Professional Documents
Culture Documents
CURRICULUM CONNECTION
LIFE PERFORMANCE OUTCOMES:
LPO3: Credible, Responsive COMMUNICATORS and TEAM PLAYERS
Activity menu
YUNIT 1: Mga isyung Pangkapaligiran at Pang-ekonomiya
Aralin 1: Pag-aaral ng mga Kontemporaryong Isyu
1. Basahin
2. Mga Gabay na Katanungan:
1. Magbigay ng halimbawa ng mga kontemporaryong isyu.
2. Ano ang itinuturing mong pinakamahalagang konremporaryong isyu sa Pilipinas sa ngayon? Bakit?
Tiyakin 1:
Tukuyin ang uri ng pahayagan na ipinakikita sa bawat sitwasyon. Piliin ang sagot sa loob ng kahon at isulat sa
patlang.
Tiyakin 2:
Ipaliwanag ang iyong sagot.
Linangin:
Basahin ang bawat isyu. Lagyan ng tsek ( ) kung maituturing itong kontemporaryong isyu. Lagyan ng ekis
(X) kung hindi.
Panimula
isyung ito ay maaaring may kaugnayan sa mga temang tulad ng lipunan, karapatang pantao, relihiyon,
ekonomiya, politika, kapaligiran, edukasyon, o pananagutang pansibiko at pagkamamamayan. Para
maituring ang isang pangyayari o suliranin na kontemporaryong isyu, ito ay:
• mahalaga at makabuluhan sa lipunang ginagalawan;
• may malinaw na epekto o impluwensiya sa lipunan o sa mga mamamayan;
• nagaganap sa kasalukuyang panahon o may matinding epekto o impluwensiya sa takbo ng
kasalukuyang panahon; at
• mga temang napag-uusapan at may maganda o positibong impluwensiya o epekto sa lipunan.
• Ano-anong pagkilos ang isinasagawa ng mga mamamayan, negosyante, at iba pang mga
pangkat tungkol sa isyu?
• Ano-ano ang posibleng pangmadalian at pangmatagalang epekto ng mga pagkilos tungkol sa
isyu?
Maaaring Gawin
• Ano ang magagawa o dapat gawin tungkol sa isyu? Sino ang dapat kumilos tungkol sa isyu?
• Ano-ano ang balakid o pagtataya sa pagkilos tungkol sa isyu?
• Ano ang maitataya tungkol sa isyu? .
• Paano kikilos tungkol sa isyu?
• Paano mahihikayat ang ibang tao na kumilos tungkol sa isyu?
Mga Sanggunian Tungkol sa mga Kontemporaryong Isyu:
Pahayagan, magasin, radio, telebisyon, Internet. impormal na talakayan (sa bahay o sa komunidad),
pormal na talakayan (sa paaralan o sa pamayanan)
Mga Kasanayang Kailangan sa Pag-aaral ng Kontemporaryong Isyu
Sa pagsusuri ng isang isyu, kailangang malaman kung kailan nagsimula, saan ga ling, at paano
nagsimula ang isyung sinusuri upang matiyak na ito ay hindi gawa-gawa o kathang-isip lamang.
Kailangang mabatid kung mapagkakatiwalaan ang pinag-uga tan ng isyu. Mahalagang alam natin ang
mga maapektuhan ng isyung ito, sino-sino ang makikinabang dito, at sino-sino ang mapipinsala nito.
Mahalaga rin na alam na tin kung paano ito itinuturing ng mga tao at ng media. Kailangang malaman
kung paano nagkakaiba ang mga pananaw sa isyung si nusuri at kaninong mga pananaw ang hindi
napakikinggan. Tiyaking mahalaga ang pa pel ng media sa paglikha o pagpapalaganap ng isyung ito.
Alamin kung may mga pag kilos na isinasagawa ang mga mamamayan, negosyante, at iba pang mga
pangkat. Kai langang masusing suriin ang kahalagahan nito sa ating kapaligiran, ekonomiya, politi ka, at
lipunan. Mahalagang alam din natin ang magiging pangmadalian at pangmata galang epekto nito sa
ating kapaligiran, pa mayanan, bansa, at mundo. Suriin ang mga balakid sa paglutas ng isyu at kung
paano mahihikayat ang mga tao na kumilos upang ito ay malutas.
Sa pag-aaral ng kontemporaryong isyu, kailangan ang mga kasanayan sa:
1. Pagkilala sa Primarya at Sekondar yang Sanggunian
Maraming mga bagay, pangyayari, suliranin, at isyu sa ating kapaligiran ang nalalaman natin sa iba't
ibang paraan: sa pamamagitan ng mga sanggunian tulad ng mga liham, pahayagan, telebisyon, radyo,
litrato, video, email, social media, text messages, mga kuwento ng ibang tao, at mga komentaryo.
