PAMAHALAAN AT LIPUNAN

GROUP 1- REPORTING
LAYUNIN NG ATING ARALIN

 Pagkatapos ng araling ito, ang mga mag-

aaral ay inaasahang nasusuri ang mga
mahalagang pangyayari sa pamahalaan at
lipunan mula sa sinaunang kabihasnan
hanggang sa ika-16 na siglo.
TRABAHO NG MGA DALIT O UNTOUCHABLES
ANG PAGSUSUNOG NG MGA PATAY.
Ang mga dalit o untouchable ay nasa pinakamababang
pangkat sa lipunan ng kabihasnang Indus. Sila ang
gumagawa ng madudumi at mahihirap na trabaho
katulad ng pagsusunog ng mga patay. Ang sistemang
caste ng kabihasnang Indus ang siyang naging batayan
ng pagkakaayos ng lipunan. Ano kaya ang mga uri ng
lipunan at pamahalaan ng ibang sinaunang kabihasnan
sa Asya? Ating alamin sa araling ito.
Hanggang sa kasalukuyan ay natutunghayan at
nararanasan pa rin ang kabutihang dulot ng iba’t
ibang tuklas, ideya, at mahahalagang
pangyayari mula sa mga sinaunang kabihasnang
Asyano. Hindi maikakaila na marami na rin ang
naging pagbabago sa pamumuhay ng mga tao,
subalit ang pagsusuri at pagpapahalaga sa mga
pangyayaring humikayat at nagbigay daan sa
mga pagbabagong ito ay kritikal na bahagi pa rin
para sa ating patuloy na pag-unlad bilang isang
kabihasnan.
KABIHASNANG SUMER
 Ang kabihasnang Sumer o Sumeriano ay tinatayang umusbong at
namukadkad sa pagitan ng 3,500-3,000 BCE (Before Common Era) sa
mga lambak-ilog ng Tigris at Euphrates, sa matabang lupain ng
Mesopotamia (Mesos = pagitan; Potamos = ilog) o “lupaing nasa pagitan
ng dalawang ilog.” Ang Mesopotamia ay bahagi ng kasalukuyang Iraq.
 Ang pagsibol ng kabihasnang ito ay bunga ng pagtugon ng mga Asyano
sa pangangailangan sa sistema ng patubig o irigasyon, na lubhang
mahalaga upang tugunan ang mga gawaing agrikultural, lalo na sa
panahon ng tagtuyot. Sa tulong ng bawat kasapi ng pamayanan o
lungsod-estado (city-state) ay naging organisado at sistematiko ang
pagsasaka na naging daan sa higit na maayos at matatag na
kapamahalaan at higit pang maunlad na kulturang nagpatuloy sa
paglago.
Ang Kodigo ni Hammurabi ay mahalagang pamana ng mga Babylonian
sa larangan ng batas at pagpapanatili ng kaayusan. Ito ay ang
kalipunan ng batas na ipinairal sa lungsod ng Babylonia. Binubuo ito
ng 282 batas tungkol sa iba’t ibang aspekto ng pamumuhay sa
Mesopotamia. Nakapaloob dito ang mga paglabag sa batas at mga
karampatang parusa para sa bawat paglabag. Ito ay nakasulat sa
pinatuyong tabletang luwad na ipinapaskil sa bawat poste at
mahahalagang bahagi ng kaharian na agad natutunghayan ng mga
tao.

Pangunahing tema ng kodigong ito ang prinsipyong “mata sa mata,

ngipin sa ngipin” (an eye for an eye, a tooth for a tooth). Sa
prinsipyong ito, kung ano ang kasalanang nagawa sa kapwa ay siya
rin ang parusang ibibigay. Hindi maikakaila ang malulupit at
mabibigat na kaparusahang itinatakda para sa bawat kasalanan,
subalit sinasalamin din ng kodigong ito ang pagpapahalaga sa mga
inosenteng naakusahan pa lamang at hindi pa itinuturing na may
kasalanan hanggang hindi pa nalilitis at napatutunayan ang kaniyang
nagawang mali.
Makikita rin sa kodigong ito ang pagbibigay ng pagkakataon
at karapatan sa mga akusado upang mangalap ng sarili
nilang ebidensiya upang mapawalang sala ang kanilang
sarili sa harap ng hari na siyang nagsisilbing taga-usig at
tagapataw ng kaparusahang ayon sa kasalanan.

Ang kodigong ito ay nanatili at nagsilbing batayan ng mga

sumunod pang pangkat at kabihasnan. Dahil dito ay
napanatili ang organisasyon at kaayusan sa buong
kabihasnan.
SISTEMANG PANLIPUNAN

 Naging mahalagang bahagi rin ng kabihasnang Sumer ang

pagpapahalaga sa pamilya at relihiyon bilang mga sentro ng
kanilang pamumuhay. Ito ay dahil sa paniniwalang ang pamilya
at relihiyon ang nagpapatatag sa kanilang lipunan. Nagkaroon
din ng pagpapangkat ng mga tao dito sang-ayon sa kanilang
gampanin at katayuan sa lipunan. Nakaayon sa pangkat na
kanilang kinabibilangan sa hirarkiya sa lipunan ang bahaging
kanilang isinasagawa upang higit na mapaunlad ang kabihasnan.
Ang paghahating ito ay isa sa mga hakbang upang masiguro ang
kaayusan at aktibong pamumuhay ng bawat mamamayan.
Sa estratipikasyon, ang mga pari at hari ang may pinakamataas na posisyon
sa lipunang Sumer. Sinasalamin nito ang mataas at pantay na
pagpapahalaga nila sa kanilang mga pinunong pulitikal at espirituwal.
Sumunod naman ay ang mga nagpoprotekta sa mga mamamayan, at ang
mga taong may mataas na antas ng kasanayan (artisano). Pangatlo, ang
mga magsasaka na pinahahalagahan din sa lipunan, dahil sa pagpapahalaga
nila sa agrikultura, at ang panghuli ay ang mga alipin na may gawaing
maghabi at magbuhat. Ang mga alipin ay may mahalagang bahaging
ginampanan sa patuloy na pagpapatatag sa kabihasnan ng mga Sumerian.
Sila ay maaaring nahuli sa labanan o hindi kaya ay ipinambayad-utang.

