ADIYAMAN ALTINŞEHİR ANADOLU LİSESİ

ADI: MERYEM
SOYADI: GÖÇMEZ
SINIFI: 9/A
NO: 701
DERS: BİYOLOJİ
KONU: BİTKİLERİN TEKNOLOJİDE KULLANIM ALANLARI
ÖĞRETMEN ADI: İRFAN KAYA
BİTKİLERİN TEKNOLOJİDE
KULLANIM ALANLARI
 TRANSGENİK BİTKİ

Genetik modifiye tohumlarla ziraat, ticari ölçekte

1992’de Çin’de tütün üretimi ile başlamıştır. 1994’de
ABD’de izin alınmıştır ve bu ülke de özellikle ziraai ilaç
kullanımını azaltan, herbisit toleranslı ve insektlere
dirençli soya fasulyesi, mısır, pamuk ve kanola üretimi
hızla artmıştır. Bugün bu dört bitki için kullanılan toplam
271 milyon hektarlık alanın yaklaşık %16 sında genetik
modifiye formlar ekilmektedir.
Mikroorganizmalar ile polimer üretimi teknolojisini
bitkilere de uygulamak mümkündür. Modern
biyoteknolojinin, genetik modifiye mikroorganizmalara
önemli alternatifleri transjenik bitki ve hayvanlardır.
Transjenik bitkiler Özellikle mısır’ın çok da değerli
olmayan koçanında ve kabuğunda polimerler
biriktirilebilir.
Adaçayı:
• Kalp krizi riskini azaltır.
• Aşırı terlemeye neden
olan hastalıkları giderir.
• Kramp omurilik
rahatsızlığı beze ve sinirsel
titremelerde mucize etkileri
vardır.
• Böcek sokmalarına karşı
ısırılan bölgeye adaçayını
toz olarak uygulamanız
önerilir.
Ceviz:
Damar koruyucu.
İshal kesici.
Cildi temizleyici.
Siğil giderici.
Mantar hastalıklarında etkili.
Tümör engelleyici.
 Bağışıklık sistemini
koruyucu özellikleri
bulunmaktadır.
 Ceviz kanın pıhtılaşmasını
önler kan dolaşımını düzenler.
 Karaciğer için de çok
faydalıdır.
Ihlamur:
Gribal enfeksiyonların
yanı sıra güzellik ve
ciltteki lekelere karşı da
mucize etkileri vardır.
Cilt lekeleri için iyice
kaynatılıp leke olan kısma
sürülmesi öneriliyor.
Bunun yanında strese
karşı da ıhlamuru
mutfağınızdan eksik
etmeyin.
Hindiba:
Safra kesesi ve karaciğer
hastalıklarında mucizeler
yaratır.
Kronik karaciğer
iltihaplanmalarına karşı
tedavi edici özelliği vardır.
Şeker hastalığına da iyi
gelmektedir.
Bunun yanı sıra deri
kaşıntıları ve sivilcelere
karşı da şaşırtıcı derecede
etkilidir.
Karabaş otu:
Ağrıları dindirir kalbe
kuvvet verir.
Özellikler sigara
kullananlar için belirtelim
balgam sökücü özelliği
vardır.
Uyuşukluk gideren bu
bitki zindelik kaynağıdır.
 Sara ve beyin
hastalıklarının tedavisinde
de kullanılır.
Kereviz:
Sakinleştirici
özelliği var.
Böbrek için çok
yararlı kanı temizler.
 Kilo almayı önler.
Cinsel gücü artırır.
Kuşburnu:
oGrip ve soğuk algınlığı
için bire bir.
oKabızlık için de çare.
oYorgunluk ve halsizlik
için öneriliyor.
o Kan yapıcı ve tansiyon
düzenleyici özelliği vardır.
oSindirim sistemini uyarır.
oHastalıklara karşı daha
dirençli olmasını sağlar.
Maydanoz:
•Bir tutam maydanoz
günlük C vitamini
ihtiyacının tamamını
karşılar.
•Toksinleri vücuttan
atar.
• Kanı temizler
kansızlığa böbrek ve
karaciğer
rahatsızlıklarına iyi
gelir.
Meyan Kökü:
oBalgam söktürücü
özelliği vardır.
oMide ülseri
tedavisinde kullanılır.
o Böbreküstü bezlerini
çalıştırır.
oKramp girmelerinde
de çözücü etkisi vardır.
oAyrıca iyi bir
kabızlık gidericidir.
Nar:
Narda bol miktardı
antioksidan C vitamin
demir ve potasyum
var.
 Bir bardak nar
suyunun antioksidan
özelliği iki kadeh
kırmızı şarap ve 10
bardak yeşil çay ile
aynı seviyede.
Soğan:
Mümkün olduğu
kadar çiğ tüketin. Zira
çiğ tüketildiğinde
mideyi güçlendirir.
 Sindirim sistemini
uyarır idrarı artırır.
Grip nezle gırtlak
iltihabı ve öksürüğü
önleyici olarak
kullanılır.
Zeytin:
Özellikle zeytinin yağı
mucize kaynağı olarak
görülür.
Vücudun ihtiyaç duyduğu
omega 6 yağ asidine
sahiptir.
Hücre yenileyici özelliği
ile cildi besleyip güçlendirir.
 Zeytin ve zeytinyağı asla
mutfaktan eksik edilmemeli
bolca tüketilmeli.
HANGİ BİTKİLER NERDE
KULLANILIR?
 ADAÇAYI

