Düz Akımlar

Uzm. Fzt. Sümeyye CİLDAN UYSAL

İtalyan anatomi profesörü Galvani 1780 yılında statik elektrik

yüklü iki metal arasında meydana gelen akımlar ile bir

kurbağanın sinir kas preperatında kasılmaları olduğunu
gözlemlemiş
ardından Alessandro Volta bu gözlemi geliştirerek 1800 yılında

ilk pili yapmıştır.

Pilden elde edilen doğru akıma Galvanik akım denilmiştir.
DÜZ AKIMLAR
 Aynı yönde kesintiye uğramadan giden akım şeklidir.
Galvanik ve Constant akımlar olarak adlandırılır
 Yön değiştirmeden tek bir doğrultuda hareket ettikleri için kutup
özellikleri vardır
Anot: + kutup
Katot: - kutup
Tek Yönlüdür;
Elektronlar katottan anoda doğru tek yönde hareket
ederler.
Bu polarize bir akımdır.
Doğru Akım ( Galvani )
 Elektronların aynı yönde ve aynı yoğunlukta (şiddette)
hareket etmesiyle oluşan, frekansı 0 olan elektrik
akımlarıdır.
 Düşük voltajlı, pulsasyon göstermeyen düz bir akımdır.
Negatif ya da pozitif fazı olan monofazik akım da denir.
 Kuru pil, akümülatörler, lambalı doğrultucular, yarı
iletken doğrultucular ve motorlu üreteçlerden elde
edilir.
 Doğru akımın frekansı 0 olduğundan yalnızca açılışta ve
Düz akım farklı iki kutbu olan ve bir kutuptan diğer kutba

düz, sabit ve devamlı geçiş sağlayan monofazik bir akım

şeklidir.
Yön değiştirmeden devam ettiklerinden kutup özellikleri
vardır.
Bu nedenle belirli önlemlerin alınması
gerekmektedir.
Sabit akım jeneratörünün kullanılması : Uygulama

sırasında cilt depolarize olduğu için direnci azalır.

Jeneratör voltaj düşürerek düzeltme yapar, ve böylece
akımı sabit hale getirir.
Kutup testi
Düz akım aletlerinde kutup testi için su dolu plastik
kap içerisine elektrotlar yerleştirildikten sonra akım
artırıldığında ilk kabarcıkların çıktığı kutup H2
nedeniyle katotdur.
 Kutup Özellikleri
Sinirler ve kaslar elektrikle yüklüdür.

Dinlenme halinde içten dışa elektrik çıkışı yoktur MEMBRAN

POTANSİYELİ denir.

Bir sinir lifine elektrik anottan veriliyorsa + iyonların sayısı

artar ve – iyonların çıkışı zorlaşacaktır HİPERPOLARİZASYON

Eğer katot dan akım verilirse + iyonlar azalacak ve impulslar

daha kolay hareket edecektir. DEPOLARİZASYON

 Düz Akımın Tehlikeleri
Çok fazla ısı olmaz ancak direnç artarsa daha fazla ısı

meydana gelir

Yanıklar meydana gelebilir. Kimyasal etkilerinden dolayı

yanıkları önlemek için elektrot boyları değiştirilebilir.

DÜZ AKIMIN ETKİLERİ
KİMYASAL FİZYOLOJİK ISI ETKİSİ
ETKİLERİ ETKİLERİ YOKTUR !!

İYONTOFOREZİS
POLAR ETKİLER

TIBBİ
GALVANİZM

İNTERPOLAR
CERRAHİ ETKİLER
GALVANİZM
 Düz Akımın Fizyolojik Etkileri
Bir akımın fizyolojik veya biyolojik etkileri denince o
akımın sinir, kas, kan dolanımını ve deri gibi dokularda
etkileri anlaşılır.

