BAB 2

BIOLOGI SEL DAN

ORGANISASI SEL

SEL : UNIT ASAS SEMUA

BENDA HIDUP
 KOMPONEN DALAM SEL HAIWAN

Mitokondria Sentriol Jasad Golgi

Membran Jalinan
Lisosom
plasma endoplasma

Nukleus
Ribosom Sitoplasma
Nukleolus
 KOMPONEN DALAM SEL TUMBUHAN

Membran Jalinan
Mitokondria Jasad Golgi
plasma endoplasma

Nukleus
Ribosom Sitoplasma Vakuol
Nukleolus

Kloroplas Dinding sel

 KOMPONEN DALAM SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN
STRUKTUR CIRI
MITOKONDRIA • Berbentuk rod atau sfera
• Terdiri daripada 2 lapisan
membran :
a) Membran luar yang licin
b) Membaran dalam yang berlipat-
lipat
• Mengandungi enzim terlibat
dalam respirasi sel
SENTRIOL • Struktur silinder kecil yang wujud
berpasangan
• Terdiri daripada susunan
mikrotubul kompleks
• Tidak wujud dalam sel tumbuhan
FUNGSI
• Tapak penjanaan tenaga
melalui proses pengoksidaan
glukosa semasa respirasi sel
• Tenaga dijana dalam bentuk
molekul ATP (adenosine
triofosfat) untuk digunakan
oleh sel
• Membentuk gentian
gelendong semasa
pembahagian sel dalam sel
haiwan
 KOMPONEN DALAM SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN
STRUKTUR CIRI
JASAD GOLGI • Terdiri daripada satu timbunan kantung
pipih selari
• Setiap satunya dilapisi oleh membrane
unit tunggal
• Membran baharu ditambah pada satu
hujung jasad Golgi dan vesikel
digentingkan dari hujung yang satu lagi
MEMBRAN • Membran luar yang meyelaputi
PLASMA keseluruhan kandungan sel
• Dibina daripada protein dan fosfolipid
• Selaput nipis dan kenyal
• Bersifat telap memilih
FUNGSI
• Memproses, mengubah
suai,membungkus dan
mengangkut bahan kimia
seperti protein, karbohidrat dan
glikoprotein ( gabungan
karbohidrat dengan protein)
• Mengasingkan kandungan sel
daripada persekitaran luar
• Mengawal pergerakan nbahan
ke dalam dan ke luar sel
• Mebenarkan pertukaran
nutrient, gas respirasi dan
bahan buangan antara sel dan
persekitarannya
 KOMPONEN DALAM SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN
STRUKTUR CIRI
LISOSOM • Kantung sfera kecil yang diselaputi • Menghidrolisis molekul organik kompleks
oleh membran tunggal
• Mengandungi enzim lisozim
(enzim pencernaan)
JAINAN • Terdiri daripada satu sistem
ENDOPLASMA rongga ceper berlipat yang
bersambungan
• Membran jalinan endoplasma
membentuk jalinan berterusan
dengan membran nucleus
• Terdapat 2 jenis jalinan
endoplasma :
a) JEK : mempunyai ribosom yang
terlekat pada permukaanya
b) JEL : tidak mempunyai ribosom
FUNGSI
seperti protein, asid nukleik dan lipid
• Menguraikan bakteria dan komponen sel
yang rosak
• Sistem pengangkutan bahan dalam sel
• Menyediakan permukaan luas untuk
perlekatan enzim & tindak balas biokomia
• Menyediakan permukaan luas untuk
perlekatan enzim dan tindak balas
biokimia
• JEK : mengangkut protein yang
disintesiskan oleh ribosom
• JEL : mensintesis & mengangkut gliserol
dan lipid serta menjaankan detokfikasi
dadah dan hasil sampingan metabolisme
 KOMPONEN DALAM SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN
STRUKTUR CIRI FUNGSI
NUKLEUS • Komponen paling besar dalam sel • Mengawal semua aktiviti sel
• Berbentuk sfera, padat & • Mempunyai kromosom yang
dilingkungi membrane nucleus mengandungi asid
yang mempunyai liang deoksiribonukleik (DNA)
• Nukleus mengandungi kromosom, • DNA menentukan ciri sel dan
nukleolus dan nukleoplasma fungsi metabolisme

