Ngành giun đốt (Annelida)

Lớp giun ít tơ (Oligochaeta)

Giun đất (Pheretima aspergillum)

 Phân loại
Ngành: Annelida
Ngành phụ: Clitellata
Lớp: Oligochaeta
Bộ: Lumbricimorpha
Họ: Perichaetidae
Giống: Pheretima
Loài: Pheretima aspergilum
I. Yêu cầu
• 1. Quan sát hình dạng ngoài của giun đất
• 2. Giải phẫu và quan sát cơ quan bên trong
• 3. Vẽ hình và viết bài báo cáo.
II. Dụng cụ và mẫu vật
• Bộ đồ mổ, khay mổ;
• Mẫu vật: giun đất;
• Hóa chất xử lý giun.
III. Nội dung tiến hành
• 3.1. Thu mẫu và xử lý mẫu
• Giống Pheretima gồm nhiều loài, thường sống trong
đất ẩm, nơi có nhiều mùn, rác và di chuyển trong lớp
đất mặt sâu khoảng 0,5 m. Ban đêm giun thường ra
khỏi hang kiếm ăn hoặc tìm bạn ghép đôi.
• Trước khi giải phẩu cần xử lý giun: cho giun vào nước
đun nóng dần lên đến khi giun chết; gây mê bằng
chloroform hay nước pha 1% chloroform; ngâm trong
alcol nồng độ tăng dần đến khi giun chết.
• Có thể định hình trong formol 4% để dùng thực hành.
3.2. Quan sát hình dạng ngoài
• Giun đất hình trụ dài, giun trưởng thành dài 20-30 cm;
• Cơ thể màu nâu sẫm, có ánh kim, mặt bụng sáng hơn
mặt lưng;
• Mặt ngoài cơ thể luôn nhờn và ẩm, thích nghi với đời
sống chui rúc trong đất ẩm, chất nhờn do tuyến nhờn ở
lớp biểu bì tiết ra;
• Cầm nhẹ 1 con giun sống trong lòng bàn tay để cảm
giác được các điểm tựa (vòng tơ) khi giun di chuyển.
Sau đó quan sát giun di chuyển trên 1 tờ giấy, lắng
nghe các âm thanh và thử hình dung cơ chế di chuyển
của giun đất trong môi trường đất.
• Dùng kính lúp quan sát thấy mỗi đốt có 1 vòng tơ
ngắn; Đai sinh dục (clitellum) chiếm 3 đốt XIV-XVI
bao quanh cơ thể.
• Nhìn phía lưng có thể quan sát từ trước ra sau: môi là
phần ở tận cùng phía trước che trên lỗ miệng. Phía
lưng có hàng lỗ lưng (dorsal pore) chính giữa đường
lưng, bắt đầu từ gian đốt VIII-IX trở về sau.
Nhìn phía bụng từ trước ra sau:

• Lỗ sinh dục cái ở đốt XIV;

• Hai đôi lỗ túi nhận tinh giữa các vách VII-VIII và
VIII-IX;
• Đốt XVIII có 2 lỗ sinh dục đực nằm trên nhú lồi lớn,
xung quanh có nhú lồi nhỏ hơn;
• Cuối cơ thể có thùy đuôi mang hậu môn.
3.3. Phương pháp giải phẫu
• Mổ ở mặt lưng
• Ghim giun đất trên bàn mổ, mặt bụng úp xuống dưới
• Ghim phần đầu và đuôi giống giun đũa lợn
• Khi mổ cần hướng mũi kéo chếch lên phía trên để
không làm hỏng các nội quan và thành ruột bên trong
• Nên ghim kim ở các đốt IV, VIII, XVII, XXV, XXX
để tránh tổn thương nôi quan.
3.4. Quan sát cơ quan bên trong
• Đai chiếm 3 đốt: XIV-XVI
• Dạ dày cơ nằm sau vách đốt 7/8
• Cuống tiền liệt đổ ra ngoài ở đốt XVIII
• Manh tràng tách ra từ thành ruột ở đốt XXVII