Dokuların Elektrik İletkenliği:

Vücuttan akım geçtiğinde akımlar 2 yönde hareket eder

ve 2 yönlü etki meydana getirirler.
İnterpolar etki

Polar etki
Interpolar etki:

Akımın iletildiği yoldaki etkilerdir.

Derinden geçer.

İyon hareketi doku sıvılarında bulunan maddelerin değişimine neden

olur, metabolizma artar.

HİSTAMİN gibi maddelerin salınmını sağlayarak vazodilatasyon sağlar

İyon hareketleri mekanik olarak vazodilatasyon sağlar

Refleks vazodilatasyon sağlanır

Dokulardaki vazodilatasyon sonucu deride eritem +

Vazodilatasyon 3 şekilde olur:
1. Histamin açığa çıkar
2. İyon bombardımanı sonucu mekanik olarak vazodilatasyon
oluşur

3. Sinir uçlarının uyarılmasıyla refleks vazodilatasyon

Polar Etki
 Elektrotların altında oluşan değişikliklerdir.
Anot (+) Katod (-)
Asit rxn verir Alkali rxn verir
Dokuları sertleştirir Depolarizasyon
Sedatif olarak etkilidir (hipopolarizasyon)
Hiperpolarizasyon Sinir eksitabilitesi artar
O2 açığa çıkar Ağrıya neden olur
Kanamayı durdurur H2 açığa çıkar
Metalleri aşındırır Kanamaya yol açar
Vazokonstrüksüyon Metalleri aşındırmaz
Vazodilatasyon
ANELEKTROTONUS: Sinirin ANOT(+) ile uyarılmasıyla iletim
hızının AZALMASI

 KATELEKTROTONUS: Sinir KATOT(-) ile uyarılmasıyla iletim

hızının ARTMASI
Düz Akımın Termal Etkisi
Termal Etki: Kontraksiyon hafif karıncalanma  ısı

hissedilir.
Isının miktarı Joule kanununa göre;
Isı = 0.24 x I2 ( MA) R (ohm) t (sn)

4.2 Joule= 1 cal

Akım şiddeti çok az olduğu için ısı amaçlı kullanılmaz.
Düz Akımın Kimyasal Etkileri
Kimyasal Etki: 2 rxn oluşur
Primer Reaksiyon: Tuzlu su içindeki NaCl iyonlara
ayrılır. Na – kutba Cl ise + kutba gider.

Sekonder Reaksiyon: Su (OH) ve H iyonlarına ayrılır.

Hidrojen + kutba girerek HCl asit meydana getirir OH ise
– kutba giderek NaOH meydana gelir.
Böylece anotta asit rxn, katot da ise alkali rxn oluşur. Bu

işleme ELEKTROLİZ denir.

Düz Akımın Kimyasal Etkileri

 Tuzlu su içinden akım geçirildiğinde elektrik akımı NaCl ve

H2O’yu iyonların ayırır
Vücut sıvılarında(kan, idrar, ter) bir çok iyon bulunur
( potasyum, sodyum, klor …).
Bu elektrolit solusyonlardan geçen elektrik akımı kimyasal
reaksiyonların oluşmasına yol açar.
Bu kimyasal reaksiyonlar akımın şiddeti ve geçiş süresi ile doğru
orantılıdır
 Düz Akımın Elektromanyetik Etkileri

Elektromanyetik Etki: Galvanik akım geçtiği ortamda

bulunan mıknatısın yönünü değiştirir. Bu etkisi fizik
tedavisinde elektromanyetik induksiyonda kullanılır.
 İyontoforezis
Tıbbi Galvanizm
Cerrahi Galvanizm
 TIBBİ GALVANİZM
1. ANODAL GALVANİZM : Akımın anottan hastaya verilmesidir (katot
herhangi bir yere konur). Anot sinirlerin eksitabilitesini azalttığı için
kas spazmını ve ağrıyı azaltır. Karıncalanma hissedilir.
Endikasyonları
 Yeni olan travmalarda
 Ayak bileği burkulmalarında
 İnflamasyonun akut durumlarında
 RA, tenosinovit, ödem
Akım şiddeti: 1cm2 için 0.08- 0.04 mA
Süre: 45- 60 dk
ANODAL GALVANİZM
 2. KATODAL GALVANİZM: Akımın katot dan hastaya
verilmesidir.
Endikasyonları:
Kronik inflamatuar durumlarda

