Noli Me Tangere

Ika-31 hanggang 45 Kabanata

 Mga Buod ng
Kabanata 31- 45
Kabanata 31: ANG SERMON
• Si Padre Damaso ang nagpiling
magsermon sapagkat marami siyang
alam sa patrong si San Diego. (Ang
unang bahagi ng sermon ay Kastila, ang
ikalawang bahagi ay Tagalog)

• Habang nagsesermon si Padre Damaso

naiinitan ang mga tao at ang karamihan
ay natutulog.
Kabanata 31: ANG SERMON
• Panay ang parinig ni Padre Damaso
kay Ibarra na nagtitimpi lamang.

• May lumapit na lalaki kay Ibarra

(Elias) na binalaan siya at kailangang
mag-ingat sa araw ng paghuhugos
(ground breaking ceremony) para sa
kanyang paaralan.
 Kabanata 32: ANG PANGHUGOS
• Ang panghugos ay ginawa ng Taong Madilaw .
(anak ng isa sa mga naging tauhan noon ni Don
Saturnino na nakaranas ng kalupitan ng Don)

• Isang malaking handa ang ibinigay rin ni

Ibarra.

• Si Padre Salvi ang magbabasbas sa

panukalang-bato.
 Kabanata 32: ANG PANGHUGOS
• Napansin ni Ibarra si Elias sa kalayuan na tila
nagpapaalala sa sinabi niyang babala sa simbahan.

• Hiniling na si Ibarra ang maglagay ng palitada

pagkatapos maglagay rin ang kanyang mga bisita.

• Biglang nasira ang panghugos at bumagsak ito na

tamang-tama na nakababa sa hukay si Ibarra.
 Kabanata 33: MALAYANG KAISIPAN
• Binisita ni Elias si Ibarra –
pinasalamatan siya ni Ibarra subalit
ibinabalik lang daw niya ang ginawang
pagligtas sa kanya noon.

• Binalaan siyang muli ni Elias na mag-

iingat sa kanyang mga kaaway.
 Kabanata 33: MALAYANG KAISIPAN
• Sinabi ni Elias kung paano niyang nalaman na may
masamang balak sa kanya noong araw na iyon.

“Lahat tayo ay may kaaway sapagkat ang tunggalian ay

batas ng buhay.”

“Kailangan kong maniwalang mabuti sa Diyos sapagkat

nawala ang paniniwala ko sa tao.”

“Ingatan ninyo ang inyong sarili, alang- alang sa bayan.”

 Kabanata 34: ANG PANANGHALIAN
• May dumating na telegrama mula sa
Kapitan Heneral habang nasa bahay ni
Kapitan Tiago nananghalian ang mga
matataas na opisyla.

• Sinabi sa telegrama na darating siya at

tutuloy ito sa bahay ni Kapita Tiago.
 Kabanata 34: ANG PANANGHALIAN
• Ikinainis ng mga prayle na hindi sa kanila tutuloy
ang Kapitan Heneral.

• Panay na naman ang pagpaparinig ni Padre

Damaso kay Ibarra.

• Sumabog ang galit ni Ibarra at di napigilang saktan

si Padre Damaso na muntik na iyang saksakin.

• Inawat sila ni Maria Clara.

 Kabanata 35: MGA KURU-KURO
• Naging isang malaking usapan sa bayan ang
nangyari sa pananghalian.

• Iba-iba ang sentimyento ng mga tao.

Kapitana Maria – natutuwa dahil ipinagtanggol

lamang ni Ibarra ang kanyang ama.
 Kabanata 35: MGA KURU-KURO
● Don Filipo – sana ay nagtimpi si Padre
Damaso

● Mga Magsasaka – nalulungkot sapagkat

baka di na matuloy ang ipinapatayong
paaralan ni Ibarra

● • Ang iba – nagagalit kay Padre Damaso,

nagagalit din kay Ibarra.
Kabanata 36: ANG UNANG PANGANORIN
  • Malaki ang epekto kay Maria Clara nang
nagyari gulo kina Ibarra na kanyang kasintahan
at Padre Damaso na kanyang ninong.

• Pinagbabawalan si Maria Clara na makipag-

usap kay Ibarra sapagkat ito ay excommunicado.
Kabanata 36: ANG UNANG PANGANORIN
• Napagdesisiyunan ni Kapitan Tiago na di na
matutuloy ang kasal nina Ibarra at Maria Clara.

• Darating daw ang isang kamag- anak ni Padre

Damaso na siyang mapapangasawa ni Maria
Clara (Linares)

• Dumating ang Kapitan Heneral at nais nito

kaagad makausap si Maria Clara
 Kabanata 37: ANG KAPITAN HENERAL
• Nasa bahay na ni Kapitan Tiago ang Kapitan
Heneral.

• Mas una pang kinausap ng Kapitan Heneral

ang ibang tao kaysa sa mga prayle.

• Nainis ang mga prayle sa pagpapahintay sa

kanila ng Kapitan Heneral.
 Kabanata 37: ANG KAPITAN HENERAL
• Kinausap nig Heneral si Maria Clara at si
Ibarra.

• Ipinangako niya ka Ibarra na mawala ang

kanyang pagka-excommunicado.

• Ninais sanang kausapin ni Ibarra si Maria

Clara ngunit ipinagtaka niya ang di pagkausap
nito sa kanya.
 Kabanata 38: ANG PRUSISYON
• Lumabas na sa simbahan ang ikaapat na prusisyon.

