LASER ve Tıpta

Kullanımı
BMET 301
LAZER
1.LASER nedir?
2. Nasıl çalışır?
2.1. Çalışma Prensibi.
2.2. Dizaynı.
3. Tarihsel gelişim süreci.
4. LASER çeşitleri.
5. Kullanım alanları.
 1. LASER Nedir?
 LASER (Lazer), İngilizce’de Light Amplification
by Stimulated Emission of Radiation kelimelerinin baş
harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Türkçe’ye uyarılmış
ışıma ile kuvvetlendirilmiş ışık veya fotonları uyumlu bir
hüzme şeklinde oluşturan optik kaynak olarak
çevirebiliriz.
LAZER
LAZER
LAZER
 Lazerin Temel Özellikleri
 Lazerden yayılan ışık monokromatiktir ( tek renkli, tek
dalga boylu). Normal ışık ise birçok renkten ( veya
dalgaboyundan) oluşmaktadır.

 Son derece düzgün bir ışıktır ve çok az sapar (lazer

ışınının dalga boyları eşfazlıdır.)

 Lazer ışını keskin bir şekilde hedeflendirilebilir ama

normal ışık her yöne dağılır; bu da demektir ki lazer
ışını küçük bir yere büyük enerjiler verebilir ve böylece
çok ince işler yapılabilir.

Bu üç özellik lazer ışınını normal ışıktan daha

tehlikeli yapmaktadır. Lazer ışını çok küçük bir
alanda büyük miktarda enerji depolayabir.
8
 Lazer Işını

Asenkron,çok-yönlü
ışık
Senkron,
monokromatik, yönsel
ışık dalgaları
 2.Nasıl Çalışır?
2.1. Çalışma Prensibi
 Laserin temeli atom veya molekül enerji
düzeyleri arasındaki elektron geçişleri ile
oluşan ışık fotonlarına dayanır. Bir atomun
iki enerji düzeyi E2 ve E3 olsun.

 Minimum enerji ilkesine göre

atom veya moleküller düşük
enerji seviyesinde olmak
istediklerinden E3 seviyesindeki
elektron
kendiliğinden E2 seviyesine
inecektir. Ama bu sırada
enerjisi E3 − E2 = hν olan bir
foton salar.
 a) soğurma b) kendiliğinden ışıma c) uyarılmış ışıma

 Eğer elektron bu salınımı kendiliğinden yaparsa salınan

fotonun yönü tamamen rasgeledir. Ancak
eğer E3 düzeyindeki elektron E3 − E2 enerjisindeki başka bir
fotonla etkileşerek E2 düzeyine inerse bu şekilde salınan
fotonun yönü ve fazı geçişe etki eden fotonla aynı olacaktır.

 Bu ikinci geçiş biçimine uyarılmış salınım (stimulated

emmision) denir ve lazerin çalışmasının ana ilkesidir.
  Uyarılmış salınımda
yayınlanan fotonların
yönleri yollanan
fotonla aynı
doğrultuda.

 Şimdi çok sayıda atomdan oluşan bir sistem ele alalım. Başlangıçta
atomlar en alt enerji düzeyinde bulunduklarından bir şekilde
atomların E3 düzeyine çıkarılması gerekir. Bu pompalama
(population inversion) olarak adlandırılır.

 Ayrıca E3 ve E2 arasındaki geçişten lazer ışığı elde edebilmek için

atomların E3 düzeyinde kalma süreleri E2 düzeyinde kalma
sürelerinden uzun olmalıdır. Ancak bu şekilde E3 düzeyinde bulunan
atomların sayısı daima artacaktır
 2.2. Dizaynı
Lazerin kısaca ve en kaba tabiri, biri %100 yansıtıcı
diğeri ise %98 yansıtıcı iki ayna arasına yerleştirilmiş
aktif ortamdan oluşur. Aktif ortama dışardan ısı, ışık,
elektrik, kimyasal vb. gibi enerji verilerek aktif ortam
tetiklerenek foton yayılması sağlanır.
Yayılan fotonlar sistemde yer alan iki ayna arasında
gidip gelerek hem şiddetini artırır hem de birbirine
paralel duruma geçer. Aynalar arasında hareket eden
fotonlar belirli bir eşik şiddetine ulaştıktan sonra %98
yansıtıcı aynadan çıkarak lazer ışınını oluşturur.

Aktif ortam Lazer

M2
M1 Dış enerji
 Aktif ortam Lazer

M2
M1 Dış enerji

M1 :%100 yansıtıcı ayna

M2 :%98 yansıtıcı aynı

Aktif ortam (madde): Helyum-Neon, CO2, Nd- YAG, Ti-Safir, Argon İyon,
Yakut vb. gibi maddeler olabilir.

Dış enerji: Isı enerjisi, ışık enerjisi, kimyasal enerjisi, elektrik enerjisi vb.
enerjileri olabilir.
Lazer/Atom İlişkisi

1. Lazer non-lasing (çalışmıyor) durumunda

 Lazer/Atom İlişkisi

2. Flaş tüp ateşlenir ve yakut çubuğunun üzerine ışık

gönderir. Işık yakut içerisinde bulunan atomları uyarır.
Lazer/Atom İlişkisi

3. Bu atomların bazıları foton yayar

 Lazer/Atom İlişkisi

4. Bu fotonların bazıları yakutun eksenine paralel

olarak hareket eder, böylece iki ayna arasında gidip
gelirler. Kristalin içinden geçerken, diğer atomları
da uyararak salınıma yol açarlar.
 Lazer/Atom İlişkisi

5. Monokromatik, tek-faz, yönsel ışık yakutun

yarı- saydam aynalı kısmını terk eder -- lazer ışını