IZRAEL I PALESTYNA

PALESTYNA – OKREŚLENIE
TERYTORIUM
• Obecnie pojęcie Państwa Palestyna dotyczy przede wszystkim struktury politycznej in statu nascendi ( w stanie powstawania)
proklamowanej na podstawie deklaracji niepodległości ogłoszonej przez Palestyńską Radę Narodową 15 listopada 1988 roku. Palestyna,
jako niepodległy organizm polityczny, nie jest formalnie uznawana przez Izrael, ale została uznana za państwo przez ONZ. Szereg państw
utrzymuje kontakty dyplomatyczne z Autonomią Palestyńską, czyli władzami Palestyny. Również Liga Państw Arabskich przyjęła Palestynę
jako swojego członka pod nazwą „Państwo Palestyna” .
• Państwo Palestyna nie ma obecnie uznanej międzynarodowo suwerenności na żadnym obszarze. Zgodnie z palestyńską konstytucją
Palestyna obejmuje dwa dystrykty (arab. mintakat) zajęte przez Izrael w 1967 r.: Strefę Gazy i Zachodni Brzeg znany również pod nazwą
historyczną Cisjordania.
• Część Palestyńczyków oraz niektóre państwa (Syria, Iran) uważają jednak, że suwerenność państwa palestyńskiego powinna rozciągać
się na całe terytorium zajmowane przez Izrael, którego istnienia nie uznają.
• Tereny Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy są w większości zamieszkiwane przez Palestyńczyków (ok. 3,8 mln) stanowiących 95%
mieszkańców (wyznających głównie islam sunnicki, liczni są też chrześcijanie) oraz ludność żydowska – obywatele Izraela – zamieszkująca
oddzielne, nielegalne w świetle prawa międzynarodowego, osiedla (ok. 200 tys.). Palestyńczycy domagają się, by stolicą niezależnego
państwa palestyńskiego była Jerozolima.
• Zgodnie z porozumieniami w Oslo terytoria Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy podzielono na obszary o różnym statusie:
• status A – tereny pod kontrolą Autonomii Palestyńskiej: Strefa Gazy, kilka większych skupień arabskich na Zachodnim Brzegu
• status B – tereny pod kontrolą mieszaną: Autonomia Palestyńska sprawuje tam władzę, ale kontrolę wojskową sprawuje armia izraelska,
• status C – tereny pod kontrolą izraelską: obejmują kolonie żydowskie, drogi dojazdowe do nich oraz punkty strategiczne (np. wzgórza,
źródła wody).
• Obecnie obie strony oskarżają się o niedotrzymywanie zobowiązań. Sytuacje komplikuje stan wojny domowej i dwuwładzy panujący na
terytorium Autonomii, zamachy terrorystyczne i porwania żołnierzy izraelskich przez organizacje palestyńskie, liczne interwencje militarne  
Izraela, więzienie wielu działaczy palestyńskich oraz rozbudowa nielegalnych,w świetle prawa międzynarodowego,  osiedli żydowskich.
 PŁASZCZYZNY KONFLIKTÓW

• Izrael vs państwa arabskie(mn. półwysep Synaj, wzgórze Golan, Wschodni

brzeg Jordanii- west bank)
• Izrael vs Palestyna
• Okupacje przez Izrael
• Problem z bytem państwowym – Palestyna nie uznawalność na arenie
międzynarodowej
• Niestabilność Izraela – Hamas(np. stosunek do porozumienia w Oslo i jego
terrorystyczne zapędy) a OWP
 POROZUMIENIE W CAMP DAVID –
1978R.

• Porozumienie z Camp David – umowa międzynarodowa między 

Izraelem i Egiptem, podpisane w 1978 roku, po 12 dniach tajnych
negocjacji prowadzonych w rządowym ośrodku wypoczynkowym 
Stanów Zjednoczonych w Camp David. Dwa izraelsko-egipskie
porozumienia zostały podpisane w Białym Domu w obecności 
prezydenta Jimmy’ego Cartera. Doprowadziły one do zawarcia w
1979 traktatu pokojowego pomiędzy Izraelem a Egiptem.

