ლინგვოკულტუროლოგიისა და კკ

ძირითადი ტერმინებისა და
ცნებების განმარტება.

ქეთევან სვანიძე
კულტურა;
კულტურული ანთროპოლოგია
კულტურათა დიალოგი
სამყაროს ენობრივი სურათი;
ნორმა;
მენტალიტეტი;
ეროვნული ხასიათი;
სტერეოტიპი.
 კულტურა
 2001 წლისთვის არსებობდა ტერმინის 164
განმარტება;
 Cultura (ლათ.) - გამოიყენებოდა როგორც
სასოფლო-სამეურნეო ტერმინი -
ადამიანის მიერ მიწის დამუშავება;
 ციცერონმა გამოიყენა მნიშვნელობით:
“ადამიანის გონების დამუშავება აღზრდისა
და სწავლების პროცესში”;
 Culture -
Cambridge International Dictionary of English:

 “ Culture – the way of life, especially general

customs and beliefs of particular group of
people at particular time. Youth/ working
class / Russian / Roman / Mass culture”;

 Культура – образ жизни, особенно общие

обычаи верования определенной группы
людей в определенное время.
Молодежная / рабочая /русская / римская /
массовая.
კულტურა არის:

 ადამიანის ცხოვრებისა და ყველა

(საწარმოო, შემოქმედებით, სულიერ,
პირად, ოჯახურ) სფეროში მისი
საქმიანობის შედეგების ერთობლიობა;
ჩვეულებები, ტრადიციები, ცხოვრების
წესი, სამყაროს
ხედვა(მსოფლმხედველობა) - მისი
საკუთარი “ახლო” და შორ ‘სხვის”
სამყაროზე
კულტურული
ანთროპოლოგია:
 შეისწავლის კაცობრიობის
განვითარების საერთო პროცესებს,
რომელიც მოიცავს ყველა სხვა
ჰუმანიტარული მეცნიერების ცოდნას და
შეისწავლის კაცობრიობის
ჩამოყალიბების ერთობლივ კულტურულ
პროცესს - იმ უნიკალურ ასპექტს,
რომელმაც ადამიანი შექმნა ადამიანად
და განასხვავებს მას სხვა ცოცხალი
სამყაროსაგან.
კულტურათა დიალოგი:

 უცხო კულტურის გაგება საკუთარი

კულტურის მეშვეობით და საკუთარი
კულტურის აღქმა უცხო კულტურის
მეშვეობით;
 იგი ვარაუდობს სხვადასხვა
კულტურის წარმომადგენელთა
ურთიერთგაგებასა და
ურთიერთმოქმედებას;
 სამყაროს ენობრივი
სურათი
- ასახავს რეალობას ენის მეშვეობით, მაგრამ
არა უშუალოდ, არამედ სამყაროს
კულტურული სურათის მეშვეობით. იმდენად
რამდენადაც რეალური სურათი არსებობს
ადამიანის ცნობიერებაში ენობრივი
ხერხებით, ის გაობიექტებულია ენობრივი
ხერხების მეშვეობით და გააჩნია მხოლოდ ის
ფორმა, რომელიც ასახა და შექმნა - საბაზო
კულტურაზე დაყრდნობით - ეროვნულმა ენამ.
ჩამოთვალეთ ცისარტყელას
ფერები
ცისარტყელას ფერები
Цвета радуги
Rainbow colors
 Rainbow colors
 Rainbows appear in seven colors because water
droplets break white sunlight into the seven colors
of the spectrum
Red;

Orange;

Yellow; 

Green; 

Blue;

Indigo;

 violet.
 რა არის ნორმა?

 რა არის კულტურული
ნორმა?
კულტურული ნორმა

 წესები, ეტალონები, წინაპირობები,

ნიმუშები, ინსტრუქციები. ნორმა
არის ჩარჩოები, რომელთა მიღმა
გასვლა არ დაიშვება, რადგან ეს
იქნებოდა მოცემული კულტურის
წესების დარღვევა და გამოიწვევს
მოცემული კულტურული ერთობის
უარყოფით რეაქციას.
 ნორმების კონფლიქტი
- საუბარი კაფეში, გერმანიის ქალაქ ბამბერგ
 ოფიციანტი: ჩაი თუ ყავა?
 ინგლისელი: ჩაი, გეთაყვა.
 ოფიციანტი: შავი?
 ინგლისელი: უბრალოდ, ჩვეულებრივი ჩაი.
 ოფიციანტი: შავი?
 ინგლისელი: უბრალოდ, ჩვეულებრივი ჩაი!
 ოფიციანტი: შავი? შავი?
 ინგლისელი: (გაღიზიანებულ) ჩვეულებრივი ჩაი...
რძით
 მენტალიტეტი
 სუბიექტის (ერის, ნაციის, ხალხის,
სოციალური ჯგუფის, ადამიანის)
განზოგადებული სოციალურ-
ფსიქოლოგიური მდგომარეობა, რომელიც
ჩამოყალიბდა ბუნებრივი-გეოგრაფიული;
ეთნიკური, სოციალურ-პოლიტიკური და
კულტურული პირობების ისტორიულად
ხანგრძლივი და მყარი ზემოქმედების
შედეგად
 მენტალიტეტი

 როგორც ცალკეული ადამიანის, ასევე

მთელი საზოგადოების აზროვნებითი
და სულიერი განწყობა.
 რუსული მენტალიტეტი:

 Русские любят в компании крепко выпить, даже с

перебором, чтобы испытать чувство невесомости.
 В праздники садятся все за стол и едят, пьют,
поют, временами орут весь вечер допоздна;
 Иногда случаются скандалы и даже рукоприклад-
ства, потому что в подогретом состоянии
совершенно естественно выяснить, кто кого
уважает;
 რუსული მენტალიტეტი

