K A B A N ATA 1

A R A L I N 1

CONTEMPORARY
ISSUES
 K A B A N ATA 1

KONTEMPORANEON
A R A L I N 1

G
ISYU
 Mga Nilalaman

01 02 03
Konsepto ng Ang Pinagkaiba ng Kahalagahan ng Pag-
Kontemporaneong Isyu at Problema aaral ng
Isyu Kontemporaneong
Isyu
 01
K O N S E P T O N G
Kontemporaneong Isyu
 KONSEPTO NG
Kontemporaneong Isyu
Contemporarius Isyu
• ay mahalagang paksa o
Con – kasabay ng problema na pinagtatalunan
Tempus/tempor – (debate) at pinagtatalakayan,
pinag uusapan at pinag-iisipan
panahon ng mga tao (Oxford Dictionary)
• mga bagay o paksa na may di
pagkakasundo at pagtutunggali
sa pagitan ng dalawa o higit
pang mga partido o panig
(Merriam Webster)
Mactal, R. B. (2018). Padayon 10 (Mga Kontemporaneong Isyu).
Phoenix Publishing House, Inc.
 KONSEPTO NG
Kontemporaneong Isyu
anumang kontrobersiyal na paksa, pangyayari, ideya, o
usaping bahagi ng pampublikong diskurso, sa kahit na
anong larangan (subject) na may kabuluhan.

kontemporaneong isyu ay ang madalas, maraming

beses, at paulit-ulit na pinag-uusapang paksa o usapin
bilang balita, opinyon, at debate sa diyaryo, radyo,
telebisyon at Internet, o social media.
 KONSEPTO NG
Kontemporaneong Isyu
Larangan
• Politikal at • Karapatang Pantao at
Pangkapayapaan Gender
• Pangkabuhayan • Kalusugan
• Panlipunan/
Kapaligiran

Bustamante, E. D. et. al. (2017). Araling Panlipunan: Mga Kontemporaneong Isyu

 Graft and Corruption

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Paglaki ng agwat ng mga
mahihirap at mayayaman
Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran
Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Prostitusyon

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Human Trafficking

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Energy Crisis

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Hate Crimes

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Over-population

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Police Brutality

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Eating Disorder

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Genetic Engineering

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 Child Abuse

Pampolitikal at Karapatang Pantao Kapaligiran

Pangkapayapaan at Gender

Pangkabuhayan Kalusugan

Panlipunan
 02
ANG PINAGKAIBA NG
Problema at Isyu
 AN G P I N A G K A I B A N G
Problema at Isyu
Problema Isyu
• maaaring tumukoy sa mga • Tanging ang mga problemang
tanong para siyasatin, bigyang may kontrobersiya bunga ng
konsiderasyon o solusyon pagkakaroon ng
gaya ng sa matematika at magkakaibang panig sa usapin
pananaliksik ang maituturing na isyu
• Hindi kailangan ang
kontrobersiya • Kinakailangang harapin
• Solusyon
Mactal, R. B. (2018). Padayon 10 (Mga Kontemporaneong Isyu). Phoenix Publishing House, Inc.
Dalawang Uri ng Problema

kung ito ay hinaharap lamang ng

Pansarili/Pribado
indibidwal at ng iilang taong malalapit
(Personal/ Private)
at may kaugnayan sa kanya.

itinuturing nang nakasasama at

Problemang/Suliraning Panlipunan
nagbabanta sa iniingatang
(Social Problem)
pagpapahalaga ng lipunan, at kung ang
kondisyon ay nakaaapekto na sa
malaking bilang ng populasyon; at kung
saan ang kondisyon ay maaari na
lamang malunasan sa pamamagitan ng
 03
KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL NG
Kontemporaneong Isyu
 Grading system
Written
(QUIZZES, ACTIVITIES, ASSIGNMENTS)

40%
works
: MGA
KONTEMPORARYONG
ISYU
 Grading system
Written
(QUIZZES, ACTIVITIES, ASSIGNMENTS) 40
works
: MGA PERFORMA
TASKS (INDIVIDUAL OR GROUP %
KONTEMPORARYONG NCE ACTIVITIES, RECITATION)

ISYU
60%
 Grading system
Written
(QUIZZES, ACTIVITIES, ASSIGNMENTS) 40
works
: MGA PERFORMA
TASKS (INDIVIDUAL OR GROUP %
60
KONTEMPORARYONG NCE ACTIVITIES, RECITATION)

