ELEKTROTERAPİ

FTR207

DÜZ AKIMLAR VE ÖZELLİKLERİ

Uzm Fzt. Sergen SUMMAKOĞULLARI

 Düz akım, farklı iki kutbu olan ( + ve - ) ve bir
kutuptan diğer kutba düz, sabit, devamlı bir
şekilde giden akımdır. Aynı yönde ve aynı şiddette
akan, frekansı sıfır olan elektrik akımlarıdır.
İnsan vücudu iletken bir ortamdır, Galvanik akımın
Düz (Galvani) bu yapıya uygulanması sonucunda ortamda
iyonlarına ayrılma ve iyonlarında kendileriyle zıt
Akımlar kutuplara doğru hareketi ortaya çıkar. Bu olay iyon
transferi adını alır. Galvanik akım dokuda iyon
hareketine neden olarak kimyasal olaylara yol
açar.
 • Kuru piller
• Akümülatörler
• Diyot ve triod lambalar
-Diyot, elektrik akımının yalnızca bir yönde geçişine izin
veren, yarı iletken maddelerden yapılmış iki uçlu bir devre
elemanıdır. Diyotlar, akımı üzerlerinden yalnızca anottan

Düz akımın katoda doğru iletirler.

elde ediliş
şekilleri
 Düz akımın kimyasal etkilerinden yararlanılarak klinikte dört
şekilde kullanılır;

Düz Akımın 1. İyontoforezis

2. Tıbbi Galvanizm
Kimyasal 3. Cerrahi Galvanizm ( Elektroliz)
Etkileri: 4. Su İçi Uygulamalar
  İyontoforez veya iyon transferi; doğru akım
aracılığı ile yüzeyel vücut dokularına tıbbi
amaçlarla kimyasal iyonların iletilmesi. İyontoforez
için kimyasal madde iyonik tarzda olmalıdır.
 İyon ya da yerdeş, bir veya daha çok elektron
kazanmış ya da yitirmiş bir atomdan (veya bir atom
grubundan) oluşmuş elektrik yüklü parçacık.
 Anot;Pozitif (+) yüklü kimyasal maddeler pozitif
İyontoforezis: elektrot aracılığı ile deriye iletilir.
 Katot:Negatif yüklü kimyasal maddeler negatif
elektrot aracılığıyla deriye iletilir Örnek olarak;
Ör. H+ (1 elektron kaybetmiş atom)
OH– (1 elektron kazanmış atom grubu)
(SO4)2– (2 elektron kazanmış atom grubu)
Leduc tarafından yapılan bir
deneyde karınları traş edilmiş iki
tavşandan birine + kutuptan strikinin
sülfat, diğerine ise – kutuptan
potasyum siyanür maddeleri
verilmiştir. Deney sonunda iki
tavşanında öldüğü gözlenmiştir
çünkü strikinin bir zehirdir ve +
yüklüdür, siyanürde bir zehirdir ve –
yüklüdür. Ayni işaretler birbirini
iteceği için zehirler vücut içerisine
girmiş ve tavşanların öldüğü
görülmüştür.
  Arzu edilen kimyasal maddeyi istenilen yere lokalize etmek.
 Sistemik olarak verilmesi istenen maddeleri deri yolu ile
vücuda vermek.
İyontoforezis  Sistemik olarak alındığında çok yavaş olarak absorbe edilen
Uygulamasının maddeleri deriye depo ederek maddenin etkisini arttırmak

