MPU 3113 HUBUNGAN ETNIK

Bab 5
Permuafakatan Politik dalam Konteks
Hubungan Etnik di Malaysia
Hasil Pembelajaran:
• Mengetahui perkembangan parti politik di Malaysia.

• Menghuraikan usaha ug diambil utk mengukuhkan

kesepaduan sosial melalui politik.

• Mengenal pasti cabaran yg dihadapi dlm memupuk

integrasi etnik di negara ini dlm konteks politik
PENGENALAN
• Kesultanan Melayu Melaka – titik permulaan dlm
memahami pentadbiran feudalisme di Tanah Melayu.
• Sultan yg memerintah dibantu oleh pembesar berempat.
• Memiliki undang-undang yg tersendiri – Hukum Kanun
Melaka & Undang-Undang Laut Melaka.
• Sistem politik tradisional tidak membenarkan persaingan
kuasa secara bebas.
• Sultan berkuasa mutlak & kedaulatan raja sentiasa
dijunjung.
• Rakyat menumpahkan taat setia & kesetiaan tidak
berbelah bagi – pantang derhaka kpd raja.
• Kuasa sultan mula lemah setelah campur tangan British.
• Perjanjian Pangkor, 1874 – bermula campur tangan
British dlm pentadbiran Negeri-negeri Melayu.
• Sistem residen ke negeri yg mempunyai kepentingan
ekonomi British – negeri yg kaya bijih timah & emas.
• Kedudukan sultan dlm aspek pentadbiran mula terhakis –
peranan pungutan cukai diambil alih residen.
• Kuasa sultan terhad – hanya bertanggungjawab terhadap
soal kedudukan Islam dan hal ehwal adat resam Melayu.
• 1896 – unit pentadbiran baru; Negeri-Negeri Melayu
Bersekutu (NNMB)ditubuhkan hasil gabungan Perak,
Selangor, Negeri Sembilan & Pahang.
• Perjanjian Bangkok, 1909 – NNM Tidak Bersekutu.
• Malayan Union (1 April 1946) diperkenalkan utk jadikan
Tanah Melayu sbg tanah jajahan – mendapat tentangan
hebat orang Melayu – tertubuhnya UMNO hasil Kongres
Melayu Se-Tanah Melayu, 11-12 Mei 1946.
• MU dimansuhkan & diganti dgn Persekutuan TM, 1948.
• Awal 50-an, titik mula penting permuafakatan politik
negara – terbentuknya Parti Perikatan yg mengamalkan
konsep perkongsian kuasa/ pakatan politik.
• Faktor etnik – elemen utama yg mempengaruhi
penubuhan & perkembangan parti politik di Malaysia
sebelum & pada awal kemerdekaan.
• Parti politik yg ditubuhkan mewakili kepentingan etnik.
• Demokrasi permuafakatan pendekatan terbaik bagi
membendung konflik terbuka.
• Permuafakatan berteraskan prinsip tolak ansur, tawar-
menawar, akomodasi & konsensus bagi membentuk
kerajaan & mengekalkan kuasa - menjadi asas sistem
politik Malaysia.
• Parti politik di Malaysia hakikatnya bergerak atas
landasan perkauman.
• Namun tidak mungkin bagi satu-satu kaum mendominasi
kuasa memerintah.
• Parti-parti politik perlu bekerjasama – bermuafakat
sehingga boleh membentuk gabungan politik.
• Demokrasi permuafakatan mewujudkan kestabilan politik
kerana mengutamakan agihan kekayaan & politik kpd
etnik yg berbeza.
• Perkongsian kuasa dapat memberi kepuasan kpd semua
etnik.
• Parti politik yg mewakili pelbagai etnik boleh bekerjasama
utk mentadbir & membangun negara – Parti Perikatan.
• Mekanisme perpaduan dlm Parti Perikatan dapat
mengurangkan faktor perkauman & menangani konflik
melalui permuafakatan pemimpin politik dlm gabungan.
• Barisan Nasional (BN) yg menerajui kerajaan di peringkat
persekutuan meneruskan kesinambungan Parti Perikatan.
• Gabungan dibentuk kerana pakatan dianggap memberi
faedah kpd pihak terbabit.
• Jika tidak kerjasama tidak akan dapat bertahan dan parti
berkenaan akan keluar drp gabungan. Cth:
1. PAS yg menganggotai BN pada tahun 1974 keluar
pada tahun 1977.
2. PBS keluar drp BN pada tahun 1987, tapi menyertai
BN semula pada tahun 1994.
3. SNAP keluar pada tahun 2004 & menyertai Pakatan
Rakyat pada tahun 2010.
4. Sabah Progressive Party/ Parti Maju Sabah (SAPP)
meninggalkan BN pada tahun 2008.
 Parti Komponen Barisan Nasional

1. Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO)