Osteoartrit

Skar dokuları yumuşatmada

Akım şiddeti: 1cm2 için 0.3 mA

Süre: 20- 30 dk
3. ANOT VE KATOT UN KARŞILIKLI KULLANILMASI: Anot ve
katot tedavi edilecek bölümünün her iki tarafına karşılıklı
yerleştirilir. Böylece akım derin dokulardan geçer ve o
kısımdaki kan dolaşımını artırır.
Katodal galvanizmin kullanıldığı yerlerde kullanılır.
Akım şiddeti: 1cm2 için 0.3 mA

Süre: 20- 30 dk
4. Su içi uygulamaları:
Kullanılan su ılık olmalıdır.
Tedavi bölgesinin suyun yüzeyine gelen
kısmına vazelin sürülerek ağrı azaltılır ve yanık oluşması
önlenir. 
 Elektrotlar hastaya değmez ve yüzük gibi madeni
eşyalar çıkarılırsa yanık oluşmaz.
Akım şiddeti: karıncalanma hissedilene kadar

Süre: 25- 30 dk
Bipolar uygulama ( 1/10 )

Monopolar uygulama ( kronik )

Shenee dört kap uygulaması

BİPOLAR UYGULAMA:
Tedavi edilecek ekstremite, içinde ılık çeşme suyu
bulunan porselen veya plastik kaba yerleştirilir. Kabın her
iki ucuna + ve – elektrodlar daldırılır. Akımın 1/10’u tedavi
bölgesinden geçer ve akut durumlarda kullanılır.
SU İÇİ UYGULAMALARI

BİPOLAR
UYGULAMA
MONOPOLAR UYGULAMA
 Elektrotlardan biri kaba daldırılır (kronik durumda –
kutbun suya daldırılması tercih edilir) diğer elektrod vücudun
herhangi bir yerine bandajla tutturulur.
 Böylece akımın büyük bir kısmı tedavi edilen kısımdan geçer.
 Ekstremitenin suyun yüzeyine gelen kısmına vazelin sürülerek
ağrı azaltılır.
MONOPOLAR
UYGULAMA
 SCHNEE DÖRT KAP UYGULAMASI: Dört ayrı kap kullanılır. İkisi
kollar, ikisi bacaklar içindir. Daha çok ön kol ve eller, dizin
altından itibaren bacaklar ve ayaklar için kullanılır.
Akım hasta hissedinceye kadar verilir. 

20-30dk uygulama yapılır.

Bu uygulama polinöropatilerden Gullain Barre de kullanılır

(hastalarda eldiven çorap tarzında duyu kaybı-ağrı-

parastezi)
Hiperhidroz (aşırı terleme) tedavisindede kullanılmaktadır.
Polarite değişimi pozitif olarak ayarlanmalı

Yalıtkanlık önemlidir.

 Vücuda temas eden metaller (küpe-saat-yüzük)

çıkarılmalı
Kaplar yalıtkan olmalı
 SU İÇİ UYGULAMALARI

ÇİFT KAP UYGULAMASI

SU İÇİ UYGULAMALARI
SCHNEE DÖRT KAP UYGULAMASI
Avantajları
Su iyi bir iletkendir

Deri su içinde olduğu için rezistansı düşüktür

Geniş sahaları stimüle edilebilir

( elektrotlar hastaya değmemeli, metal olmamalı, önkol bacak gb )

Dezavantajları
Akımın yüzeyde yoğunlaşması
 CERAHİ GALVANİZM (ELEKTROLİZ)
İstenmeyen dokuların düz akım yoluyla yok edilmesidir.

