HUKUKUN TEMELLERİ

Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ

27.10.22 17:38 1
Beykent Üniversitesi
 İLETİŞİM BİLGİLERİ
Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ
Oda No: B1-40
Mail: mucahitk@beykent.edu.tr
Mail gönderirken Beykent Üniversitesi tarafından sizlere verilen mail adresini
kullanınız. Aksi takdirde yasal zorunluluklar nedeniyle mailiniz
cevaplandırılmayacaktır.
Beykent Üniversitesinin verdiği mail adresiniz;
kendiöğrencinumaranız@student.beykent.edu.tr şeklindedir.
Mailinize ulaşamadığınızda bim@beykent.edu.tr adresine sorununuzu
bildirebilirsiniz.
(Mailinize Beykent Üniversitesi ana sayfadan E-Hizmetler (sağ en üst
köşe), E-Posta-E-Posta Öğrenci yolunu takip ederek ulaşabilirsiniz)

Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ

27.10.22 17:38 2
Beykent Üniversitesi MYO
 Yardımcı Kaynak

Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ

27.10.22 17:38 3
Beykent Üniversitesi
 DERS İÇERİĞİ
1. Hukuk ve Diğer Toplumsal Davranış Kuralları
2. Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı
3. Kamu Hukuku ve Özel Hukukun Kapsamı
4. Hukukun Kaynakları
5. Hukuk Kurallarının Uygulanması
6. Yaptırım ve Yaptırım Türleri
7. Hak Çeşitleri ve Hakların Kazanılması, Kaybedilmesi
8. Zamanaşımı, Hakların Korunması, Savunma Yolları ve
İspat Yükü,
9. Hukuki Olaylar, Filler ve İşlemler
10. Kişilik ve Kişilerin Ehliyetleri
27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 4
Beykent Üniversitesi
 BÖLÜM 1
HUKUK VE DİĞER
TOPLUMSAL DAVRANIŞ
KURALLARI
Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ
27.10.22 17:38 5
Beykent Üniversitesi
 HUKUK VE DİĞER TOPLUMSAL
DAVRANIŞ KURALLARI

Toplumsal davranışları düzenleyen çeşitli kurallar vardır.

Hukuk Kuralları
Görgü Kuralları
Ahlak Kuralları
Örf ve Adet Kuralları
Din Kuralları

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 6

Beykent Üniversitesi
 HUKUK VE HAK

Hukuk, hak kelimesinin çoğuludur.

Onunla eskiye dayanan bir hukukumuz var,
Alman Hukuku, Türk Hukuku, Fransız Hukuku,
Hukuk Mahkemesi,
tabirleri sık sık kullandığımız veya duyduğumuz tabirlerdir.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 7

Beykent Üniversitesi
 HUKUK VE HAK
Hukukun değişik tanımları yapılmıştır.
Hukuk, insanların birbirleriyle veya meydana getirdikleri
topluluklarla ve bu toplulukların birbirleriyle ilişkilerini
düzenleyen ve belirli özellikteki zorlayıcı kurallardan
oluşan bir bütündür. (Öztan)
Hukuk, toplumun genel yararını veya bireylerin ve toplumun
ortak iyiliğini sağlamak amacı ile konulan ve kamu gücü ile
desteklenen kuralların bütünüdür. (Gözübüyük)

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 8

Beykent Üniversitesi
 Hukuk ve Diğer Toplumsal Davranış
Kurallarının Ortak Özellikleri

1. Normatif Olmak
2. İnsan Davranışını Konu Almak
3. Kişisel Olmayan Bir Güç Tarafından Konulmuş Olmak
4. Yaptırıma Bağlanmış Olmak

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 9

Beykent Üniversitesi
Hukuk Kurallarının Temel Özellikleri

1. Normatif Olması
a. Genellik
b. Soyutluk
c. Süreklilik
2. İnsan Davranışını Konu Alması
3. Yetkili Devlet Organları Tarafından Konulmuş Olması
4. Devlet Tarafından Uygulanan Yaptırıma Sahip Olması