Amacı
 1. Elde iyi çalışan bir makine bulunmalı
2. Kutuplar tam olarak bilinmeli
3. Elektrotlar kurşun, kalay, karbonize edilmiş silikonlu
lastikten veya başka bir metalden olmalı, tedavi
edilecek bölgeye göre seçilmeli. 16-20 katlı elektrot
yastığı üzerine konmalı.
İyontoforezis 4. Hastaya hangi iyon verilecek ise onun solüsyonu
hazırlanmalı (hastanelerde kullanılan solüsyonlar %1-
Uygulama 2’liktir.)
5. Tedaviden önce tedavi bölgesi temizlenmeli.
Tekniği 6. Uygulama yapılacak bölgede yara, çizik varsa üzerine
selofan kağıdı konmalı veya vazelin sürülmeli.
7. Hastaya yapılan tedavi açıklanmalı.
8. Tedavi bölgesine duyu testi yapılmalı.
 9. Solüsyonlar elektriki yüklerine göre gerekli
kutuplardan verilmeli.
10. Kullanılacak akım şiddeti 6.25 cm² (1 inç²) için 1-3
mA, 1 cm² için 0.16-0.48 mA olmalı ( yüzey
büyüdükçe verilen akım şiddeti de orantılı olarak
artacaktır.)
11. Ağrıyı azaltmak için pasif elektrot aktif elektrottan
İyontoforezis büyük olmalı.
12. Tedaviden sonra elektrot yastıkları iyice
Uygulama temizlenmeli.
Tekniği 13. Elektrot ve elektrot yastıklarının tedavi edilecek
bölgeye tam olarak değmeleri için bandaj yapılmalı.
14. Akım şiddeti yavaş yavaş arttırılıp, azaltılmalı.
15. Hastaya rahat bir pozisyon verilmeli.
16. Tedavi süresi 15-30 dakika olmalıdır.
İyontoforezis
Uygulama
Tekniği
  İyot: KI solüsyonu halinde iltihap durumlarında,
yaralanma sonucu sertleşmiş eklemleri açmada, skar
dokularını yumuşatmada kullanılır. Uygulanan
bölgedeki damarları genişleterek dolaşımı hızlandırır.
 Salisilat: Sodyum salisilat solüsyonu şeklinde
İyontoforeziste kullanılan bu iyon romatizmal hastalıkların tedavisinde
etkilidir. Çünkü klor iyonu duyu sinirleri üzerinde
( - ) Kutuptan 
analjezik etki yaratır.
Klor: NaCl yada CaCl2 solüsyonu şeklinde sertleşmiş
Verilen İyonlar 
dokuları yumuşatmak amacı ile vücuda verilir.
Sitrat: Sodyum ve potasyum sitrat şeklinde romatizmal
hastalıklarda, özelliklede romatoid artritin akut
devresinde kullanılabilir. Su içi uygulaması şeklinde
uygulama yapılır.
 Asetat: Kalsifik birikintiler, myositis ossifikans ve
donuk eklemlerde kullanılır. %2’şik solüsyonlar
şeklinde uygulama yapılır.
  Çinko: ZnCl2 veya ZnSO4 şeklinde enfekte yüzeyel yaralarda, sinüzitlerde,
kulak iltihaplarında ve mükoz membran iltihaplarında çinkonun antiseptik
özelliğinden faydalanmak amacı ile kullanılır.
 Bakır: CuSO4 solüsyonu şeklinde fungus enfeksiyonlarında ve yüzeyel
yaralarda kullanılır. Su içi uygulamaları şeklinde yapılabilir.
 Hidrokortizon: %1’lik merhem şeklinde uygulanan hidrokortizon
antienflamatuar etkisi gösterir. Bursit, tendinit, artrit ve myosit gibi romatizmal

İyontoforeziste
hastalıklar için uygundur.
 Magnezyum: %1’lik solüsyonlar halinde bursit ve periartirtlerde kullanılır,

( + ) Kutuptan sinirlerin ağrı taşımasını engeller.

 Prokayn: Burkulmalar, bel ağrıları ve musküler orjinli kas ağrılarında

Verilen İyonlar: kullanılması uygundur. %1’lik prokayn hidrokloride 1/20.000’lik adrenalinden 5

damla ve bir kaç damla 80derece alkol damlatılır. Uygulama bölgesinden daha
büyük elektrot tercih edilmelidir ve 30 dakika süreyle ugulanmalıdır.
 Histamin: Kapiller dilatasyon, akson refleksi ile arteriol dilatasyon ve kapiller
damar çeperlerinin permiabiletesi sonucu lokal ödem meydana gelmesi gibi
etkileri vardır. Bu etkileri sayesinde kronik iltihap ve dolanım bozukluğu olan
hastalarda kullanımı uygundur. 5-10 mA dozunda ki akım 5 dakika süre ile
verilmelidir.
  Elektrik akımlarının kimyasal etki amacıyla kullanıldığı diğer
tedavi modalitesidir.
 Düşük voltajlı doğru akımlar kullanılır ve arada herhangi bir
farmakolojik madde yoktur.
Tıbbi  Tedavi edici etkilerinin lokal iyonik değişimler yoluyla
Galvanizm hücrenin stimüle edilmesi aracılığıyla oluştuğu
düşünülmektedir.
 Çeşme suyunun galvanik akımla hastaya uygulanmasıdır.
 Anodal Galvanizm: ( + )
Tıbbi  Akımın anottan (+) hastaya uygulanmasıdır.
Galvanizm  Anot, sinirlerin eksitebilitesini azalttığı için kas spazmını ve
Uygulama ağrıyı azaltır.