 Если приносишь с собой вино или водку

в подарок хозяевам, то это выставляют
на стол;
 На дорогах русские ведут себя
агрессивно, стараясь объехать других;
 В транспорте пока ещё иногда уступают
места старым людям, но это
быстро выходит из моды.
 გერმანული მენტალიტეტი:
 გერმანელები სვამენ აკურატულად, ცოტას,
აკონტროლებენ საკუთარ თავს და დროს, რომ
ავტობუსს მიუსწრონ. ან, თუკი საჭესთან არიან,
სვამენ წვენს ან მინერალურ წყალს;
 სუფრა ყოველთვის „შვედურია“ და სტუმრები
თეფშებით ხელში გადაადგილდებიან და
საუბრობენ;
 როცა მასპინძელთან საჩუქრად ღვინო მიაქვთ,
ღვინოსთვის მადლობას იხდიან და დაუყოვნებლივ
ინახავენ, რომ სხვა დროს მიირთვან.
 გერმანული მენტალიტეტი
 ლუდის ბარებში ხმაური და ხმამაღალი სიმღერა
ისმის, მაგრამ, ჩხუბის გარეშე;
 საკონცერტო ან საეკლესიო ღონისძიებები წამის
სიზუსტით იწყება, მაგრამ ნაკლებად ოფიციალური
ღონისძიებების დაწყებას შესანიშნავად იგვიანებენ;
 გზებზე აგრესიულები არ არიან, მაგრამ არც
განსაკუთრებით ზრდილობიანები - შეუძლიათ
საათობით დადგნენ ვიწრო გასასვლელში;
 ტრანსპორტში ადგილს არავის უთმობენ, ითვლება,
რომ , ამით ადამიანს შეურაცხყოფას აყენებთ,
რადგან მათ სისუსტეზე მიუთითებთ.
ინგლისური მენტალიტეტი:
ინგლისური მენტალიტეტი:

 ისინი ძალიან მგრძნობიარენი არიან

იმის მიმართ, თუ როგორ აისახება
მათი სიტყვები სხვებზე; ძალიან
მნიშვნელოვანია სხვისი აზრი;
 პირადი სივრცე - ხვევნა-კოცნა
მხოლოდ ძალიან ახლო
ადამიანებთან არის მისაღები.
განსაკუთრებით გაუგებარია მათთვის
მამაკაცების მისალმება კოცნით;
ინგლისური მენტალიტეტი:

 ოჯახი ინგლისელებისთვის შვილების

სინონიმია;
 თვითონვე აღნიშნავენ საკუთარ
იუმორის გრძნობას და დასცინიან მას;
 დაგეგმვა - სტომატოლოგთან ეწერებიან
6 თვით ადრე, შვებულების გატარებას
გეგმავენ ერთი წლით ადრე, ქორწილს -
2-3 წლით ადრე, დაკრძალვას -
ათეულობით წლებით ადრე...
  შეგიძლიათ
მოიყვანოთ ქართული
მენტალობის /
მენტალიტეტის
მაგალითები?
 ეროვნული ხასიათი

 ჩასვეს საკანში რუსი, ებრაელი და ფრანგი.

ფრანგმა ქალი მოითხოვა, ებრაელმა -
ტელეფონი, რუსმა - სიგარეტი;
 15 წლის შემდეგ გამოვიდნენ კამერიდან
ფრანგი ცოლისა და 10 შვილის გარემოცვაში,
მილიონერად ქცეული ებრაელი და
გაძვალტყავებული რუსი: „ასანთი არა გაქვთ?
ვერ მომიკიდებთ?“
 სიცილიაში არ არიან იეჰოვას მოწმეები,
სიცილიელებს მოწმეები არ უყვართ;
 ყველაზე მდიდარი ერი ესტონელებია.
ისინი ხელფასის დახარჯვას ვერ
ასწრებენ;
 ჩუკოტკელმა მეცნიერებმა როგორც იქნა
ამოხსნეს შუქნიშნის ფერების საიდუმლო;
 სომეხმა გაგზავნა დეპეშა: „ხაჩიკი
მორჩა“. მოვიდა საპასუხო დეპეშა: „ვაი!“
 თუკი ინდური ფილმის დასაწყისში
კედელზე იარაღი კიდია, ფილმის
ფინალში ის იცეკვებს და იმღერებს“.
 როგორ აფასებთ ენის როლს ზემოთ
განხილულ ცნებებთან მიმართებაში?
Вильгельм Фор Гумбольдт

 «Через многообразие языков для нас

открывается богатство мира и
многообразие того, что мы познаем в
нем; и человеческое бытие
становится для нас шире, поскольку
языки в отчетливых и действенных
чертах дают нам различные способы
мышления и восприятия».
ვილჰელმ ფონ ჰუმბოლდტი

 «ენათა მრავალფეროვნების
მეშვეობით ჩვენს წინ გადაიშლება
სამყაროს სიმდიდრე და
მრავალფეროვნება იმისა, რასაც ჩვენ
მისი მეშვეობით შევიცნობთ;
ადამიანის ყოფიერება ჩვენთვის
უფრო ფართო ხდება, იმდენად
რამდენადაც ენები აზროვნებისა და
აღქმის სხვადასხვა ხერხს გვაძლევენ.
Владимир Набоков

 А Владимир Набоков на вопрос «Как

он себя чувствует при переходе с
русского языка на английский и
наоборот?» Ответил: «Я открываю
новый мир и испытываю
интеллектуальное счастье».
ვლადიმირ ნაბოკოვი

„ერთი ენიდან მეორეზე

გადასვლისას მე
ავაღმოვაჩენ ახალ სამყაროს
და ინტელექტუალურ
ბედნიერებას განვიცდი“.