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 10

Beykent Üniversitesi
 Hukuk Kurallarının Temel Özellikleri

GENELLİK, hukuk kurallarının aynı tür bütün olaylara ve aynı

durumdaki herkese uygulanmasıdır. Anayasada yer alan
“kanun önünde eşitlik” ilkesi genellik ilkesinin en önemli
dayanağıdır.
Genellik ve eşitlik aranan şartları taşıyanlar arasında ayırım
yapılmaması demektir.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 11

Beykent Üniversitesi
Hukuk Kurallarının Temel Özellikleri

SOYUTLUK, hukuk kurallarının belirli bir olayı ya da kişiyi

hedef almayan aynı durumdaki veya aynı nitelikteki bütün
olaylara uygulanabilen kurallar olmasını ifade eder.
SÜREKLİLİK, hukuk kurallarının yürürlüğe girdikten
yürüklükten kalkıncaya aralıksız uygulanması demektir.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 12

Beykent Üniversitesi
 Görgü Kuralları ve Hukuk
‘‘Nezaket Kuralları’’ ve ‘‘Adabı Muaşeret Kuralları’’ olarak da
adlandırılır.
Genel olarak aynı toplumda yaşayanların uyması beklenen
davranış biçimleridir.
Yeme içme, giyinme, oturup kalkma, sofra adabına uyma,
selamlaşma gibi davranışların nasıl yapılması gerektiği
davranış kuralları ile belirlenir.
Görgü kuralları genel olabileceği gibi yöresel de olabilir.
Yaptırımları; gülünç bulma, ayıplama, uyarma
27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 13
Beykent Üniversitesi
 Ahlak Kuralları ve Hukuk
Görgü kurallarına göre daha yoğun, daha yaygın tarihsel ve
toplumsal temeli daha güçlü olan kurallardır.
İnsanın kendisine ve topluma karşı ödevlerini içeren
kurallardır.
Bireylerin insan davranışları hakkında iyi veya kötü
şeklindeki değer yargıları bireysel ahlakı oluşturur.
İnsanların birbirleriyle ve toplumla olan ilişkilerini
düzenleyen manevi nitelikte kural ve ilkeler ise toplumsal
ahlak kurallarıdır.
27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 14
Beykent Üniversitesi
 Ahlak Kuralları ve Hukuk
Kişisel Ahlak ve Toplumsal Ahlak olmak üzere ikiye ayırmak
mümkündür.
Kişisel ahlak kişinin kendi vicdanına karşı vazifelerini
gösterirken, toplumsal ahlak, kişinin topluma karşı
vazifelerini gösterir.
Hukukta dışa vurulan davranış önemliyken, ahlakta düşünce,
niyet ve maksat da önemlidir.
Ahlak iyinin, hukuk ise adaletin gerçekleşmesini sağlamaya
çalışır.
Yaptırımları; ahlaksız sayılma, ayıplama.
27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 15
Beykent Üniversitesi
 Din Kuralları ve Hukuk

Her din belirli davranışları örnek gösterir, önerir ve emreder;

belirli davranışları yasaklar, bu tür davranışlarda
bulunanlara ödül vaat eder ve ceza tehdidinde bulunur.
Din kurallarına uymayanlar istisnalar hariç, günahkar
olacaklar ve ahirette cezalandırılacaklardır. Yani din
kurallarına uymamanın yaptırımı uhrevidir.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 16

Beykent Üniversitesi
 Örf ve Adet Kuralları ve Hukuk

Örf adet kuralları, görgü, görenek, gelenek, teamül ile

yakından ilişkili kurallar kategorisidir.
Örf bilmek ve tanımak; adet ise tekrarlana-tekrarlana
alışkanlık haline gelen şey anlamındadır.
Yaptırımları, ayıplama, kınama, gruptan atma, dövme ve
hatta öldürme.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 17