Şekilleri
  Akut travmalarda
 Ayak bileği burkulmalarında

Anodal  Enflamasyonun akut devresinde

Galvanizm’in  Romatoid Artrit

 Tenosinovit
Endikasyonları  Ödem ( 10 günden eski olmayan)
  Elektrot galvani aletinin ( + ) kutbuna – anot- bağlanarak tedavi
edilecek bölgeye konur, ondan daha büyük olan ( - ) elektrot –
katot- da vücudun herhangi bir yerine yerleştirilir. Akım şiddeti
6.25 cm² ( 1 inç kare) için ¼- ½ mA, 1 cm² için 0,08- 0,04 mA
ve uygulanır.

Anodal
Galvanizm’in
Uygulama Şekli
 Katodal Galvanizmin Endikasyonları:
 Kronik iltihap durumlarında
Katodal  Osteoartritte
Galvanizm: ( - )  Eklem sertliklerinde
 Skar dokuları yumuşatma etkisi vardır
  Akım katottan ( - ) verilir. Geniş olan katot
tedavi edilecek bölgeye, ondan daha büyük
olan anot ise vücudun herhangi bir yerine
Katodal konur. – kutup kas kontraksiyonlarını artırdığı
Galvanizmin için tedavi sonrasında – kutup altında + kutuba
Uygulama Şekli göre daha fazla eritem görülür. Akım şiddeti
1inç kare için 2 mA, tedavi süresi 20-30
dakikadır.
  Anot ve katot tedavi edilecek bölgenin
her iki tarafına yerleştirilir. Akım derin
Anot ve dokulara geçerek burada kan dolaşımını
Katodun ve metabolizmayı artırır. Katodal akımın
Karşılıklı kullanıldığı durumlarda aynı şiddet ve
Uygulanması aynı sürede uygulanır.
  Suyun iyi bir iletken olması su içi uygulamarının
avantajını oluşturur. Deri su içinde olduğu için rezistansı
düşüktür. Geniş bölgeler stimüle edilebilir, elektrotlar
hastaya değmez; yüzük gibi metaller çıkarılırsa yanık
Su içi oluşmaz. Ancak bu uygulamada akım belirli yerlerde
uygulamaları toplanmak yerine daha çok su yüzeyine gideceği için
akımın büyük bir kısmı ziyan olmaktadır. Bu tedavide
kullanılan su ılık olmalıdır, akım şiddeti hasta iyi bir
duyum alıncaya kadar artırılır ve 20-30 dakika uygulanır.
  Bipolar Uygulama: Tedavi edilecek ekstremite su
içine konur ve kabın her iki ucuna + ve – elektrotlar
daldırılır. Su dolu kabın porselen veya plastik
olması önemlidir. Akımın bir kısmı vücuttan
geçerken büyük bir kısmı ise su içinden geçer. Eğer
vücuttan geçen akım miktarı azaltılmak istenirse
suya bir miktar tuz katılabilir.

 Monopolar Uygulama: Elektrotlardan biri suya

daldırılırken diğer vücudun herhangi bir yerine
bağlanır. Vücuda bağlanan elektrot altına sürülecek
vazelin ağrının azaltılması için uygundur.

Su içi  Schnee Dört Kap Uygulaması: İkisi kollar ikisi

bacaklar için olmak üzere 4 ayrı kap kullanılır.
uygulamaları Hasta sandalyede oturup kollarını ve ayaklarını su
dolu kaplara batırır. Derin dokulara etki etmez,
daha çok ön kol ve eller; dizin altından itibaren
bacaklar ve ayaklar için kullanılır. 2 ekstremite
içinde kullanılabilir.
 İstenmeyen dokuların düz akım yolu ile yok edilmesidir.
Fizyoterapide iki alanda kullanılır.