2. Malaysian Chinese Association (MCA)
3. Malaysian Indian Congress (MIC)
4. Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (PBB)
5. Sarawak United People’s Party (SUPP)
6. Parti Gerakan Rakyat Malaysia (GERAKAN)
7. Peoples Progressive Party (PPP)
8. Liberal Democratic Party (LDP)
9. Parti Bersatu Rakyat Sabah (PBRS)
10. United Pasokmomogun Kadazandusun Murut Organisation(UPKO)
11. Parti Bersatu Sabah (PBS)
12. Sarawak Progressive Democratic Party (SPDP)
13. Parti Rakyat Sarawak (PRS)
1.1 PEMBANGUNAN POLITIK
• Matlamat utama pembangunan politik – pembinaan negara
bangsa.
• Negara bangsa – wilayah yg mempunyai sempadan tertentu,
pemerintahan/ kerajaan & warganegara/ rakyat.
• Boleh dibina melalui pelbagai pendekatan spt penerapan
dasar awam & pemupukan semangat nasionalisme melalui
simbol & ritual negara.
• Bukan usaha yg mudah kerana terpaksa mengambil kira
banyak faktor – kesan penjajahan, kepelbagaian etnik,
gabungan wilayah & kerajaan.
• Kewujudan parti politik, parlimen, perlembagaan & pilihanraya
menjadi petunjuk penting wujudnya amalan demokrasi dlm
negara.
1.2 PEMUPUKAN HUBUNGAN ETNIK SECARA FORMAL DLM
POLITIK

• Memerlukan tindakan secara formal drp pihak atasan.

• MU cuba menyatukan semua etnik di Tanah Melayu
secara muslihat/ paksaan sbg satu bangsa utk ditabdir
oleh pemerintahan unitary yg didominasi British.
• Usaha awal Dato’ Onn yg keluar drp UMNO pada tahun
1951 melalui Independence Malayan Party gagal.
• Parti Perikatan (UMNO+MCA) memenangi 9 drp 12 kerusi
dlm Pilihan Raya kawasan Perbandaran Kuala Lumpur,
1952 .
• Turut memenangi 51 drp 52 kerusi yg dipertandingkan
Pilihan Raya Persekutuan, 1955 – membuktikan kejayaan
kerjasama antara kaum yg menjadi prasyarat merdeka.
• Kerjasama yg sama memudahkan usaha menuntut
kemerdekaan dlm rundingan di London18 Januari – 8
Februari 1956 di antara pemimpin Perikatan dgn pihak
British.
• 1960-an, wujud parti berbilang etnik, tapi berteraskan
Melayu, National Conventional Party (NCP), pimpinan
Abdul Aziz Ishak – alternatif kpd UMNO & PAS, tapi tidak
bertahan lama.
• Parti Gerakan Rakyat Malaysia (Gerakan) dgn majoriti
keahlian etnik Cina ditubuhkan pada tahun 1968, juga
berusaha menarik pengundi Melayu namun sokongan
mereka merosot setelah krisis dalaman pada tahun 1971.
• Kesedaran politik berasaskan ciri perkauman
berkurangan dlm pilihan raya 1969.
• Pengundi tidak mengundi parti yg hanya mewakili kaum
mereka sahaja.
• Perikatan hanya menang di kawasan Melayu yg kurang
drp 90% & kalah kpd pembangkang di kawasan majoriti
Melayu – membuktikan sokongan pengundi Melayu
kepada parti politik pelbagai etnik.
• Parti Gerakan yg meletakkan 9 calon Melayu di DUN & 3
calon Melayu di Parlimen meraih undi yg banyak di
Selangor & Penang.
• 1972 – PAS menyertai Parti Perikatan.
• Kesedaran politik berasaskan ciri perkauman
berkurangan dlm pilihan raya 1969.
• Pengundi tidak mengundi parti yg hanya mewakili kaum
mereka sahaja.
• Perikatan hanya menang di kawasan Melayu yg kurang