Pagdating naman sa panahanan, kapansin-pansing

ang mga pinakamakapangyarihan ay nakatira sa
loob ng siyudad, malapit sa mga templong tore. Ito
ay upang maipakita ang kanilang taas at halaga sa
lipunang Sumerian. Nasa labas ng siyudad, mas
malayo sa mga templong tore, ang panahanan ng
mga ordinaryong mamamayan. Pag-aralan ang
grapikong pantulong
KABIHASNANG INDUS

 Ang mga natunaw na yelo mula sa kabundukan ng Himalayas ay

nagdala ng kaputikan tungo sa ilog ng Indus, Ganges, at
Brahmaputra na nagpainam naman sa lupang malapit dito para
sa agrikultura. Dahil sa kainaman ng lupa at tubig sa lugar para
sa pangunahing pangangailangan noon sa agrikultura,
nagsimulang manirahan nang pirmihan ang mga tao at doon na
pinalago ang kanilang kabihasnan. Dito na umusbong ang
kabihasnang Indus sa pagitan ng mga lambak-ilog ng Indus at
Ganges. Sinasabing ang mga Dravidian (katutubong Indiano) ang
bumuo ng kabihasnang ito. Ipinalalagay na umusbong ang
kabihasnang Indus noong bandang 2,700 BCE.
 Batay sa mga naunang talakayan, nabakas na mayroong
organisado at sistematikong pamamahala sa kabihasnang
Indus kung saan ang pamahalaan ay pinangunahan ng mga
maykaya sa lipunan batay sa mga desisyong kanilang
isinagawa.
 Nang dumating na lamang ang mga mananakop na Aryan
sa kabihasnang Indus, nagkaroon ng pagkakahati sa
lipunan. Pinaniniwalaang nanggaling sa iba’t ibang bahagi
ng katawan ni Brahma ang mga tao at ito ang naging
batayan ng pagkakahati ng lipunan. Ang pagkakahating
ito ay nakilala bilang sistemang caste (caste : angkan).
Kadalasang ang mga nasa una hanggang ikatlong pangkat
ay nananatili sa kanilang posisyon o maaaring tumaas pa,
subalit hindi para sa mga nasa huling dalawang pangkat.
KABIHASNANG TSINA

 Itinuturing ng marami ang Tsina bilang pinakamatandang

kabihasnang nagpapatuloy hanggang sa kasalukuyan, dahilan
upang magkaroon ito ng libong taon ng nagpapatuloy na
kasaysayan. Umusbong ito sa masaganang lupain sa mga
lambak-ilog ng Huang Ho (Yellow River) at Yangtze, bagaman
tunay na maraming pagsubok ang dala ng paninirahan malapit
sa mga ilog na ito, piniling pahalagahan ng mga sinaunang Tsino
ang mga bagay na maaari nilang mahubog upang tuluyang
mapaunlad ang kanilang pamayanan hanggang maging isa itong
matatag at kinikilalang kabihasnan, hindi lamang sa Asya, kung
hindi sa mundo. Kilala rin ito sa tawag na kabihasnang Shang,
na ipinalalagay na nagsimula noong 1600 -1046 BCE.
 Ang pamamahala sa kabihasnang Tsina ay sang-ayon sa
pinuno ng bawat dinastiya. Kalalakihan lamang ang
tinatanggap nila na mamuno sa lahat. Ang pinuno ay
pinaniniwalaang itinalaga rin ng langit. Sila ay nagmula sa
pinakamalalakas na dinastiya (pamilyang pulitikal) na
patuloy na nakipaglaban upang maiangat at mapanatili ang
mga sarili sa kapangyarihan.
 Ang mga desisyong isinasagawa ng mga pinuno ay
isinasangguni nila sa pilosopiyang kanilang sinasaligan at
sa paggabay mula sa kanilang mga ninuno sa pamamagitan
ng paggamit ng butong pang-orakulo o oracle bone.
Katulad sa kabihasnang Sumer, ang
pagkakaayos ng mga estruktura mula sa mga
templo hanggang sa kabahayan ay ayon sa
antas ng mga tao sa lipunan. Nasa sentro ng
lungsod ang mga templo at palasyo, nasa
paligid naman nito ang bahay ng mayayaman
at makapangyarihang tao. Sa higit na malayong
bahagi naman ng lungsod matatagpuan ang sa
mga ordinaryong mamamayan at manggagawa.
Sa mga labi ng ilang taong natagpuan, kasama na
ang labi ng mga hari, mababakas na mayroong
pang-aaliping naganap sa kabihasnang Shang.
Kung ang alipin ay nanilbihan sa maharlika, siya
ay isasama sa libingan nito kasama ang mga
yaman at iba pang ari-arian ng hari. Ang mga
artisano, magsasaka, at ordinaryong mamamayang
nanirahan sa malayong bahagi ng lungsod ay hindi
pinahintulutang gumamit ng mga tansong
kagamitan sa kanilang mga ritwal. Ang kanilang
mga gamit ay yari sa bato at hindi isinasama sa
kanilang libingan.
SALAMAT SA PAKIKINIG!