WYBRANE ASPEKTY

EKSKLUZJI
I INKLUZJI SPOŁECZNEJ

CZŁONKOWIE SEKT
 SEKTA - WPROWADZENIE
• zawiłości terminologiczne
• niejasny zakres pojęcia
• wieloaspektowość zjawiska
• problemy natury metodologicznej
• zdezaktualizowana literatura

Kryminologia jako interdyscyplinarna nauka społeczna – kompleksowe podejście do zagadnienia

sekt.
TYPOLOGIA SEKT – UJĘCIE
KRYMINOLOGICZNE
Sekty:

1. niedestrukcyjne – grupa społeczna wyodrębiona z większej zbiorowości

2. destrukcyjne – grupy o charakterze patologicznym
3. kryminogenne – grupy o charakterze przestępczym
SEKTA JAKO GRUPA SPOŁECZNA –
PERSPEKTYWA SOCJOLOGICZNA
• ulega procesom społecznym tak samo, jak inne grupy
• liczne podobieństwa do subkultury

- sekta może zapewnić niektórym jednostkom realizację potrzeb wyższego rzędu, np. akceptacji
czy przynależności
- doktryny, symbole, rytuały i filozofie przyjęte przez sekty stanowią element tożsamości grupy
- zasady obowiązujące w danej grupie mogą różnić się w znacznym stopniu od tych panujących
poza nią
- członków grupy łączy bliska relacja
 EKSLUZJA CZŁONKÓW SEKT -
PRZYCZYNY
1. przyczyny bezpośrednio związane z działalnością sekty:
• działania izolujące członków od reszty społeczeństwa
• hermetyczny charakter grupy
• przejawianie zachowań przestępczych i patologicznych przez członków grupy

2. przyczyny pośrednio związane z działalnością sekty:

• niekonwencjonalny wygląd i styl życia członków grupy
• przyjęcie doktryn i filozofii kulturowo obcych
• odmienny, od powszechnie przyjętego, system wyznawanych wartości
EKSKLUZJA CZŁONKÓW SEKT -
PRZYCZYNY

3. przyczyny niezwiązane z działalnością sekty:

• działalność mediów
• działalność władzy
• obraz przestrzeni kulturowej w macierzystej grupie społecznej
SKUTKI CZŁONKOSTWA W SEKCIE
DESTRUKCYJNEJ
• o charakterze psychologicznym:
-
- wrażenie „utraty tożsamości”
-
- lęk, nieufność
-
- niedostosowanie, zagubienie
-
- wstyd, poczucie winy
-
- uczucie pustki
-
- postawa nihilistyczna

• o charakterze zdrowotnym:
- niedobory składników odżywczych
- niedożywienie
- urazy
- zatrucia
- choroby zakaźne
SKUTKI CZŁONKOSTWA W SEKCIE
DESTRUKCYJNEJ
• o charakterze ekonomicznym:
- utrata majątku
- zaciągnięcie zobowiązań celem wspierania grupy
- finansowe wspieranie grupy za wszelkę cenę, nawet kosztem siebie i bliskich

• o charakterze społecznym:
- wycofanie się z życia społecznego, odrzucenie przez pierwotne środowisko
- stygmatyzacja
- wiktymizacja
- nieprawidłowe relacje z bliskimi lub ich brak
- osamotnienie
INKLUZJA SPOŁECZNA BYŁYCH
CZŁONKÓW SEKT DESTRUKCYJNYCH
Na poziomie jednostki:
- utrzymywanie stałego kontaktu,
- powstrzymywanie się od krytyki w stosunku do sekty,
- szukanie pomocy u specjalistów,
- akceptacja osoby uwikłanej, ale nie jej poglądów czy szkodliwych zachowań,
- unikanie pejoratywnych sformułowań („sekta”, „sekciarz”).
- pytania o potrzeby, co daje jej grupa, próba zrozumienia przyczyny wstąpienia do niej,
- angażowanie w obowiązki, powierzanie zadań,
- podkreślanie szczęśliwych momentów, wspólnych chwil.
INKLUZJA SPOŁECZNA BYŁYCH
CZŁONKÓW SEKT DESTRUKCYJNYCH
• Na poziomie społeczeństwa:
- zwiększanie społecznej świadomości na temat sekt destrukcyjnych i ich działalności,
- rzetelne i rozważne zarządzanie informacjami na temat działalności sekt destrukcyjnych w
mediach,
- życzliwe traktowanie byłych członków sekt destrukcyjnych, dotkniętych negatywnymi
skutkami członkostwa, przez resztę społeczeństwa,
- zapewnienie wsparcia psychologicznego i materialnego.
RODZAJE POMOCY

●
Dominikańskie Centrum Informacji o Nowych Ruchach Religijnych i Sektach (+ Ośrodek)
●
Centrum Informacji o Kultach Destrukcyjnych
●
Ruch Obrony Rodziny i Jednostki, Ogólnopolski Komitet Obrony przed Sektami
●
Międzyresortowy Zespół do Spraw Nowych Ruchów Religijnych
●
Fundacja Itaka
●
MOPR, MOPS
●
pomoc medyczna, psychologiczna, psychiatryczna
●
„deprogramowanie” - kontrowersje
BIBLIOGRAFIA
1. D. Kuncewicz, T. Opolska, M. Wasiak. Sekty. Przedmiot fascynacji i zagrożeń, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa
Psychologicznego, Kraków 2000
2. E. Barker, The cult as a social problem (w:) Religion and Social Problems. Routledge Advances in Sociology (red.) T. Hjem, Routledge 2010
3. J. Beyers, Religion and culture - revisiting a close relative – wersja elektroniczna:
https://www.researchgate.net/publication/318753968_Religion_and_culture_Revisiting_a_close_relative
4. J. Frankowiak, Profilaktyka podatności na działanie sekt. teoria i propozycje praktycznych rozwiązań (w:) Kontrowersyjne grupy kultowe
i sekty. Analiza psychologiczna i prawna (red.) M. Gajewski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011
5. J. R. Sielezin, Destrukcyjna rola sekt i związków wyznanioiwych w XX i XXI wieku - problem cywilizacyjny i polityczny, Wrocławskie
Studia Politologiczne nr 13, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012
6. K. Kaczmarek, Sekty jako problem socjotechniczny – wersja elektroniczna: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/6490/1/Kaczmarek
%20Sekty%20jako%20problem%20socjotechniczny.pdf
7. M. Romańczuk-Grącka, Kryminologiczne aspekty sekt destrukcyjnych, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2008
8. M. Wojnar, M. Mariański, Psychiatria o sektach, zagubiona tożsamość, Przegląd Katolicki, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej,
Warszawa 1993
9. P. Szuppe, Formy patologii społecznej w nowych ruchach religijnych - wersja elektroniczna: http://www.ejournals.eu/Securitologia/2018/No-
1/art/13594/
10. S. Hassan, Jak uwolnić się od manipulacji psychicznej w sekcie?, Wydawnictwo Ravi, Łódź 2001
11. S. Hassan, Psychomanipulacja w sektach, Wydawnictwo Ravi, Łódź 1999