• Nais makinig ng Kapitan Heneral sa loa (tulang papuri

kay San Diego)

• Habang nagpruprusisyon, panay naman ang pamamalo

ng mga agwasil (tangapangalaga ng kapayapaan)

• Pagtapat ng prusisiyon sa bahay nina Kapitan Tiago

namangha ang lahat sa awitin ni Maria Clara.
Kabanata 39: SI DONYA CONSOLACION
Kahit na napatapat ang prusisyon sa
bahay ni Donya Consolacion ay pinid na
pinid. Nang umagang iyon, ang asawa ng
alperes at paraluman ng mga guwardiya
sibil ay hindi nakapagsimba. Paano hindi
siya pinayagang lumabas ng kanyang
asawa.
Kabanata 39: SI DONYA CONSOLACION
Ikinahihiya ng Alperes ang katawa-
tawang pagdadamit nito. Ang kanya
namang amoy katulad ng kalaguyo ng
mga guwardiya sibil. Pero, para sa sarili
ni Donya Consolacion siya ay higit pa
ngang maganda kaysa kay Maria Clara.
 Kabanata 40: ANG KARAPATAN AT
LAKAS
Mag-iikasampu na ng gabi ng paisa-isang
sindihan ang mga kuwitis. Ang huling
pailaw ay parang bulkan habang ang daan
ay naliliwanagan ng ‘luces de Bengala’
na siyang nagsisilbing ilaw sa mga taong
naglalakad patungo sa liwasang bayan.
 Kabanata 40: ANG KARAPATAN AT
LAKAS

Tapos na ang unang bahagi ng dula

nang pumasok si Ibarra. Umugong
ang bulungan, pero hindi ito
pinansin ni Ibarra. Malugod na
binati niya ang kasintahan at ang
mga kasama nito.
 Kabanata 41: DALAWANG DALAW
● Dahil sa nangyari hindi dalawin ng antok
si Ibarra, kaya naisipan nitong gumawa sa
kanyang laboratoryo. Pamaya-maya
pumasok ang kanyang utusan at sinabing
mayroon siyang panauhing taga-bukid.
Pinapatuloy niya ito ng hindi man lamang
lumilingon. Ang kanyang panauhin ay si
Elias.
 Kabanata 41: DALAWANG DALAW
Tatlo ang pakay ni Elias sa pagpunta niya kay
Ibarra.

Una, ay upang ipaalam na nilalagnat o may

sakit si Maria Clara. Ikalawa, magpapaalam na
siya kay Ibarra sapagkat nakatakda siyang
magtungo sa Batangas at ikatlo, itatanong niya
sa binata kung wala itong ipagbibilin sa kanya.
Hinangad ni Ibarra ang maluwalhating
paglalakbay ni Elias.
Kabanata 42 : Ang Magasawang De Espadaña
● Dumating sa bahay ni Kapitan Tiago sina
Dr. Tiburcio de Espadana, na inaanak ng
kamag anak ni Pari Damaso at tanging
kalihim ng lahat ng ministro sa Espanya
at ang kanyang asawa na si Donya
Victorina na sa biglang tingin ay
napapagkamalang isang Orofea.
Kabanata 43: MGA BALAK O PANUKALA
Ipinakilala ni Donya Victorina si Linares.
Sinabi ni Linares na siya ay anak anakan
ng bayaw ni Damaso na si Carlicos.
Ibinigay ni Linares ang sulat sa pari na
binasa naman niya. Lumitaw na si
Linares ay nangangailangan ng trabaho at
mapapangasawa.
Kabanata 43: MGA BALAK O PANUKALA

Ayon kay Damaso madali niyang

maihanap ng trabaho ang binata
sapagkat ito ay tinanggap na
abogado sa Universidad Central.
Tungkol naman sa pag aasawa,
sinabi ni Damaso na kakauapin nila
si Tiyago.
 Kabanata 44: PAGSUSURI SA BUDHI
● Nabinat si Maria Clara pagkatapos
makapagkumpisal. Sa kanyang
pagkahibang walang sinasabing
pangalan kundi ang pangalan ng
kanyang inang hindi man lamang
nakikilala.Siya ay binabantayang
mabuti ng kanyang mga kaibigang
dalaga.
 Kabanata 44: PAGSUSURI SA BUDHI
Si Tiyago naman ay nagpamisa at nangako
na magbibigay ng tungkod na ginto sa
Birhen ng Antipolo. Unti unti namang
bumaba ang lagnat ni Maria. Takang-taka
naman si Don Tiburcio sa naging epekto ng
gamot na inireseta niya sa dalaga. Sa
kasiyahan ni Donya Victorina hindi niya
nilabnot ang pustiso ng asawa.
 Kabanata 45: ANG MGA PINAG-UUSIG
Ipinahayag ni Elias Kay Matandang Pablo
na siya ay nagkapalad na makilala at
makatulong sa isang binatang mayaman,
matapat, may pinag aralan at nag-iisang
anak ng isang taong marangal na hinamak
din ng isang pari, maraming kaibigan sa
Madrid kabilang na ang Kapitan-Heneral.
 Kabanata 45: ANG MGA PINAG-UUSIG

Bilang pagbibigay diin, tiniyak ni

Elias sa matanda na makakatulong
daw ang binatang ito sa kanilang
pagnasang maipaabot sa heneral ang
mga hinaing ng bayan.