Ballıbabagillerden kokulu bir bitkidir. Bütün Avrupa

ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de çokça yetişir.
Tüylü ve beyazımsı bir renkte olan yapraklarının
kurusu çay gibi haşlanarak içildiği gibi, et
yemeklerine koku ve lezzet vermek için de kullanılır.
Özellikle karaciğer, ördek, kaz, tavuk ve av
hayvanların kızartmalarında çok hoş bir koku ve tat
verdiği için kullanılır. Avrupa ülkelerinin
mutfaklarında kızarmış patateslerin, hamurlara
koyulan yağların kokulandırılmasında,
salamuralarda, etlerin dinlendirilmesinde çok
kullanılır.
 ANASON

Maydanozgillerden bir yıllık bir bitkinin

tohumudur. Yurdumuzda ekimi çok yapılan
anasonun anayurdu Mısır'dır. Anasonun
tohumlan çok küçük, yeşilimsi, tatlı ve bahaflı
olur. Ülkemizde hamur işlerinde, rakıcılıkta,
gevreklerde, çöreklerde kullanılır. Avrupa'da
anasonlu likör ve meşrubat da yapılmaktadır.
Çin'de ve Vietnam'da yetişen " yıldızanasonu
" ise manolyagillerden yapraklarını dökmeyen
bir ağaçtır. Tadı ve kokusu anasona
benzediğinden bu ad verilmiştir.
 ARDIÇ

Kozalaklılardan, yaz, kış yapraklarını dökmeyen,

güzel kokulu, siyahımsı kahverengi, yuvarlak
yemişleri bulunan bir ağaççıktır. Yemişlerinden
hekimlikte kullanılan bir cins esans da
çıkarılmaktadır. Genellikle av ve kümes
hayvanların etlerinin pişirilmesinde, dinlendirilen
etlerde kullanılmaktadır. Ardıç başta cin olmak
üzere çeşitli alkollü içkilere koku ve tat vermek
için kullanılır. Ülkemizde de " tükenmez " adıyla
anılan ve çeşitli meyvelerden yapılan içeceğin de
mayalanması ve hoş bir koku kazanması için
ardıç konur.
 DEFNE