RIBOSOM • Granul kecil, padat dan berbentuk • Merupakan tapak sintesis protein
sfera
• Terdiri daripada protein dan asid
ribonukleik (RNA)
• Ribosom terdapat pada
permukaan jalinan endoplasma
kasar atau wujud bebas dalam
sitoplasma
 KOMPONEN DALAM SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN
STRUKTUR CIRI FUNGSI
SITOPLASMA • Terdiri daripada medium seperti jeli yang • Bertindak sebagai medium bagi
mengandungi komponen sel terampai tindak balas biokimia dalam sel
• Mengandungi sebatian organik :
a) protein, lipid dan karbohidrat
• Mengandungi sebatian tak organik :
a) ion kalium

VAKUOL • Kantung berisi cecair iaitu sap sel • Air meresap ke dalam vakuol sel
• Vakuol dikelilingi oleh membran tonoplast tumbuhan dan sel menjadi segah
• Sel tumbuhan muda : vakuol bersaiz kecil • Dalam haiwan unisel , vakuol
• Sel tumbuhan matang : Vakuol bersaiz mengecut terlibat dalam
besar proses :
• Vakuol bagi sel haiwan adalah kecil a) pengosmokawalaturan
• Sap sel mengandungi air, asid organic, gula, b) osmosis
asid amino, enzim, garam mineral, oksigen, c) perkumuhan
karbon dioksida dan hasil sampingan
metabolisme
 KOMPONEN DALAM SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN

STRUKTUR CIRI FUNGSI

DINDING SEL • Satu lapisan luar yang kuat dan tegar • Mengekalkan bentuk sel
• Dibina daripada gentian selulosa tumbuhan
• Bersifat telap sepenuhnya • Memberikan sokongan
mekanikal kepada sel
tumbuhan

KLOROPLAS • Berbentuk bujur • Menyerap cahaya matahari

• Terdiri daripada lapisan membran • Menukar tenaga cahaya
• Mengandungi pigmen klorofil pada kepada tenaga kimia semasa
grana yang memberikan warna hijau fotosintesis
kepada tumbuhan
 KENALPASTI STRUKTUR
MITOKONDRIA BERIKUT

JASAD GOLGI
LISOSOM
NUKLEUS

NUKLEOPLASMA SENTRIOL
MEMBRAN NUKLEUS

NUKLEOLUS KROMATIN
 JALINAN ENDOPLASMA KASAR

VAKUOL

RIBOSOM

JALINAN ENDOPLASMA LICIN

DINDING SEL

MEMBRAN SEL

SITOPLASMA
MEMBRAN SEL KLOROPLAS
PERBANDINGAN DAN PERBEZAAN KOMPONEN ANTARA SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN
PERSAMAAN
Kedua-dua sel mempunyai nukleus, sitoplasma, membran plasma, jasad Golgi,
mitokondria, jalinan endoplasma dan ribosom
PERBEZAAN
SEL TUMBUHAN CIRI SEL HAIWAN
Tetap BENTUK SEL Tidak tetap
Ada DINDING SEL Tiada
Ada KLOROPLAS Tiada
Saiz besar VAKUOL Tiada
Jika ada saiznya kecil
Dalam bentuk kanji SIMPANAN Dalam bentuk glikogen
KARBOHIDRAT
Tiada SENTRIOL Ada
 KENALPASTI SETIAP STRUKTUR YANG
DITUNJUKKAN
VAKUOL
NUKLEUS

SITOPLASMA
MEMBRAN
SEL
NUKLEUS

MEMBRAN
DINDING SITOPLASMA
SEL
SEL

SEL TUMBUHAN SEL HAIWAN

CONTOH : SEL BAWANG CONTOH : SEL PIPI
 2.2 PROSES HIDUP ORGANISMA UNISEL

ORGANISMA UNISEL
Organisma terdiri daripada satu sel sahaja Merupakan satu unit hidup yang lengkap

ORGANISMA UNISEL MENJALANKAN SEMUA PROSES HIDUP

Respirasi, Pergerakan, Pemakanan, Gerak balas terhadap rangsangan, Pembiakan,
Pertumbuhan, Perkumuhan

PROTOZOA IALAH ORGANISMA YANG PALING RINGKAS

Contoh : Amoeba sp. Contoh : Paramecium sp.