• Podpisanie Porozumienia Camp David: Menachem Begin, Jimmy Carter i

Anwar Sadat – 17 września 1978.
 POROZUMIENIE W OSLO - 1993

• Porozumienia z Oslo – wzajemne uznanie Izraela i Organizacji Wyzwolenia Palestyny

zawarte w 1993 w Oslo, a podpisane 13 września 1993 w Waszyngtonie, fundament
procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie i.podstawa prawna istnienia Autonomii
Palestyńskiej
• Rozmowy izraelsko-palestyńskie, które ostatecznie doprowadziły do zawarcia
porozumień, mogły się rozpocząć po zakończeniu I wojny w Zatoce Perskiej w 1991.
Polityczny błąd Organizacji Wyzwolenia Palestyny, która poparła wówczas Irak,
doprowadził do jej kompromitacji i utraty oparcia politycznego w krajach
arabskich. Następstwem tego było m.in. wydalenie palestyńskich robotników z krajów
Zatoki, co pogłębiło kryzys gospodarczy na terytoriach okupowanych.

• Rozpad ZSRR dodatkowo wpłynął na zmiękczenie stanowiska palestyńskiego w sytuacji

globalnej dominacji jednego mocarstwa – sprzyjających Izraelowi Stanów
Zjednoczonych Ameryki.
 WOJNY IZRAELSKO-ARABSKIE – CZĘŚĆ DUŻO SZERSZEGO POJĘCIA KONFLIKTU
I Z R A E L S K O - A R A B S K I E G O , K T Ó RY T O C Z Y S I Ę N A B L I S K I M W S C H O D Z I E P O M I Ę D Z Y
I Z R A E L E M A L I G Ą PA Ń S T W A R A B S K I C H . O K R E Ś L E N I E T O D O T Y C Z Y W S Z Y S T K I C H
K O N F L I K T Ó W Z B R O J N Y C H P O M I Ę D Z Y I Z R A E L E M A PA Ń S T WA M I A R A B S K I M I , K T Ó R E
M I A Ł Y M I E J S C E O D P O W S TA N I A PA Ń S T WA I Z R A E L 1 4 M A J A 1 9 4 8 R O K U .
 OKUPACJA PALESTYNY

• W wyniku wojny sześciodniowej 1967 Izrael zajął Zachodni Brzeg i Strefę

Gazy. W Strefie Gazy żyło 381 tys., a na Zachodnim Brzegu Jordanu około
586 tys. Arabów, którzy od tego momentu zostali poddani wojskowej
administracji Izraela. Palestyńczycy uważali, że znajdują się pod izraelską
okupacją i o wszystkie niepowodzenia oskarżali Izrael. Niewątpliwie korzenie
tego sięgały okresu pierwszej wojny izraelsko-arabskiej 1948 i licznych masakr
Arabów dokonanych przez żydowskie oddziały. Zniszczono wówczas około
500 arabskich wiosek, a 750 tys. Palestyńczyków uciekło z kraju
 INTIFIADY

• Palestyńczycy i ich zwolennicy twierdzą, że Intifada była odpowiedzią na „brutalny ucisk” ze strony Izraela, który rzekomo
obejmował zabójstwa, masowe aresztowania, rozbiórki domów, deportacje itp., jednak w rzeczywistości przed wybuchem
palestyńskiego powstania rzadko dochodziło do podobnych wydarzeń. Do tego momentu Izraelczycy uważali rozbiórkę
domów za niewyobrażalną karę i nie stosowano takich represji (od czasu Wojny o Niepodległość 1948). Po wybuchu Intifady,
gdy OWP zaczęła wypłacać odszkodowania pokrzywdzonym palestyńskim rodzinom, rozbiórki domów „zostały uznane jako
kolejny bodziec pobudzający opór”.

• Palestyńczycy czuli się opuszczeni przez swoich arabskich sojuszników. Wielu Palestyńczyków było zgorzkniałych i nie
chciało pogodzić się z perspektywą życia jako obywatele drugiej klasy, pozbawieni większości politycznych praw. Czynnik
społecznego niezadowolenia był tak duży, że wystarczyła niewielka iskra do wybuchu powstania. Oddalenie przywódców
OWP z łatwością mogli wykorzystać duchowi muzułmańscy przywódcy, którzy coraz aktywniej działali w Strefie Gazy. W
1987 członkowie radykalnej islamskiej organizacji Hamas założyli w Gazie Centrum Islamskie. Stało się ono siedzibą
młodych Muzułmanów, którzy byli gotowi poświęcić swoje życie za wiarę. Kierujący przebiegiem wydarzeń Hamas, w
odróżnieniu od świeckiego OWP, kategorycznie odrzucał możliwość jakichkolwiek rozmów pokojowych z Izraelem,
uznając zbrojną walkę za sposób realizacji głównego celu, jakim było wyzwolenie całej Palestyny z okupacji izraelskiej.
 DRUGA INTIFADA (AL-AKSA)