drp 90% & kalah kpd pembangkang di kawasan majoriti
Melayu – membuktikan sokongan pengundi Melayu
kepada parti politik pelbagai etnik.
• Parti Gerakan yg meletakkan 9 calon Melayu di DUN & 3
calon Melayu di Parlimen meraih undi yg banyak di
Selangor & Penang.
• 1972 – Banyak parti politik menyertai Parti Perikatan
termasuk PAS & Gerakan.
• 1974 – Parti Perikatan bertukar nama kpd BN dgn 9 parti
komponen – gabungan kerajaan campuran berteraskan
permuafakatan & konsensus.
• Kerajaan mengajak parti pembangkang menyertai
gabungan kerana berpandangan pertelagahan politik
tidak membawa manfaat.
• Semua pemimpin mesti berusaha bagi memastikan
insiden 13 Mei 1969 tidak berulang.
• BN dapat mengurangkan persaingan politik & konflik
perkauman – membangunkan politik yg sihat & matang.
• 1977 – PAS dikeluarkan drp BN.
• Sewaktu gagasan Malaysia diumumkan, tahap kesedaran
politik penduduk Borneo adalah rendah.
• Perikatan Sabah & Perikatan Sarawak yg pro-Malaysia
telah memenangi pilihan raya 1963 di Sabah & Sarawak –
berjaya mendapat sokongan rakyat utk bergabung.
• Julai 1963 – Perjanjian Malaysia ditandatangani.
• 9 Ogos 1965 – Singapura keluar drp Malaysia.
1.3 DEMOGRAFI & POLITIK
• Aspek demografi mempunyai pengaruh yg kuat terhadap
proses politik khususnya pilihan raya.
• Bilangan pengundi faktor penting dlm politik & pilihan
raya.
• Jumlah pengundi di sesuatu kawasan turut pengaruhi
kemenangan parti di sesuatu kawasan.
• Agihan kerusi pilihan raya menggambarkan komposisi
penduduk sebenar sejak pilihan raya tahun 1969.
• Berdasarkan PRU 1995, ‘99 & ‘94 (219 kerusi Parlimen):
1. Peranan etnik Melayu dlm politik negara adalah jelas
–kerusi Parlimen bagi etnik Melayu (125) & pribumi
Sabah & Sarawak (31) adalah 156 kerusi (71.2%).
2. Etnik Cina di Semenanjung majoriti pengundi di 23
kawasan Parlimen (10.5%). Terdapat 1 kerusi di
Sabah & 6 kerusi di Sarawak menjadikan jumlah
kerusi Parlimen bagi etnik Cina adalah 30 kerusi
(13.7%).
3. Tiada satu kerusi Parlimen pun yg mempunyai
majoriti pengundi India.
4. 33 kerusi (15.1%) merupakan kerusi plural.
1. Bilangan kerusi kawasan Parlimen yg majoriti
pengundinya terdiri drp etnik tertentu tidak dapat
dielakkan kerana demografinya ditentukan oleh faktor
sejarah & ekonomi.
2. BN berjaya cipta formula agihan kerusi yg
mencerminkan komposisi penduduk sebenar – tanda
pakatan & perkongsian kuasa masih releven.
3. Pengundi sedar keperluan mengundi parti bersifat
multietnik tanpa pertikaikan perbezaan latar belakang
– trend politik baru yg bersifat integrasi berbilang
etnik.
• Kejayaan BN – lambang kejayaan konsep & amalan
pakatan & kerjasama politik.
• Pakatan & kerjasama wujud disebabkan kesedaran utk
kekalkan kestabilan sosiopolitik serta pertumbuhan
ekonomi.
• Setiap kumpulan etnik tidak akan mampu memerintah
tanpa pembabitan etnik lain.
• Formula perkongsian kuasa membolehkan pemimpin yg
pelbagai etnik bekerjasama tentukan dasar, hala tuju &
masa depan negara.
1.4 PAKATAN POLITIK DI SABAH & SARAWAK

