การควบคุมกระบวนการเชงิ สถิต ิ

STATISTICAL PROCESS
CONTROL (SPC)
ในกระบวนการผลิตทางอุตสาหกรรม ความเบีย ่ งเบนหรือแปรปรวน
ของกระบวนการผลิตย่อมเกิดขึน ้ ได้ตลอดเวลา ซงึ่ สง ่ ผลกระทบถึง
คุณภาพของสน ิ ค้าทีท ่ ำการผลิต
• ถ้าความแปรปรวนมีนอ ้ ย และไม่สง ่ ผลกระทบต่อการลดลงของ
คุณภาพ ก็กล่าวได้วา ่ กระบวนการผลิตย ังอยูภ ่ ายใต้การควบคุม
• ถ้าความแปรปรวนเกิดขึน ้ มาก และสง ่ ผลให้คณ ุ ภาพสน ิ ค้าลดลง ก็
แสดงว่า กระบวนการผลิตมิได้อยูภ ่ ายใต้การควบคุม (กระบวนการ
ผลิตได้ผด ิ ปกติไปจากทีค ่ วรจะเป็น สาเหตุทท ี่ ำให้กระบวนการ
ผลิตเกิดผิดปกติไป อาจเกิดจาก คน หรือว ัตถุดบ ิ หรือ เครือ่ งจ ักร)
เพือ
่ ควบคุมกระบวนการให้อยูภ ่ ายใต้การควบคุม จึงต้องมีวธ ิ กี ารเชงิ
สถิตเิ พือ
่ เตือนให้ผผ ู ้ ลิตว่ากระบวนการได้เปลีย ่ นแปลงไปจากที่
กำหนดไว้ วิธก ี ารเชงิ สถิตท ิ ใี่ ชใ้ นการควบคุมกระบวนการผลิต คือ
“แผนภูมค ิ วบคุม”
วัตถุประสงค์หลักของแผนภูมค
ิ วบคุม คือ

• ใชเป็
้ นเครือ
่ งมือตรวจสอบความเปลีย
่ นแปลงไปของกระบวนการผลิต
• ใชเป็
้ นตัวกำหนดความสามารถของกระบวนการผลิต
• การวิเคราะห์แผนภูมคิ วบคุมอย่างสม่ำเสมอ จะทำให ้ผู ้ผลิตสามารถ
ปรับปรุงคุณภาพสนิ ค ้าทีผ
่ ลิตให ้ดียงิ่ ขึน
้ ตลอดเวลา
• ชว่ ยลดความแปรปรวนของกระบวนการผลิต ทำให ้การผลิตสน
ิ ค ้ามี
คุณภาพดีสม่ำเสมอ
หลักการของแผนภูมค
ิ วบคุมคุณภาพ
ประโยชน์ของแผนภูมค
ิ วบคุม
• ควบคุมกระบวนการผลิตได ้ทันต่อเหตุการณ์
• ตรวจสอบค่ามาตรฐานทีก
่ ำหนด
• รู ้ถึงสมรรถภาพของกระบวนการ
• แผนภูมค ิ วบคุมชว่ ยเพิม
่ ผลผลิต
• แผนภูมค ิ วบคุมชว่ ยป้ องกันปั ญหาด ้านคุณภาพ
• แผนภูมค ิ วบคุมชว่ ยป้ องกันการปรับแต่งกระบวนการโดยไม่
จำเป็ น
• แผนภูมค ิ วบคุมให ้ข ้อมูลเพือ
่ การแก ้ไขกระบวนการผลิต
ประเภทของแผนภูมค
ิ วบคุม
• แผนภูมค ิ วบคุมชนิดแปรผ ัน (Variable Control Chart) (แผนภูมค
ิ วบคุมแบบ
หน่วยว ัด)
 X-bar เพือ
่ ควบคุมค่าเฉลีย
่
 R เพือ ั
่ ควบคุมค่าพิสย
 S เพือ
่ ควบคุมค่าเบีย
่ งเบนมาตรฐาน

