GLOBALIZACJA

Krzysztof Sobieraj 1g
Globalizacja - całokształt procesów zachodzących
we współczesnym świecie prowadzących
do umiędzynarodowienia zachowań gospodarczych,
społecznych, ekologicznych i politycznych,
a tym samym do ujednolicenia świata
- powstania "globalnej wioski"
Globalizacja dokonuje się co najmniej od pięciu wieków,
począwszy od ery wielkich odkryć geograficznych (XV/XVI w.),

poprzez wielkie odkrycia i wdrożenia naukowo-techniczne,

po ostatnie lata (80/90 XX w.), w których mamy do czynienia

z prawdziwą globalizacją, kiedy do głównego nurtu procesu
dołączył Trzeci Świat i dawne państwa socjalistyczne
Przejawy globalizacji w życiu codziennym
Przyczyny globalizacji
- rozwój gospodarczy krajów
• postęp technologiczny/ telekomunikacyjny;
• rozwój sektora prywatnego;

- wzrost handlu międzynarodowego (od 1950 do 1970 pięciokrotnie);

- międzynarodowe środki płatnicze/ mechanizmy kredytowe;

- procesy integracji politycznej;

- wzrost poziomu życia;

- ujednolicenie stylu życia;
 płaszczyzna
GOSPODARCZA

płaszczyzna
płaszczyzna SPOŁECZNO-
TECHNOLOGICZNA -KULTUROWA
 
GLOBALIZACJA

płaszczyzna płaszczyzna
EKOLOGICZNA  POLITYCZNA
 
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA
w wymiarze finansowym:
- dominacja międzynarodowych korporacji;
- swobodny przepływ kapitału;

w wymiarze ekonomicznym:
- ujednolicenie rynków - globalny rynek w miejsce lokalnych;
- standaryzacja produktów;
- swobodny przepływ towarów i usług;
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA
Wzrost znaczenia korporacji międzynarodowych (obszar działania – cały świat)
2015 r. 2010 r.
Nazwa Kraj Przychody Nazwa Kraj Przychody
mld USD mld USD
Apple USA 725 Wal-Mart Stores (supermarkety) USA 422
Google Inc USA 375 Royal Dutch Shell GB, Holan. 378
Exxon Mobil Corp (paliwa) USA 357 Exxon Mobil Corp (paliwa) USA 355
Berkshire Hathaway Inc (ubezp.) USA 357 BP GB 309
Microsoft Corp USA 334 Sinopec Group (gaz, ropa) Chiny 273
PetroChina Co (ropa , gaz) Chiny 330 China National Petrolium (gaz) Chiny 240
Weels Fargo (finanse) USA 280 State Grid (elektrycznośc) Chiny 226
Johnson (opieka zdrowotna) USA 280 Toyota Motor Japonia 222
ICBC Ltd (finanse) Chiny 275 Japan Post Holdings (logistyka) Japonia 204
Novartis AG (zdrowie) Szwaj. 267 Chevron (gaz, ropa) USA 196
Tylko 10 firm produkuje wszystko co kupujesz
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA
Najpopularniejsze marki światowe:
- Apple – urządzenia, gadżety – 60 tys. pracowników,
- Microsoft – softwer komputerowy – 90 tys. pracowników,
- Coca Cola – napoje – 130 tys. pracowników
- IBM – koncern informatyczny - 430 tys. pracowników,
- Google – 30 tys. pracowników,
- McDonald’s – 1,5 mln pracowników
- General Electric – żarówki, sprzęt domowy – 305 tys. pracowników
- Intel – systemy operacyjne – 100 tys. pracowników,
- Cisco – transfer danych, informatyka – 72 tys. pracowników
- BMW – przemysł samochodowy – 100 tys. pracowników
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA
Polskie firmy (15) które podbijają świat:
- CCC (obuwie) - 700 sklepów w 14 krajach,
- CD projekt - (Wiedźmin - 6 mln egz.),
- DRUTEX (branża metalowa, okna) – cały świat,
- FACRO (okna) – vicelider produkcji światowej,
- INGLOT (kosmetyki) - 450 salonów w 50 krajach,
- Integer.pl Spółka Akcyjna (firma pocztowa InPost),
- KROSS (rowery) – 43 kraje,
- LPP (odzież RESERVED, House, CROPP, Mohito i Sinsay),
- MOKATE (kawa rozpuszczalna) – 70 krajów,
- Nowy Styl (meble) – 60 krajów,
- Oknoplast (okna) – 1 800 salonów w Europie,
- GINO ROSI (obuwie),
- PESA (pojazdy szynowe),
- SOLARIS (autobusy),
- 4F (odzież sportowa).
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA

Swobodny przepływ kapitału

- dokonywanie transakcji w czasie rzeczywistym – bez względu na czas,
odległość;
- wszechobecne karty płatnicze (dobrodziejstwo i zagrożenie)
- rosnąca ponadnarodowa rola niektórych walut czy też wprowadzanie
wspólnej waluty (np.: euro)
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA
Ujednolicenie rynków
rosnąca swoboda w międzynarodowym przepływie kapitału, towarów i usług
działania

WTO (1994/Genewa) – Światowa Organizacja Handlu

zadania:
- liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami,
- prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel,
- rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej,
- przestrzegania praw własności intelektualnej
OECD (1960/Paryż) – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
zadania:
- wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu
wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA

Standaryzacja produktów
zastosowanie w produkcji przemysłowej jednolitych wzorców, np.: znormalizowanie
wyrobów pod względem wymiarów, użytych materiałów, co pozwala na
obniżanie kosztów, umożliwia masową produkcję, współpracę urządzeń pochodzących
od różnych producentów, wymianę zużytych części, łatwiejsze dokonywanie zamówień
handlowych
PŁASZCZYZNA GOSPODARCZA
PLUSY (+)
- ułatwiona wymiana handlowa;
- obniżenie cen;
(konkurencja, standaryzacja)
- spadek bezrobocia;
(powstają filie koncernów w krajach,
gdzie produkcja jest opłacalna )
- ochrona przed bankructwem;
(obcy kapitał)
- poprawa sytuacji materialnej;
(możliwość pracy za granicą)
- dostęp do szerokiego rynku zbytu;
MINUSY (-)
- monopolizacja rynków;
(sztuczne wysokie ceny)
- zastępowanie lokalnych marek markami
globalnymi;
- redukcja zatrudnienia;
(przenoszenia produkcji do krajów, gdzie jest ona
opłacalna)
- niewielka konkurencyjność małych firm
w stosunku do wielkich koncernów;
- odprowadzania większości zysków
do macierzystych krajów;
PŁASZCZYZNA TECHNOLOGICZNA

Swobodny przepływ informacji wynikający z rozwoju sieci teleinformatycznych

(sieci komórkowe, łącza satelitarne, internet)

Za pośrednictwem internetu można:

- przeprowadzać transakcje (od transferu kapitału po sprzedaż i kupno);
- uzyskiwać informacje;
PŁASZCZYZNA TECHNOLOGICZNA
Rozwój nowoczesnego transportu międzynarodowego
(lotnictwo, floty handlowe, przewozy kontenerowe)

Rozwój transportu:
- skutkuje zmniejszeniem kosztów przewozu (wzrost dochodu),
- pozwala zwiększyć liczbę przewożonych osób i ilość towarów;
- pozwala na reagowanie na potrzeby rynków z odległych stron;
PŁASZCZYZNA TECHNOLOGICZNA
PLUSY (+) MINUSY (-)
- transfer technologii z krajów wysoko - transfer przestarzałych technologii
rozwiniętych do państw rozwijających się; do krajów rozwijających się;
- szybszy przepływ informacji; - ryzyko utraty poufności informacji;

- rozwój infrastruktury transportowej - przestępstwa internetowe;

i telekomunikacyjnej;
PŁASZCZYZNA SPOŁECZNO-KULTUROWA
- rosnąca rola kultury masowej
(międzynarodowe festiwale, koncerty, pokazy mody)

- kształtowanie norm i poglądów przez środki masowego przekazu

(filmy, programy TV na licencji, literatura)
Telewizja uważana za czwartą władzę – mająca wpływ na „pranie mózgów”

- swobodny przepływ ludzi między państwami

(obecność kultury anglosaskiej w innych krajach:
walentynki, halloween)

- międzynarodowe środowisko pracy

- turystyka masowa
PŁASZCZYZNA SPOŁECZNO-KULTUROWA
PLUSY (+)
- wzrost tolerancyjności dla odmiennych
kultur, obyczajów, poglądów;
- ułatwianie kontaktów między ludźmi;
(j. angielski, transport)
- podnoszenie kwalifikacji pracowników;
- łatwiejszy dostęp do informacji;
- dostęp do dóbr masowo produkowanych;
MINUSY (-)
- zacieranie różnorodności kulturowej;
(upowszechnianie wzorców i wartości propagowanych
przez media)
- ubożenie języków lokalnych;
- ujednolicanie zachowań konsumenckich;
- utrudniona walka z przestępczością;
PŁASZCZYZNA POLITYCZNA
- rosnąca rola organizacji międzynarodowych
(NATO, ONZ, UE)