Nakalilikom tayo ng mga impormasyon tungkol sa iba't ibang kaganapan. Mahalaga ang mga sanggunian
ng impormasyon sapagkat sa tulong ng mga ito, higit na nauunawaan ang mga kaganapan at isyu sa
ating bansa. Nakatutulong ito sa paggawa ng mahalagang desisyon at sa pakikilahok sa iba't ibang
proyekto ng paaralan, lipunan, at ng bansa.
Upang higit na masuri at mabigyang interpretasyon ang mga nalikom na datos, ang mga manunulat ng
balita, kasaysayan, o ang mananalaysay ay dapat sumangguni sa mga primarya at sekondaryang
sanggunian.
Ang primaryang sanggunian o pinagkunan ng impormasyon ay mga orihi nal na tala ng mga
pangyayaring isinulat o ginawa ng mga taong nakaranas sa mga ito. Halimbawa ng mga ito ay mga sulat,
journal, legal na dokumento, guhit, at larawan.
Ang mga sekondaryang sangguni an ay mga impormasyon o interpretasyon batay sa primaryang
pinagkunan o ibang sekondaryang sanggunian at inihanda o isinulat ng mga taong walang kinalaman sa
mga pangyayaring itinala. Kadalasang ginagamit ng mga mananaliksik ang mga primaryang sanggunian
upang maunawaan ang nakaraang mga pangyayari, subalit sila mismoang gagawa ng mga
sekondaryang sanggunian. Ang ilang mga sekondaryang sanggunian ay mgaulat, teksto, guhit, at kahit
anong nabuo batay sa primaryang pinagkunan tungkol sa pangyayari. Sa pag susuri ng mga datos,
kailangang sagutin ang sumusunod na mga tanong:
1. Ano ang paksa na pinagmulan ng datos?
2. Kailan naganap ang pangyayari?
3. Kailan isinulat ang tala ng pangyayari?
4. Naroon ba sa mismong pangyayari ang may-akda?
5. Ang tala ba ay primarya o sekondarya?
Narito ang mga halimbawa ng primarya at sekondaryang sanggunian:
Ang mga halimbawa ng primarya at sekondaryang sanggunian ay makikita sa iba't ibang anyo tulad ng
nakasulat, biswal, pasalita, napapanood, nakalarawan, digital. Mahalaga ang mga pinagkukunan ng
impormasyon, primarya o sekondarya man, ngunit ang mga ito ay may limitasyon sa paglalahad ng
katotohanan at tunay na kaganapan sa mga nangyari.
Ang mga sanggunian ay may mga limitasyon, tulad halimbawa ng primaryang sanggunian; maaaring
hindi lahat ng detalye ng mga pangyayari ay matandaan ng nakasaksi sa pangyayari. Kapag
nagkaganoon, nadadagdagan o nababawasan ang paglalahad ng mga t impormasyon tungkol sa isang
pangyayari. Maaaring magkakaiba-iba ang salaysay ng mga saksi sa pangyayari. Ang sekondaryang
sanggunian naman ay nagbabago ang impormasyon ayon sa sumulat o naglalahad ng mga pangyayari.
Inilalahad at isinusulat ng isang tao ang pangyayari ayon sa kanyang sariling opinyon, pagkaunawa,
pananaw, at ideya. Ang mga anyo ng mga sanggunian ay may limitasyon din sapagkat ang mga ito ay
maaaring masira, mabura, mawala, at maapektuhan ng mga kalamidad.
Sa modernong panahon ngayon, marami nang mga sanggunian ang ma pagkukunan natin ng mga
impormasyon tungkol sa mga kontemporaryong isyu. Kabilang dito ang telebisyon, radyo, Internet, social
media, text messages, at mga nakalat halang materyal tulad ng billboards, anunsi yo, flyers, pahayagan,
at magasin. Ang bawat uri ng sanggunian ay nagbibigay ng sarili nitong perspektibo at pananaw tungkol
sa mga kontemporaryong isyu. Ang isang ma halagang pagsasanay sa kritikal na pag-iisip ay ang
pagsusuri at pagkukumpara kung paano tinatalakay ng iba't ibang sanggunian ang iisang isyu. Bukod pa
rito, mahalaga ring suriin nang mabuti ang mga sangguniang ating binabasa, pinanonood, o pinakiking
gan. Makatutulong ang sumusunod na mga tanong:
• Ano-ano ang inilalahad na mga impormasyon?
• Alin sa mga ito ang tunay na nangyari at alin ang pawang mga opinyon?
• Mapagkakatiwalaan ba ang sangguniang ito?