ISYU %
K A B A N ATA 2

MGA ISYUNG
PANGKAPALIGIRAN
K A B A N A T A 2

MGA ISYUNG
PANGKAPALIGIRAN

02 03
Disaster Climate Change

04 05
Sustainable
Pangkapaligiran
Development
• Magbigay ng halimbawa ng hazard.
• Nakaranas ka na ba ng isang
disaster?
ARALIN 2
MGA ISYU SA
PAMAMAHALA
AT PAGHARAP SA

DISASTER
 Mga Nilalaman

01 02 03
Panganib, Bulnerabilidad at Mga Uri ng Disaster
Bulnerabilidad, at Kapasidad: Mga Gawain
Kapasidad at Desisyon ng Tao sa
Kalamidad

04 05
Disaster Risk Mga Ahensiya ng
Reduction Pamahalaan sa
Management Panahon ng
Kalamidad
Disastre (disaster)
• malubhang sakuna o kapahamakang nangyari sa isang
pook sanhi ng kalamidad
• malubhang sakuna at kalamidad

Mactal, R. B. (2018). Padayon 10 (Mga Kontemporaneong Isyu). Phoenix Publishing House, Inc.
Disaster (disaster)
• Ayon sa United Nations International Strategy for Disaster
Reduction (UNISDR, 2004) at Republic Act 10121, ang disaster ay
"ang malubhang pagkasira ng kaayusan (functioning) ng isang
komunidad o lipunan na sanhi ng malawakang pagkawala ng
buhay, ari-arian, at kapaligiran na lagpas sa kakayahan ng
komunidad o lipunan na tumugon at makaangkop (cope) gamit
ang sarili nitong pinagkukunang-yaman."
• Para naman sa World Health Organization, disaster ay "isang
pangyayari (occurrence) na gumagambala sa normal na
kondisyon ng pagkabuhay (existence) at sanhi ng matinding
paghihirap at pighati na lagpas sa kapasidad sa pakikiangkop o
pakikibagay (adjustment) ng naapektuhang komunidad."
 01
Panganib, Bulnerabilidad
at Kapasidad
Pangabib (hazard)

Nagsisilbing triggering event" o "immediate cause" ng

disaster ang mga panganib (hazard).
• Anumang pangyayaring pisikal (physical event),
penomena, substance, aktibidad, o sitwasyon ng tao
na may potensiyal na magbunga ng pagkawasak at
pagkawala ng buhay , ari-arian, pagkasugat o iba
pang impact na pangkalusugan, pagkagambalang
sosyal at ekonomiko, o pagkasira ng kapaligiran.
 2 Uri ng Hazard

Natural Hazard Anthropogenic Hazard

• nagmula sa likas na puwersa o • nagmumula naman sa mga
proseso ng kalikasan pagkilos, kapabayaan, at
pagkakamali ng tao
• digmaan at civil unrest, sapilitang
paglilipat (displacement) ng
populasyon, teknolohikal,
pagkasira ng kapaligiran,
aksidente sa transportasyon, at
aksidenteng industriyal.
Pangabib (hazard)
Nagsisilbing triggering event" o "immediate cause" ng
disaster ang mga hazard.

Disaster
Nangyayari kapag nakapinsala na ang hazard
Masasabi mo bang disaster ang isang
pangyayari kung ito ay tumama sa
disyertong lugar? (bagyo tumama sa
Pacific Ocean)
Disaster
Nangyayari kapag nakapinsala na ang hazard

Bulnerabilidad (vulnerability)
• maituturing na "long term underlying
causes" ng disaster ang bulnerabilidad
• kalipunan ng mga katangian, kondisyon,
at sirkunstansiya sa isang komunid5ad,
sistema, proseso, o ari-arian (asset) na
nagbibigay rito ng atraksiyon sa pagtama
o pagdating ng mapaminsalang epekto
ng isang hazard.
Kapasidad (capacity)
kombinasyon ng kalakasan (strengths) at
pinagkukunang-yaman (resources) na mayroon sa loob
ng komunidad, lipunan, o organisasyon na maaaring
magamit sa pakikiangkop sa banta o paglaban sa
mapanirang epekto ng hazard o disaster.
• Kasanayang pantao (human skills)
• Impraestrukturang panlipunan (social
infrastructures)
Disaster = panganib (hazard) + bulnerabilidad (vulnerability)