• 25 lipca 2000 załamały się izraelsko-palestyńskie rozmowy pokojowe w Camp David (11–25 lipca 2000). W konsekwencji
społeczeństwo palestyńskie, zniechęcone brakiem efektów procesu pokojowego i rozgoryczone trudnymi warunkami życia,
wznieciło kolejne powstanie. Powodem wybuchu zamieszek była wizyta Ariela Szarona na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie
(28 września 2000) i zabicie palestyńskiego nastolatka przez izraelskiego snajpera. Druga intifada od nazwy Wzgórza Świątynnego
nosi nazwę Al-Aksa.
• Arabskie słowo intifada jest powszechnie tłumaczone jako bunt, powstanie. Dodanie w nazwie powstania dodatkowego słowa „Al-
Aksa” wskazuje na wyraźny związek tej intifady z meczetem Al-Aksa. Wielu Palestyńczyków uważa, że intifada jest
narodowowyzwoleńczą walką z okupacją izraelską, jednak Izraelczycy postrzegają ją jako walkę terrorystyczną.

• Druga intifada bywa także nazywana przez Izraelczyków wojną Oslo (hebr. ‫)מלחמת אוסלו‬, gdyż wielu z nich uważa, że jest to skutek
błędnych decyzji izraelskich polityków, którzy uczynili zbyt duże ustępstwa względem Palestyńczyków podczas zawierania
porozumienia w Oslo w 1993 roku. Jeszcze inni Izraelczycy nazywają ją wojną Arafata, od nazwiska palestyńskiego przywódcy
Jasira Arafata, którego wszystkie strony konfliktu obciążały winą za niepowodzenie procesu pokojowego zapoczątkowanego w
Oslo. – CZYLI niezadowolenie palestyńskiego społeczeństwa z postanowień z Oslo
 STREFA GAZY

• W latach 1922–1948 pod panowaniem Wielkiej Brytanii, która utworzyła

Mandat Palestyny. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 z 1947
roku przewidywała, że obszar ten będzie częścią planowanego państwa
arabskiego. Po I wojnie izraelsko-arabskiej okręg Gazy znajdował się pod
wojskowym zarządem Egiptu (1949–67), a później – Izraela (1967–94).

• Obszar pozostaje pod administracją władz Autonomii Palestyńskiej, jednak od

czerwca 2007 faktyczną kontrolę sprawuje organizacja Hamas (stan na 2019
rok).
 STREFA GAZY

• Operacja Płynny Ołów - W wielu krajach arabskich wydarzenie to określane jest

jako Masakra Gazy ) Konflikt ten to kolejna odsłona konfliktów i wojen
izraelsko-arabskich. Bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia działań zbrojnych
było wznowienie ostrzału terytorium Izraela przez palestyńskie ugrupowanie
Hamas po zakończeniu rozejmu z 19 czerwca 2008, który wygasł 19 grudnia
2008. Organizacja ta oskarżyła Izrael o niezniesienie blokady Strefy Gazy i
powtarzające się rajdy wojsk izraelskich. Izrael obciążył natomiast Hamas za
ataki rakietowe i moździerzowe na południe kraju. Jak twierdzą władze państwa
żydowskiego, ich celem jest obrona przed palestyńskimi rakietamii zapobieżenie
dalszemu zbrojeniu się Hamasu. Tymczasem Hamas żąda zakończenia
izraelskich ataków i zniesienia blokady Strefy Gazy.
 STREFA GAZY

• znalazła się pod izraelską kontrolą w wyniku wojny sześciodniowej w 1967 roku. Pod izraelską okupacją Żydzi utworzyli w południowo-
zachodniej części Strefy blok osiedli Gush Katif. W sumie w Strefie Gazy wybudowano 21 żydowskich osiedli, które zajmowały 20%
powierzchni terytorium. Założono je z powodów ideologicznych oraz względów bezpieczeństwa. Strefa Gazy pozostawała pod izraelską
okupacją do 1994 roku.

• W marcu 1979 roku Izrael i Egipt podpisały traktat pokojowy izraelsko-egipski. Kwestie statusu Strefy Gazy nie zostały umieszczone w traktacie,
jednak Egipt zrzekł się wszystkich roszczeń terytorialnych do ziem pozostających poza międzynarodowymi granicami.