 Deri Kabartılarının Tahrip Edilmesi:

 Endikasyonları: Vücuttaki hemangiomların,
keratosların ( derinin kalınlaşması) ortadan
kaldırılmasında kullanılır.
Cerrahi  Uygulama Şekli: Elektrot olarak kullanılan iğneler
altın, irrido-platin veya paslanmaz çelikten olmalıdır.
Galvanizm İğne elektrot ( + ) ve ( - ) kutuba bağlanabilir. Eğer
çelik iğne kullanılıyorsa ( - ) kutbun kullanılması
( Elektroliz ) gerekir, çünkü açığa çıkan demir ( + ) kutup
kullanıldığı zaman vücutta dövme şeklinde iz bırakır.
Pasif elektrot büyükçe olmalı ve vücudun herhangi bir
yerine konmalıdır. İğne elektrot yok edilecek kitlenin
kök kısmına batırılır. 1-2 mA akım en fazla 1 dk verilir.
Bazen bu işlem 2-3 kez tekrarlanabilir.
 Kılların Çıkartılması
 Endikasyonlar: Kıl köklerini etkileyip kılların
çıkartılması

 Uygulama Şekli: Platin veya irrido-platin elektrot

kullanılır. İşlem her kıl dibine tek tek girilerek yapılır.
İğnenin uzunluğu 3-8 mm, akım şiddeti 0,5-1 mA ve süre
en fazla 1 dk olmalıdır. İğne elektrot ( - ) kutba bağlanır.
Kıl kökü tahrip edildikten sonra kıl, pens ile hafifçe
çekilip çıkarılır. Her seansta 30- 60 kıl çıkarılmalıdır
 Bir akımın fizyolojik veya biyolojik etkileri denice
sinir, kas, kan dolaşımı ve deri gibi canlı dokular
üzerindeki etkileri anlaşılmaktadır.

 Dokuların Elektirik İletkenliği:

 Tuz solüsyonları içeren vücut dokuları bir
Düz Akımın elektrolit kap gibidir. Her doku içerdiği sıvının
miktarına göre elektiriği iletir. Mesela kan
Fizyolojik dolaşımı zengin olan kas dokusunun iyi bir iletken
olmasına karşın kan dolaşımı yönünden fakir olan
Etkileri yağ dokusunun rezistansı daha fazladır, yani
elektriği iyi iletemez.
 Vücuttan akım geçtiği zaman iyonlar iki yönde
hareket ederler ve iki türlü etki meydana getirirler:
  İnterpolar Etkiler: Etki tamamen akımın geçtiği yolda
meydana gelir. Akım derin dokulardan geçme
eğilimindedir. İyon hareketi doku sıvılarında bulunan
maddelerin değişmesine sebep olur ve metabolizma
artar. Elektrot yastıkları deriden kaldırıldığı zaman
deride eritem ( kızarıklık) görülür. Bu durum
dokulardaki vazodilatasyon sonucu meydana gelir.

Düz Akımın  Vazodilatasyon 3 şekilde açıklanmaktadır:

 Histamin maddelerinin açığa çıkmasına sebep olur.
Fizyolojik Histamin ise vazodilatatör bir maddedir.
 İyon bombardımanı mekanik olarak vazodilatasyon
Etkileri yapar.
 İyon hareketlerinin sonucu olarak duyu sinir uçlarının
uyarılması ile refleks vazodilatasyon meydana gelir.
 ***Vazodilatasyon olan yerde metabolizma hızı
artar.
Vazodilatasyon
Düz Akımın  Polar Etkileri: Elektrotların altında meydana gelen
Fizyolojik değişikliklerdir

Etkileri
  Sinirler ve kaslar elektirikle yüklüdür.
 Sinirlerin içi ( - ), dışı ( + ) yüklüdür. Sinir
dinlenmede ise içten dışarıya akım yoktur ki
buna Membran Dinlenme Potansiyeli denir.
Eğer bu sürede bir elektirik akım şiddeti
uygulanırsa şiddetine göre membranda bir
potansiyel farkı meydana gelir.
 Anottan akım verilirse membrandaki
potansiyel farkı artacak ve impulsların
Sinirlerdeki geçişi zorlaşacaktır.
 Katottan akım verilirse membran deşarj olur
Elektrofizyoloji ve permabilitesi artar ve impulslar daha
kolaylıkla geçebilirler.
 Membran dinlenme potansiyeli -70 ile -90
mv arasındadır.
 Bir iletkenden akım geçerken ısı meydana gelir. Bu
ısı akımın şiddetine, geçiş süresine ve vücut
direncine bağlıdır.

V: Volt
I: Amper
T: Zaman
Düz Akımın Isı
V=IR
Etkileri
ISI = V*I*T = I²RT ( Isı birimi Jul’dur. 4.2 jul = 1
kalori )

Isı = I²RT / 4.2 = Kalori