CZĄSTECZKOWA BUDOWA CIAŁ

CZĄSTECZKOWA BUDOWA CIAŁ – TEORIE I DOWODY

Już Demokryt z Abdery (żyjący w V-IV w. p.n.e.) uważał, że wszystkie ciała składają się z małych,
niepodzielnych cząstek, które są wieczne i poruszają się w próżni. Jednak atomistyczna teoria była odrzucana przez
większość uczonych aż do XVIII w.
Dopiero John Dalton postawił teorię, która zakładała m.in., że: atom jest najmniejszą częścią materii, a atomy
tego samego pierwiastka są identyczne, Dalton twierdził, że wszystkie substancje są stworzone z cząsteczek
i atomów, natomiast atomy tych samych lub różnych pierwiastków mogą się ze sobą łączyć i tworzyć cząsteczki
pierwiastków lub związków chemicznych.
W 1827 roku angielski botanik Robert Brown zaobserwował nieustanny i chaotyczny ruch pyłków kwiatowych
pływających w wodzie. Jego badania (do dziś określane jako ruchy Browna) doprowadziły do wniosku, że pyłki są
poruszane przez wielokrotnie mniejsze cząsteczki wody, które się także poruszają. Do takich wniosku niezależnie od
siebie doszli Polak – Marian Smoluchowski oraz Albert Einstein powołując się i jednocześnie potwierdzając
cząsteczkową budowę materii.
CZĄSTECZKOWA BUDOWA CIAŁ – TEORIE I DOWODY

Innym dowodem na istnienie cząsteczkowej budowy ciał jest zjawisko dyfuzji.

Dyfuzja to samorzutne mieszanie się różnych substancji, spowodowane bezładnym ruchem cząsteczek. Zjawisko
dyfuzji zachodzi w gazach, cieczach i ciałach stałych. Cząsteczki nieustannie oddziałują między sobą. Oddziaływania
międzycząsteczkowe zachodzą między cząsteczkami lub atomami cieczy, gazu i ciał stałych. Jeśli odległości między
cząsteczkami są zbliżone do ich średnicy lub mniejsze, oddziaływanie ma charakter odpychający, a jeśli te odległości
są większe, dominuje oddziaływanie przyciągające.

W ciałach stałych ruch cząsteczek jest najmniej swobodny, tzn. drgają one wokół pewnych położeń równowagi,
a oddziaływania międzycząsteczkowe są najsilniejsze. W cieczach cząsteczki poruszają się swobodniej i szybciej niż
w ciałach stałych. W gazach oddziaływania między cząsteczkami są najsłabsze. Cząsteczki gazu mają duże prędkości
i swobodę ruchu.

Prędkość ruchu cząsteczek związana jest z temperaturą danego ciała fizycznego.

Im większa wartość prędkości cząsteczek, tym wyższa jest temperatura ciała.
Jeśli ochładzamy dane ciało, czyli obniżamy jego temperaturę, zmniejszamy
jednocześnie prędkość jego cząsteczek.
CZĄSTECZKOWA BUDOWA CIAŁ – TEORIE I DOWODY

Cząsteczkową budowę ciał potwierdza również zjawisko zmniejszania się sumy objętości dwóch
cieczy po ich zmieszaniu.
Podczas mieszania się różnych cieczy objętość mieszaniny jest mniejsza od sumy objętości
poszczególnych składników. Wynika to z tego, że cząsteczki różnych cieczy różnią się od siebie
m.in. budową i wielkością. Ważne są jednak nie tylko rozmiary cząsteczek poszczególnych
składników, lecz także rodzaj ich wzajemnych oddziaływań.
Dziękuję za uwagę