• Terdapat banyak parti politik yg mewakili kepentingan

etnik masing-masing.
• Perkembangan politik yg dipengaruhi oleh struktur
masyarakat majmuk – lebih kompleks dari Semenanjung.
• Telah mengamalkan politik gabungan bagi sejak 963.
• Di Sarawak, permuafakatan awal bermula di antara etnik
bumiputera Islam dgn dayak bukan Islam di Sarawak –
pembahagian jawatan gabenor & ketua menteri.
• Gabungan politik selepas tahun 1994 penting di Sabah
utk wujudkan kestabilan & mewakili suara semua etnik.
• Sebelum itu, USNO, Berjaya & PBS mendominasi
kerajaan negeri di Sabah secara bersendirian.
Pakatan Politik di Sabah
• Tidak terdapat kelompok yg dominan dari segi saiz
penduduk.
• Kadazan Dusun etnik terbesar (24.8%) diikuti dgn Bajau
(18.5%), Melayu (18.5%) & peribumi lain (20.6%) –
merupakan penduduk luar bandar & persisiran pantai.
• Wujud 2 sistem kepercayaan bumiputera:
1. Islam – Bajau, Idahan, Iranum, Bisaya, Orang Sungai
& Sulu.
2. Bukan Islam, termasuk yg mengamalkan
kepercayaan tradisional – Kadazan Dusun, Murut &
Rungus.
• Parti-parti politik awal muncul sbg reaksi kpd gagasan
Malaysia.
• Pelbagai etnik terpisah berasaskan etnik & agama –
sokongan cuba diperolehi oleh parti terbabit drp etnik
tertentu, sama ada Islam atau Kristian.
• Kerjasama antara kelompok etnik wujud melalui pakatan
politik.
• 1961 – Donald Stephen tubuhkan UNKO utk satupadukan
Kadazan Dusun & bumiputera bukan Islam.
• Disember 1961 – USNO, pimpinan Dato’ Mustapha Datp’
Harun ditubuhkan mewakili etnik Bajau, Sulu dll.
• Orang Cina bernaung di bawah SCA.
• UNKO-USNO-SCA bergabung menubuhkan Parti
Perikatan berdasarkan model kerjasama UMNO-MCA-
MIC.
• 1962 – UPKO yg diterajui G. S Sundang ditubuhkan.
• UPKO bersaing dgn UNKO utk dapat sokongan
bumiputera bukan Islam.
• Etnik Cina menubuhkan 2 lagi parti politik; United Party
& Democratic Party, namun tidak dapat bertahan lama –
akhirnya bergabung menjadi Parti Kebangsaan Borneo
Utara pada Oktober 1962.
• Parti Perikatan menerajui Sabah antara tahun 1963-1967
selepas memenangi pilihan raya secara tidak langsung;
Residency Electoral Colleges.
• USNO menang 8 kerusi, UPKO menang 4 kerusi, SANAP
menang 4 kerusi & UPKO menang 1 kerusi DUN.
• Perikatan Sabah peringkat awal dianggotai USNO,
UNKO, UPKO, SANAP/ SCA & SIC.
• Setelah pilihan raya negeri 1967, Perikatan Sabah terdiri
drp USNO & SCA, setelah UPKO dibubarkan & majoriti
ahlinya menyertai USNO.
• April 1964 – pilihan raya pertama bagi memilih wakil
kerajaan tempatan.
• 27 April 1967 – pilihan raya umum pertama – USNO
menang 14 kerusi, UPKO menang 12 kerusi & SCA
menang 5 kerusi.
• Kerajaan negeri pertama di bawah pemerintahan USNO-
SCA.
• 16 Mei 1967 – UPKO keluar drp pakatan.
• Semua etnik berada dlm pakatan Perikatan semasa
Mustapha Harun & USNO mengetuai pemerintahan
negeri selama 13 tahun.
• Teraju kepimpinan kemudian diambil alih Tun Fuad
Stephens & kemudiannya oleh Harris Salleh selepas
BERJAYA menang pilih raya tahun 1976.
• BERJAYA menang 28 kerusi, USNO menang 20 kerusi
drp 48 kerusi DUN dlm pilihan raya 1976.
• Menumbangkan Mustapha yg telah memerintah selama
13 tahun.
• Fuad Stephens dilantik menjadi Ketua Menteri & Harris
Salleh sebagai timbalannya.
• BERJAYA - parti berbilang etnik meskipun kepimpinannya
dimonopoli bumiputera Islam – memerintah antara tahun
1976-1985.
• Kepimpinan Harris yg dianggap ‘keras’ hilang sokongan
kerajaan pusat & menyebabkan sesetengah pemimpin &
rakyat Sabah tidak berpuas hati.
• 1985 - parti pembangkang, PBS pimpinan Joseph Pairin
Kitingan berjaya kalahkan kerajaan BN kesan raca
kecewa etnik Cina & Kadazan terhadap BERJAYA.
• BERJAYA hanya menang 6 drp 44 kerusi dgn Haris
sendiri tewas di Tenom & USNO yg dipecat drp BN
menang 16 kerusi.
• PBS menang majoriti 26 kerusi – penguasaan kali
pertama etnik bumiputera bukan Islam.
• 5 Jun 1986 – PBS diterima ke dlm BN.
• Pilihan raya 1990 – PBS menang 34 kerusi berbanding
USNO, 14 kerusi drp 48 kerusi DUN & parti-parti lain
kalah teruk.
• Berlaku ketegangan kerajaaan negeri-pusat semasa
Sabah dikuasai PBS.