 PROSES HIDUP AMOEBA SP. DAN PARAMECIUM
SP.
PROSES HIDUP ORGANISMA

Amoeba sp. Paramecium sp.

PERGERAKAN • Sentiasa berubah bentuk apabila • Bergerak menggunakan
bertemu dengan halangan pukulan silium secara
• Bergerak dengan mengunjurkan beritma
pseudopodium (kaki palsu) dan diikuti
pengaliran sitoplasma ke bahgian
pseudopodium yang diunjurkan

PERTUMBUHAN Membesar dengan mensintesis sitoplasma baharu

RESPIRASI Pertukaran gas oksigen dan karbon dioksida berlaku melalui membran
plasma secara resapan ringkas di seluruh permukaan sel
KLIP VIDEO CARA PERGERAKAN PARAMECIUM
SP.
 PROSES HIDUP AMOEBA SP. DAN PARAMECIUM
PROSES HIDUP SP.ORGANISMA
Amoeba sp. Paramecium sp.
• Bergerak ke arah makanan dengan • Pukulan silium membantu
mengunjurkan pseudopodium zarah makanan masuk ke
• Memerangkap zarah makanan dalam alur mulut
secara fagositosis
PEMAKANAN

• Vakuol makanan bergabung dengan lisosom. Zarah makanan

dihidrolisis oleh enzim lisozim dalam lisosom
• Nutrien diserap ke dalam sitoplasma

Makanan tidak tercerna disingkirkan Makanan tidak tercerna

apabila bergerak disingkirkan melalui liang dubur
KLIP VIDEO CARA PEMAKANAN DALAM
AMOEBA SP.
 PROSES HIDUP AMOEBA SP. DAN PARAMECIUM
PROSES HIDUP SP.ORGANISMA
Amoeba sp. Paramecium sp.
PERKUMUHAN • Bahan perkumuhan seperti karbon dioksida dan ammonia disingkir
secara resapan
• Kedua-duanya hidup di dalam persekitaran air tawar, air akan
meresap masuk ke dalam sel secara osmosis dan mengisi vakuol
mengecut
• Vakuol mengecut mengembang ke saiz maksimum lalu mengecut
untuk menyingkirkan air dari semasa ke semasa
• Proses ini dinamakan pengosmokawalaturan

GERAK BALAS Bergerak balas terhadap rangsangan seperti bahan kimia, sentuhan
TERHADAP atau cahaya terang dengan bergerak menjauhi rangsangan ini
RANGSANGAN
 Silium

Sitoplasma Mikronukleus
Makronukleus

Liang
dubur

Vakuol Vakuol
makanan mengecut

Alur
mulut

Paramecium sp.
Amoeba sp.
 PROSES HIDUP AMOEBA SP. DAN PARAMECIUM
PROSES HIDUP SP.ORGANISMA
Amoeba sp. Paramecium sp.
KEADAAN PERSEKITARAN SESUAI DAN TERDAPAT BANYAK MAKANAN
Kedua-duanya menjalankan pembiakan aseks iaitu belahan dedua
secara mitosis
PEMBIAKAN
KEADAAN PERSEKITARAN TIDAK SESUAI
• keadaaan kering
• suhu rendah
• kekurangan makanan

Membentuk spora yang akan hanya Pembiakan seks iaitu konjugasi

bercambah apabila keadaan antara 2 paramecium sp.
persekitaran pulih semula berlaku apabila keadaan
persekitaran tidak sesuai.
 KEADAAN PERSEKITARAN SESUAI