DI MABUBUO ang panganib kung walang bulnerabilidad

Kulang na kapasidad = mas mataas na panganib (hazard)

 02
BULNERABILIDAD AT KAPASIDAD
MGA GAWAIN AT DESISYON NG TAO SA
PAGKAKAROON NG KALAMIDAD
Resiliency o Kapasidad
resiliency o kapasidad o abilidad ng sistema,
komunidad, o lipunan na magsagawa ng pag-aangkop
(adapt), tumanggap (absorb), at tumugon (respond) sa
mga pagbabago at kaguluhan (disturbance),
samantalang pinananatili nito ang kanyang funsiyon
(function) at estruktura.
• mahalagang mabawasan ang lebel ng
bulnerabilidad at panatilihing malayo ang exposure
mula sa mga hazard
Paano mo masasabing ‘natural
disaster’ ang isang disaster?
Wala naman talagang bagay na maituturing na
natural disaster.
- Center for Climate & Security
 Paano mo masasabing ‘natural
disaster’ ang isang disaster?

Kapag ang natural hazard ay tumama sa komunidad na may mataas na

bulnerabilidad.

Haiti Chile
• Magnitude 7.0 • Magnitude 8.8
• 160,000 namatay • 562 namatay
K A B A N A T A 2

MGA ISYUNG
PANGKAPALIGIRAN

02 03
Disaster Climate Change

04 05
Sustainable
Pangkapaligiran
Development
K A B A N A T A 2

MGA ISYUNG
PANGKAPALIGIRAN

02 03
Disaster Climate Change at Isyung
Pangkapaligiran

04
Unemployment at Sustainable
Development
Bulnerabilidad Exposure (pagkalantad)
• Nagbibigay ng atraksyon sa • Mahahalagang assets na
hazard importante sa komunidad (tao,
• Human Dimension gusali, pabrika) na maaaring
maapektuhan ng hazard

Maaaring umusbong ang bulnerabilidad mula sa iba't

ibang salik na pisikal, panlipunan, ekonomiko, politikal, at
pangkapaligiran.
 • Hazard Zones
Pisikal na Aspeto ng • Coastal Zones
Pagkakalantad (Exposure) • Kakulangan sa land use plan &
urban development
• Pagwawalang bahala sa
 • Uninsured informal sector
Ekonomiko na Aspeto ng • Bulnerabilidad ng mga
Pagkakalantad kabuhayan sa rural na
(Exposure) pamayanan
• Pagdepende sa iisang industriya
 • Poor governance
Politikal na Aspeto ng • Kakulangan sa edukasyon
Pagkakalantad (kamangmangan)
(Exposure) • Kakulangan sa aksyon
• Kakulangan sa mga pagpapatibay at
Lipunang Aspeto ng • Kahirapan
Pagkakalantad • Inequality
(Exposure) • Marginalisasyon sa mga iba’t ibang
sektor
Nabubuo ang tunay na disaster
kapag ang isang hazard ay
nagkaroon ng matinding epekto
(impact) sa mga bulnerableng
mamamayan.
 Coping Strategy Adaptation
• kakayahan ng mga tao o • ang proseso ng pakikibagay
organisasyon na gamitin (adjusting) sa pagbabago (na
ang pinagkukunang- parehong mula sa karanasan
yaman at abilidad na at inasahan o expected) sa
mayroon sila mas matagal na panahon o
termino

• panandalian
• Hal. Pagbuo ng
evacuation center kapag
bumaha.
• reactive
• pangmatagalan
• Hal. Disaster risk management
• proactive
1. Mayroong mata, walang mukha
Walang paa, nakagagala
2. Ang inihulog ng langit
Umaapaw kung mapilit
3. Ang nahuhulog ay di
tubig
Kundi lupa, bato, at
putik
4. Paggalaw sa ilalim ng dagat
Malakas na daluyong pag-angat
 03
MGA URI NG DISASTER
NATURAL DISASTERS & ANTHROPOGENIC DISASTER
NATURAL DISASTER

Geophysical Disaster
• lindol/earthquake,
• tsunami,
• pagputok ng bulkan,
• rockfall,
• landslide, avalanche,
• at subsidence
Magnitude & Intensity
NATURAL DISASTER

Meteorological Disaster
• gaya ng pagbaha/flood,
• tagtuyot/drought,
• bagyo/typhoon, storm,
• extreme temperature
gaya ng La Niña at El
Niño,
• wildfire
NATURAL DISASTER

