TIẾT 23: ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH

KIỂM TRA BÀI CŨ

Với kiến thức đã học ở Tiểu học hãy cho

biết thế nào là hai đại lượng tỉ lệ nghịch?
Hai đại lượng tỉ lệ nghịch là hai đại lượng liên
hệ với nhau sao cho khi đại lượng này tăng
(hoặc giảm) bao nhiêu lần thì đại lượng kia
giảm (hoặc tăng) bấy nhiêu lần.
 §3. ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH

1. §Þnh nghÜa:
?1 Haõy vieát coâng thöùc tính :
a. Caïnh y (cm) theo caïnh x (cm) cuûa hình chöõ nhaät
coù kích thöôùc thay ñoåi nhöng luoân coù dieän tích
baèng 12 cm2 12
y 
x
b. Löôïng gaïo y ( kg ) trong moãi bao theo x khi
chia ñeàu 500 kg vaøo x bao ; 500
y
x
c. Vaän toác v (km/h) theo thôøi gian t (h) cuûa moät
vaät chuyeån ñoäng ñeàu treân quaõng ñöôøng16
16
km. v
t
 12
a) y =
x
Hằng số
500
b) y = ĐL này =
x ĐL kia
16
c) v = a
t y =
x
 §3. ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH
1.§Þnh
nghÜa: 12
12 500
500 16
?1 a) y  b) y  c) v 
x x t

§Þnh nghÜa:

Neáu ñaïi löôïng y lieân heä vôùi ñaïi löôïng x theo

a
coâng thöùc y= hay x.y = a (a laø moät haèng soá
x
khaùc 0) thì ta noùi y tæ leä nghòch vôùi x theo heä
 Tieát §3. ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH
27
1. §Þnh
nghÜa: a
C«ng thøc: y = hay xy = a (vôùi a laø haèng soá
x khaùc 0)
?1
12
12
a) y hoÆ y.x = 12
12
x c
b)
500
500
y hoÆ y.x = 500
500
x c
c) 16
16
v hoÆ t.v = 16
16
t c
 §3. ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH
1. §Þnh
nghÜa:
?2
Cho bieát y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ
leä laø
–3,5. Hoûi x tæ leä nghòch vôùi y theo heä soá tæ
leä naøo ?
* Chú ý:

Nếu y tỉ lệ nghịch với x thì x cũng tỉ lệ nghịch với

y và ta nói hai đại lượng đó tỉ lệ nghịch với nhau.
 Tỉ lệ thuận Tỉ lệ nghịch

y tỉ lệ thuận với x y tỉ lệ nghịch với x

theo hệ số tỉ lệ k theo hệ số tỉ lệ a
x tỉ lệ thuận với y x tỉ lệ nghịch với
1
theo hệ số tỉ lệ y theo hệ số tỉ lệ a
k
 §3. ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH
1. Định nghĩa: (SGK/57)
a
Công thức: y = hay xy = a (với a là hằng số khác 0)
x
VÝ dô: Trong các công thức sau, công thức nào biểu
thị x và y là hai đại lượng tỉ lệ nghịch?

a/
29
x y b/ x  35. 1y
y x
c/
12 d/ 25 x.y
 §3. ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH

2. Tính
chaát:
?3 Cho bieát hai ñaïi löôïng y vaø x tæ leä nghòch vôùi
nhau.
x x1 = 2 x2 = 3 x3 = 4 x4 = 5
y y1= 30 y2 = ? y3 = ? y4= ?

a. Tìm heä soá tæ leä ;

b.Thay moãi daáu ? trong baûng treân baèng moät soá
thích hôïp;
c. Coù nhaän xeùt gì veà tích hai giaù trò töông öùng
cuûa x1.y1 ; x2.y2 ; x3.y3 ; x4.y4 cuûa x vaø y ?
 §3 ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ NGHỊCH
2. Tính chaát:

 Nếu hai đại lượng tỉ lệ nghịch với nhau thì:

• Tíchhai giá trị tương ứng của chúng luôn không

đổi (bằng hệ số tỉ lệ).
x1.y1= x2.y2= x3.y3= . . . = a
•Tỉ số hai giá trị bất kì cuûa ñaïi löôïng naøy baèng
nghịch đảo của tỉ số hai giá trị tương ứng của đại
lượng kia. x1 y2 x1 y3
 ;  ; ...
x2 y1 x3 y1
 So sánh
ĐL tỉ lệ thuận ĐL tỉ lệ nghịch

Định nghĩa Định nghĩa

a
CT:: y = kx (k  0) CT:y= (a  0) 
x
 y và x tỉ lệ thuận y và x tỉ lệ nghịch

Tính chất Tính chất

y1 y 2 y3
1) = = =...=k 1)x1 .y1 =x 2 .y 2 =x 3 .y3 =...=a
x1 x 2 x 3

x y x y x1 y 2 x 2 y 3
2) 1 = 1 , 2 = 2 ,... 2) = , = ,...
x 2 y 2 x 3 y3 x 2 y1 x 3 y 2
 Bài 12/SGK – Tr 58: Cho biết hai đại lượng x và y tỉ lệ
nghịch với nhau và khi x = 8 thì y = 15

a)Tìm hệ số tỉ lệ

b)Hãy biểu diễn y theo x

c)Tính giá trị của y khi x = 6; x =10

BT 14/58 SGK:
Tóm tắt: 35 công nhân: 168 ngày
28 công nhân: ? ngày
 BT 14/58 SGK:
Tóm tắt: 35 công nhân: 168 ngày
28 công nhân: x ngày
Giải:
Gọi số ngày để 28 công nhân xây hết ngôi nhà là: x (ngày)
Vì số công nhân và số ngày xây hết ngôi nhà tỉ lệ nghịch
với nhau nên ta có:
35.168 = 28.x
hay 28.x= 5880
 x = 5880: 28= 210
Vậy 28 công nhân xây ngôi nhà hết 210 ngày.
 HÖÔÙNG DAÃN HOÏC ÔÛ NHAØ

-Veà nhaø hoïc thuoäc ñònh nghóa vaø tính

chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch.
-Làm các bài tập: 12;13;15 (SGK /58)
-Chuaån bò baøi :“Moät soá baøi toaùn veà
ñaïi lưôïng tæ leä nghòch”
Tiết học hôm nay đến đây là kết thúc.