Pembahagian
nukleus

PEMBIAKAN ASEKS IAITU BELAHAN DEDUA BAGI AMOEBA SP. DAN PARAMECIUM SP.
 KEADAAN PERSEKITARAN TIDAK SESUAI

PEMBENTUKAN SPORA BAGI AMOEBA SP. KONJUGASI BAGI

PARAMECIUM SP.
2.3 PROSES HIDUP ORGANISMA MULTISEL

PELBAGAI ORGANISMA MULTSEL BERBEZA DARI SEGI

Saiz Bentuk Susunan

STRUKTUR SEL BERHUBUNG RAPAT DENGAN FUNGSINYA

Setiap jenis sel dikhususkan menjalankan fungsi tertentu sahaja

SEL KHUSUS DALAM HAIWAN DAN TUMBUHAN MENJALANKAN FUNGSI MASING-

MASING
 JENIS SEL MANUSIA YANG MENGALAMI PENGKHUSUSAN
MENJALANKAN FUNGSI YANG BERBEZA
SEL MANUSIA CIRI
SEL OTOT Tersusun dalam bentuk gentian, Mengecut dan mengendur bagi
multinukleus dan berjalur menghasilkan pergerakan
SEL SARAF Berbentuk unjuran panjang dan halus Berfungsi menghantar impuls saraf
SEL EPITELIUM Sel yang nipis dan leper Melapisi permukaan organ seperti salur
pencernaan
SEL SPERMA Mempunyai ekor panjang Bahagian kepala mengandungi nukleus
membolehkannya berenang ke ovum membawa satu set kromosom berasal
di tiub Falopio daripada induk jantan
SEL DARAH Boleh berubah bentuk Berfungsi memusnahkan patogen
PUTIH
SEL DARAH Tidak mempunyai nukleus Berfungsi meningkatkan kecekapan
MERAH Berbentuk dwicekung pengangkutan oksigen
 SEL OTOT SEL DARAH PUTIH SEL EPITELIUM

SEL DARAH MERAH SEL SARAF SEL SPERMA

 JENIS SEL TUMBUHAN YANG MENGALAMI
PENGKHUSUSAN MENJALANKAN FUNGSI YANG BERBEZA
SEL MANUSIA CIRI
TIUB TAPIS Turus silinder panjang tersusun dari Mengangkut bahan organik dari
hujung ke hujung daun ke organ simpanan seperti
buah
SALUR XILEM Berbentuk salur berongga yang Mengangkut air dan garam mineral
panjang dan bersambungan dari akar ke seluruh bahagian pokok
SEL Sel epidermis terubahsuai Mengawal pembukaan dan
PENGAWAL Dinding sel lebih tebal di sebelah penutupan stoma
dalam Stoma : liang yang membenarkan
pertukaran gas oksigen dan karbon
dioksida
SEL AKAR Mempunyai unjuran panjang bagi Menyerap air dan garam mineral
RAMBUT menambahkan luas permukaan
 JENIS SEL TUMBUHAN YANG MENGALAMI
PENGKHUSUSAN MENJALANKAN FUNGSI YANG BERBEZA

SEL MANUSIA CIRI

SEL MESOFIL • Sel berbentuk silinder Susunan ini membolehkan
PALISAD yang panjang penyerapan maksimum cahaya
• Disusun secara menegak matahari untuk fotosintesis
• Rapat antara satu sama
lain
SEL MESOFIL • Sel tersusun secara Ruang udara yang besar dapat
BERSPAN longgar membenarkan pertukaran gas
• Banyak ruang udara di dari bahagian dalam daun ke sel
antaranya mesofil palisad
 TIUB
TAPIS /
FLOEM

SEL MESOFIL PALISAD

SALUR
XILEM

SEL MESOFIL BERSPAN

SEL AKAR
RAMBUT
KERATAN RENTAS DAUN
SEL PENGAWAL
 RUANG UDARA
EPIDERMIS ATAS

SEL MESOFIL PALISAD

SEL MESOFIL BERSPAN

EPIDERMIS BAWAH

SEL PENGAWAL
STOMA
 XILEM
FLOEM XILEM
XILEM FLOEM

FLOEM FLOEM

KERATAN MELINTANG

KERATAN MEMBUJUR
 ORGANISASI SEL DALAM MANUSIA

ORGANISMA MULTISEL
Sel yang sama jenis Menjalankan fungsi yang sama

TISU
Sekumpulan sel yang mempunyai struktur Disusun bersama melaksanakan fungsi
dan fungsi yang sama yang khusus

TISU BOLEH DIKLASIFIKASIKAN KEPADA 4 JENIS

Tisu epitelium Tisu otot Tisu saraf Tisu penghubung

TISU PENGHUBUNG TISU EPITELIUM

TISU OTOT TISU SARAF

TISU DIKLASIFIKASIKAN KEPADA EMPAT JENIS

 1) TISU EPITELIUM

TISUPermukaan
EPITELIUMberongga
MELAPISIdalam badan (rongga salur
Permukaan luar (kulit)
pencernaan dan pernafasan)