• แผนภุมค ิ วบคุมตามล ักษณะ (Attribute Control Chart) (แผนภูมค

ิ วบคุมแบบ
หน่วยน ับ)
 ั ว
P ควบคุมสดส ่ นของเสย
ี
 np ควบคุมจำนวนขของเสย
ี
 C ควบคุมจำนวนสาเหตุทท ี
ี่ ำให้เกิดของเสย
 U ควบคุมจำนวนสาเหตุตอ
่ หน่วยทีท ี
่ ำให้เกิดของเสย
สรุปขนตอนการสร้
ั้ างแผนภูมค
ิ วบคุม
1. Select the quality characteristic
2. Choose the rational subgroup แบ่งได ้ 2วิธค
ี อ
ื
2.1 เลือกเก็บตัวอย่างโดยแบ่งเป็ นชว่ งเวลาแน่นอน
2.2 เก็บตัวอย่างจากผลผลิตทีไ่ ด ้ในชว่ งเวลาใดเวลาหนึง่
3. Collect the data
4. Determine the trial central line and control limits
5. เขียนจุดและวิเคราะห์แผนภูม ิ
6. ปรับปรุงแผนภูมค
ิ วบคุม
้
7. ใชแผนภู
มคิ วบคุมเพือ ิ ค ้า
่ การพัฒนาคุณภาพสน
ขนตอนในการสร้
ั้ างและประยุกต์ใชแ้ ผนภูม ิ
ควบคุมแบบหน่วยว ัด (CONTROL CHARTS
FOR VARIABLES)
1.การกำหนดสงิ่ ทีต
่ อ
้ งการควบคุม
 ต้องเป็นล ักษณะคุณภาพทีส ่ ความ
่ ามารถว ัดค่าได้ เชน
ยาว เวลา ความเร็ว มวล ความหนาแน่น แรงกด ฯลฯ
 บางชนิดอาจมีล ักษณะคุณภาพอย่างเดียว บางชนิดมี
หลายอย่าง จึงต้องใชแ ้ ผนภูมค
ิ วบคุมหลายแผนภูม ิ
หรือหลายชนิด
2. การกำหนดจำนวนต ัวอย่าง
 นิยมเก็บครงละ ั้ 5 ต ัวอย่าง (หรือครงละ
ั้ 4, 5 หรือ 6 ก็ได้)
 ความถีห ่ า่ งในการเก็บต ัวอย่าง ไม่ได้กำหนดไว้ตายต ัว
โดยทว่ ั ไปควรเก็บข้อมูลถีใ่ นชว ่ งแรก และอาจทิง้ ชว ่ ง
ได้มากขึน ้ เมือ่ กระบวนการผลิตอยูภ ่ ายใต้การควบคุม
ทีด
่ ข ึ้
ี น
3. การเก็บรวบรวมข้อมูล
โดยใชต ้ ารางจดบ ันทึก
4. การคำนวณขีดจำก ัดควบคุมของแผนภูม ิ

𝑋 − 𝑅 𝐶 h 𝑎𝑟𝑡
𝑔 𝑔

∑ 𝑋𝑖 ∑ 𝑅𝑖
´ = 𝑖 =1
𝐶𝐿 𝑋 = 𝑋 𝐶𝐿 𝑅= 𝑅= 𝑖 =1
𝑔 𝑔

โดยที่ = average of the subgroup average

= average of the i-th subgroup
= number of subgroup
= average of the subgroup ranges
= range of the i-th subgroup =
จาก

แต่ ; เป็ นค่าคงที่

ได ้

*Factors of Constructing Variables Control Charts

**Factors of Constructing Variables Control Charts
***Factors of Constructing Variables Control
5.การเขียนจุดและวิเคราะห์แผนภูมค
ิ วบคุม
วิเคราะห์ถงึ out-of-control
o ผิดปกติ (วิเคราะห์ถงึ
สาเหตุด ้วย)
o ไม่พบสาเหตุของความผิด
ปกติ จะถือว่าเกิดจากความ
แปรปรวนไปตามสภาพ
ธรรมชาติของกระบวนการ
ผลิต
6.การปร ับปรุงแผนภูมค
ิ วบคุม
โดยการตัดจุดของ และ ทีร่ ู ้สาเหตุของความ
ผิดปกติออกแล ้วคำนวณหาขีดจำกัดใหม่
การตัดกลุม ่ ตัวอย่างมี 2 วิธ ี คือ
1. ตัดทุกจุดทีพ
่ บ รวมกันทัง้ บนแผนภูม ิ และ
2. ตัดเฉพาะจุดทีพ่ บ เฉพาะบนแผนภูมน ิ ัน
้ ๆ
 Revised

´
𝐶𝐿 𝑋 = 𝑋 =
∑ 𝑋 −∑ 𝑋 𝑑
𝐶𝐿 𝑅= 𝑅𝑛𝑒𝑤 =
∑ 𝑅 − ∑ 𝑅𝑑
𝑛𝑒𝑤
𝑔 −𝑔 𝑑 𝑔 − 𝑔𝑑

โดยที่ = discarded subgroup averages

= discarded subgroup ranges
= number of discarded subgroup
ให ้ , = และ

@Factors of Constructing Variables Control Charts

@@Factors of Constructing Variables Control
@@@Factors of Constructing Variables Control Charts
 ้ ผนภูมค
7.ใชแ ิ วบคุมเพือ
่ ปร ับปรุง
กระบวนการผลิต

มีผลทางจิตวิทยาต่อผู ้ควบคุมเครือ่ งจักรหรือ

กระบวนการ เนือ ่ งจากผู ้ควบคุมเครือ
่ งจักรมีเครือ
่ งมือที่
สามารถตรวจสอบสมรรถภาพกระบวนการ ซงึ่ ทำให ้ผู ้
คุมเครือ
่ งจักรพยายามปรับปรุงกระบวนการผลิตให ้ดีขน ึ้
เรือ
่ ย
มกราค กุมภาพั มีนาคม
ม นธ์
*
**
***
@
@@

@@@