Biological disasters
• epidemya/epidemic,
• insect infestation, at
ANTHROPOGENIC DISASTER

Sociological disasters
• digmaan,
• civil unrest,
• criminal acts,
• riots
ANTHROPOGENIC DISASTER

Technological disasters
• disasters na dahil sa
kamalian ng
inhenyeriya o
engineering failures,
• transport disaster, at
• environmental
disasters
Chernobyl Nuclear Power Plant
 04
DRRM
Disaster Risk Reduction and Management
Prebensiyon at Mitigasyon Pagtugon

Kahandaan Pagbangon
Prebensiyon at Mitigasyon
(Prevention & Mitigation)

Ang mitigasyon ay binabawasan

ang epekto ng sakuna habang ang
prebensiyon ay nakatuon sa
pagtigil sa sakuna na mangyari.
Prebensiyon at Mitigasyon
(Prevention & Mitigation)
Estruktural na mitigasyon
(structural)
• dams, flood levies, sea walls,
flood walls, ocean wave
barriers, at floodways/spillways
para mabawasan o malunasan
ang pagbaha, evacuation
centers, at earthquake at
typhoon resistant na mga
gusali.
Prebensiyon at Mitigasyon
(Prevention & Mitigation)
Hindi Estruktural (non-structural)
• Pagbabalangkas at pagpapatupad ng building codes,
zoning, land use plan, environmental laws, hazard and
vulnerability research and assessment, information
resources, public awareness programs, structure
elevation, hazard forecasting, early warning systems at
emergency plans, risk mapping, acquisition at
relokasyon, natural systems gaya ng pagtatanim ng mga
mangrove o bakawan.
Kahandaan (Preparedness)
pagpaplano sa pagtugon (planning to respond)
sa pagtama at epekto ng disaster.
• Sitwasyong pangkagipitan (emergency
situation)
• pangunahing paraan sa pagbawas ng impact
ng disasters
• paghahandang lohistiko
Pagtugon (Response)

mga set ng aktibidad na ipinatutupad bilang

bahagi ng pagharap matapos ang pagtama ng
disaster
• Response operation
• Permanente at sustainable na solusyon
• Pagtulong sa mga kampo
Pagbangon (Recovery)
ng proseso kung saan ang mga apektadong tao
sa mga komunidad ay tinutulungang maibalik ang
normal na pamumuhay at ang mga
impraestruktura na sumusuporta sa kanila.
• Adjustment, future risk, at disaster resilient.
• Kaugnayang inisyal o panimulang pagbangon
• Pangmatagalang pagbangon
 05
MGA AHENSYA NG PAMAHALAAN
SA PANAHON NG KALAMIDAD
Tagatasa sa epekto at mga apektado ng isang kalamidad;
gumagawa ng ulat ng iba't ibang aksiyon o hakbang ng
pamahalaan sa pag-iwas sa mga pinsalang dulot ng
kalamidad.
Pinamumunuan ng lokal na opisyal (gobernador o alkalde) na
may tungkuling isagawa ang pagbakwet (evacuate) ng mga
residente kung kailangan at bumuo ng mga programang
kaugnay ng DRR.
Philippine Atmospheric,
Geophysical and Astronomical
Services Administration o PAGASA
(Pangasiwaan ng Pilipinas sa
Serbisyong Atmosperiko, heopisiko
at Astronomiko)
• Mag-uulat at nagbibigay babala
tungkol sa lagay ng panahon,
kabilang ang pagmomonitor sa
lagay ng baha.
Philippine Institute of Volcanology
and Seismology o PHIVOLCS
Bulkanolohiya at (Surian ng Pilipinas
sa Sismolohiya)
• Nag-uulat ng anumang
impormasyon na may kinalaman
sa aktibidad ng bulkan, lindol, at
tsunami.
Philippine Information Agency o PIA (Ahensiyang Pang-
impormasyon ng Pilipinas)
• Nagbibigay ng update tungkol sa ginagawang relief and
rescue operations sa mga lugar na apektado ng
kalamidad.
Department of Social Welfare and
Development o DSWD
(Kagawaran ng Kagalingan at
Pagpapaunlad Panlipunan)
• Nangunguna sa pagtanggap,
pagbibigay, at pamamahagi ng
tulong sa mga apektado ng
kalamidad.