Melindungi organismaTISU EPITELIUM

daripada PADAkecederaan,
jangkitan, KULIT bahan kimia dan
penyahidratan

TISU EPITELIUM YANG MELAPISI TRAKEA

Mempunyai unjuran seperti rambut dikenali sebagai silium
 Melapisi rongga mulut dan esofagus

TISU EPITELIUM Melapisi permukaan peparu, rongga badan

dan salur darah

Melapisi permukaan trakea dan bronkus

Melapisi tubul, kelenjar dan duktus ginjal

Melapisi usus kecil

 Melapisi rongga mulut Melapisi permukaan
dan esofagus trakea dan bronkus

Melapisi permukaan
peparu, rongga
badan dan salur
darah

Melapisi tubul, kelenjar dan

Melapisi usus kecil
duktus ginjal
 2) TISU OTOT

Terdapat di salur pencernaan, salurOTOT LICIN

Pengecutan & pengenduran otot
darah, salur kencing & salur membolehkan aktiviti luar kawal spt
pembiakan peristalsis berlaku

OTOT RANGKA
Pengecutan & pengenduran menghasilkan
Terdapat di kaki dan tangan
pergerakan terkawal pada tulang & anggota badan

OTOT KARDIUM
Pengecutan & pengenduran otot mengepam darah
Terdapat di dinding jantung
ke seluruh badan secara luar kawal
 3 JENIS TISU OTOT

OTOT OTOT OTOT

KARDIUM RANGKA LICIN
 3) TISU SARAF
TERDIRI DARIPADA
Neuron Sel saraf

SETIAP NEURON TERDIRI DARIPADA

Badan sel Gentian saraf disebut dendrit dan akson

TISU SARAF MENGKOORDINASI AKTIVITI BADAN

Tisu saraf mengesan Seterusnya mengutus maklumat dalam Ke otot atau
rangsangan bentuk isyarat elektrik (impuls saraf) kelenjar
 Dendrit
Setiap neuron
Badan sel terdiri :
• Badan sel
• Gentian
saraf

Akson Gentian saraf

terdiri :
• Dendrit
• Akson

TISU SARAF TERDIRI DARIPADA

NEURON/SEL SARAF NEURON ATAU SEL SARAF
 4) TISU PENGHUBUNG
TERDIRI DARIPADA PELBAGAI JENIS TISU DANbanyak
Mempunyai GENTIAN
fungsi contohnya
Tersebar luas di seluruh badan
memautkan organ-organ

TISU DARAH
Berfungsi dalam pengawalaturan, pengangkutan & perlindungan

TULANG
Membentuk rangka badan & Melindungi organ dalaman
 4) TISU PENGHUBUNG
TISU ADIPOS
Menyimpan lemak di bawah dermis kulit & pada permukaan semua organ utama

RAWAN
Menutup hujumg tulang untuk melindungi tulang daripada haus

TISU PENGHUBUNG LONGGAR

Memaut tisu epitelium kepada tisu di Menetapkan organ-organ pada
bawahnya kedudukannya
4) TISU PENGHUBUNG
TISU PENGHUBUNG BERGENTIAN
Membentuk tendon dan ligamen

Tendon
Menyambungkan tulang dan otot

Ligamen
Menyambungkan tulang kepada tulang
TISU PENGHUBUNG
LONGGAR TISU DARAH TULANG

gentian
kolage
n
TISU PENGHUBUNG TISU ADIPOS RAWAN
BERGENTIAN
 ORGANISASI TISU DALAM TUMBUHAN
TISU TUMBUHAN
TISU MERISTEM TISU KEKAL
i) Tisu ii) Tisu i) Tisu ii) Tisu asas iii) Tisu vaskular
meristem meristem epidermis
apeks sisi a) Tisu a) Tisu xilem
parenkima

b) Tisu b) Tisu floem

kolenkima

c) Tisu -
sklerenkima
TISU MERISTEM DI PUCUK DAN AKAR
 JENIS TISU ASAS DALAM TUMBUHAN