• PBS – parti politik pelbagai etnik yg kepimpinannya
dimonopoli bumiputera bukan Islam memerintah Sabah
antara tahun 1985-1994 sebelum diambil alih BN yg
diterajui UMNO.
• UMNO bertapak di Sabah pada awal dekad 1990-an.
• Hubungan kerajaan pusat-negeri semakin tegang dlm
pilihan raya negeri, 1994.
• Selepas DUN dibubabrkan pada tahun 1994, Yong Teck
Lee keluar parti dan menubuhkan SAPP yg diterima
menyertai BN.
• PBS menang tipis, 25 drp 48 kerusi, manakala BN
menang 23 kerusi.
• Namun, selepas beberapa keputusan pilihan raya
dimumkan, 12 orang ADUN PBS telah keluar parti &
menubuhkan parti baru yg kemudiannya diterima utk
menyertai BN.
• 17 Mac 1994 – Joseph Pairin Kitingan (PBS) terpaksa
bubar kerajaan & memberi laluan kpd BN.
• Perubahan besar dlm politik Sabah selepas kejatuhan
PBS:
1. UMNO berjanji menggilirkan jawatan Ketua Menteri
antara bumiputera Islam, bumiputera bukan Islam &
Cina.
2. Melahirkan parti baru spt PBRS pimpinan Joseph
Kurup & PDS pimpinan Bernard Dompok.
• Etnik bumiputera Islam (Bajau, Suluk, Melayu Brunei dll)
berjaya disatukan di bawah UMNO.
• 2003 – PBS diterima masuk semula ke dlm BN
menyebabkan semua parti yg bersaing utk dapatkan
sokongan Kadazan Dusun adalah komponen BN.
Pakatan Politik di Sarawak
• Komposisi penduduk memperlihatkan wujudnya pluraliti.
• Kelompok pribumi – 73.2% drp 2.5 juta jumlah penduduk.
• Tiada satu kumpulan etnik majoriti secara mutlak – etnik
Dayak (44.3%), Melayu (23.2%) & Melanau (5.7%) –
majoritinya tinggal di pedalaman, kampung & persisiran.
• Majoriti etnik Cina yg tinggal di bandar berjumlah kira-kira
26.5% & India hanya sekitar 0.2%/ 6000 orang.
• Terdapat subetnik Iban, Bidayuh & Orang Ulu dlm
kelompok etnik Dayak.
• Terdapat 20 kelompok peribumi kecil dlm kategori Orang
Ulu – Kayan, Kenyah, Kelabit, Punan, Penan, Lahanan,
Kejaman & Sihan.
• Pelbagai parti politik ditubuhkan menjelang penubuhan
Malaysia pada tahun 1963.
• Pada peringkat awal, keanggotaan parti bersifat berbilang
kaum, namun perkembangan seterusnya memperlihatkan
pola keanggotaan & perjuangan yg menuju ke arah
perkauman.
• SUPP – parti tertua yg ditubuhkan pada tahun 1959 –
bersifat berbilang kaum pada peringkat awal dgn 46%
anggota terdiri drp bumiputera.
• Pada tahun 1963, SUPP yg dipimpin oleh Ong Kee Hui
(pengerusi) & Ong Kee Hui (S/U Agong) – dapat galakan
drp kolonial sbg persediaan ke arah pemerintahan sendiri.
• Kewujudan SUPP jadi inspirasi kpd bumiputera utk
menubuhkan parti politik bagi perjuangkan kepentingan,
kebajikan & aspirasi mereka.
• Identiti pelbagai etnik yg berjuang atas landasan sosialisme
dlm SUPP terhakis apabila calon-calon Cina kalah dlm
pilihan raya kerajaan tempatan pada tahun 1963.
• Kesannya SUPP menjadi pembangkang yg kuat antara
tahun 1963-1970.
• SUPP menyertai Perikatan Sarawak pada tahun 1971 –
meningkatkan sokongan etnik Cina kpd kerajaan utk
mewujudkan kestabilan bagi memerangi pengaruh
komunis.
• 1962 – SCA yg dipimpin Wiiliam Tan ditubuhkan hasil
gandingan usaha suku Foochow (Sibu) & Teochew
(Kuching).
• Ditubuhkan kerana SUPP tidak sehaluan dgn
pemerintahan kolonial.
• SCA dianggap berpandangan sederhana oleh kolonial &
diterima menyertai kerajaan pertama, berdasarkan pilihan
raya 3 peringkat; tempatan, bahagian & negeri pada
tahun 1963.
• 1974 – SCA dibubarkan apabila tidak dapat bertahan
setelah sokongan etnik Cina memihak semula kpd SUPP.
• Parti etnik Melayu-Melanau turut ditubuhkan spt PANAS
(1960) & SNAP (1961).
• SNAP – ditubuhkan oleh etnik Iban & menyertai Perikatan
Sarawak pada tahun 1963, tapi keluar pada tahun 1966
setelah Presidennya sebagai Ketua Menteri pertama
dipecat.
• SNAP menyertai semula gabungan BN pada tahun 1976
tetapi keluar pada tahun 2004 & menyertai Pakatan
Rakyat pada tahun 2010.
• 1964 – parti berbilang etnik serpihan PANAS, iaitu
MACINDA ditubuhkan.
• 1962 – PESAKA ditubuhkan oleh Temenggung Jugah
anak Barieng apabila etnik Dayak di Lembah Rejang
didakwa tidak mendapat tempat dlm SNAP yg mewakili
Iban kawasan Skrang-Saribas.
• Terdapat 2 parti etnik Melayu-Melanau ditubuhkan