• W maju 1994 roku doszło do zawarcia porozumienia z Oslo, które dało początek tworzenia Autonomii Palestyńskiej. 4 maja 1994 roku Izrael i
Organizacja Wyzwolenia Palestyny podpisały w Kairze Porozumienie Gaza-Jerycho o utworzeniu ograniczonej Autonomii Palestyńskiej w
Strefie Gazy i okolicy miasta Jerycho. Znaczna część Strefy Gazy (poza obszarem żydowskich osiedli i terenów wojskowych) przeszła wówczas
pod palestyńską administrację. Izraelskie oddziały wycofały się z miasta Gaza i innych obszarów miejskich Strefy, pozostawiając je pod
kontrolą nowo powstałej palestyńskiej policji. Jednak pomimo wycofania się, Izrael sprawował całkowitą kontrolę nad przestrzenią
powietrzną oraz granicami lądowymi i morskimi Strefy.
• Jasir Arafat wybrał Gazę jako pierwszą stolicę Autonomii Palestyńskiej. W marcu 1996 roku w Gazie odbyła się inauguracyjna sesja
Palestyńskiej Rady Narodowej. Palestyńska populacja w Strefie Gazy cierpiała z powodu złego zarządzania i wysokiej korupcji. Większość
inwestycji budowlanych i przemysłowych w Strefie było uzależnionych od wysokich łapówek, których wymagała administracja oraz palestyńskie
siły bezpieczeństwa. Powodowało to wzrost niezadowolenia społecznego. Gdy we wrześniu 2000 roku wybuchło palestyńskie powstanie
Intifada Al-Aksa, zbrojne organizacje Hamas i Islamski Dżihad przeprowadziły ze Strefy Gazy wiele ataków terrorystycznych na Izrael.
Był to także początek ostrzału rakietowego i moździerzowego żydowskich osiedli oraz terenów przygranicznych ze Strefą.
 WOJNA SZEŚCIODNIOWA

• Wojna sześciodniowa okazała się taktycznym i strategicznym sukcesem Izraela. Po raz pierwszy od swojego powstania w
1948 państwo Izrael miało granice możliwe do obrony przed napaścią. Stało się to dzięki temu, że Siły Obronne Izraela zajęły
cały półwysep Synaj i ufortyfikowały się na wschodnim brzegu Kanału Sueskiego. Zajęcie Wzgórz Golan uwolniło
żydowskie osiedla Galilei od artyleryjskiego ostrzału, natomiast zajęcie Judei i Samarii zabezpieczyło rejon Tel Awiw-Jafa,
a co ważniejsze, włączyło w obręb granic Izraela miasto Jerozolimę, która była najważniejszym symbolem judaizmu.
Stworzyło to zupełnie nową sytuację strategiczną na Bliskim Wschodzie. Od tego momentu, w przypadku jakiejkolwiek
arabskiej agresji, stolice Egiptu (Kair), Jordanii (Amman) i Syrii (Damaszek) znajdowały się w zasięgu działań operacyjnych
izraelskiej armii. Każdy potencjalny arabski atak mógł być teraz odpowiednio wcześniej wykryty i powstrzymany zanim
zagroziłby państwu Izrael. Po raz pierwszy w swojej nowożytnej historii Izrael był bezpieczny militarnie.

• Izraelscy politycy częściowo podzielili się w ocenie konsekwencji wojny. Prawicowi politycy okrzyknęli zwycięstwo i otwarcie
popierali kolonizację zdobytych arabskich terytoriów. Natomiast część polityków lewicowych, wbrew powszechnemu
entuzjazmowi, wyrażała swoje obawy związane z problemem Palestyńczyków. Po krótkim czasie lewica sformowała program
„ziemia za pokój”, który oferował Arabom zwrot terytoriów okupowanych w zamian za uzyskanie trwałego pokoju

• Rozpoczęło się żydowskie osadnictwo na tych terenach, zwłaszcza w rejonie Jerozolimy i na Zachodnim

Brzegu.! QUITE IMPORTANT  to teraz są z tym duże problemy!
 PROBLEM ZE STATUSEM JEROZOLIMY

• największe miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica państwa Izraela według
izraelskiego prawa. Znajduje się tutaj oficjalna siedziba prezydenta, większość urzędów państwowych, Sąd
Najwyższy, parlament i inne.

• Organizacja Narodów Zjednoczonych i większość państw nie uznają Jerozolimy jako stolicy Izraela,
pozostawiając tę kwestię sporną do wyjaśnienia podczas przyszłych negocjacji izraelsko-palestyńskich.
Autonomia Palestyńska planuje utworzenie we Wschodniej Jerozolimie stolicy swojego państwa. Większość z
państw nie ma ambasady w Jerozolimie; a swoje ambasady posiada w Tel Awiwie.