TISU PARENKIMA
Menyimpan kanji, protein dan air Menjalankan proses fotosintesis

TISU KOLENKIMA
Memberi sokongan kepada batang muda, tidak berkayu (tumbuhan herba)

TISU SKLERENKIMA

Memberi sokongan dan kekuatan mekanikal kepada bahagian tumbuhan yang matang
JENIS TISU ASAS DALAM
TUMBUHAN
 JENIS TISU VASKULAR DALAM TUMBUHAN

TISU VASKULAR
Terdiri daripada tisu xilem dan tisu floem

Mengangkut air dan garam TISU XILEMtisu xilem yang berlignin : Memberi
Dinding
mineral dari akar ke bahagian lain sokongan & kekuatan mekanikal kepada
tumbuhan tumbuhan

TISU FLOEM

Mengangkut bahan organik seperti sukrosa dari daun ke semua bahagian tumbuhan
 Air dan Bahan
garam organik
mineral (sukrosa)

TISU XILEM TISU FLOEM

Satu Dua
arah arah
(dari ( dari
akar ke daun ke
bahagian semua
lain) bahagian

XILEM FLOEM
KEPADATAN KOMPONEN SEL TERTENTU DAN FUNGSI SEL KHUSUS
JENIS SEL KOMPONEN FUNGSI
SEL YANG
BANYAK
SEL SPERMA Mitokondria • Memerlukan banyak tenaga berenang ke arah
uterus & tiub Falopio
• Untuk mensenyawakan oosit sekunder
SEL OTOT Mitokondria • Memerlukan banyak tenaga untuk pengecutan &
Cth : Sel otot pengenduran
penerbangan • Membolehkan pergerakan dan penerbangan
serangga dan burung
SEL MERISTEM Mitokondria • Memerlukan banyak tenaga bagi menjalankan
TUMBUHAN proses pembahagian sel secara aktif
• Untuk menghasilkan sel baharu
 KEPADATAN KOMPONEN SEL TERTENTU DAN FUNGSI SEL
KHUSUS
JENIS SEL KOMPONEN SEL FUNGSI
YANG BANYAK
SEL MESOFIL PALISAD Kloroplas • Menyerap lebih cahaya matahari
SEL MESOFIL BERSPAN Kloroplas • Untuk menjalankan fotosintesis
SEL PANKREAS • Meningkatkan sintesis & perembesan
• Jalinan enzim pencernaan
SEL GOBLET PADA endoplasma • Menghasilkan mukus
EPITELIUM USUS DAN kasar
SALUR PERNAFASAN • Jasad Golgi
SEL HATI • Metabolisme karbohidrat
• Detokfikasi dadah dan racun
KEPADATAN KOMPONEN SEL TERTENTU DAN FUNGSI SEL
KHUSUS
SEMUA KOMPONEN SEL MENJALANKAN FUNGSI MASING-MASING
Memastikan sel berfungsi pada tahap optimum

KERJASAMA SEMUA KOMPONEN SEL UMPAMA

Masing-masing SATUmenjalankan
dikhaskan KILANG fungsi
Mempunyai bahagian berlainan
spesifik

KEGAGALAN FUNGSI MITOKONDRIA ATAU DISFUNGSI MITOKONDRIA BOLEH

MENYEBABKAN
Pertumbuhan terbantut, Otot lemah, Masalah pendengaran & Penglihatan

TAY-SACHS DISEBABKAN OLEH KEGAGALAN PENGHASILAN ENZIM LISOSOM

Penyakit
Pesakit akan mengalami pertumbuhan terbantut & terencat akal
keturunan
 2.4 ARAS ORGANISASI
ORGANISASI SEL DALAM ORGANISMA MULTISEL
• Sel : Unit Sekumpulan sel yang sama struktur
SEL
asas benda dan fungsi membentuk TISU
hidup
• Sel yang Sekumpulan tisu berlainan
TISU
sama jenis bergabung membentuk ORGAN
menjalankan
fungsi yang Organ yang berlainan melakukan
ORGAN
sama fungsi khusus membentuk SISTEM
Pelbagai sistem bekerjasama
SISTEM
membentuk ORGANISMA

