına ve kasıtlı

bir niyetinin olmamasına rağmen, yasanın işlenen suçtan
dolayı ihlal edilmiş olması yeterlidir.

• Windy Dryden ve Michael Neenan (2004) şu şekilde

uyarmaktadır:
 Topluma Yönelik Sorumluluk

"Danışanınıza nasıl bir davranışsal ödev verirseniz verin,

hem etik hem de yasal olduğundan emin olun."
 Sonuç

• Mesleğin doğru tanınması ve topluma hizmetin geliştirilmesi

konusunda hesap verebilir olmak, kendini geliştirmek ve rol
çatışması yaratacak eylemlerden kaçınmak önemlidir.

• Çatışan sorumlulukların yönetimi, özellikle bir psikolojik danışman

için zorlayıcı bir durumdur.

• Sorumlulukla ilgili olası çatışmalarda önceden uyarılmanın en iyi

yollarından biri, benzer bir durumda çalışan deneyimli bir psikolojik
danışmanla durumları tartışmaktır.
 10.Bölümün Sonu

• Konuyu özetleyiniz: Bu bölümde neler üzerinde

duruldu?

• İlginizi çeken noktalar neler oldu?

• Sorularınız varsa sorunuz.

 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

Not: Dilerseniz görüş ve önerilerinizi

paylaşabilirsiniz.

binnur.yesilyaprak@gmail.com