Yapraklarını dökmeyen bir ağaç olan defne

ağacının kurutulmuş yaprakları baharat olarak
kullanılır. Akdeniz ülkelerinde çok rastlanan defne
ağacı güneşli ve kuytu yerlere dikilmesi şartıyla
Doğu Anadolu Bölgesi' nde de
yetiştirilebilmektedir. Yapraklan çok güzel kokulu
olduğundan Türk mutfağında ve diğer ülke
mutfaklarında çok önemli bir yer tutmaktadır.
Defne yaprakları çeşitli balık, et, kümes ve av
hayvanların etlerinden yapılan yemeklerde,
soslarda kullanıldığı gibi bazı turşuların ve
konservelerin de önemli malzemesidir. Avrupa' da
zeytinyağında konserve edilen mantarların içine
mutlaka birkaç defneyaprağı konulur.
 DEREOTU
Maydanozgillerden, iplik biçiminde yapraklan
olan bir bitkidir. Güzel kokusu nedeniyle
cacık, çiroz salatası gibi bazı salatalarda ve
zeytinyağlı birçok yemekte, böreklerde çiğ ve
pişmiş olarak kullanılır. Sindirimi
kolaylaştırıcı bir bitkidir. Türkiye' de ve
Akdeniz ülkelerinde çok yetişir.
 FESLEĞEN

Ballıbabagillerden yapraklan çok keskin ve

güzel kokulu olan yıllık bir bitkidir. Anayurdu
Hindistan'dır. Akdeniz ülkelerinde ve
ülkemizde süs bitkisi olarak bahçelerde,
özellikle de saksılarda yetiştirilmektedir.
Fesleğen Türk Mutfağı' nda pek fazla
kullanılmaz. Ama Avrupa ülkelerinde domates
salçasında, türlü soslarda, çorba ve salatalarda
çok kullanılmaktadır. Pek çok türü bulunan bu
bitkinin yapraklan yıkandıktan sonra
maydanoz gibi kullanılır.
KUMAŞ YAPIMINDA HANGİ
BİTKİLER KULLANILIR?
 CANNABİS SATİVA

Lif ve yağ eldesinde kullanılan Cannabis cinsine ait,

tek yıllık bitki türüdür.
Türkiye'de genellikle Kastamonu'da tarımı
yapılmaktadır. Bitkinin yaprak ve çiçek kısımlarının özel
bir kokusu vardır. Kimyasal birleşimini rezin, az
miktarda da uçucu yağ içerir. Rezin içersinde THC ve
türevleri bulunmaktadır. Bu bileşiğin miktarı, bitkinin
yetişme ortamına ve iklimine bağlı olarak büyük oranda
değişiklik gösterir.
Ham madde kaynağı olarak kullanılan lifler, kaba
dokumacılıkta (çuval, halat çanta, ağ yapımı gibi)
kullanılır. Lifleri dayanıklı ve oldukça uzundur. Liflerde
lignin maddesi biriktiğinde esneklik özelliği azalır.
 KENEVİR ya da HİNT KENEVİRİ

(Cannabis), Cannabaceae familyasına ait, tek yıllık bitki cinsidir.

İnsanlık tarihinin en eski bitkisel ham madde kaynağı olan, saplarında
bulunan lifler iplik, dokuma ve kumaş yapımında, hamurlu kısmı ise kağıt
yapımında kullanılan bir bitki türüdür. Anavatanı Orta Asya'dır. Ilıman ve
Tropik bölgelerde yetişir ve kültürü yapılır. Tür; sert, çalımsı, gövde içi boş,
palmat yapraklı, dioik ve tek yıllıktır. Lifleri dayanıklı ve oldukça uzundur.
Liflerde lignin maddesi biriktiğinde esneklik özelliği azalır. Cinsin lifleri,
kaba dokumacılıkta (çuval, halat çanta, ağ yapımı gibi) kullanılır.
Yapraklarının tıpta ve kozmetikte kullanımları vardır. Tohumu ise oldukça
yağlı olması açısından yakıt ve oldukça besleyici olması açısından da gıda
olarak kullanılmaktadır. Sabun yapımı ve boya yapımında da tohumlarından
yararlanılır. Tohumları kuşların en sevdiği besinlerden biridir.
Cinsin yağ ve lif eldesinde kullanılan türü, Cannabis sativadır. Esrar
eldesinde kullanılan türü ise, Cannabis indicadır. Kenevirin esrar yapımında
kullanılanı, dişi eşeyli bitkidir ve yetiştirilmesi için Tarım Bakanlığından
izin alınması gerekmektedir. Erkek bitki esrar elde etmede kullanılmazken,
yetiştirmek için izin gerekli olup olmadığı kanunda tam olarak
belirtilmemiştir.
 KENEVİR TARİHÇESİ