Beykent Üniversitesi
 Örf ve Adet Kuralları ve Hukuk
Örf ve adet kurallarının iki özelliği vardır.
1. Maddi unsur (devamlılık): Toplumda uzun zamandan beri
tekrarlanan bir davranış biçimi olmalıdır.
2. Manevi unsur: Toplumda sürekli olarak tekrarlanan
davranış biçimine uymanın zorunlu olduğu yönünde genel
bir inanış olmalıdır.
Üçüncü unsur olarak hukukilik unsuru da varsa, bu kural örf
adet hukuku kuralı halini almıştır.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 18

Beykent Üniversitesi
 HUKUKUN FONSİYONLARI VE
AMAÇLARI
1. Toplumsal düzeni sağlamak
2. Hukuki güvenlik sağlamak
3. Toplumsal barışı sağlamak
4. Eşitlik sağlamak
5. Adaleti gerçekleştirmek
6. Sosyal ihtiyaçları karşılamak
7. Zihniyet oluşturmak

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 19

Beykent Üniversitesi
 Eşitlik ve Adalet

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 20

Beykent Üniversitesi
 HUKUK SİSTEMLERİ

A. Roma-Germen (Kara Avrupa’sı) Hukuk Sistemi

B. Anglo-Sakson (Common Law) Hukuk Sistemi
C. İslam Hukuk Sistemi
D. Sosyalist Hukuk Sistemi

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 21

Beykent Üniversitesi
Roma-Germen (Kara Avrupa’sı) Hukuk Sistemi

Türkiye’nin de dâhil olduğu Kara Avrupa’sı ülkelerinde

geçerli olan hukuk sistemidir.
Roma hukukunun başlıca özellikleri şunlardır:
1.Hukuk kamu hukuku ve özel hukuk şeklinde iki ana
gruba ayrılır.
2.Teokratik bir temeli yoktur. Bu sebeple birçok devlet
tarafından kolayca benimsenmiştir.
3.Hukuk kurallarının yazılı şekilde belirlenmesi esastır.
4.Özel hukuka ilişkin kurallar daha ayrıntılı ve yerleşiktir.
27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 22
Beykent Üniversitesi
Anglo-Sakson (Comon Law) Hukuk Sistemi

Esas olarak İngiltere’de gelişip şekillenen common law

hukuk sitemi, İngiliz sömürgesi olan bazı Afrika ülkelerinde,
Avustralya’da, ABD’de ve Kanada’da uygulanır.
Common law hukuk sistemi esas olarak, örf ve adet kuralları
ile mahkemelerin daha önce benzer konularda verdiği
kararlara (içtihatlara) dayanmaktadır.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 23

Beykent Üniversitesi
 İslam Hukuk Sistemi

İslam dininin esaslarına dayanan hukuk sistemidir. İran, Irak,

Mısır, Ürdün, Pakistan, Yemen ve Suriye gibi İslam
ülkelerinde belirli ölçülerde uygulanmaktadır.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 24

Beykent Üniversitesi
 Sosyalist Hukuk Sistemi

Üretim araçları üzerinde özel mülkiyetin ve miras hakkının

tanınmadığı, bu nedenle özel hukukun gelişmediği hukuk
sistemidir.
1917 Komünist devrimiyle birlikte Rusya’da, sonrada Rusya’nın
etkisiyle Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Polonya
gibi Doğu Bloku ülkeleriyle Küba, Vietnam, Kuzey Kore ve
Çin’de uygulanma imkanı bulmuştur.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 25

Beykent Üniversitesi
 Sosyalist Hukuk Sistemi

Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla sosyalist hukuk sistemi

Rusya ve Doğu Avrupa ülkelerinde terk edilmeye
başlanmıştır.
Günümüzde Çin, Küba, Vietnam, Laos, Kuzey Kore’de
kalmıştır.

27.10.22 17:38 Öğr. Gör. Mücahit KILIÇ 26

Beykent Üniversitesi