Bunlar,
  1. Deri kabarıntılarının tahrip edilmesi (İstenmeyen dokuların
tahrip edilmesi: Vücuttaki hemanjiomların, keratozların
ortadan kaldırılmasında kullanılır)
 2. Kılların çıkarılması dır.
Günümüzde daha çok kozmetik alanda kullanılmaktadır.
Epilasyon
 İğne elektrot – kutba bağlanır

 Her kıl köküne 0.5-1 miliamper şiddetinde akım en

fazla 1 dk verilir
 İYONTOFOREZİS
 Ağızdan veya kan yoluyla alınamayan maddelerin elektrik
yoluyla istenilen bölgeye verilmesidir.

Bu yöntemle :
1. Verilen maddenin zararlı etkisi azaltılmış olur
2. Madde gerektiği yerde etkisini gösterir.
 İyon miktarı uygulanan

1. Akım şiddetine
2. Uygulama süresine bağlıdır.
Avantajları

3. İlaç almakta güçlük çekenlerde lokalize olarak uygulanabilir

4. İlacın istenen bölgede yoğunlaşması sağlanır
İYONTOFOREZİN KULLANIM AMAÇLARI
Vücuda verilmek istenen kimyasal
maddeleri istenilen yere lokalize etmek

Sistemik olarak verilmesi istenen

maddeleri deri yolu ile vücuda vermek

Sistemik olarak alındığı takdirde çok

yavaş olarak absorbe edilen maddeleri
deriye depo ederek o maddenin tesirini
artırmak
(-) KUTUPTAN VERİLEN İYONLAR
1. İYOT: KI solüsyonu halinde iltihabi durumlarda, skar dokuları
yumuşatmak amacıyla kullanılır. Vazodilatasyon sağlayarak dolaşımı
hızlandırır.

2. KLOR: NaCl veya CaCl2 solüsyonu halinde skar dokuları yumuşatmak

amacıyla kullanılır.

3. SALİSİLAT: Sodyum salisilat solüsyonu halinde romatizmal

hastalıklarda kullanılır. Duyu sinirleri üzerine analjezik etkisi vardır.

4. SİTRAT: Na veya potasyum sitrat solüsyonu halinde romatizmal

hastalıklarda kullanılır.

5. ASETİK ASİT: Myositis ossifikans, kalsifik tendinit gibi durumlarda

kullanılır. Asetik ortam yaratarak Ca absorbsiyonunu hızlandırır.
 (+) KUTUPTAN VERİLEN İYONLAR
1. ÇİNKO: ZnCl4 solüsyonu halinde enfekte yüzeyel yaralar, sinüzit, kulak
iltihaplarında kullanılır. Antiseptik özelliği vardır.
2. BAKIR: Bakır sülfat solüsyonu halinde fungus enfeksiyonlarında ve yüzeyel yaralarda
kullanılır.
3. HİDROKORTİZON: Antiinflamatuar etkisi vardır. Artrit, tendinit, bursit gibi
durumlarda kullanılır.
4. LİDOCAİNE: Analjezik etkisi vardır. Ağrılı durumlarda kullanılır.
5. KALSİYUM: kas spazmı, donmuş eklemler, tetik parmak gibi durumlarda kullanılır.
6. LİTYUM: Gut tofülerinde kullanılır.
7. HYALURONİDASE: Ödem ve ezilme durumlarında kullanılır.
8. PRİSCOLİNE: Geç iyileşen yaralarda kullanılır.
9. ANTİBİOTİKLER:
Her iki kutuptan kullanılanlar;

Çeşme suyu: Hiperhidroziste kullanılır.

Ringer solüsyonu: Açık yaralarda kullanılır.
 İYONTOFOREZ TEKNİĞİ

Hastaya verilecek olan iyonun solüsyonu yapılır.