Kenevir bitkisi, 1930’larda Amerika’da çıkarılan "Marihuana Vergi

Yasası" ile yetiştirilmesine engeller getirildikten sonra adım adım tüm
dünyada yasaklanmıştır. Yasaklamanın bilimsel açıdan çok, ekonomik
ve siyasi çıkar gruplarınca yapıldığı düşünülmektedir. Bir dönüm
kenevir 4 dönüm ağaça denk kağıt hamuru sağlayabilecek, selüloz
açısından çok zengin bir odunsu bitkidir. Lifleri ise, petrol yan sanayi
ürünü olan sentetik lifler dünya çapında yagınlaşmadan önce bütün
dünyada lif kaynağı olarak kullanılmıştır. Günümüzde dünyadaki
tarım ilaçlarının büyük bir kısmı, lif üretiminde kullanılan pamuk
yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır. Kenevir ise çok güçlü bir bitkidir
ve ilaç kullanımına neredeyse hiç ihtiyaç duymaz. Keneviri
yasaklamada önderlik eden çıkar çevrelerinin aynı zamanda da petrol
ve ilaç endüstrisiyle bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Dişi kenevirin
yasaklanması için neden olarak gösterilen goncalı üst kısımlarında
yoğun olarak bulunan THC (tetra-hidro-kanabinol) maddesi insanlık
var olalı beri (esrar olarak) kullanılmıştır ve tıbbi kullanımlarının
olduğunu gösteren bilimsel dergilerde yayınlanmış birçok araştırma
vardır. Günümüzde Hollanda'da kullanımı, yetiştirilmesi
serbestleştirilmiştir.
 PAMUK

(Gossypium hirsitum),
ebegümecigiller (Malvaceae)
familyasından anavatanı
Hindistan olan kültürü yapılan bir
bitki türü.
 PAMUK’UN TARİHÇESİ

Arkeolojik kanıtlar gerek Hindistan gerek Güney Amerika'da

birbirinden bağımsız olarak 6000 ila 7000 yıl önce pamuğun
değişik türlerinin tarımının yapıldığı ve giyimde kullanıldığını
göstermektedir. Eski dünyaya pamuk Hindistan'daki Harappa
uygarlığından gelmiştir. Mezopotamya'dan da Eski Mısır'a
geçmiştir. Pamuğun Arapça'daki ismi olan kutun ('al kutun')
İngilizce'ye cotton, İspanyolca'ya algodón olarak geçmiştir. Pamuk
için Türkiye'de yerel olarak üreticilerin kullandığı
'pambuk','bambuk' adının da, bugün kuzey Suriye'de yer alan
Manbij şehrinin (Hierapolis Bambyce ya da Bambyke) başka
dillerdeki değişik söylenişinden geldiği muhtemeldir.
Pamuk Çeşitleri:
Türkiye'de yetiştirilen pamukların tamamı orta lifli pamuklar olup
birçok çeşidi kullanılmaktadır. Yaygın olanları; Stoneville 453,
Carolina Quin, Çukurova 1518, Sayar 314, Nazilli 84, Nazilli 87,
Maraş/Erşan 92 ve Ege 7913 çeşididir.Yağmur sevmez.
 ABAKA ( Musa textilis )

Musaceae ( Muzgiller) Familyasından Filipinler’de

yetişen bir tür muz ağacı ve bu ağaçtan elde edilen, halat
ve kaba kumaş yapımında kullanılan, Manila keneviri
olarak da adlandırılan tekstil maddesi. Manilya'da
1500'lü yıllardan beri yetiştirilen Abaka, 1800'lü yıllarda
tüm gemi donanımlarında halat olarak kullanılmaya
başlandı.