• W grudniu 2017 prezydent Donald Trump oficjalnie uznał Jerozolimę za stolicę Izraela i wydał Departamentowi
Stanu polecenie rozpoczęcia procedury przenoszenia amerykańskiej ambasady do tego miasta, na mocy
uchwalonej w 1995 ustawy o ambasadzie w JerozolimieW tym samym miesiącu taką samą decyzję ogłosił
prezydent Gwatemali Jimmy Morales, a w 2019 Jerozolimę za stolicę Izraela uznał rząd Republiki Nauru.
 1WOJNA IZRAELSKO-ARABSKA

• 14 maja 1948 została podpisana deklaracja niepodległości Izraela, w wyniku

czego proklamowano państwo Izrael. Następnego dnia wybuchła I wojna
izraelsko-arabska pomiędzy nowo powstałym państwem a koalicją
wspierających Palestyńczyków krajów arabskich – Syrią, Egiptem,
Transjordanią, Sudanem, Irakiem, Libanem, Arabią Saudyjską i Jemenem.
Wojna zakończyła się zwycięstwem Izraela, który obronił swoją niepodległość
i powiększył swoje terytorium względem ustaleń rezolucji
 LIBAN –1 WOJNA LIBAŃSKA

• W latach 1982–1985 trwała wojna libańska, której jednym z celów było

rozbicie sił palestyńskich operujących na terenie Libanu i prowadzących
stamtąd ataki na Izrael. W 1987 na terenach Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy
wybuchło powstanie przeciw Izraelczykom zwane „intifadą kamieni”, w
którym aktywną rolę odegrały nowe palestyńskie organizacje zbrojne – Hamas
oraz Islamski Dżihad. W 1988 doszło do deklaracji niepodległości Palestyny
jako państwa, nieuznawanego przez społeczność międzynarodową.
LIBAN – II WOJNA LIBAŃSKA 2005
Izrael i Liban nigdy nie podpisały traktatu pokojowego, który de facto oznaczałby uznanie istnienia Izraela przez północnego sąsiada. Nie zgadzają się na
to także niektóre inne państwa arabskie, więc formalnie są one w stanie wojny z państwem żydowskim nieprzerwanie od niemal 70 lat.

Od czasu wojny libańskiej w latach 1982–1985 południowy Liban (tzw. strefa bezpieczeństwa) był okupowany przez 18 lat, aż do całkowitego wycofania
wojsk izraelskich w 2000 Pomimo tego, Hezbollah nadal uważał, że walczy z izraelską okupacją, co miało legitymizować ostrzał miejscowości w
północnym Izraelu.
2 września 2004 Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęła rezolucję nr 1559 wzywającą do wycofania z terytorium Libanu
wszystkich obcych wojsk oprócz Błękitnych Hełmów, rozbrojenia organizacji paramilitarnych oraz przejęcia przez libański rząd kontroli nad terenami przy
południowej granicy państwa. Chodziło o wojska Syrii i Hezbollahu, choć siły te nie zostały wymienione z nazwy. Syria, która nie uznaje suwerenności
Libanu, nie zastosowała się do rezolucji.
28 stycznia 2005 RB ONZ w rezolucji nr 1583 wyraziła zaniepokojenie brakiem realizacji rezolucji nr 1559 i przedłużyła mandat wojsk rozjemczych [35].
Dopiero tzw. Cedrowa rewolucja, jak nazwano szereg antysyryjskich manifestacji po zamordowaniu byłego premiera Libanu Rafika Haririego 14 lutego
2005, doprowadziła do wyprowadzenia wojsk syryjskich z terytorium Libanu.
25 czerwca 2006, w związku z porwaniem przez Hamas kaprala izraelskiej armii Gilada Szalita, wojsko izraelskie ponownie wkroczyło do Strefy Gazy,
którą opuściło w sierpniu 2005 w ramach tzw. jednostronnego wycofania. Jednocześnie izraelskie służby bezpieczeństwa aresztowały licznych działaczy
Hamasu i polityków palestyńskich podejrzanych o udział w porwaniu lub jego zlecenie. Oficjalnie akcja Hezbollahu była wyrazem solidarności z 
Palestyńczykami, a jej celem politycznym miała być wymiana izraelskich żołnierzy na więzionych przez Izrael członków Hezbollahu i Hamasu [36].
Konflikt z 2006 rozpoczął się od ostrzału rakietowego terenu Izraela, prowadzonego przez Hezbollah i od ataków lotniczych Izraela na bazy organizacji w
Libanie (w wyniku których mocno ucierpiała ludność cywilna). Rząd Libanu nie podjął decyzji o zbrojnym oporze, wskutek czego ludność cywilna
południowej części kraju pozostała bez obrony. Według niektórych opinii, konflikt ten miał być sposobem na odwrócenie uwagi społeczności
międzynarodowej od kwestii instalacji nuklearnych Iranu