2. Pagtukoy sa katotohanan at Opinyon
Ang katotohanan ay mga totoong pahayag o kaganapan na pinatutunayan sa tulong ng mga aktwal na
datos. May mga ebidensiyang magpapatunay na totoo ang mga pangyayari. Halimbawa: Tinatayang
umabot sa milyon-milyong halaga ang pinsalang dulot ng bagyong Yolanda sa Tacloban.
Ang opinyon (kuro-kuro, palagay, im presyon, o haka-haka) ay nagpapahiwatig ng saloobin at kaisipan
ng tao tungkol sa inilahad na katotohanan. Ang opinyon ay hindi kailangang patunayan. Halimbawa:
Dapat ipaubaya sa lokal na pamahalaan ang pangangasiwa sa mga biktima ng bagyong Yolanda.
Malinaw na ang isang katotohanan ay mas matimbang kaysa sa isang opinyon lamang. Ang isang
katotohanan ay hindi nagbabago. Ang opinyon, sa kabilang dako, ay maaaring magbago.
3. Pagtukoy sa Pagkiling (Bias)
Sa pagsusuri ng mga impormasyong may kaugayan sa agham panlipunan, kailangang malaman kung ito
ay walang kinikilingan. Ang mga paglalahad ay dapat balanse. Kailangang ilahad ang kabutihan at ang
hindi kabutihan ng isang bagay. Halimbawa: Maraming naipagawang ospital, health center, daan, at
bahay para sa mga maralita ang Administrasyong Marcos, ngunit marami rin ang taong nagdusa noong
ipatupad niya ang Batas Militar dahil may mga proyektong isinulong sa rehimeng Marcos na nakaapekto
nang negatibo sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino.
Sa pag-aaral ng mga kontemporar yong isyu, nalilinang tayo bilang mabuting mamamayan. Nalilinang
nito ang:
1. Kaalaman sa sariling mga karapatan at tungkulin bilang mamamayan upang makalahok sa mga
makabuluhang ga wain para sa ikabubuti ng pamumuhay ng pamayanan, bansa, at dagidig.
2.Pang-unawa at paggalang sa mga ba tas at alituntunin upang maitaguyod ang pagkakaisa, pag-unlad,
at pagka karoon ng kapayapaan sa ating bansa at sa buong daigdig.
3. Pag-unawa sa iba't ibang aspekto ng mga suliranin at isyu ng lipunan: heograpiya, ekonomiya, kultura,
pama halaan, at pansibiko gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba't ibang disiplina
4. Pagpapahalaga sa sama-samang pagk ilos bilang isang bansa at pagtugon sa mga pambansa at
pandaigdigang suli ranin.
5. Masidhing damdaming makabayan, makatao, makakalikasan, at makasandaigdigan na mag-uudyok
upang maging produktibo at makat ulong sa paglutas ng mga suliranin sa kasalukuyan at pagpapanday
ng maunlad at mapayapang pamayanan, bansa, at mundo.
6. Aktibong pagganap sa mga gawain at tungkuling dapat gampanan sa tahanan, paaralan, at
pamayanan.
Tiyakin 1:
Tukuyin ang uri ng pahayagan na ipinakikita sa bawat sitwasyon. Piliin ang sagot sa loob ng kahon at
isulat sa patlang.
___________________ 1. Malaki ang pinsalang naidulot ng bagyong Sendong sa a. Bias
mga kababayan satin sa Leyte. b. Hinuha
___________________ 2. Hindi sana marami ang nasawi sa bagyong Sendong c. Opinion
kung lumikas at pumunta kaagad ang mga tao sa ligtas na evacuation center. d. Kongklusyon
e. Katotohanan
___________________ 3. Malaking pinsala sa mga ari-arian ang idinulot ng mga
bagyo at pagbaha.
___________________ 4. Ang pamahalaang Aquino ay matapat na nagpapatupad ng mabisang
programa para mapigil ang problemang pangkalikasan.
Tiyakin 2:
Ipaliwanag ang iyong sagot.
Para sa iyo, anog pinakamahalgang benepisyo ang makukuha sap ag-aaral ng kontemporaryong isyu?
1. Para sa iyong sarili
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
2. Para sa iyong bansa
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Linangin:
Basahin ang bawat isyu. Lagyan ng tsek ( ) kung maituturing itong kontemporaryong isyu. Lagyan ng
ekis (X) kung hindi.
References:
Maria Carmelita B. Samson, Eleanor D. Antonio, Evangeline M. Dallo, Consuelo M.
Imperial, Celia D. Soriano; Kayamanan 7, Rex book store, pg.1-16.
Prepared by:
Mr. Hordan Jay G. Salle