Abaka ağacı olgunlaştığı zaman 6 metreye kadar

boylanabilir. Yılda 2 veya 4 kez yapraklar kesilirler. Ve
yeni filizler kesilen yerlerden çıkarak büyürler. Selüloz,
pektin ve ligninden oluşan lifler, önce suya bastırılıp
sonra açık havada kurutulan yaprak saplarından elde
edilir.
 Abaka liflerinin özellikleri
•Çok kuvvetli ve dayanıklıdırlar.
•Tuzlu suya dirençlidirler.
•Maliyeti düşüktür.
•Şapka ve diğer ürünlerde güzel görünümlü dokular
oluştururlar.
•Geri dönüşümde bakterilerle parçalanabilen, çevre dostu
yapılar vardır.

Elde edilen ürünler :

Halat, kilim, kağıt, mobilya, boyalı hasır, halı, zarf ve sayısız
ürünlerde yardımcı madde olarak kullanılır.
 TÜTÜN

Tütün yapraklarında tanen, zamk, nişasta, reçine ve

alkaloitler bulunur. Bu alkaloitler içinde miktarı en fazla
olan Nikotin alkaloididir ve kötü kokuludur. Tütün
yaprağından hazırlanan infüzyonlar (% 1'lik) vücut
parazitlerine karşı sürülmek suretiyle kullanılabilir.
Nikotinin sülfat tuzları zirai mücadelede böcek öldürücü
olarak, yaprakları keyif verici olarak sigara imalinde
kullanılır. Ayrıca tütün yaprağı özel bir şekilde fermente
edilerek kokulandırılıp, toz edilerek enfiye adı verilen keyif
verici ve aksırtıcı bir ürün elde edilir.
Tütün tohumları yağ bakımından zengindir. Yerli
tütünlerimizdeki yağ oranı % 35-45 kadardır. Tütün yağı
boya ve sabun sanayiinde kullanılır , zehirli madde taşımaz.
 TÜTÜN’ÜN TARİHÇESİ

Bir keyif bitkisi olan tütünün, dış ülkelere sattığımız ürünlerin

arasında önemli bir yeri vardır. Ayrıca Türkiye tütün üretiminde
ABD, Brezilya, Çin ve Hindistan'dan sonra 5. sırada yer alır.
Memleketimizdeki tütün endüstrisi oldukça gelişmiş olup,
Tekelin eli altında ticareti yapılmaktadır. Tütün en çok sigara ve
puro halinde kullanılmaktadır. Bu sebeple memleketimizde
Samsun, Tokat, Bitlis ve İstanbul'da sigara fabrikaları kurulmuş
ve halen üretimi yapılmaktadır. Sigara ilk olarak 19. yüzyıl
sonlarında İngiltere ve Amerika'da yapılmış ve oradan
yayılmıştır.
Türkiye'de Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre, 1990'da
290.000 hektarlık tütün alanından 275.000 bin ton ürün elde
edilmiştir. Başlıca tütün ekim alanları Ege, Karadeniz,
Güneydoğu Anadolu ve Marmara bölgelerindedir.
Tütün üretimi yapan başlıca ülkeler Amerika, Çin, Brezilya,
Hindistan, Türkiye, İtalya, Yunanistan, Fransa, Endonezya ve
Bulgaristan'dır.
 LOTUS (BİTKİ)

Lotus çiçeği, özellikle

yağmur ormanlarında yaşayan bitki
türüdür. Yaprak yapısı üzerindeki nano
sivrilikler yapışmayı önler. Su gibi kapiler
çekim tutunması olan maddelerde bile
statik iticilik özelliğini korurlar. Bu nano
tepecikler üzerinde biriken her yabancı
partikül adeta bilardo topları gibi
çarpışarak yaprak üzerinden kayar. Bitkinin
bu özelliği yeni geliştirilen teknolojide
kullanılmaktadır.