Solüsyonlar elektrik yüküne göre uygun kutuplardan verilir.
Solüsyonun verildiği elektroda aktif elektrot, diğer elektrota
pasif elektrot denir.
Pasif elektrot aktif elektrottan büyük olmalıdır.
Akım şiddeti: 6. 25 cm2 (inç kare) için 1-3 miliamper
olmalıdır.
Elektrotlar uygulanan vücut yüzeyine tam temas etmelidir.
Tedavi süresi 15-20 dk olmalıdır.
VÜCUDA İYONTOFOREZ İLE VERİLEN
MADDE MİKTARI
• I * T * ECE
• I: ŞİDDET (A)
• T: SÜRE (SAAT)
• ECE: ELEKTROKİMYASAL EŞDEĞER
• MgSO4 solüsyonu ile 30 dk süre ile 5 mA şiddetinde
yapılan iyontoforezis sonucunda;
• 0.005*0.5 saat*0.115=
0.0002875 gr
= 0.2875 mgr Mg dokuya girer
PATOLOJİK DURUMLARA GÖRE VERİLEN İYONLAR

1.     AĞRI: Hidrokortizon, salisilat, magnezyum, lidocaine,

2.     İNFLAMASYON: Hidrokortizon, salisilat
3.     SPAZM: Magnezyun, kalsiyum
4.     İSKEMİ: Magnezyum, mekolil, iyot
5.     ÖDEM: Magnezyum, mekolil, salisilat, hyaluronidase
6.     KALSİFİK DEPOZİT: Asetik asit
7.     FUNGUS: Bakır
8.     GUT TOFÜSLERİ: Lityum
9.     AÇIK YARALAR: Bakır
10.   SKAR-ADEZYON: Klor, İyot, Salisilat
11.   HİPERHİDROZİS: Çeşme suyu, (+/-) alternatif kutular
12.   HİPO/HİPERİRRİTABİLİTE: Kalsiyum
VAZODİLATÖR İLAÇ iYONLARI
Sistemik etkileri vardır.

% 0.5’lik solüsyonlar halinde kullanılır.

Vazodilatasyon meydana getirdikleri için çok dikkatli

kullanılmalıdır.
VAZODİLATÖR İYONLAR
• HİSTAMİN
ETKİLERİ;
1. Direkt olarak kapiller dilatasyon,
2. Akson refleksi ile arteryal dilatasyon,
3. Kapiller geçirgenliğin artması ile lokal ödem meydana gelmesi
KULLANILDIĞI DURUMLAR;
4. Kronik iltihabi durumlar
5. Dolanım bozuklukları
İYONLAR
MEKOLİL: Kronik romatoid artrit, periferik damar
hastalıklarında, Raynoud fenomeni ve varikoz ülserler

MAGNEZYUM: Bursit, periartrit

PROKAYN: Burkulmalar, musküler spazmlar

 KOMPLİKASYONLAR
1. Yanıklar
a. Kimyasal yanıklar: Katot altında aşırı NaOH
birikmesinden dolayı meydana gelir.
b. Isı yanıkları: Aşırı ısı yüksek rezistans bölgelerinde
(çiller, sklerotik deri bölgeleri) yanıklara yol açar.
 Elektrot pedlerinin yeterince nemli
olmaması,
 Pedlerin düzgün şekilde yerleştirilmemesi ile
tam temasın sağlanmaması,
 Deri ile elektrot arasında hava boşluğunun
kalmaması önemlidir.
KOMPLİKASYONLAR
2. Hassasiyet ve alerjik reaksiyonlar
Deniz ürünlerine alerji var ise iyot kullanılmaz.
Aktif ülser ve gastrit varsa hidrokortizon
reaksiyona neden olabilir.
Aspirine karşı alerji varsa salisilat kullanılmaz.
Saat kayışı, bilezik gibi metallere hassasiyet
varsa bakır, çinko, magnezyum gibi metaller
kullanılmaz.