berasaskan etnik & kawasan; PANAS & BARJASA.
• PANAS, pimpinan Datu Bandar Abang Haji Mustapha
pada awalnya bersifat multietnik, tapi lebih cenderung
memperjuangkan kepentingan etnik bumiputera.
• BARJASA ditubuhkan orang Melayu & Melanau di
Lembah Rejang yg merasakan mereka tidak diwakili dlm
PANAS.
• BARJASA dipimpin Tuanku Haji Bujang (Melayu Sibu)
serta Abdul Rahman Ya’kub & Abdul Taib Mahmud
(Melanau).
• Tuanku Haji Bujang – Gabenor kedua.
• Rahman Ya’kub – Ketua Menteri ketiga (1970-81).
• Taib Mahmud – Ketua Menteri keempat (1981-kini).
• Menjelang pilihan raya tahun1963, Parti Perikatan
Sarawak ditubuhkan hasil gabungan BARJASA-PANAS-
PESAKA-SCA.
• 1967 – PANAS & BARJASA bergabung membentuk Parti
Bumiputera – mengurangkan pertentangan yg berlaku
sejak tercetusnya gerakan anti-cession.
• 1973 - menjelang pilihan raya 1974, PESAKA menyertai
gabungan Parti Bumiputera & membentuk PBB sekaligus
mengukuhkan kekuatan politik Melayu-Melanau.
• PBB menjadi tukang belakang BN Sarawak – mempunyai
35 drp 71 kerusi DUN.
• Pilihan raya tahun 1970 – Parti Bumiputera, SUPP &
SNAP masinng-masing memperolehi 12 kerusi, PESAKA
menang 8 kerusi, SCA menang 1 kerusi & calon bebas
menang 1 kerusi.
• Rahman Ya’kub menggantikan Tawi Sli sbg Ketua
Menteri, pada 7 Julai 1970, iaitu 2 hari selepas pilihan
raya.
• Satu persetujuan dicapai:
1. Calon bumiputera Islam akan menjadi Ketua Menteri
(Presiden PBB).
2. Calon SUPP (Presiden) & calon etnik Iban, masing-
masing akan jadi Timbalan Ketua Menteri (Timbalan
Presiden PBB drp sayap PESAKA).
• Pilihan raya tahun 1974, Perikatan Sarawak (PBB &
SUPP) menang 15 kerusi & SNAP sbg pembangkang
menang hanya 9 kerusi.
• Dlm konteks etnik Cina, SUPP diundang sertai BN
selepas PRU 1969 hingga tahun 1971.
• Mulai 1974, DAP muncul pesaing SUPP utk meraih
sokongan etnik Cina.
• Prestasi DAP turun naik dengan menguasai hanya 1 atau
2 kerusi Parlimen/ DUN.
• DAP berjaya menangi 6 kerusi bandar dgn majoriti
pengundi Cina yg kecewa dgn SUPP & kepimpinan negeri
pada pilihan raya negeri pada tahun 2006.
• Dlm pilihan raya negeri pada tahun 2010, DAP catat
prestasi terbaik apabila menang 13 drp 15 kerusi yg
ditandingi.
• Selepas 30 tahun penubuhan Parti Bumiputera (1967),
muncul beberapa parti politik Melayu & Melanau yg tidak
berjaya menggugat kedudukan politik.kedua-dua etnik itu.
• 1978 – PAJAR pimpinan Ali Kawi ditubuhkan kerana tidak
berpuas hati dgn kepimpinan Rahman Ya’kub – beri
alternatif kpd etnik Melayu.
• PAJAR tidak memberikan kesan apabila semua 17
calonnya kalah dlm pilihan raya negeri tahun 1979.
• 1987 – PERMAS yg diterajui oleh beberapa orang tokoh
Melayu & Melanau (Rahman Ya’kub, salleh Jafaruddin,
Habsah Harun & Bujang Ulis) telah ditubuhkan kerana
kecewa dgn kepimpinan Taib Mahmud sbg Ketua Menteri.
• PERMAS telah menggugat kedudukan PBB pimpinan
Taib Mahmud.
• PERMAS membuat pakatan dengan PBDS dlm pilihan
raya negeri pada tahun 1987.
• Pakatan PERMAS-PBDS hampir berjaya menumbangkan
kerajaan pimpinan Taib Mahmud selepas berlakunya
peristiwa Ming Court apabila menang 20 drp 48 kerusi
DUN dlm pilihan raya itu.
• Sebelum tahun 1963, etnik Dayak sering berpecah antara
SNAP & Pesaka sebelum penubuhan Malaysia.
• SNAP menjadi pilihan etnik Dayak antara tahun 1970-76.
• Namun perpaduan Dayak di bawah SNAP musnah dgn
penubuhan PBDS oleh Leo Moggie, bekas pimpinan
SNAP.
• Selepas perletakan jawatan Leo Moggie sbg presiden,
PBDS mengalami krisis dalaman akibat perubatan
jawatan antara Timbalan Presiden yg mengambil alih
kepimpinan parti, tapi dibantah/ dipertikaikan oleh Ketua
Penerangan, James Jemut Masing.
• 2004 – Parti Rakyat Sarawak (PRS) diasaskan selepas
krisis kepimpinan telah menyebabkan PBDS dibatalkan
pendaftarannya pada 5 Disember 2003.
• Dlm pilihan raya negeri pada tahun 2006, PRS yg
dianggotai etnik Dayak diperuntukkan 9 kerusi, tapi tewas
di Ngemah.
• SNAP juga mengalami masalah dalaman sehingga
melahirkan pasti serpihan, antaranya SPDP.
• SPDP yg dianggotai etnik Dayak kini mempunyai 8 kerusi
DUN.
1.5 TSUNAMI POLITIK: POLITIK PERKAUMAN SEMAKIN
MENGENDUR