ORGANISMA MULTISEL ORGANISMA MULTISEL

ORGANISASI SEL
SEL

TISU

ORGAN

SISTEM

ORGANISMA MULTISEL
CONTO
TERDIRI
H FUNGSI SETIAP TISU
DARIPADA TISU
ORGAN
Melapisi ruang dalam
Tisu epitelium jantung
Megepam darah keseluruh
JANTUNG Tisu otot kardium badan
Tisu Contohnya darah menghubungkan
penghubung antara sistem-sistem organ

Mengawal atur ritma denyutan

Tisu saraf
jantung
 TERDAPAT 11 SISTEM ORGAN UTAMA DI DALAM BADAN MANUSIA
SISTEM TERDIRI DARIPADA FUNGSI UTAMA
1) SISTEM ENDOKRIN Kelenjar endokrin yang • Mengkoordinasi aktiviti badan
merembeskan hormon bersama-sama dengan sistem saraf
2) SISTEM RESPIRASI Trakea, Hidung, Peparu • Pertukaran gas oksigen dan karbon
dan Diafrgama dioksida antara badan dengan
persekitaran luar
3) SISTEM OTOT Otot rangka, Otot licin • Mengecut dan mengendur untuk
dan Otot kardium menghasilkan pergerakan bahagian
badan yang berlainan
4) SISTEM PEMBIAKAN Testis, Kelenjar prostat • Menghasilkan sperma dan hormon
LELAKI dan Zakar seks lelaki
SISTEM PEMBIAKAN Ovari, Uterus, Tiub • Menghasilkan ovum dan hormon
PEREMPUAN Falopio, Faraj dan Serviks seks perempuan
 TERDAPAT 11 SISTEM ORGAN UTAMA DI DALAM BADAN MANUSIA
SISTEM TERDIRI DARIPADA FUNGSI UTAMA
5) SISTEM LIMFA Limpa, Nodus limfa dan • Mengekalkan keseimbangan
Salur limfa bendalir badan
• Mencegah jangkitan penyakit
6) SISTEM SARAF Otak, Saraf tunjang dan • Mengesan dan menghantar
Saraf periferi maklumat dalam badan
• Mengkoordinasi aktiviti badan
7) SISTEM Jantung, Arteri, Vena dan • Mengangkut nutrien, gas
PEREDARAN DARAH Kapilari darah respirasi dan hasil perkumuhan

8) SISTEM Mulut, Esofagus, Perut, • Mencernakan bahan makanan

PENCERNAAN Hati, Pankreas, Usus kecil kepada bentuk ringkas yang
dan Usus besar mudah diserap
 TERDAPAT 11 SISTEM ORGAN UTAMA DI DALAM BADAN MANUSIA
SISTEM TERDIRI DARIPADA FUNGSI UTAMA
9) SISTEM URINARI Ginjal, Ureter dan Pundi • Menyingkirkan hasil
kencing perkumuhan seperti urea dan
asid urik daripada badan

10) SISTEM RANGKA Tulang, Rawan, Ligamen • Menyokong badan dan

dan Tendon melindungi organ dalaman
• Menjadi asas pautan otot

11) SISTEM Kulit • Melindungi badan daripada

INTEGUMEN kecederaan fizikal, jangkitan dan
penyahidratan
SISTEM ENDOKRIN SISTEM SARAF

SISTEM RESPIRASI
SISTEM PEREDARAN DARAH

SISTEM OTOT SISTEM PENCERNAAN

SISTEM URINARI
SISTEM
PEMBIAKAN LELAKI
SISTEM RANGKA
SISTEM LIMFA
SISTEM INTEGUMEN

SISTEM PEMBIAKAN
PEREMPUAN
 DUA SISTEM UTAMA DALAM TUMBUHAN
SISTEM PUCUK SISTEM AKAR
• Terdiri daripada : • Terdiri daripada semua
a) batang akar dalam tumbuhan
b) daun • Fungsi :
c) pucuk a) menyerap air dan
d) bunga garam mineral
e) buah b) memberi sokongan
• Batang dan ranting : kepada tumbuhan
a) menyokong daun pada kedudukan menegak
b) daun dapat menyerap cahaya matahari yang
maksimum semasa fotosintesis
• Bunga :
a) terlibat dalam proses pembiakan tumbuhan