- wspólne działania międzynarodowe - zwalczanie terroryzmu, przestępczości

międzynarodowej
(Interpol)

- międzynarodowe próby rozwiązywania konfliktów zbrojnych

- tworzenie prawa międzynarodowego

oraz międzynarodowych instytucji  sądowych
i arbitrażowych
PŁASZCZYZNA POLITYCZNA
PLUSY (+)
- integracja polityczna;
- współpraca międzynarodowa;
- polepszenie stosunków między krajami;
- rozwój demokracji;
MINUSY (-)
- ograniczenie swobody podejmowania
decyzji politycznych i gospodarczych;
- przewaga rozwiązań korzystnych dla krajów
„silnych” (gospodarczo/ politycznie);
- wzrost potęgi politycznej USA, Chin, Japonii;
PŁASZCZYZNA EKOLOGICZNA

Globalne zagrożenia związane z niewłaściwą działalnością ludzkości,

(globalne ocieplenie, dziura ozonowa, wycinanie lasów, erozja gleby,
brak wody, nowe fabryki, wzrost ilości śmieci)

Obserwowane od połowy XX wieku podwyższenie

średniej temperatury atmosfery przy powierzchni ziemi
i oceanów (m.in. z powodu efektu cieplarnianego czyli
obecności gazów cieplarnianych w atmosferze),
jednoczesne ochłodzenie stratosfery.
PŁASZCZYZNA EKOLOGICZNA

Międzynarodowe próby działania na rzecz ochrony środowiska

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i jej Zasobów
(IUCN - International Union for Conservation of Nature)
Agendy ONZ (UNEP – United Nations Environmental Programme)

Czerwona księga gatunków zagrożonych – lista zagrożonych

wyginięciem gatunków organizmów. Ukazała się po raz pierwszy w 1963 roku.
Jej edycja z roku 2011 zawierała spis 59 508 gatunków (ponad 45 tysięcy
gatunków zwierząt, ponad 14 tysięcy gatunków roślin oraz 18
gatunków grzybów), z których 19 265 jest zagrożonych wyginięciem.
Większość z nich uzyskała status zagrożonych w wyniku działalności człowieka.
Indeks globalizacji (KOF Index of globalization)
Ukazuje stopień społecznej i gospodarczej integracji danego kraju ze światem
(przyjmuje wartości 0-100) obliczany na podstawie 12 składowych:
- udział handlu zagranicznego w PKB (produkt krajowy brutto)
- udział inwestycji zagranicznych,
- ograniczenia dla firm (np. bariery importowe),
- liczba międzynarodowych połączeń zagranicznych
- wskaźnik dostępu do internetu,
- statystyka wybranych użytkowników (np. McDonalds, Ikea)
- członkostwo w międzynarodowych organizacjach, 2016
- liczba ambasad 1. Holandia 91.70
- udział turystyki zagranicznej. 2. Irlandia 91.64
3. Belgia 90.51
….
23. Polska 79.90
Globalizacja

Panuje dość powszechna opinia, że siłą sprawczą globalizacji są:

- korporacje transnarodowe,
- wielkie banki międzynarodowe
oraz trzy organizacje:
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF),
- Bank Światowy (World Bank),
- Organizacja Handlu Światowego (WTO).
Globalizacja - problemy
Globaliści – dostrzegają korzyści płynące z globalnego myślenia o gospodarce, finansach,
społeczeństwach.

Antyglobaliści – twierdzą, że proces sprzyja tylko krajom wysoko rozwiniętym i prowadzi

do powiększania dysproporcji pomiędzy bogatymi a biednymi.

Alterglobaliści – doceniają pozytywne strony i możliwości globalizacji wynikające z

rozwoju cywilizacji.

Globalsceptycy – twierdzą, że globalizacja jest mitem.

Hiperglobaliści – twierdzą, że państwa tracą kontrolę nad własnymi gospodarkami , które

pozostają pod kontrolą międzynarodowych koncernów.
„Kłopoty z globalizacją biorą się stąd,
że głupcy, którzy się o niej wypowiadają są niezwykle pewni siebie,
a mądrzy są pełni wątpliwości.”

prof. Aldona Kamela-Sowińska

Źródła:
- Podręcznik geografii;
- „Globalizacja od A do Z” red. Elżbieta Czarny
- „Globalizacja – wyznania i zagrożenia” Zofia Dach