• PRU Ke-12 (8 Mac 2008) disertai 20 parti politik.

• BN gagal kekalkan majoriti 2/3.
• Berlaku persaingan sengit antara BN-pembangkang.
• PKR-DAP-PAS lancarkan manifesto yg menggambarkan
sensitiviti & keprihatinan terhadap isu yg berkembang dlm
masyarakat.
• PKR-DAP-PAS menekankan optimisime tentang masa
depan yg diharapkan oleh rakyat yg gelisah & kecewa
dengan keadaan ekonomi.
Manifesto PRU Ke-12 (2008)
Manifesto PRU Ke-13 (2013)
• Keputusan PRU 12 – 2008 (222 kerusi Parlimen):
1. BN menang 140 kerusi (63%)
2. Pembangkang menang 82 kerusi (37%)
3. BN tidak memperolehi majoriti 2/3 (kurang 8 kerusi)
4. 6 pemimpin kanan BN (4 drpnya bekas anggota
Kabinet) tewas.
5. Undi popular BN – 52.98% & pembangkang –
48.07% (beza sebanyak 4.91%)
6. Kuala Lumpur, Perak, Pulau Pinang, Kedah, Selangor
& Kelantan dikuasai pembangkang, tapi Perak
berjaya dikuasai semula oleh BN.
• Keputusan PRU 12 – 2008 (505 kerusi DUN):
1. BN – 307 kerusi.
2. PAS – 83 kerusi.
3. DAP – 71 kerusi.
4. PKR – 42 kerusi.
5. Bebas – 2 kerusi.
• PRU 12 (2008) menyaksikan anjakan radikal politik
negara.
• BN gagal mempertahankan pencapaian cemerlang
mereka pada PRU 11 (2004)
• Undi yg besar beralih kpd pembangkang.
Perubahan Trend & Corak Pengundian
• Unsur politik lama bertunjangkan politik perkauman kurang berkesan dlm menarik
sokongan pengundi.
• Kebiasaannya BN tidak menghadapi banyak cabaran utk mengekalkan majoriti 2/3 kecuali
pada tahun 1969.
• Keadaan mula berubah apabila BN tidak lagi menguasai majoriti 2/3 dgn pada PRU 12
(2008).
• Strategi memanipulasi isu perkauman begitu berkesan sbg formula kemenangan utk
sekian lama.
• Namun PRU 12 (2008) menunjukkan berlakunya perubahan gaya politik.
• Untuk pertama kali dlm kebanyakan kawasan, pola pengundian tidak lagi berdasarkan
etnik & agama – pengundi lebih mengutamakan parti yg diwakili calon.
• Pengundi lebih menunjukkan minat terhadap isu utama – good governance, keadilan dsb.
• Strategi & pendekatan parti politik disesuaikan dgn perubahan nilai & sikap masyarakat –
perjuangan yg mengutamakan kepentingan & nilai universal.
• Pengundi/ masyarakat keluar drp politik perkauman kpd demokrasi yg lebih kritis &
menyeluruh.
• Menggambarkan perubahan drp segi kematangan demokrasi & berpolitik rakyat.
1.6 PERUBAHAN TREND & CORAK
PENGUNDIAN
• Unsur politik lama bertunjangkan politik perkauman
kurang berkesan dlm menarik sokongan pengundi.
• Kebiasaannya BN tidak menghadapi banyak cabaran utk
mengekalkan majoriti 2/3 kecuali pada tahun 1969.
• Keadaan mula berubah apabila BN tidak lagi menguasai
majoriti 2/3 dgn pada PRU 12 (2008).
• Strategi memanipulasi isu perkauman – memancing
emosi pengundi dgn soal hak & kepentingan etniknya spt
agama, bahasa, ekonomi & pendidikan begitu berkesan
sbg formula kemenangan utk sekian lama.
• Namun PRU 12 (2008) menunjukkan berlakunya
perubahan gaya politik.
• Untuk pertama kali dlm kebanyakan kawasan, pola
pengundian tidak lagi berdasarkan etnik & agama –
pengundi lebih mengutamakan parti yg diwakili calon.
• Pengundi memilih parti/ calon merentasi garis perjuangan
perkauman.
• Pengundi lebih menunjukkan minat terhadap isu yg lebih
besar & utama – tabdir urus, ketelusan, akauntabiliti,
kebebasan bersuara, keadilan & seumpamanya.
• Strategi & pendekatan kempen & perjuangan parti politik
disesuaikan dgn perubahan nilai & sikap masyarakat.
• Bergerak perjuangan yg berteraskan perkauman kpd
perjuangan yg mengutamakan kepentingan & nilai universal.
• Pengundi/ masyarakat keluar drp perangkap kepompong
politik perkauman dgn melihat perkembangan politik &
demokrasi dlm konteks yg lebih kritis & menyeluruh.
• Menggambarkan perubahan drp segi kematangan
demokrasi & berpolitik rakyat.
Masyarakat Pelbagai Etnik Beralih Angin

• Keputusan luar jangkaan PRU 12 (2008) – rakyat lebih

memihak kpd pembangkang & menolak BN (tsunami)
• Pertama kali BN kehilangan sokongan pelbagai etnik.
• Peralihan ketara pengundi etnik Melayu, Cina & India di
kawasan pekan, bandar & bandar raya – undi diberikan bukan
shj kpd DAP, malah PAS & PKR.
• MCA & Gerakan kalah teruk – beri kesan besar kpd peluang
BN menang majoriti 2/3.
• MCA hanya meraih 15 kerusi Parlimen & 31 kerusi DUN (2004
– menang 31 drp 40 kerusi Parlimen & 79 drp 90 kerusi DUN).
• Parti Gerakan terlepas Pulau Pinang yg dikuasai sejak sekian
lama.
• Persaingan sengit begitu ketara di kawasan pengundi
bercampur yg sebelumnya menjadi kubu kuat BN.
• Kawasan majoriti Melayu – Johor, Negeri Sembilan,
Melaka & Perlis tetap kekal kubu kuat BN, namun tidak
bagi KL, Selangor & Perak.
• Kawasan yg mempunyai 30% pengundi Cina, mereka
lebih cenderung mengundi pembangkang – calon Melayu
PKR di Ampang (34%) & calon Melayu PAS (37%)
menang kawasan masing-masing.
• Kawasan yg didominasi pengundi Cina – sokongan
terhadap BN rendah.
• Semakin tinggi jumlah etnik Cina, semakit kuat sokongan
kpd pembangkang, terutamanya DAP & PKR.
• Sokongan kpd DAP & PKR di kawasan pengundi Cina
adalah 50% ke atas, manakala sokongan kpd MCA &
Gerakan semakin lemah – calon MCA & Gerakan tewas
kpd DAP di Bukit Bendera, Bagan, Batu Kawan.
• Ciri menarik – sokongan kpd pembangkang bukan
mengikut garis etnik, sebaliknya lebih berdasarkan parti.
• Semakin ramai etnik Cina & BN di sesuatu kawasan,
semakin rendah sokongan terhadap BN – Calon India
DAP menang di Ipoh Barat & Batu Kawan meskipun
majoriti pengundinya ialah etnik Cina.
• Pengundi Cina menolak MCA & Gerakan, sebaliknya
memberi sokongan padu kpd DAP.
• Prestasi MCA terburuk dlm sejarah penyertaannya dlm
pilihan raya – sekadar meraih 10.54%.
• Sokongan etnik Melayu terhadap PKR makin meningkat
di kawasan yg mepunyai ramai pengundi Melayu.
• PKR mendapat sokongan tertinggi dlm kalangan parti
pembangkang dgn meraih sokongan sebanyak 19%.
• PAS turut mendapat sokongan yg lebih kuat berbanding
UMNO di kawasan serupa.
• Sokongan terhadap UMNO & PAS meningkat dgn pengundi
Melayu berada pada tahap 65% bagi UMNO & sekitar 75%
bagi PAS.
• Etnik Melayu masih memberi sokongan kpd UMNO & PAS
kerana memenangi kawasan yg mempunyai lebih 50%
pengundi Melayu.
• Jika kawasan berkenaan hanya mempunyai 10-30%
pengundi Melayu, peluang utk UMNO & PAS menang, tipis.
• Kejayaan Sarawak & Sabah dengan masing-masing kalah
1 kerusi sahaja menyumbang 54 kerusi kpd BN – kubu kuat
& fix-deposit BN.
•
• Prestasi merosot telah menyebabkan BN:
1. Mengecilkan saiz kabinet.
2. Memberi peranan yg lebh dominan kpd pemimpin
politik Sabah & Sarawak, termasuk sbg speaker &
timbalannya – kedua dua negeri itu mempunyai kuasa
yg luas & dominan dlm politik nasional.
3. Memikirkan pendekatan yg lebih inklusif bagi
memastikan penglibatan yg lebih menyeluruh drp
masyarakat pelbagai etnik.
• BN ambil pendekatan proaktif & realistik dgn perkenalkan
keanggotaan bersekutu (individu) & keanggotaan
bergabung utk (NGO & parti politik) pada November 2010.
• Bertujuan membuka pintu keahlian BN kpd sesiapa
sahaja drp pelbagai latar belakang etnik yg mempunyai
falsafah, ideologi, idea & pandangan yg sama.
• Usaha mengukuhkan kembali kedudukan BN dlm arena
politik negara.
KESIMPULAN
• Kejayaan negara dlm pelbagai bidang & mencapai
perpaduan adalah hasil kesediaan pelbagai etnik menjalin
kerjasama, berkongsi kuasa & permuafakatan dari segi
politik.
• Prinsip perkongian kuasa, permuafakatan & akomodasi
antara pelbagai parti politik yg mewakili kepentingan etnik
yg berbeza – tonggak keutuhan & survival negara.
• Parti politik yg mewakili pelbagai etnik membentuk
kesepakatan.
• Kewujudan Perikatan, 1950-an menjadi titik tolak amalan
perkongsian kuasa.
• BN juga merupakan contoh terbaik permuafakatan politik.
• Berjaya kurangkan pertelagahan, sebaliknya mewujudkan
konsensus & permuafakatan politik sehingga menjamin
kestabilan politik.
• Saling berkompromi & cuba salurkan tuntutan, masalah &
aspirasi yg diwakili.
• Tidak mungkin bagi mana-mana etnik mendominasi
kuasa & memerintah.
• Demokrasi permuafakatan dapat meredakan
pertelagahan dan konflik kepentingan etnik.